d am, nilïquatuorprsKcipüê me induxiflent, acquaii
me compuliffent: Honor Dei principaliter, ac Matris
noilrai fua; Ecclefia:, & fpeciaiiter E cclefix 1* rancia:,
q u a : hoe prrecepit. Honor Sc utilitas R e g is , totiufque
Resni ejus. Honor & autoritas Univertearis Matris
frieie. Favor Sc benignitas omnium veftrum, o Domini
mei, qui omnia dicenda in meliprem vertetis pai tem
iecundüm fimplicem meam, Sc bonam intentionem.
pax impiis, dicit Dominus. Ifa'iæ LVH. 2,1. Certumeft,
quod caufa dolorofi hujus, 8c infortunati fchifmatis, eft
morum corruptio in populo Chriftianoj queihadmo-
dùm humores mali difpropórtionem générant, 8c in-
firmitatem in humanis corporibus. Oportet ergo ob-
ftaculum auferri, fiquis velitbonum evenire pacis ef-
Febtum. Oportet bonam voluntatem paci cedere, 8c
tribus fuis lororibus, aüt foeiis, fcilicet Mifericordiæ,
Talisreverà ipia (utmihiv.detur) eft. Et f i x a n t A Ventati.&Juftitiæ, quemadmodumdic.tPropheta
v a b o contrarium inter loquendnm appareret, hoc M iß r .co .d .o& vm u so b v .a vnHm ß b ,: M m a & p a x o ß
prófeab eflet propter ignórantiam , non autem ex
mïditia non ex L o r e inordinate cujufcunque perfonæ dones, Sc ftipendiarn fchifmatis, crudelitas, fa fitas, Sc
“ ontralbonum pacis Regis, Sc Regni. Et & fupplico, m ilita s prorsïis repeUantur, quemadmodum alias prod
ia a mea recipi debere, 8c ut benigne interpretentur..
Verùm eft, quôd quoad materiam pads ipintualis, 8c
Univerfalis E cclefiæ, & de deiiderio, labore, acdili-
eentia quam unufquifque bonus Chriftianus fecundum
itatum fuum, 8c pro parte fua, fubire deberet, non mul-
tùm immorabor. TantæenimPrædicationes, dobtii-
næ, 8c exhortationes faébe fuerunt à tringinta Annis
citràjôc maxime à vigintiquatuor Annis continué in hoc
cafu * quodfolùm eflet fermo amifl'us, aut in tædium
verfus, fi nimiùm circà hoc quis immoraretur.
Confideratio Trima.
QU an to major eft difpofitio pacem habendi, 8c
qubd veniat in fan&am Eccleüam per fanftam, 6c
bonam procurationem Regis, veftram quoque, ô Domini
, 6c Matris meæ Univerfitatis (quæ tantum labo-
ris adhibuit, 8c fingulis adhibet diebus ) tantôinvigi-
landum eft diligentiùs 6c prudentiùs omnibus modis,
ne id impediatur, aut amittatur. Hæc confideratio
feripta fuit poftremo illi qui Romæ eft, 6c complûtes
aliæ monitiones. Et cognofcitur hæc confideratio in
lumine veræ Fidei, 6c fan&iflîmæ Scripturæ : nam hu-
mani generis inimicus, omnifque divifionis autor, tan-
toplus renititur per feipfum, & fuos hanc impedire pa-
ccm , quanto propinquius earn lenlerit aflFuturaro. In-
fidiatur calcaneo, infidiatur, 8c adverfatur fingulariter
fini omnis boni operis. Ecquid mirum? Benè enim
novit quod perfeverantia eft virtus quæ coronatur,
quemadmodùm illa^quæ vincit, 6c omnia evadit. Ideo
lixius decïaravi. Dôminus meus Epifcopus Parifienfis,
Decanus,6cCapitulum Matris Ecclefiæ NoftræDomi-
næ, jam pridem inter eos inchoarunt : nec quicquam
expectant præter bonam ordinationem R e g is , & veftram,
Domini mei, aliorumquePrælatorum, atque
Ecclefiafticorum virorum, 6c procedèrè ulteriùs in-
ftituendo tàm jejunia, quàpi P rocdfiones, 6c alia ora-
tionis, devotæque religionis opera. E t révéra hoc
admodùm neceflàrium e ft, vifo quod inauditum hoc
6c maledi&um fchifma ufque adeb jam eft irradicatum
qubd nunquàm omninb delebitur fine fpeciali Dei au-
« x ilio , 6ctanquàm per miraculum. Teneoque qubd
“ in præfenti cafu rationabiliter poteft petimiraculum,
non tentando Deum, quia opus eft fupra» vires hu-
manas. Fiant itaque talia religionis opera per univer-
fum Regnum hoc, plura quàm priùs, exemple eorum,
qui Romæ funt. Notetur hiftoria : Troedicaverunt
jejunium, & vefiiti funt faccis a majore ufijuc ad mino-
rem. Et pervenit verbum ad "I\egem Ninive , & fur-
rexit de folio fuo , & abjecit vefiimentum fuum a f i t
& indutus efi facco , & fedit in einere & clamavit , &
dixit in Ninive ex ore Regis & Principum ejus dicens :
Homines & jument a , & boves , & pecora nùn guftent
quicquam : nec pafeantur , & aquam non bibant ,
operiantur faccis homines & jumenta & clament ad Dominum
in fortitudine . & revertantur vir a via fua mala
, & ab iniquitate qua efi in ntanibus eorum. Jonæ.
in. f .b .7 .8 .
Confideratio Tertia.
lequitur quod cbm bo“ °P7*S / ^ ° NVEN' ENT1SS1MUM c11’ ^ omnesdi« -
f f l S m!™erantUreducit. fie modocontineat
u tn ë e eL ium fit c a r e n c e Sc unioneinEccle-Clapfo tempore,rat,one inauditæhujiBdivrGonisâccidèla
fa n f ta , heuquahsfpesdeinceps habenpoteritqubd "in t inter quofdemexjguorant.a, yel f r a g ilit y huveniat
? Et notate hie quomodo inimicus perverterit
ilium qui prius talem fe oftendebat habere voluntatem,
dicendo, fcilicet qubd via ceflionis non eflet jufta,
necrationabilis, qui ante illud voverat, 6cjuraverat.
Dicebat quidam: homo hie bonus efle non vult, nec ta-
men malus efle poteft j 6c de eo qui apud nos eft, quid
boni dicere poterimus? Quis pracogitaflet ufque adeo
ftultum incceptum temeritate deteftanda plenum, 6c
felfitate, tam crudeliter cor ejus arripuifle,utRegiam
Perfonam excommunicate praefumeret, 6c vellet ? O
Dcus.'Perfonam Regiam tam innocentem,6c in hac materia
fine culpa quacumque. Nonne eft certa inimici
tentatio, immiffio per Angelos malos ? Plura dicerem, fi
opus efleexiftimarem, 6c nifi perciperem ,unumqucn-
que damnabilis hujus ccepti negotii capere indignita-
tem. Reperi duodecim numero errores, aut defebtus
mana, ad præfens ceflent; 6c qubd omnes ad unum
fe convertant, qui omninb unus fit : non enim am*
pliùs eft tantavarietatiscaufa ficut prius. Cur? Quo-
niam révéra veritas apparébit nimis dilucidè, falfitaf-
que crudelis, Ôcintentiomala, quæ occultabatur fub
pallio pulchri apparatus , 6c pulchrarum promiflio-
num, oblationum, 6c verborum difcooperta eft, 6c
accufata, taliter, ut quod hoc non videat, excu-
fatus non fit. Fieri ergo debet quod dicebat Apofto-
lus : Qua retro funt obltvifcens , in anteriora me exten-
do. Philip, hi. 13. Oblivifcor omne hoc quod præ-
teritum eft, inquit, 6c omninb meditor in anteriora
pergerej quemadmodùm peregrini, quimalam viara
evaiërunt y ' non conantur reverti, aut retrudere ( ip-
fis invitisj hos qui exire volunt : nec magnus vide-
retur fenfus, nec magna utilitas, fi in laboriofo quointolerabiles
velplures. Vobis itaque alfero quod d i c i t d am bello Capitaneus proclamaret aliquos milicum
Apoftolus Nihil pojfumus contra veritaiem. z . Gor.U {uorum inimicos ipfiùs contra voluntatem talium
Conjideratio Secunda.
FI e r i debet modo ufque ad Concilium quodPifis
celebrabitur recurlus ad Deum. Et devotiiis qui-
dem'quam adhucunquam fii£tus fit 5 fupplicando ei, 6c
dicendo: Veniat pax. Et iftud fieri debet per emendatio-
nem, 6c perverfie vita: corre£tionem, quia pax non da-
tur nifi homiwbus bona voluntatis 6cc.Luc.1l.i4. <N sn€f i
litum, 6c eorum intentionem, pofteaquàm efle volunt
coadjutores, 6c boni amici, 6c taies funt quorum
quis fecurè uti poteft auxilio. Attamen femper
me refera ad fapientem difcretioiiem, 6c ordinationem
veftram, ô vos Domini noftri, atque Matris meæ
Univerfitatis, pro qua loquor. Diligenter etiam hîc
advertatur ne quicquam f ia t , aut concludatur, vel
abfolutè, determinatur ufa quod caufa efle poflît in fu-
turo Concilio materiam prinçipalem impediendi,
6c
Samo ad Rezem Francité. Pro Pace. o
& caufli etiam divifionis inter alios quandoque ven-
turos. Non eft igitur nimis infiftendum , aut de-
terminandum in aliquibusfuffragiis, aut modis , cum
res propria non l i t , fed compluribus conveniens,
ubi unufquifque fuffi agium , feu vocem fuam habere
vult, vel honorem.
perfeétam habere non poteft, tam fiepè clamore, 6c
ejulatu petitam : Veniut pax.
Velit Deus, Deus pacis, 6c confolationis, qubd no-
ftro tempore unufquilque Dominus exemplo fuo, 6c
imitatione faéto monftret, 6c verbo fe cogitare co-
gitationes pacis , 6c non affliélionis. Si quis appo-
nat djfficulter ad hanc pacem perveniri polfe. Relpon-
Conßderatio Quarta. fio » bidum T e ren tii: Nihil tam difficile 6cc. Nihil
eft tam difficile, quin benè cogitando 6c inveftigan-
Est landiffimum opus ad perveniendum ad hoc, A d o , ipfum inveniri poflït.
ut pax reducaturfpiritualis, intantüm defiderata, Poft fufeeptam hujus exhortationis provinciam ,
in v m m m m finum, qubd pax temporalis fiat, ardentiüs quam prius cogitare coepi de hac pace. N ec
vel m.anuteneatur inter Dominos , 6c præfertim
hujus Ôbedientiæ , adhuc autem fpecialius nobis
hujus Regni. Hæc caufa fufficiens , etfi alia eflet
nulla , propter quam Regis Filia Univerfitas Parifienfis,
cum Ecclefia Frunciæhùc venerunt, dicendo
6c poftulando humillima quidem , integra 6c pia
poftulatione : Veniat pax. Veniat pax. Domini mei,
dicat unufquifque veftrûm modo, ÔC quod dicere debet
Rex aliquis, Prioceps aliquis, 6c Dominus, exemplo
Regis Regum , 6c Domini dominantium, 8c
Mater nolti à fimda Ecclefia fæpenumero hoc commémorât
, ut di&um eft -, inquit enim : Ego cogito :cogitations
pacis & non affitttionis.
Super quo verbo laris conformi themati noftro priori
fpecialius fundabo quod reftat dicendum. Et dieft
bonus Gallus , quin cogitare debeat erga fe fal-
tem , ut oret, atque deprecetur. Vifum igitur fuit
mihi in fecreto animæ meæ colloquio , quôd bona
penfatio, quæ cogitatio dicitur , aut meditatio fa-
pientis rationis filia præfentabat, 6c allegabat duodecim
caufas aut plures, propter quas ad pacem e f fet
laborandum , addendo certas , quo ad earn per-
veniretur proviliones. Dicebat bona penfatio , aut
cogitatio , hanc pacem fore ad honorem D e i , 6c
omnium San&orum , ac San&arum ejus. Ad con-
fufionem humani generis inimici. Ad utilitatem, 8c
voluntatem omnium animarum Purgatorii. Ad bonum
etiam aliquo modo ipforum damnatorum. In-
fuper ad corroborationem Regalis Dominii. Ad cor-
roborationem totius militaris ltatus, totiusftatusEccam
primo, pacem efle finem omnis Dominii, quem-ß clefiaftici, totius* ftatas civilis. Infuper ad conftiadmodùm
tyrannis tendit ad afflibtionem. Ad quid
enim ordinatum fuit Dominium , nifi ut in pace te-
neantur , 6c unione fubjeéti inter fè , 6c contra eorum
adverfarios , per bonam quidem prudentiam,
per fapiens gubernamen, per bonam defenfionem
contra omnem violentiam , 6c injuftam oppreflio-
nem ? Qiiare Domini reditus , 6c tributa à populo,
6c honorem reciperent , nifi puopter illam caufam,
finem 6c intentionem ? Ante triennium tarnen , aut
priùs declarata fuit hæc Veritas prolixiùs in fimili ex-
hortatione ad pacem 8c concordiam , pro nomine
Matris meæ Univerfitatis , fuitque thema Vivat
Rex. Ideb faciliùs præteribo h o c , 6c complura alia
pun&a , quæ maximoperè ad præfens conducerent
propofitum , quoniam mjunétione Matris meæ præcliót’a
fionem infidelium, ad confufionem inimicorum Regni
6c malevolorum, ad tenendum meliùs confccde-
rationem , feu paétum cum exteris. Poftremo ad
bonum totius Ecclefiæ , 6c Chrillianitatis , univer-
falis quoque pacis. Eflet ergo hæc pax refpe&u fu<i
periorum, 6c quatuor primarum conditionum reli-
giola > quoad alias quatuor , amorofa j quoad alias
verb quatuor, fruéluofa. Ideoundequaque eflet me-
ritoria, falutaris, honorabilis, &gloriofa. Addebat
bona penfatio, auticogitatio, fapientis rationis filia,
qubd ad hanc pacem inveniendam quatuor profunt
provifiones , vel confiderationes in fpeciali.
Confideratio dignæ Paflionis Domini n o f^ i, 8c
bonum ad eum refugium per opera bona. Recor-
datio exiguæ commoditatis , led maximi damni
propofitio ilia tune redaôta fuit in feripto , 6c ç-quod facit diflenfio R é g i, principalibus quoque
r , qubd magis minis. Intolerabilis adhuc inveniri poteft. Dicamus igitur populi afflicHo , qui fine
proprium officium quod infit Régi alicui, aut Pnn-
cipi, cyrannidi contrarium , eft cogitare cogitationes
pacis, 6c non affli&ionis. Récitât Macrobius in Sa-
turnalibus per faôlum cujufdam mimi , qubd nihil
magis pertinet ad aliquem Principem, quàm cogitar
e , 6c confiderare pacem y"quod verùm eft tempore
8c loco, 6c débita menfùr^ , non fcilicet fie ut ver-
tatur ùogitatus talis in melancholiam. Hac enim
tes, ut déclarât fanétus Bernardus Lib. 1. De Confide-
ratione , far.it ejfe prudentem ,' fapientem & in omnibus
rebus fuis providum. Defolatione defolata efi omnis terra y
inquit , quia nemo efi qui cogitet corde. Jerem.xii. 1 1.
Conqueritur Propheta , qubd omnis terra eft defo-
lata propter defeótum cordialis cogitationis, hoc eft,
confiderationis. Arilloteles dicit , qubd tyrannus
Do-
- - . - - Pacc
eft , 8c fine quiete, veluti in inferno politus. Re-
cordatio regalis autoritatis 6c altiflimi, atque nobi-
liflimi languinis fui ex una parte; ex altera verb part
e , honoris, laudis, gloriae, quae eft 6c efle debec
unicuique pacem quxrenti, ad pacem tendenti, co-
gitanti de pace , fe ad pacem ofierenti. Quemadmodum
R e x David prsecipit: Inquire , ait, pacem
& perfequere earn. Pfi xxxni. i f . Et Seneca d ic it :
Qutfquis belluminccepcrisy facpax a te inchoetur. Non
elt cor firmius, nobilius, fublimius, regalius, quam
illud quod in pace eft , 6c inquirit pacem j ideb
Reges 8c Imperatores pro excellentiflimo eoi*um ti-
tulo , fereniflimos appellamus 6c pacificos. Sanffa
quoque Scriptura pacificos filios Dei v o ca t : Filii Dei
vocabuntur. Matt.v.p. Quare ? Quia Dei exemplo
pro fua cuftodia , 8c cautela fortem habere debet D cogitant cogitationes pacis, & non afßüionis. Hocpacconfideratioriem
; non fe nimiùm vino, '.aut cibo gra-
vando , nec fe nimis dedat levitati, nec ludis, nec
immundæ carnalitati, quæ non permittit quicquam
cogitare qlibd cbnducat 6c ad fiium commodum vel
tutelam, 6c adhuc multo.minùs ad Reipublicæ tui-
tionem. Qui ad hoc quærefèt ëxempla, inveniren-
tur abundantiora, 6c plura quam neceflè fitj in hoc
tarnen deficit tyrannus. Suppqfito enim, qubd con-
fiderativus fit , feu cogitabundus , hoc non eft pro
6c ad bonum populi, fed ad populi oppreflionem, 6c
propriam fuam utilitatem. N e c dicere poteft cum
bono Domino noftro : Cogito cogitationes pads & non
a ffiiftio n is fed omninb per contrarium. N il cogito
præter affiibtiones miferi populi, qui per hoc pacem
to cogitabamego cogitationes pacis Iecundüm exiguum
meum; fenfum , 8c polfe admodüm debile 6c infir-
mum , quamquam hoc eflet in magno defiderio 6c
voluntate pacis. Sed mox ad quamlibet ferè cogita-
tionem , 6c propofitum fe confpebtui 6coculis meis
objiciebat rigorofa affliblio. Durum hoc humani generis
aratrum , indignationis Dei filia , quae nunquam
faéfa fuiflèt, nec fbrmata , nifi poft conjun&ionem
malie voluntatis cum peccato defpeéHflïmi domjni
fui proditoris. Pfimurn quidem in Lucifero, 6c in
Curia ccelefti, deinde in Adam , 6c in Curia terre-
ftris Paradifi. O Deus, quam deformisilia videba-
tur afflibtio , afpera valde , jurgiof 1 vehementer,
multura quoque amara. Mendica earn aflociabat
R r 2 pau*