dùmipiritum, nullus ambigu Theologus. Porro qua- ria, uti pro fponfi 5c fponfæ metaphora , dum in-
lis fit beatitudo per Spem, 6c gratiam, norunt commu- quirimus beatæ Marias laudes, atque præconia dum
niter fidèles Chriftiani. Qualis prætereà fit beatitudo viatrix etiam peregrinaretur in terra.
gloriæ, videmus nunc perfpeculum in anigmate, i .Cor. 12,
1 i.credentes eam elle, quam nec oculus vidit ,nec auris au-
divit, nec in cor hominis afeendit. C.2.V.9. Recogitata verb
duplex hæc beatitudo viam apperit ut tertia quafi
media citi ùs cognolcatur, quia minor eft quàm gloriæ
conftimmatæ, 6c major quàm folius Spei, 6c communis
gratiæ. N ec abhorret hæc diftin&io Theologica phyfi-
cam confiderationem,quæ ponit virtutes primas,politi-
c.is j fecundas, purgatorias 3 tertias, purgati animi,
quas Ariftoteles vocat heroïcas. Hæc beatitudo quæ A
purgati animi, vel heroïcalis excellentiæ dici poteft,
fuit in Beata noftra .dùm viveret fuper omnetn purum
hominem, ficut Beata refidetin patria fuper omnem.
Angelicam poteftatem -, hæc eft qua a nullo vincitur
illuftrium fecundùm Damafcenum. Et juxtà Hie-
rarchicam Dionyfii legem continet eminenter omnem
perftElionem creaturarum , tanquam inferiorum , ut
jure dicatur 7(egina Aîundi , & Domina. Vis igitur
brevi compendio Mariæ beatitùdinem notam tibi fieri
? Da fibi per eminentiam quicquid in creaturis vide-
ris meliùs ipfum, quàm non ipfum : etfi non formaliter
, tarnen eminenter 3 quamquam infinite diftanter
à Deo. Et quoniam particeps fuit in via utriufque bea-
titudinis, viæ fcilicet, 6c patriæ 3 ponemus aliquas de
conditionibus beatitudinis æternæ , per quas grada-
tim veniamus ad petita, vel ad petenda.
Difcipulus. Expediensjudico, nec audiendi tenebit
mefaftidium, etiam fi præcognita narraveris. I
Magifier. Eft beatitudo fpiritûs, quæ feparatur ab
anima, id e ft, à fenfùali portione. Hæc fuitinChri-
ftoviatore. Hæc in fpiritibus feparatis viget. Habet
nihilominùs anima fuam beatitùdinem dum refùme-
tur incorruptibile corpus à fpiritu beato. Dicitur in-
corruptibile, pro tollenda calumnia quam vellent ali-
qui ftruere de refufeitatis juftis tempore Palfionis, quorum
fpiritûs ftatim in defcenlu fpiritûs Chrifti in lym-
bum Patrum beatificati font, quando momordit Chri-
ftus infernum, falvando fpiritûs iftos per beatificam
vifionem , de qua latroni diéfcum eft : Luc. 23,43.
Hodie mecum eris in Paradifo ; qui purgandum fortaflis
aliquid habebat, nifi privilegium novitatis adventus
Regis ipfum, ficut 6calios multos, forfan 6c omnes,
tuncàPurgatorioliberaflet. Taies, inquam, fpiritûs
beatificati, fi corpus non incorruptibile fufceperunt,(
aut quia mortui font fecundùm quofdam 5 fequitur
unum mirabile, quod tales fuerunt comprehenfores in
corpore piortali, ficut Chriftus. Sequitur etiam quod
fuerunt bis mortui, ficut Lazarus, cùmfiatutum fit omnibus
femelmori Hebr.1x.27. fecundùm Apoftolum. Re-
fpondent, quia Apoftolus non negat, quin pluries.
A t verb nulla fit ambiguitas de refurrectione noviflima.
Sunt autem très dotes fpiritûs beati, fit fèparatus, aut
conjunétus, quæ font fruitio, vifio, 6c tentio. Sunt
quatuor ipfius animæ fenfitivæ refumpto corpore glo-
riofo, quod plenè fubditum eft tàm animæ, quàm fpi-
, ritui 3 undè reddetur darum, impallibile, agile, fub-
tile. Nolo tarnen exiftimes, quod fpiritûs, 6c anima,
funt in eodem homme modo vel tune duæ naturæ
diftin&æ, vel duæ animæ, 6c eflentiæ j licet fuerit
aliquando articulus in Anglia condemnatus dicere,
quod non funt duæ animæ in homine eodem, rationa-
lis , 6c fenfitiva. Prior verb fententia tenenda eft, ]
prout Ecclefiafticis dogmatibus continetur. Dixit
Chriftus, quod poteftatem habebat ponendi animam
fuam 3 fed quod ilia fit fpiritûs fuus notavit Evange-
lifta : Joan. XIX. 30. 7 radiditfpiritum.
Difcipulus. Pridem ità dixifti, pridem itamonuifti,
expone quod ordiris.
Magi fer. Quia loquimur de dotibus quæ folent
attribui nubentibUs : Sponfos enim dotât fponfam 3 6c
nulla creatura nonunitadivinitati (ut excipiaturanima
Chrifti ) dignior fuit Dei fponfi nominari, Ma-
Difcipulus. Gratanteraclætusaccipio, quatenùs in
his AfTumptionis fuæ folemniis, dum Cantica Canticorum
refonat Ecclefia tanquam epithalamium fuum
materia coiiquirendi jocundiflima miniftretur. *
Magifter. Animadverte quemadmodùm tres in Ma-
trimonio fuccedunt gradus. Eft enim Matrimonium
initiatum, eft ratum, eft confummatum.
Difcipulus. Scio ; fed quid ob hoc texere vis ?
Magifter. Volo dicere , virginalem fponfam nof-
tram , fecundùm triplicem hunc ftatum triplicem
habuifle beatitùdinem. Beatam refpice primo modo
dum ab inftanti creationis fpiritûs fui initiatum eft Matrimonium
cum æterno fponfoDeo perarram Fidei
Spei,Charitatis, 6c ceterarum virtutum. Beatamrefi
pice fecundo modo, dum Matrimonium plenè confummatum
eft in aflumptioné corporis 6c animæ, cum
æternitate dotum fmirum. Beatam intellige tertio
modo, quando Matrimonium fuit ratum inconceptio-
ne Filii D e i, 6c deinceps per gratiam confummatum
nec diffolvi pollet per peccatum, quam vis ad cubicult
fecretum primo fuit in Aflumptioné introdu&a, ubi fuit
6c Matrimonium confummatum.
Difcipulus. Jam velut per rimulas incipio videre
quo tendit iter tuæ deduótionis.
•JWagifter. Videbis apertiùs, fi paucula de dotibus
enumeravero , potiùs quam docuero, Tres idcirco
dicuntur dotes fponfæ ad cubiculum fponfi receptæ
1 Pej‘ gloriam, vifio, fruitio 6c tentio, quæ refpondent
tribus Theologicis virtutibus v iæ , quæ funt Fides
Spes, 6c Chantas j 6c tribus animæ viribus, rationali5
concupifcibili, irafeibili. Dicuntur, inquam, igitur
dotes , quià funt habitus difponentes tres iftasvinS fecundùm
mentem quæ eft fpiritûs 5 immounustunc
cum fponfo fpiritûs, ad aftus qui beatiudinem con-
ftituunt, quicquid funt intuitiva vifio, 6c aétualis fruitio
, cum æternitate. Ad quid valent, dices, iftæ dotes?
Sane quatenùs fponfæ fuppetet undè portet ju-
gum luaviflïmum, 6c onus leviffimum beati conjugii
ubi fit mens fuo modo parens V erbi, 6c facrarium Spiritus
fanai. Nunquid parva videtur talis, tantiqueFi-
I11 educatiojugis, 6c æterna, qualem habet ipla mens
Verbigena, Virgo in unum Mater 6c Fiiia.
Difcipulus. Convenifle credimus hæc tria fîmul in
) Maria3 fed quo pa&o conveniant in mente rationali
nonitaperfpicio, vtvirgo dicatur, mater, & filia.
tJWagifter. Virgo nominatur, propter fynderefim ,
quæ nunquam violatur. Mater, quia parit in fe verbum
, rorante defuper Pâtre luminum, cujus eft filia
cujus Filio nuptialiter con junéta eft. Quid ni tuncpfal-
le t, 6c exultet Mariæ fpintus in Deo ialutari fuo, lau-
dJPs ’ ^ pfallens, 6c jubilans pleno, totoquecordis
arreccu hoc Canticorum Canticum amoris per amp-
rem., Canticum nuptiale quod dicitur epithalamium
Canticumnovum propter ilium qui nova fecit omnia
Tenor hujus cantici confiftit in efl'entiali beatitudinë
viiionis , tiilcCiûjnis, & fruitionis D e i , quæ ièmper
uno, & invariabili tenore fübfiftit , &rdônat. Por-
ro refpe&us creaturarum tàm invsrbo, quàm in proprio
genere movet ad Canticum multiplici varietate
décorum tanquàm pro difeantu. Neque dubitaveris
omnes & fingulas in unum concurrere mentalis
)ipiritus affetäiones. Formabitur enim melodia fpi.
ritus ad exemplar harmoniæ , five melodiæ divina-
lis , quæ itabilis Temper in fe manens fàftidire non
poteft, ' tanquàm aifidtiè renovetur. Habes êcceve-
ritatem conclufionis unius , quäm tu tibi declarari
quandoque poftulabas; fi Maria in hocCantico fe in
omnes perfundebat affeélus , vel animæ pafliones.
Difcipulus. Habeo fortè pro ftatu gbriæ , quam-"
vis ambiguum videatur , fi fint in. fpiritibus’ Beato-'
rum omnes affeftus , tdf & taies , quot & quales
fentimusin via s imnjo non eft dubium de dolore. Non
enim
enim erit amplius ibi luBus , neque clamor, jed nec ullus r
dolor. Apoc .xxi.4.
Magifter. De hoc ftatim videbimus. Tu colligas, 6c
intelligas intereà quale fiierit Canticum beatæ Vir-
ginis, quot vocibus alternatum, dùm jam adeptafue-
•-t beatitùdinem illam quæ dicta eftfuperiorad beafeu
milericordia pfomptitudinem auxiliandi , zelus
amorern julb. l i t ita per omnia reperies aliqua
de le bona , fi conjunaos defedus abftuleris , ut
a peemtentia peccatum commifTum ; a timore peri-
culum cadcndi; a compaffione mileriam , cui nunc
opoiteat lubveniri. Die ita de rat beatituainem niam qua; cucta eit lupenprad bea- oporteat iubvemn. Die ita de ffiinngguulliiss aaffffee&aiioonniibbuuss
t itu d in em folius vias proxima, & vicina beatitudini beatörum fpirituum , quas Thedlogia vocat extenfo
oatriat.Quid fi viatores'aliqui exercitatos pro confuetu- A nomine pajfumcs , qux non funt in fpiritu rationali
Patr 1 H
dine fenlus menus r - ......
tudine voces afteótuum fecundùm notulas quinque vo-
calium fparfas per lyllabas pfalmorum unam quamque
concinere, vel formare.
efenfusmentishabentespoffini; cum omni proropti- maxime feparato', fecundüm realem mutationem ’
Iivnrp« iifrpfl'imm fcrnnrlnm nnt-nloo nninnno n11 r l . i • n • a \ 1 . *
Difcipulus. Concludit intelligentia tua, quàm ra-
tionabilis fit conclufio , quæ non ita recipienda e f t ,
quafi vox quælibet affe£tionis retineat fonum integrum
ÿ franguntur enim quadam allifione non aliter
quàm in compofitione diótionum videmus.
Non enim hæc dièfcio Magnificat plenè fonat iftas
literas M a g n ifica t j fed in unum colliguntur quafi
tertium mixtum fonum. Ufus eft Philofophus
hoc exemplo , dum de mixtione tali loqueretur
elementorum, quod manent quidem in mixto, fed re-
fraèta 3 vel fecundùm eflèntiam, ut placet Avîcennæ,
vel ut Averrois, fecundùm proprias qualitates.
cJWagifter. Exemplum placet quod inquifîtio-
nneemm rPnhnilooifooppmhiccaamm pprræxifuuppppoomnitt.. Enxxeemmpplluumm aalliiuudd Dene motus 3 ergo non infenfibilis. Et hxc certa
video de multis aromatibus fimul tritis , ex quibus 13 concedunt de afteftionibus intrinfecis rationis • fed
ooddoorr tteerrttiiuuss mmiixxttuuss rreefliuillttaatt qquuaannddooqauuee pdlIuuss rreeddoo - fenfuales omninn Hcn-jViunt- ^ __r. WkI
lens aroma praidominans. Coaptetur exclamatio
Canticorum 3 1 1 1 .6 . Qua eft ifia qua afeendit per defer
turn ft cut virguiafumi ex aromatibus myrrha & thuris i
6c fequitar , dr univerftpulveris pigmentarii ? Exemplum
aliud eft in re noftra3 licet enim pueridillinc-
te prius fonent. Vt^Re, M i, Pa 3 poftmodum jungunt
literam pauktim cum vocibus iftis 3 tandem ufucon-
tinuo cantant fine vocibus notularum, quod tandem
exemplum in contrapun&o, deinde in difeantu
plus apparec , unda valeamus ad muficam cordis
transferre rationem, ubi celeritas major e f t , atque fa-
cilior fonoritas afte<5tionum fpiritualium, quam fit exterior
vocalium.
Difcipulus. Das praxim utendi gamma myftico
Canticorum cordis. Unde palam f i t , non efle fi-
ftendum jugiter in his quinque vocalibus , A. E. I.
O. U. Sed nec in fingulis deliberate paufandum
1 r,v----7 ‘ vvuuuum “ .‘U'.m uiuuiuonem
quemadmodum Philofophi ftriaè loquuntur de paf-
bombus, fenfitivæ animæ, AffecHo aütem fpiritum
îmmutans mtèhtionàlis eft. Hebt'gaudium ScdeCider
n um d e P e0; odium vel difplicentia depeccato; re-
filitio in Deum, & ab inferno ; affeàus fuccurrendi
alieno incommodo.
: Difcipulus. Etfi màtgna pars quæftionis foluta çer-
natur per exemplum de virtutibus y tarnen deferip-
ü ö ;“ ;efitudinis affert fcrupulqm, quoniam Beaus tfi
c/m habet quicquid visit, ftcundùm. Antiquos, &,Au-
guftinum , qui addit, nihil mali vult. Beatus dicitur
quafi bene aElus, cui omnia optata fuccedunt, (ecundùm
Cafliodorum.
Magifter. Conclude primo per etymólogiam Bea-
contra Stoicos , quod virtutes non funt infenfi-
bilitates 3 quia dicitur Beatus quafi bene aElus j ergo
bene motus 3 ergo .non infenfibilis. E t hæc certè
r r , . s , u u u i ,w i ) la u u i i i s 3 le d
iemuales ommno detrahunt ^ fapiente , quafi faxeos
vMus efficiat. Porro non eft de ratione beatitudinis,
quod beatus ftatim habeat quicquid vult optan-
dum, maximè circa alterum 3 led abfoluta beati vo-
luntas, ficut lemper conformis eft divina; voluntati,
lie femper impletur. E t hujus declaratio proprium
locum habet.
Supereft diftinguere de fpiritibus aflcètionum re-
ceptivis. Aliqui funt impaflibiles e f fe d i, 6c hoc
conti a paffibilitatem liefivam , vel corruptivam
vel abje&ivam perfedionis debits , ut in coelo :
quoniam nihil impedit, immo confert eflè paflibj-
les paflione perfediva , ficut diledio D e i , fuaque
fruitio. Nonne coelum impaflibile dicitur primo mo-
do , quod lumine folis cernitur mutari. Alius eft
fpiritus rationalis, atque receptivus lx fiv x paflio-
ms , etiam ut fpiritus eft , 6c hoc quotidianum eft
vy.KJ.ocu nnguns aenoerate pauiandum nnooboiiss yviiaattoornibbuuss,, vveelliimmuuss,, nnoolliimmuuss.. EEtt ddee ddaammnnaar-
eft affedibus 3 alioquin phantafia plus tædio læde- C tis rpintibus Fides credit 3 fed modus alio loco dicen-
rreettuurr ,, qquuaàmm iinntteelllliiggeenntti^e rreeccrreeaattiioo pprroovveenniirreett:: dus eft. Et tertia vel fuit in nonnullis fniririhm
cujus rationem fenfualis. nos quotidiè docet can-
tus. Sed manet dubitatio mota de Beads Deo ju-
bilantibus , apud quos fola vox he tid e , 6c nulla
fpei, nulla com pa flionis , nulla timoris , nulla deni-
que doloris reionare videtur. E t h e c dubitatio ver-
ti poteft ad beatitudinem Maria: Virginis pro ftatu
via: proxima ftatui patrice, quando non habebat pec-
cata qiue doleret, quando conformis eratfua in omnibus
voluntas providentie Dei que in fui difpofitio-
ne non fallitur.
Magifter. Habebit hoc ultimum de conformitate
voluntatis locum proprium. Ceterüm de aflèètibus
beatificati fpiritus edoceri poteris per fimilitudinem
determinationis abundanter tradite per Doètores de
Virtutibus Moralibus , 6c Theologicis , 6c de Do-
nis, Beatitudinibus, 6c Fruètibus, fi manent in patria.
fpiritibus pro-
prietas, quæ dédit eis poflè non pari paflione læfi-
y a , vel difconvenienti, qualis fuit pro ftatu na-tune
mftitutæ, 6c qualiter erat in anima Chrifti, nifi fpon-
te pafliones fulcepiflet. Vfdesne igitur, qubd primus
fpiritus per pafliones non læditur qualefcumqiie3
nec fi poneretur in ftagno fulphuris ardentis. Gaudet
afliduè, nec gaudium minuunt aliæconjunètæ aflèc-
tiqnes, ficut compaflio deficientium, deteftario pec-
c a ti, ^ refilitio reverentialis in propriam parvitatem
quæ timoris fpecies eft 3 odium denique vitiomm \
quod eft zelus bonus 3 6c ità de reliquis in perfeèiione
femqta. Tertius fpiritus fuo modo carebat helivis paf-
fionibus in primo parente, 6c nunc fortè ficin Enoch
6c Elia. Sed an Beatæ noftræ talis fuerit exultatio fpiii-
tus in Deo falutari fuo, non arbitror aflerendum, quin
doluerit tàm anima, quàm fpiritu 3 non enim glorifi-
qQuuoorruumm nfitiuuluiss eefitt rreelfoolluuttiioo ,, qquuoodd min qquuoollii-- cams fuit iuit fpiritus fuus ficut fpiritus Chrifti 3 nec vofeéfionem
vo-
bet bono habitu reperitur aliquid quod dicit per- D luntate fola paflionibus lefivis fubjacebat. Tuam inquit
rcctionem 3 led fed in pluribus conjun&coniunbtum um eft aliquid
alinnifl Simeon. ioRus animam -
pro ftatu vim imperfe&ionem notans , vel indigen-
tum. Fides dicit innitentiam primas veritati 3 Spes
divinas liberalitati 3 Charitas divinas bonitati 3 6c ho-
rum quodlibet bonum eft perficiens fpiritum. Sed
ad imperfe&ionem refpice. Fides importat asnigma,
opes cum asnigmate futuram fruitionem, Charitas ve-
ro nonadeo, quam vis hïenon confequatur intuitivam
vifionem. Pqenitentia dicit deteftationem peccato-
lum. Timor fugam feparacionis ä Deo. Compaflio
— r ------- ------------ L- 1 rrrquic
oimeon, ipjius animAm pertranfibitgladius. L u c .i i.Zf*
Difcipulus. Nonne fuit immunis ab omni peccato
noftra Beata, 6c fi fic, curpaflà eft? Quià quicquid
patimur , peccata noftra meruerunt. Eva denique
fuiflèt ante lapfum ipfà Maria perfeètior, quia tune po-
terat nihil pari. r
Magifter. Notata eft alibi refponfïo, quod in Maria
fuit neceflitas originale peccamm contrahendi, fecundùm
caufas inferiores , fecundùm legem propagations
ex conjundtione viri cum femiija. L e x
I I enim