Jf-oannis Gerfomi
Confideratio Tertia.
UN usquisque R e x , autPrincepshabere deb
et verbum ipfutn ■ , aut däiäf inam , acl extermi-
mndum malum, five errorem. Cum qui hujpfmodi
errorem, autaliquid dixerit,.quod ( five Clencus fit,
Theo'.qcus, aut alius quiiquam) recüfat, aut non au-
.. O a . . .1 • . i .__IllS Oll
m m
non ad deßruttioncm, quemadmodum dicitjApoftolus.
z Cor. XIII. 10.
Confideratio Scftima.
ER r o r e f t , dicçre terrenum Principem innul-
lo fuis fubditis, I dominio durante » pbligari -, quia
fecundumjus divinum, 8c naturalem æquitatem, 8c
vemm dommii finero, quemadmodum fubditi debent
detdicere, five l p veritatis Fidei doftrina. Addern,.fubfidium, &fetvmum Domino, fic euam
experti font, f e‘ m Ifta con- -Dominus fqbditisfuis fidem debet, & proteaiqnem.
Vernas amat u ^ a c itd e t r a a io , E t fi eos manifeftè , & cum obftinatio^ in injuria,
fide ra t.o fumm ev ah « am H I H | & de &£lo ofequatur Princeps , H S regula h * c
S ' Ä a Ä naturalis: F .m g e l l e r e lu t* , locumhabet.« Et id
ne naes aamoca .-3 tenebris, &m Senet® in tragoedns. Null* Deo grattor vsEUma q'team
fuamadversus ahum, mfiduótaxaun tenepris, ct ^ d;demeftTulUus.ui.DeQffidi,.
Confideratto Offava.
CL E R ic u s t i l le thalè.??;petversè,textum Bibliae
intelligent, qui ad prtediäos érrores verba fcripta
i , lReg.v ï i i . i t . vettere vellet j ubilèrmofitdeinfti-
tutione Saiilis: Hoe erit jut Regis, Nam verus littera-
Hs'fenfus alibi eft , & Specialiter Dcut.xvn. omnino
oppofitus 5 & etiam omne naturalis rationis bonum judicium,
• aicium , CUI cui natural!hatufali ittLiuin rationi iivii noncqntrariaturjus I.UUU Al irtLuijuo ui diyiocculto.
VIP
Audi alteram pattem.
Confideratio Quarta.
■ VTO n fufficit ihteUigere fah<äam Scripturam fic,
IN utduntaxat Grammaticalis,8t vulgarisdittionum
feiatm- fignificatio f verumetiitm rcomntur mgens, &
longum ftudium tarn in alus fcientusl hilofophiæ, CC
L o g ic x , Ba àm'iH&tttoBoawibus , qw»#ira tione
divina, &unum aherileoiaparando, landlam ex-
pofuere Scripturam. Alioquin fimplatGTOmmyg n
L jp H l r™ ---- . l e x ' f S H S B num. Diaiohsec/ruJnonfignificatfemperJurifdiaionox
bonùselTetTheologus; it&mo per leip u nem, feu Juftitiam, fed fignificat interdùm potefta-
>mnem Latine confcriptamicientiam, quod verum eltjj quænoneft;ufta) Verfust
ninimè., fedreftoccafio maxima m £ j | i J ’ fis aqua, f i s rèStum, f i s dicitur ejle potcjlas.
irur Tulianüs'ànoftata, Elvidius^ jovmianïis,ct lu - ! s s i • i s
ilenini fecevunt E t noviffimè quidam juxta Came- Sicut hæc d i& o Æarquandoque femitur pro tyranno.
meurn, quiVefpertilionominabaturj Stfermèomnes H H B h B H | Et. ieuedsttsopro
iærefesex ifta præfumptione prodierunt, quiaiæpe- malediftione.fob.n. E t Zr* ,*ƒ»:« pro injuftitiæexe-
numerodiéHones font æquivoéæ, & aliter fumuntur cutione. Sap.U . i l . El Deus pro diabolo, m M m
H i quâmihaliolbeo-, autquàm in commumfii- E t i .O r . i v .4 . Etpanformitereft in alus rebus fimi-
r r Grammatica Et eft neceflè concofdare libus innumens. E t hanc violentiam mmatur Deus
lum * Scripturæ locum per alterum , aUàs invenire- populo, quicontravoluntatemfuamRegem poftukt,
gggjj ■ ut eum retraheret Deus ab îllo propoüto, iecundum
omnes Expofitores. Jus^ Gloflà ordinaria interlinea-
lis exatlionem nominàt. Et etiam in ccmmuni fermo-
n e , ficùt loquitur facraScriptuta, Jus accipitur benè
pro injuria & violentia : eft Jus portæ 'Baudet dicitur, ut
quihabet ju s , emendam perfolvat. E t illud cognofciiir
contradidio.
a 1
Confideratio Quinta.
U e m a d m o d u m de Biblia ben4& verê in Gai-
licum tranflata bonum aliquod,^ l i c u r n tpanflatabonum aliquod üfi lfoobbrniee mmtmellmi- ^ ^ > & ex dicendi - tione.
amr, ppteft emanare, fiepe pp • Dicit fanftus Hilarius : Intelligents* diEtortsm ex eau-
■ 1 1 m m r a n 1 nóftro & p o -
d u ô a , aut ppefiimptuose mtelleaa,, r.etut^do len- j J q j
fus êc fanélorum Do&orùm expofitiones. Satius ef- P
fet hujufmodi.rem ignorare; .quemadmodum m Me- Confideratio Nona.
dicinis & aliis-quibufdam fcientns, quas mehus effet J
prorsus ignorare, quàmparùm, aut male fare, êtfe
jVlagiitrum reputando inêis.
Confideratio Sexta.
AL l e g a r e R é g i , aut Principi omnia licitaef-
fe quæ leguntur in Biblia faéta elle per Patriar-
chas, Rege s, & veteris Legis Principes, eftevidens
error. Tum quia multi talium enormiter peccave-
runt, & humiliterpoenitentiam egerunt. Tumprop-
"■ Rr o r eft, Regem aut Principem informare, ter veteris Legis ftatum, quæeftalia inpluribuspun-
H ipfum mftofuo jure fubjèaisfuis, & eorum bonis a is , quàm nova. Exemplum , ut repudiare uxo-
id S m v o tam em uti poffe , abfque alio titulopu- rem, aut in certis cafibusiplures habere uxores, aut
blicæ utilitatis aut neceffitatis , imponendo quaf- dare mutuum extraneo ad ufuram. E t taliter in aliis
cunque exaftiones ad libitum fuum. Namhocpafto cæremoniis, & inftitutionibus. Aliter fenfire pejus ef-
fine aliaiationeagere, tyrannizare eilet, non régn a -p fet , quàm judaïzare.
■ f-e cundumve°ra m. , 8&r propnam iinnftperr RR ePgfrepmm K& tfyV ..
rannum diftinfitonem, quemadmodum oftendit A n -
■ H H M Rex eftfro btmo publico. Tyrmnus ase-
tem omnia nonniftad propriamfuam vemtutshtatem & a - ,
voluntatem.Q u ie r e s d e jure natural! eft contraPnn- K j
.■ v ^nrraChriftianam Chantatem, quodici-
Confideratio Décima.
>L e R I c u s ille Regem fuum, aut Principem ama-
item. Ouse res ae jure imuiaunu -- ---- — icl uimimrve,t ^minimç, qui perveriàs taies ei vellet dare doc
pern & contra Chriftianam Charitatem,quod ici- ftrinas, aut toto pofle & feientia ipfas non impediret,
[ iSt Paftor aut Gubernator fit difiipator, 8cfuos gra- nUia non eft modus certior, quo R e x , aut Princeps,
vet filbditoS veluti fi eflent beftiae, non homines, & fe perderet in corpore, 8c in anima,, totamque ejus
liter quamvellttSuperioremiiium quam veucL cupcii^iw» .— in fimili fibi i— face-ww
dominationem, quam habendo falfas tales opiniones,
~ ihit homines efre. &eas opere exequendo. Cur? Quondam per hoc do*
re cam. Quacmaue vultis ut f actant votns <zrc.oteas opcrc cxcqucuuu.liui ;viuuuiam I
Matth vm i z . Et fic refpondit Trajanus. Verum minatio fua in tyrannidem verteretur,. 8t in infideli-
“ft qubd pro defenfione necefiäria populi omnia funt tatem lAi^ui. H Modo s B certum B ^ eft fvranniHpm tyrannidem ft
8c etiam infi-
in Principis jufta ordinatione per rationem , & bo- delitatem A.
veluti innaturales 8c violentas contra Deum,
Mm confiliurn, quriejus poteftas ud adsfiemonemelt
SC
a Pcrnitiofa omnino doârina, i qua receiCc Gcrfon.
6 z ç Sermo coram Rege Francia. Pro Pace. 626
diu perdurare non pofle , ie- ipfos Temper confervaflet in pace. Ethabemus omnes
Philofophos, 8c alios hujus Univerfitatis Tapientes, ab
initio mundi hucufque fingulariter pacem commen-
dafle, 8t confuluifle.
Quare ? Quia /» pace omne includitur bonum ; dicit
fanTfcusAuguftinus.Neque quicquam eft defiderabilius,
commodius,honorabilius pace,in hoc,qubdpacificiybca-
t i%8cF/7wZ)<?/nominantur.Matth.v.ix. E t c contrario
rixofi , 8c feditiofi funt ipfius inimici filii, 8c maxi-
& omnem rationem
cundüm quod exempla Scripturas, 8c naturae innume-
rabilia oftendunt. Roboam propter malum tale con-
filium deciraam Regni Tui perdidit partem, ficutfcri-
bitur. 5 .Reg. 12. Regnumdegente ingentem transfer^
tur propter injuftitias. Eccli. x.8. Sequitur : lAvaro nihil
eft fceleftius. Et Sap. 16.4. Opoytcbat enim illis fine
excufatione fupervenire intent urn exercentibus tyrannidem.
EtA u gu ft.1.4. De Civ. Dei. Remota juftitia^ quid funt
■ egna^nift magna latrocinia? Et Sap. vi. f . 6. Cum eftetis mèodio habiti, irnmo fcelefti, 8c ideb maledibti, ait
miniftri regni illius, »0» reSte judicaftis ( nota miniftri )
neque cuftodiftis Legem juftitia, neque fe cun dum volun-
tatem Dei ambulaftis. Horrende dr cito apparebit void
is : quoniam Judicium duriftimum his qui prafuntyftet.
Nota quod hie exabtiones, de quibus dicitur 1. Reg.
viii. 11 Jus Regis nominantur propter trium caulai'um
unam: aut ob juftam punitionemj aut ob publicam fub-
ventionemj aut per Tolam nuncupationem. Ob juftam
punitionem j quia populus meruerat ut tales haberet
exabliones, quemadmoc^m peccator jure eft ipfius
inimici, 8c diaboli, ^tfi^mimicus jus nullum habeat,
6c peccet. Ob publicam Tubventionem j quia in ca-
libus necellitatis pro jufta Reipublicas defenfione tales
Sapiens.Cogitate ergo Nobiliflimi 8c Potentifiimi R e ges,
Duces, Principes, 8c Domini, in quibus repræ-
lentatur Regalis autoritas Franciæ in Regis abfentia,
8c in te præcipuè , Metuendiflime Domine de Gu-
ienne} cogita, quiddicerefæpèpoftitRegis filia,hu-
millima tua, 8c benevolentifîima loror per dignativam
adoptionem. Quid dicere poteft, cum feit, 8c per-
cipit pulch.ram pacem ( quæ vitam civilem dare debet
tàmfanétæEcclefiæ,quàmnobilihuicRegno) dejici,
turbari, 8c veluti in carcerem iniflkm efie, aut exilium.
C.ogitate quid dicat, quotiens opinamini, quod
per feipfam, 8c fuppofita fua ufque adeb numeroft, 8c
nonnulla bona, 8c devota, clamitet ad Deum cum
exaóliones juftè recipi poflunt, fervata Temper bona ß Propheta Ifâïji : Feniat pax. Apparet mihi bene me
æquitate, non propter Regis utilitatem , 8c non in
omnibus cafibus. Per Tolam nuncupationem j ideo
quia R egç s , qui per voluntatem tales exigere debe-
bant exabtiones, eas Jura nuncupabant, qpemadmo-
dùn) Paganorum Idola dii nominantur, non quod
tales fint, Ted quoniam ab ei* fic appellabantur. E t
folet d ic i, Jus porta Baudet. Qui jus h a b e t , ipfum
emendat.
O
earn confideranti, fepè ipfam Deo dicere perplaufitus,
ploratus, & lulpiria. Gloriofe Deus pacis, iniferi-
cordiic,6c totius coniolationis, quotiens jam pacem pe-
timus, quam fepè , & a longo tempore cbmamus?
Feniat pax. & ecce twbatio &affliciio. ExpeHuvimus
pacem, & ecce turbatio. Jerem.xiy. ip. Quid hoc fibi
vult ? Eft-lie mauus tua, Dotnine, & potenda tua
imminuta?Defecit-netuabenignitas quocfpoffis, nec
velis pacem dare ? 'Obi funt mifericordia tax antique,
Domine ! PC Lxxxvm. foTRctinebis-ne femper iram
tuam, & iudignationem tuam ? DicisperProphetam
Jeremiam , fecundiim quod Sponfil tua ' Mater no-
ftra , fanéta Ecclefia canit , & oftendit in Introitu
magnae Miffse trium Dominicarum hujus temporis:
Ecce cogito cogitationes pads , & non aJflsSHoms. InvtKa-
bitis me & ego exaudiam vos. De quacunque tribulation •
ne populus metis damabit ad me, & ego liberabo eum.
Reducam captivitatem ejus, aut exilium fuum, undique,
■ pel ex omniparte. Et hie pulchra protjiiflib & gra-
tioia cónceflio. Gompleantur ioique, Domine, hsec
.verba tua in nobis ; invocamuste, exaudi nos^ tua
'veniat promiflio, & fit ftabilita ut Regis Ediftum, &
Domini. Sed oré veritatis liberationem petimusa tri-
buiatione, miferia., affliétione , qua; nos undiqua-
queeircündederunt,.\qÜ3é nobis auferunt {&depejo-
ri in pejus aüferre uitUntur J magnum bonum pacis,
tamfpiritualis, quam temporalis, Divifio, anguftia
& affliétio fatigat, feparat, Stdevaftat exiguum po-
pulumtuumChriftianum mille & mille modis, mife-
J O A N N I S G E R S O N I I
Doftoris & Cancellarii Parifienfis.
P R O P O S I T I
Fa6ta Anno Domini 1408.
C O R A M R E G E F R A N C I S ,
IM O A B S E N T E R E G E : E T S U I S
M A G N A T I B U S .
Scriptus occafione Uacis de qua agebatur inter
Ducem Burgtindia & Filios Duck
Aurelianenfis Anno 1408.
Callice in MS. Cod. Vifö. 848.
K E N IA T pax. Ifaias.lvii. z . Feniatpax, dich,
8c precatur modo cum fan£fco Propheta Ifaia
filia Re gis , veritatis Do£trix, Mater, 8c fons
V E N I A T pax. liaise, lvii. i . Feniatpax, dicit, rabilibus quidem, & indigriis. Da illi pacem Do-
& precatur modb cum fanéto Propheta Ifaïa mine, recolligéeum, cogita pro & fuper eb Cogi-
R egis Dobtrix.geft’m ta pacem , & non affliiSionem.. Feniat pax. Sic
mea mihi dicebat corifideratio, 6 Nobiliflimi Reges
Domini, quod R egis filia, arnica pacis, Scutforoix
ficut veritas eft fororpacis, fepè facit feipfa, & ejus
fuppofids tales planftus, tales conqueftipnes, autre-
queftas Deo per devotara orationem. N ec hop éi fuffic
i t , nifi fermönem fuum, & querelam vertat ad homines
magnos, Stparvos , diverfis quidem mbdis in
Praedicatiombus 'publicis,! m Procéffiönlbbs‘Ibleffti.
omnium Studiorum , pulchrum lumen, 8c clarüm nobiliflimi
, 8c Chriftianiflimi Francice R e gn i, ä totalau-
datum Chriftianitate. Feniat pax, inquitipfa, 8c jure
quidem petit pacem, defiderat pacem, vocat pacem,
fpiritualem fcilicet pacem 8c temporalem : pacem
quidem fpiritualem in TandaEcclefia contra TchiTma,8c
divifionemi 8c pacem temporalem nobili Regno Franc
is , veluti timens afHidionem. Nullus admirari debet
hoc, officium enim ejus ad lllud earn compellit. Non- D nibusy in compluribus & variis fumptuofis Leeatibni-
né ipfa eft filia pacis? Filia Regis pacis, qui dicitur Rex bus, & diligenriis aliis innuméds. Et pauib ante pofi
pacificus Parali.xxii. p.Filia Dei pacis.Divinæ Sapientiæ
filia, quæ pacem docet, 8c tribuit, quia pacifica eft,di-
citjacobus.ln. iy.Ideo dicere poteft Prophetæ vèrbum
in Canticis : F a cl a fum coram tetanquam pacem reperiens.
Cant.viii. 10. Faéba ium coram D eo , 8c Rege tan-
quàm ilia qùæ pacem reperit. In figuram hujus Pal-
las , quæ dicitur dea icientiarum, olivam portât, 8c
nomen impofuit civrtati A thenienfi, cujus imago Palladium
nominata, fecundùm Trqjànorum opinionem,
TomilF. Par s. II.
is - ■ - r. , • « , i •----- nte poft
exhortationem Prælatis ,&hujus Regni Ecclefiafticis
fàbtam, deliberavit folemnitér ■ & concorditer coram
throno regalis autoritatis, qui hic repræfentatur fan-
ftiffimam hanc & utiliffimâm materiam pacis propçne-
re. Sànftibr effe non potèft,. nec ùtilior quoad aliqua
-punéta : N ec tinquam me qneraflan, nec confenfif-
lemego, qui minimus fum, & pauperis conditionis, &
in tamparvotemporëut trium, aut quatuor dierum
N on , inquam, aufus fuiffem talem affumereprovin.’
H r ciam