Joannïs G erf unit 488
487
focictatem conftituentibus in viatoribus , fed pul-
chriüs , 6c proportionabiliter excellentius in Beaus*
Longa d i e t , fed facilis adaptatio ad propria, fimul
& appropriatadivinx Unitatis , 6c Trinitatis Petto*-
narum, refpedu unitatis efientix rationalis cum tri-
nitate potcntiarum imaginis, necnon cum viribus fi-
bi infitis per naturam ( ut ita fas lit dicere ) fuperna-
turalem. Vetus ell diftindio de natura naturante,
qux eft Deus , 6c de natura naturata , quam indidit
creaturis
rum: learepr
an focialem?
^ ’ 1 eft vita folitaria, primoCxlibalis} fecundo , Monaclur
lis 5 tertio , Eremiticalis -, quarto , Sapientialis.
Vita celibalis eft vita crcatura rationalis , abdicans
a fe focietatem conjugalem propter Dettm , ut liberius ei
ferviatur in coniinentia corporali, aliter quàm oeconomica
focietas.
Vita Monachalis, ultra calibalem abdicat a fe appropria-
tionem rerum perfonalium, & propriam voluntatemprop*
ter Deum, in poenitentia faltttari, aliter quant politica ci-
a vilitas.
m m ® Confentio quæ loqueris de vita b on o r it* EremiticalU ,«ltr* Momchtltm *bdiwa f tfn h -
ra I Ü reproborum vitam qualem dicisj folitariam, m m hm m um , fimuhmht» & utyonfropter Dm»,
r ^.bft inent ia fing*lariy aliter quam Monachalis, vel ctvi-
(JHagifter. Ego verb neque folitariam, neque 10-
cialem appellabo, utpotè qux vita non e f t , fed mors
horrida, monftrum horrendum peccator, ingens eft,
qui fecumdiflidet, qui convenit nulli, qui diflipatur,
& folvitur curis 6c fceleribus , facinoribus, 6c flagi-
tiis inceflanter j fine modo, fine ordine, fine ponde-
re menfurave fubfiftensj le odit , in fe lx v it j malus
omnibus, pefiimus fibi > 6c eo infelicius, quo dete*
jjioribus peccatis fuerit obnoxius, a primo peccatore
ulque ad ultimum.
Difcipulus. Terribile eft quod loqueris: folitariam
liabent vitam quos opera comitantur, 8c rodunt;
neque lociales appellandi funt, qui nec fibimet foe-
derantur agitati prxcipites, ubi nullus ordo, fed fempi-
ternus horror inhabitat. Job.X.2,2..
JMagifter. A t verb vulgus indodum veritates iftas
ex abditis Philofophix 8c Theologix penetralibus
erutas fortè non capiet j forte tanta mala qux tolerat,
pacem appellabit fi ad tempus gaudeat de impunitate
nequitix, fi abundat divitiis, fi voluptatibus effluat,
maxime fi fibi fucrint filti ftcut novella plantations a
juventute fua , fi filia compofita & circumornata , ut fi-
militudo Templi, fi promptuaria eoxum plena, fi oves fee-
tofa , fi boves craft a , fi neque ruina , neque tranfitus,
neque clamor in plateis eorum j fi blandos denique fenfe-
rint amicos dicentes Heatum populum, cm hac funt .Pfal.
CXXXIV.12..13.i4.if.Sedheu,popule ;w««,conqueritur
Propheta /fa. in. 11. dicens , qui beatum te dicunt ipfi
te decipiunt. Ra tio, quia folus beatuspopulus, cujus Do-
Us focietas.
Vita Solitaria Sapientialis reperitur in quolibet généré
vitx folitarix triplicis feriptx. Et eft vita abdi->
cans a f e , quantum fert humana mort alitas, quicquid ob-
ftare pot eft fapientia contemplanda propter Deum, & expe-
rientia faporali , aut perfeEliùs quàm fentiat aut fapiat
quavis humana communitas.
Ecce quadvuplicem vitam folitariam, qux quadru-
plici opponitur v itx fociali 9 fecundùm rationes formates
, aut objeétales fumptas ex proximis finibus , &
differentiis accidentalibus.
Et prima eft appropriata Sacerdotii 9 vel Ordinis
Sacri, quamvis alii funt cxlibes, quàm Sacerdotes,
_ vel Ordinis Sacri profeflores \ fed non ad facra deputati
K myfteria. Secunda vita eft Monafterii, vel Ccenobii,
velClauftri, & hominum fub triplicivoto viventium.
Tertia eft Eremi, vel deferti, & hominum lôco fe-
gregato fe continentium propter Deum. Qiiartavita
eft ltudii, non qualifcumque, fed divinx lapientix:
& ifta eft hominum apud femetipl'os contemplan-
tium, curis omnibus alfis poftpofitis ôc calcatis, vel
reverenter omilfis > quod additur propter iftos qui
Regularibus aftridi difeiplinis, licêntiam accipiunt
legitimam, quod non exerceantui' in illis y led vacent
otio fanblo fapientix contemplandæ. Nota inPfiilm.
c i . 7 . 8. très fub tribus avibus folitudines : Similis i
inquit, faftusfumpellicano folitudinis; h x c eft appro-
priatior Eremitis. Et fabius fum ftcùt nytticorax in do-
micilio j h x c Ccenobitis, velMonachis. Vigilav
■ R Deus ejus , qui lolus eft in defolatione potens fabtus fum ficut pafter folitanus tn teblo } hx c pro con-
adjutor, in aflbeiando fidelis comitator. _ templativis , quafi fuper teftum in civitatibus fibi-
JDifcipulus. Expedit ergo loqui familiarius de vi- ^met vacantibus.
ja folitaria, conformiter ad acceptionem vulgariumj Difcipulus. M ultx pafiim inveniuntur traditiones
tunc enim eb fict utilior , quo communior fermo
multis. .
Magifter. Reótè cenfes : fapientibus enim & mfi-
pientibus debitores fumus. Fiet autem lucidiùs, fi per
dillin&iones, & definitiones habeatur refolutio, con-
fëquenter ad primam vitx lolitarix definitionem generalem,
qux Deo fimul convenit, Angelis &homi-
nibus, fuo modo. Loquimur prætereàde viatoribus fobs
hominibus, quos docere, monereque jam poilu<
mus. Et quoniam folitariam diftinguitur contra foetale
non fecundùm rem, fed fecundùm formalem ratio-
nem* priés eft videre , quotmodisaliquid dicatur fo-
ciale non qualitercumque , fed in vita humana, feu
morali. Attende, quotingenere velfpecie, talis vit
x focialis modos invenies.
Difcipulus. Philofophus duas primo focietates ponit,
oeconomicam, politicam. Politica verb multiplex
de triplici vita j prima, qux folitaria dicitur, non fim-
pliciter, fed per refpeblum ad locietatem oppofiram:
Clericos enim cxlibes feimus quotidiè publice con-
verfantes ) carent tarnen ceconomica iocietate 7 &
illo confortio quod ab initio conftituit Deus , dicens.:
Gen. 11. 18. 2Sfon eft bonum hominem efte folum ,
faciamusei adjutoriumfimileftbi, quod conlbrtium ChiÏ4
ftus in nova Lege temperavit, non penitiis abdicans ab
hominibus, fed prxferens caftitatcm illorum qui funt
eunuchi propter Regnum Dei. Qu i poteft capere, capiat.
Matt.xix. 12,. Vita taliumcxlibum hac rationedicitur
folitaria deinde plus Monachorum. Deinde fpecia-
lius Eremitarum vel Anachoretarum.
Nunc de quarta vita folitaria , cujus nomen
non ita refonat in ufu vulgari , colloqui in dies
defidero. Et primo quis fit finis ejus fpecialis , &
proximus.
eft. Una civitatis perfebtx. Altera patriæ magnæ, D Magifter. Finis qui generalis eft de jure, vel fado
eu provinciæ. Dcindè politias bonas dillinguit, in
Regnum , Ariftocratiam 6c Thimocratiam. Po-
htiatn verb Sacerdotum ( quæ dudùm Druydes
in Gallia vocabatur ) déterminât partem elfe poli-
t ix cujulîibet perfeâæ, ficut ôc milites , 6t popu-
lum. Magifter. Sufficit ifta notaflb ad inveniendum dif-
tin£tionem vitæ lolitariæ multiplicem , ne nos deci-
piat ambiguitas in nomine.
Porrb ne progrelfus cat in immenfum, coarélabi-
tur fub tétrade, leu quaternario. Et dicemus, quod
cuilibet homini , fcilicet uniri Deo per gratiam, 6c
virtutes, ifte eft homini contemplativo.lpecialis, 6c
proximus > nec aliter omnino fibi prxllituit. Non,
vult Beneficiorum curis intendere, non regimini etiam
fpiritali populorum, ut Sacerdotes, Praftati. Non vult
officium claullrale ( fi fas habeat) infequi, non vult in
aufteritate eremi feipfum concluderc > fed temperan-
ter uti cibo, 6clomno, 6c oblèquio tolerabili unius,
vel paucorum > vult fufficientiam habere Librorum,
ad lntelligentiam lapientix valentium j vult aliquando,
fed rarilhme collationem difputationis habere cum
fcho-
Trabt atm undecimus f 489 uper Magnificat.
fcholallicis , quorum vita focialis eft, non hoc mo
do folitaria, nec penitus tali fine. Laborant igitur multi
ut intelligant 6c difputent : de fapore vero guftare y
vel negligent, vel nequeunt, diftenti curis aliis, aut
pafiionibus fenfualibus impediti. 1 Diftipalus. Manifeftiiis ifta patebunt fi exempla
narraveris,
jHHRHH 4-9°
cum eft ; plus quam Angelus omnis , propemodiim
fatis eft.
Magifter. Poflem tibi numerâre tàm Apoftolos,
quàm Apollololicos viros ipfis contemperaneos, nili
quod fapientiam magis acceperunt per revelationem,
quàm per Scripturarum meditationem, telle Hierony-
mo. Sunt affines propofito noftro , Auguftinus paulo
Magifter. Narrabo, fed primitus explicabo finem ^poft converfioncm fuam fegregatus habitans, 6c quid
otiofi nollri, vel fapientix lludiofi. Ita enim magis
hoc nomine, quam lolitarii vocandus apparet.
Studet alternatim y velutxque prlmb nunc intelli-
o-ere,qux credit Fide, nunc fapere ea, vel laporare per
affebfcum qux credit, aut intelligit. Hie ell enim duplex
oculus contemplationis fe mutuojuvans, 6c con-
fdquens-,6c hoc,fecundum duplicem vim rationis fii-
perioris, in qua duplex pars creatx confillit imaginis
beatx Trinitatis; intelleblus, fcilicet 6c affectus, five
ratio6c voluntas, five intelligentia veri fummi boni,
6c fynderelis, prout dicitur Icintilla tendens inamo-
rem primi boni. •
Ceteriim poll hunc finem duplicem unus eft pof-
fe interpretari qux fentit 6c intelligit, quantum licet
eloqui: multa quippe funt arcana intus verba,
qux non licet homini extra loqui. Subindequartus finis
eft in promptitudin'e ailimi, non femper in operis exe-
cutione, Ecclefiam xdificare, 6c illuminare intoto,
vel in parte, ex his 6c per ilia qux contemplatus e llB
fapienter. Nunc accipe primum exemplum, 6cprx-
cipuum poll Chriftum fapientiflimx mulierum. Legis
itaque de Maria, quod confervabat omnia verba, qux
de Chrifto erant, conferens in corde fuo. Ecce duplicem
primum finem intelligendx fapientix, 6c affi-
due meditandx in corde fub, quod intelligitur fupe-
rior pars rationis, vel arx mentis. Vocat enim fapientia
ad arcem 6c ad menfam. Verba nempe fapientix
dulciora funt fuper mel 6c favum. Ita fi favus maftica-
tusdente meditationis rumpatur, 6c effluatin osnon
inFeblx mentis-.
Porrb duplex alter finis, qui eft interpretari pofle
contemplata, 6c Ecclefiam illuminare , nonne co-
gnofeitur in Maria fuifle, fecundum D odores, quan-
do revelavit Apoftolis , 6c Evangeliftis eft qux de
ageret oftendunt Soliloquia lu a, 6c Liber Confeffio-
nis, cum multis. Gregorius infuper, Monachus primo
, fummus Epifeopus.
Prætereà fandus Bernardus , Hugo , Richardus,
contemporanei. In quorum dodrinis quid fit intelligentia
Scripturarum, quid contemplatio, relucet fimul
, 6c qualis fuerit vita taliter contemplantium, 6c
fentientium de Domino inbonitate 6c limplicitate, 6c
fuavitate fpiritus fatis liquet.
Difcipulus. Nominas illos, qui Monafticx fuerunt v it
x , lia i t6cBedai, 6cBafilius^ 6cThomas, 6cDominus
Bonaventura, quos fubticere non oportuit.
Magifter. Nonne dlxi tibi, quod nulla fpecies vit
x fecludit homines, quin, habito moderamine, pof-
fint uti vita hac otiofa , 6c ftudiofa, vel in toto -, vel ad
tempus , fi uliundè fuerint idonei ad intelligentiam
6c contemplationem Scripturarum, maxime poft edo-
mitam furiam paffionum.
Difcipulus. Quale moderamen intelligis ?
Magifter. Vacationem, de qua Hieronymns : Vacate
& vtdete. Sit animus Uber oportet ; fint fenfus intùs &
extra quietijfimineceffe eft ; figuftando vivere, & viven-
do guftare volumus , quoniam fuavis eft Dominus. Ce-
terCim, qualia fint tantx tranquillitatis impedimenta,
noverunt qui ad contemplativam vitam ti adere fe fa-
tagunti monftrat experientia de plurimis, dequibus
radicales caufiis Phyfica, feu Medicinalis dat dodri-
na, 6c fublimiiis a périt Theologix myllicx difciplina.
Putas officiarent Dodores prxnominati circa tem-
poralia , vel etiam fpiritualia Monafteriorum exerci-1
tia continua ? Purato meliiis , qubd fedebant ad pedes
Jelu, audientes verbum illius in Scripturis. Se-
debant folitarii, 6c tacebant fine cantu, vel voce
carnis, dum cantabant Domino in cordibus fuis, dum
Filio fuo Chrilto erànt, quantiim, 6cqubufquelicuitC inhiabant in fuperna fluenta fontis v i t x , dum in
ei loqui, 6c audire deCuitalios, vel expedivit. N
hoc ignorabas, o Ignati ferventer ignite, cujus amor
erat, te dicente, crucifixus. Etenim fcripfilli Man
x Chriftifei'Xr Venire, inquit, debueras vifitare neo-
phytos, ut ex te f & per te, & in te confirment ur. Cui benigne
Maria luimilis ancilla referipfit fe cum Joanne
venturàm.
Difcipulus. Congratulor in exemplo , fed feripta
lapientix lux debuerat (utvidetur) poileritati relin-
quere. .. . '
Magifter. Nequaquàm. Intelligçbat etiàm tune
modcltiffima feminarum id quod Apoftolus pofteà
fm xit, dodrinam publicam non elfe feminei fexus D
officium, prxfertim reguläre, Confundit exemplo fuo
garrulitatem arrogantem nbnnullarum, quas in fpiri-
tu futuras afpiciebat feminarum.
Intelligebat prætereà càufam in Filio fuo Chrifto alteram,
qui fuam noluit percalamum 6c attramentum
fcribere L egem,fecundùm dedudionem Auguftini De
confenfu Evangeltftarum , circa principium. Scttpfit
cani fufficienter, 6c adhiic qùotidiè feribit in cordibus
fidelium. Qiiod eventurum Jeremias prophetàvit : Dabo
Legem meam in vifeeribus eorum, dy tn corde eorum
fer t b am earn. Jerein. xxxi/3 3- -
Difcipulus. De dodrinis feminarum quæfivi latiiis :
crebro làciliterque falluntur in vifionibus Capitis fui,
6c profedo feienter 8c lùbdolè quanddque fallipit 6c
lingunt.. Loquor expertus de multis. Quamob-
icm j his omiffis , die ,cle viris , quos èxuperavit
Maria Mater ilia mirabilis, femineæ cogitationi
inaiciilinum animum infèrens. Nam plufqiîàm mu-
lier hxc , parùm eft j plus quàm vif , hoc nsodiotio
fuo fine negotio laborabant, 6c negotiabantur
pro fe , 6c pbfteris in intelligentia fapientix falu-
taris. Aptabtftur illis verbum Scipionis : Nan-
quam minus folus quam cum folus ; ut qui pote-
rant apertis oculis, ac pedibus mentis expeditis
inferere fe toti mundo, prxteritorum, prxfentium,
atque futurorum ; tarn eorum qux videntur,
quam eorum, qux non videntur , qualia funt fpiritualia
j ceflerunt ob hoc nonnulli Pallofali curx
habitx. Alii oblatam iufeipere noluerunr,’ utentes pa-
rabolica fimilitudine de iignis conilituere volenti-
bus fibi Regem, quibus allenfit rhamnus j non olh
non ficus, non vitis, contentx dulcedine fruc-
tus fui;
Difcipulus. Habet multam conquifitionem , fi
Prxlationis ftatus in vita adiva fit perfedioris, emi-
nentiorifque meriti, quam felitariorum contempla-
tivoruin vita. Qua fuper re Chryfoftomus ad Ball-
lium dialogizans prxfert abfqde dubitatione Prxfu-
latum. ^
Magifter. Nolumus adprxfens iftam fubintrare litem
j utraque vita cei te, contemplativa, 6c adiva pul-
chra eft, utraque^neritoria, utraque Dei donum, utraque
diftributio Spiritus landi, utrumque necellarium
eft myftici corporis ornamentum, 6c membrum. Lega-
tur elegantiifitna limilitudinis illius dedudio per Apo-
ftolum ad Romanos , atque Corinthios introdu6la,
quam nec Ariftoteles , nec Flutarchus filuerunt.
Contemplativum te conftituit Dcus j noli altum fapere,
fed time. Rom.x t. io. Vide nc eafus hinc gra-
vior fiat, quo mens altiusfuerit elevata , gemens il-
lud : Et elevans allififti me. P f a l .c i . i l . Cave nc
H h * mon