______ ___ - Propheta. Pf. cxvin. 20. Concupivit anima meadeßderare
: S - : : = 0 = :
A
Gaudium.
Deimagni-
fic ent ta.
E
I Spes.,
Munificent
ia. I
I o u
I CompaJJÎe. A Timor- | Dolor,
mm nifen
Nolumus autcm ut exiftimet aliquis gamma
prariens miftycorum omnium canticorum valerepro-
tinus efficaciterj, ut cantet cor: 6c fpiritus per affe-
blum iimul 6t effebtum , fi non fuerit huic arti de
fe cognitufacillima;fuperadditus, vehcmens,6c jugis
uflis. Quippe lie inipicimus in ceteris artibus, pra;-
fertim in Muiica fenfuali j lie in pfalterio, 6c citha-
raj lie in choro vocali, lie in chordis 6c organo.Sed
nec oportet,nec expedit, fola prxfentium phantafia
figurali verfari diutius, quam ducantur ad inrelligen-
t ix puritatem phantafraatibus vel tranfcenlis , ut inquantùm
tas extiter i t , derelictis. Necidebpu-
tanda eft præfens ars inutilis, vel fupervacua, vel lolura
phantafialis, qiioniam prîtes eft, quod animale eft, i -Cor.
XV. 4<5. fecundum Apoftolum. E t omnis noftra cognitio
iotellebtiva 1'umit à fenfitiva principium , quæ juva-
tur, dum ordinata fibi phant aim at a p ræ fen tan tur, 6c
juftißcationes tuas, tn omni tempore. T u audies. E. tu
fer meditationem tuam in Dei liberalitatem ,feumu-
nificentiam, ac indé fpera, vel fperare delidéra. Similiter
âd. I. meditare Dei mifericordiam cum huma-
na miferia, 6c hinc compatere, vel compati tam ani-
mæ tuæ, quàm aliis concupilce. Ad. O. cogitabis ju-
ftitiæ Dei feveritatem, 6c indé timebis , vel timere
defiderabis. Sic ad. U. dolebis humanam miferiam,
vel dolere curabis, ut non apponas ultra magnificare te
fuper teiTam. Et quis eft, obiecro tarn hebes aliquis,
qui non poffit lub morula temporis hæc addilcere, me-
ditari, meditataque exequi , vel defiderare exequi $
6c fi non volatu contemplationis , (altem lento non-
niinquàm faltu cordis, inftar loçuftarum. Veniet ho*
ra ferventior, quando dicere ex (ententia Domino (ic
(atagens poterit : Viam mandatorum tuorum cucurri ,
cum dilatafti cor me um. Pf. cx v in . 3 2-- Poftremö (i
videatur aliquibus hoc artificium magis curiofum,
quàm frubfcuofum -, habet totam Muficæ Spiritualis,
ieu cordialis harmoniam fub duabus vocibus, quæ funt
fpes falutis, 6c timor damnationis, fub duplici littera
velduobus verbis, quæ audivit Propheta, poftquàm
femel locutus eft Deus. P f lxi. 12. Et hæc funt poteftas,
feu feveritas judiciorum D e i , 6c mifericordia relpe-
btu præmiorum, 6c miferiarum noftrarum j fecundum
fub compendÎQ. Hoc unum fidenter poilicemi%'!quod B du0 fc™abat Propheta é“ tiçum{iium,dieens::
! ■ .__SKSRiSlSs A/fi(erinnr/)tamYv iudir.ium na.nta.bo præfens ars tanquàm in utero naturæ formata, cut null; tib i Domine Pf r t
eft lingua barbara, vdignotapraffiçabilis prit ompi-
bus, per omnes&finediidæüorie idiöraamm, qui coiipperti
voluerint ad epr, ubj tamquàm inLibro fcrip-
tmn eft, iiirpieflrim , iignaium , & notulamni,
(.licet obumbratum in multis 5 piælcuptutn terna-
riuur. Nam quis negaverit,: I )eu'n. die magniiicen-
tiffimum, & id eb gaudendum de.tanto Domino,Re-
g e , Patre , Deo.-r Quis infuper nefeiat munifioen-
tiam ipfius,. fivela rgitatem,& ita fpes ini'eoppnen-
da eft? Porro quia mitiffimus, & juftus , nobis aue
tern miferis, iniris modis {urgent alii tres aftédius, qui
funt timor iuiiitiiv, dolor miferiæ, & cor.ip.ulio tarn
aliéna:, quàm fuæ çalamitatis, ad implorationem 6 ,
ciendam divinx miferiCordiæ. Vocalium snbittde na-
turalis ordo poliras eft, tanquàm à pfalterio profundi
cordis indpiat. A. deKmc.E.paulö acutis ; deinde.
1. pollmodiim. O. tandem. U. labiis fummis
Mifericordiam & judictum cantabo tibi Domine, P f c. f i
cujus nomen eft fanftum & terribile. P(. ex. p. N ec ali-
quid invenies in Scripturis, 6c creaturis quod ad alte-
rumeorum reduci non poflît.
Dtfcipulus. Gratum habeo, quia fentio,te condef-
cendifle voto meo. Nihilominùs adhuc fuperell: pri-
mus inquifitionis fcrupulus, qüa ratione potuerit mens
Mariæ per omnes affe&ionum iftarum modulos. tanta
facilitate fuaviflîmum guttur mentis aptare , ciim
vix in magno otium folerti ltudio poffit hæc praéli-
ca modo tradita faciliter obfervari.
Magifter. Accipe primo quia fecit Mariæ magna
qui potens eft.
Subindè mirabilia funt, quæ fimul efficiunt ars, 6c
ufus. Docenthoc inpropofitofimili MuficorumTra-
£tatores. Non enim citharizans, fi perrectus e f i, délibérât
de qualibet chorda, fie aut fie tangenda j quo-
niam, Philofopho tefte, Ars perfeâa non délibérât, dum
exprdium. Eft enim praxis j ut quotidcunque, & n ccoonnfluueettuuddoo ttrraannfiiitt vveelluutt imn nnaattuurraamm ,, qquu;æ ut fie ,
ubicunque fylkba litceralis cantici pofuerit. A. p q -C magis lequitur impulfum .fuum
teft meditatio de maghificentia Dei fieri cum rdb-
nantia gaudii. Si ponitur.E fit de largitate Dei fpes.
Si fit, I. refonet ad mifericordiam D e i, & humanam
miferiam , comgafiio. Si. O. tiffiOr juftitias. Si. U.
dolor no line mileriic deplorerar. Eit ruisiis hinc in-
venire combinations , 6c proportions luaves , ut
diatefliiron, diapente , diapafon. N ec non neumata
cum tonis j cantum cum dilcantu 5 tenorem cum tri—
p lo ,& contrateiiore ; prout inOpufculo Canticordi
latiori traditionc dedudtum eft, ac fub exemplismo-
nêéèrdi, ac decacordi, figuratum. Sic iflomnioan-
tico fonabili cujufcunque fit linguae , valet notulari
verfus Pfalmi. Utrum verb llriicr.it in Kcciciiailica
pfaimodia , quod intentio . caniantis , vei audientis
feratur ad priemiffa , coiligi poteft ex Opulculo De
filliciliidinoEccleftiftteoram.
Ho A n u m dicimus hie , quod nec infpirationes
fahffi Spiritus arÊtare , nec meditatibnes eruditorum
circa fenfum Pfalmorum per ifta tollerevolumus,aut
quam deliberans arbi-
Denique reddit habitus radicatus, 6c perfe-
£tus ilia facilia , qtue difficilia , vel impofiibilia vi-
debantur habitu carentibus. Non minus hoc in fpi-
ritualibus, 6c intrinfecis operationibus intelledlus,6c
affeftiis, quam in fenfibus extrinfecis.
Difctpulus. Dum acute confidero, cogor experien-
tiis, fimul 6c privilegiis afientire.
Tranfeo nunc ad inquifitiones alias. Una j cur bea-
ta Maria cum cecinit hoc Canticum , varie po(uit
6c divifit fpiritum 6c animam , dicens de anima:
Magnificat, addensde fpiritu exultavit. Curpraster-
ea. magnificare dat aniime, 6c exultare fpiritui? Cur
proinde magnificationem animee (uje dat Domino, 6c
exultationem fpiritus dat Deo falutari fuo ? Denique
cur inefcpit Maria Canticum fuum ä magnificatione
Domini, potius quam ä fapientia, 6c bonitate? Prius
quoque narravit beneficia fibi fingulariter collata,
quam diftributa ceteris univerfaliter.
Magifter. Vocas me ad quaeftiones cognitu dignas,
debemus. Sed funt qui nec fenfum literae quomodo- D quarum prima concernit materiam de divifione anilibet
intelligunt, neque quomodo fe meditando^ re-
colligant inveniunt. Proderit hæc ars præcipuè ta-
libus cum exercitio paulativo , quantumeunque laici
fint. Verbi gratia , tu audies. A. vocalem in una parte
Pfalmi j dirige meditationem tuam ad magnificentiam
D e i, ac proindè formet cor tuum vocem gaudii, vel
formari defideret > quia defidenum pauperumex audivit
Dominus ; P fH eb r .x .17 . fi plus nequit, dicens cum
mæ, ac fpiritus. Et hæc quidem multa præfupponir,
fi perfedte debeat intelligi. Diximus pridem aliqua
in T.raétatibus De myfiicaTheologia. V ix fuit quoque
aliquis præcipuus D o& o r , Philofophus , aut Theo-
logus, quin aliqua de fpiritu, 6c anima tradiderit pro
cognofcendo nos metipios, quæ cognitio jure ceteris
omnibus antefertur, ità ut nunquàm poffit de ea fermo
minis dici, ficut neque poteft nimis feiri.
Dip
241
Difctpulus. Verè fic eft, nec in aliqua quavis tra*
ditione, fateor, me magis occupari velle. Præfup-
pofitis igitur multis alibi traditis, die ad præfens ac-
commodum propofito.
tJfyCagifter. Accipe,, qubd ipfius animæ rationalis
quæ eft forma hominis effentialis , fecundum deter-
minationem Ecclefiæ, funt principaliter duo aélus,
vel officia: intelligere fcilicet, 6c animare. Prop*A
ter primum dicitur Spiritus : Anima verb propter al-
terum j nec ignoro multis utmmque nominibus
aliter appellari : fed acceptionem noltram fignifica-
bit tàm deferiptio, quàm fubdivifio. Et u t apud e-
ruditos Catholicos apertior fiat intentio noftra, reci-
pimus Chriftum pro exemplo qui dixit: Triftis efia-
tiima mea ufque ad mortem. Matth, xxvi. 58. E t de
fpiritu fubjunxit : Spiritus quidem prompt us eft. f . 41.
Confiderant igitur Dodtores in Chriito quafi dupli-
çem animæ rationalis portionein. Unam fecundum
quàm fuit verè beatus ab inftanti conceptioms clarè
videns Deum, 6c fruens eo. Altera fuit fubjedta trif-
titiis, 6c ceteris affeftibus viæ , quia erat (êcundùm
illam paffibilis, quamquàm fpontanea (iifceptione pee-
nalitatum, non abfoluta neceilitate. Si potes igitur
concipere divifionem iftam quam credimus in anima
rn n ip r rn rn r f» muH in ppfpi-i«
2 4 2
■Difcipulus. Utrum fie fuiflet in Adam non peccante J
Magifter. Non videtur fatis determinatum ,
quoniam potuit Deus fubjicere libertati primi ho-
minis fuas omnes potentias , quemadmodum dicunt
aliqui non improbabilité!- , quod in Beatis omnes
potentiæ funt in fuis operationibus conjundtx
libertati , vel fubditæ , 6c in Chrifto fimiliter.
Difcipulus. Vellem dares exemplum fenfibile de
hujufmodi divifione fpiritus 6c animæ. Deinde varie-
tatem aperires. Poftmodùm fubderes divifionis hü-
jus cau(às.
cJtyCagiJler. T ria petis difficilia, nec fatis intelligi*
bilia per folam doarinam, nifi cornes fiaerit expe-
rientia. Dat Àuguftinus exemplum de monte fubli*
mi, in cujus vertice fit illuftratio folis quieta, 6c fe*
rena fine nubibus. In pede verb montisfit obfcu*
ritas nubilofa cum agitatione ventorum. Dat aliud
exemplum Hugo fuper Ecclefiaften de igné qui fu*
mat cum flamma, 6c de illo qui ferenus lucet in carbone
vivo.-»
Difcipulus-. Nunc varios modos hujus divifionis (pi*
ritus, 6c animæ nobis aperi.
tJMagifter. Differentia eft triplex j quia fpiritus a-
liquando manet in aóta (uo, nihil agente anima (en*
Chrifti fuiffe , poteris conjeéturare quid in ceteris ß fitiva. Hoc primum pcrfpicuum eit in fpiritu fepahominibus
valeat effici,
Et-primo refpiciamus beatam noftram Mariam, quæ
dum erat viatrix, habuit poft Chriftum tune viatorem,
divifionem fpiritus, ôc animæ , modo profeéto, fed
differenter à Chrifto.
Primo quia fpiritus Chrifti erat perfe&è beatus, ut
nunc in gloria j fpiritus Mariæ non, fedinænigmate,
6c fpeculo cernebat 6c amabat Deum.
Secundo j quia non neceffitate anima Chrifti (libérât
paffionibus fenfitivis, vel affli&ivis j fedultrofuf-
cipiebat eas. Quod intuens Hilarius d ixit, Chriftum
hora paffionis non doluiffe j nec timuiflè, nec
timorem fuiflè fibi } fupplendum eft , nifi voluiffet :
alioquin effet'error totius Evangelicæ narrationis fub-
vemvus. Anima verb Mariæ neceflaribpatiebatur ad
præfentiam objeéti triftabilis. Undè quamvis effet
(ine peccato origtnali concepta j non tarnen habebat _
innocentiæ ftatum primorum Parentum, ficut nec a-
lii per Baptifmum mundati, quando deletur culpa ma-
net pcena, id e ft , neceffitas patiendi.
Tertia differentia fumitur, quià beatitudo Chrifti,
quæ fundabatur in fpiritu, nonredundabat, necef-
fluebat in animam , nec paffioiies animæ conturba-
bant fpiritum, ut fpiritus erat. A t verb fiebat utra-
que redundantia de virtutibus fpiritus Mariæ in animam
fcilicèt, 6c è contra de paffionibus animæ in
fpiritum. Hinc minus doluit in Filii Pàffionè, nec
ità^clamavit pro fenfualitate} Deus meus quare dereli-
quifiime, Matth, xxvn. 46. ficut Filius.
Quarta dicitur differentia , quia fpiritus Chrifti,
qui dici poteft cor ipfius, fern per vigilabat etiam anima
dormiente, juxta illud : Ego, dormio & cor meum
vifilât. Cant. v. 1. Non fie in Maria.
■ ato, qui viribus fenfitivis non utitur, fecundum pro*
babiliora didta Dobtorum, quämvis Autor De fpiritu
& anima, 6c Caffiodorus fonent in oppofitum, quod
anima feparata fentit, v id e t , audit 6c tangit. Sed
tune frufträ fabta fuiflet conjunbtio animae ad corpus
(i non egeret organo cofporeo,, dum operationes len*
fitivas exercet. Forte volebantiftiHicdre, quod vires
iftas manent radicaliter in fpiritu leparato , ficut
vifiva vis efl: in pede vivends hominis , licet ibi
videre non poffit : (fed magis ad remnollram datur e*
xemplum de Paulo qui raptus fuit in fpiritu, adeo
fine fenfu corporeo j quod dicebat: Stvein corpore, five
extra corpus,nefcio-yDeusfeit. z.C or.x ii.z . Fit prasterea
aliquando viceversä, quod düm anima fecundum por*
tionem inferiorem eft in abtibus fuis, fpiritus fuperior
nihil intelligit. Hoc verb frequentiffimum non ha*
bentibus expeditum rationis judicium , quales funt
pueri, vel fatui , vel dormientes, vel attenti vehe*
menter ad fenfibilia , 6c beftiales hinc effebfci.
Difcipulus. Nunquid appellanda eft hsec divi-
fio animx , 6c fpiritus , aut raptus , vel extafis?
Magifter. Nequaquäm (i proprie judicaverimus j
fed magis eft hcec abforptio fpiritus , 6c depreffio y
vel alligatio, quam ab anima per extafim 6c raptum
feparatio.
Difcipulus. Sic videtur , quoniam raptus Hielt impulfum'
quendam ad fuperiora, vel abfcionem, vel de*
dubtionem, quemadmodum dum duEtus eft Jefus a Spi-
ritu, Matth, iv .i. dubtus, impulfus, 6c abtusindeler-
tum: proptereä die alteros mödos.
Magifter. Unus eft, dum fpiritus efficitur in abtu
fuo ad (imilitudinem fulguris corulcantis , aut emi*
cantis feintilbe lblüm in quodam tranfitu repentino,
* Difcipulus. De beato Paulo quid dicimus, cum vi--^ non in tali valens confiftere claritate. Sic Plato i
Hit arcana Dei ?
tJMagifter. Probabile eft , quod Maria aliquando
fic rapta fuerit, 6c fic infpexerit, atque multo divi-
nius fuit in Maria divifio (piritus, 6c anima;, quam
in Paulo, vel Joanne, vel ceteris viatoribus. Quia
nulli motus anima; rationalis, qui nati flint obedire
rationi, pra:veniebant in Maria judicium rationis vel
fpiritus. Secus in aliis, qui proptereà peccare.pote- fimilitudinem fulguris coruj
quern fequitur Auguftinus , dixifle fertur de cogni-
tione noftra circa Dcum, vel divina per homines a
fenfibilibus fe conantes abftrahere. Sonat ad hoc fi-
militudp animalium Ezechielis , de quibus dicitur,
quod ibant, & non revertebantur. Subditur tamen,
quod ibant & revertebantur; non quidem abfolute lo*
quendo, ne videatur contradibtio4 fed additur, in
rant venialiter.
Difcipulus. Cur appofuifti de motibus, qui nati funt
obedire rationi?
Magifter. Sane propter motus nutritive potentiae j
vel naturalis , qui non fequuntur cognitionem ali-
quam , ideb moventur non ex imperio, vel motu
rationis, fed naturae quodam impulfu trahun-
tur. . /
■ Tomi IV. Ears. I.
Ezech. I. 14. 17;
qua; comlcatio ad matricem (bam regredi videtur,
quamvis perfiftatinfeipfa. Trahitur infuper ad h5c
verbum job de Deo quod abfeondit lumen in mam-
bus , Job. xxxvi. 32. oftendens' illud quando vult.
Loquitur ad hoc propofitum frequenter Augufti-
lius, (atagens exurgere ad cognitionem divinorum.
Sedfubito reforbeor , inquit, dum quicquam emicare
cernitur in intelligeniia , vel affeBu. - Apud aliquos vero
Q_ trail