543 ...............- , graduai cognitionis vise,led fuperlati-vum gradum cog-
nitionis patria;. Quis autem fit lfle gradus, patet ex jam
dibbis. Fatet iniuper verus intellebtus, Sc concordia
Grascorum, Sc Latinorum, fi cum veritate prasd.bto-
rum judicentur, Latinifanatradentes, Sc definieutes
quod Deus in patria clare videtur, Sc nude, non' in
theophaniis fobs , vel fiicris'fymbolis, intelliguntur
quoad gradus politivum , Sc comparativum glorias.
Græci verb ponunt, dum ajunt, Deum non videri, cum
beato Dionyfio in Theologia myfttca : primo capfoannis
Gerfonn 5 4.4,
ma fecundum formam verborum , fed facillima , fi
præmiffi gradus comparâtionis notentur. Dicit e-
nim in fine capitis ultimi,quod „ neque eft ejusuni-
,, verfaliter pofitio, neque ablatio , fed eorum , qui
„ poll earn funt pofitiones, St ablationes, facientes ip-
„ fans, neque auferimus, neque ponimus.,, Vocat pras-
tereà cognitionem iftam effe fuperlucentem caliginem
in obfeuriffimo, quod eft fupermanireftimmum. Con-
fonat hæc fententia verbis Philofophi dicentis, quod
manifeftiffima natura funt occultiffima nobis. Si vero fiat
lu era f , referendo ad gradum luperlativum fimpiici? ^comparatio ad noftram cognitionem , tantunmiodb
ter, ut in patria, velfecundùm quid, ut in via. In qua coricdrdabis per diftinbtibnem triplicis gradus com-
decommuni leuc, impo\libiie de communi lege-,inipoll. eft videre divinum radium,
nifi facris lymbolis circumvolutum, vel circum-
velatum, vel circumtebbum, ficut in exemplo fenfibi-
li. Lumen coeti videri nonpotefb ab oculocorporali,
fi non (it admixtum coloribus vel colorum fpeciebus.
gloria Patri cum Filio & Spiritu faritto : fecundum
myfterium tarn Fidei in via, quaniiFegni D e i, non pa-
rum elucidatur per traditionein banc Scholafticam,
quainvis efficere nequeat unionem defebtivam, feu my-
fticam. Ratio potiilima eft vitatio erroris, Sc contulio-
nis, iminoSc irrifionis apud impios,Sc aridos in Lege
Dei. Signum hujus eft, quod homines devotioni tra-
diti, Sc unientes fe , vel unire putantes cum D e o , plu-
rics explicaverunt fuas devotiones veras, aut fibbas, per
errores hsercticales , Sc infanos. Confeffi funt alii,
paratioms.
Denique non eft hîc contradibbio, quia cum dicitur
: 'Deus eftfuper omne ens & non ens, ly »0» ens non
refertur ad purum ens, quod eft Deus* quia nine
effet aperta contradibbio, led refertur ad modum cognitionis
, quo creatura poteft cognofcere' ens.quod-
cunque, quia non nifi finito .gradu, prd quo fit verbum
fbquens.
Gloria Patri cum Filio & Spiritu fan SI0 : fecun-
dbm myfterium Fidei in via* immbregni Dei in patria,
xognofeitur per ablationem , feu negationem,
vel privationem , aut defebbionem ab omni eo
quod clt ens, vel non ens, ad gradum fuperlativum
referendo. R a tio, quia ficut Deus fibi foli fecundum
hunc gradum cognofcitur elîè, ita fibi foli convenit
fobriè, cognitionem hanc myibicam doceri non B fecundum hunc gradum perfebbè cognofcere , quid
pofle per Scholafticam quoad explicationem dobbri-
nalem. Prohibuit idcircb eos a conatu vel ftudio im-
pollibilitas ultimata cognofcendi. Nunc verb dobbrri
nalis lecundum terminos clariffimos, Sc ufitatos, pa-
lam fabba eft traditio line verbornm involucro, adeo
quod.nec apud Chrifbianos idiotas relinquitur ulla con-
tradibbionis, feu repugnantias nebula. Itaque fi quas-
ratur a fiueli Chriitiano, nunquid poteft aliquis vel in
via, vel in patria, cognofcere, vel amare Deum in
tanto, Sc tarnexceilentigradu,ficutipfe cognofcitSc
amat leipfum r N onne protinus refpondebit, quod nihil
poteft asquari Deo in cognitione, velamore? Si
rursus inquiritur : pofliintne homines tam viatores,
quam beati cognofcere Deum, Sc amare multis modis?
Fidels hujufmodi non cunbbabitur affirmativum dare
relponlum de utroqtie ftatu, fuo modo.
Gloria Patri cum Filio , & Spiritu fantto : cognofcitur
hie in viaquatuor modis, fecundum quod dicit Cmodis.
Dionyfius cap. 3. de Mjjhca Theologta , Theologiam
fe quadruplicem dedilfe. Unam propriam de divinis
charabberibus, id eft perfonis affirmative, ut de Incar-
natione V erb i, Sc h’anc non habemus. Alteram de
divinis feripfit nominibus fecundum effentiam divi-
nitatis: Sc base apud nos dibba eft De divinis nominibus.
Sub hac Theologia propria continetur tertia pars
de fubllantiis fpiritualibus, ficut D e coelefii Hierarchia
& EccleJiaJHca. Tertiam Theologiam nominat Sym-
bolicam, qua carcmus, nifi quia in locis plurimis tan-
git multa de fymbolis, hoc eft , de fimilitudinibus
tranllatis ad Deum. Quarto, nominat MyfHcam, cir-
ca quam nunc infiftimus. Denique notat. Cap. eodem
3. Sc confequenter in 4. & y . O'in epiftolis ad Gaium.
Scc.vn .De divinis nominibus confiderationes aliquas huic
Theologiae myfticte competentes.
Una eft, quod „ opoitet earn eflebreviffimam,immb
non fecundum brevem fermonem, fed fermonis defeeft
non efle. Qiioniam oppoftorum eadem efi difciplina
fecundum Philolophum , propterea nemo perfebbe
cognofcit non ens fimpliciter , nifi concipiat perfebbe
quid eft ens fimpliciter, hoc autem i’olus Deus
ipfe de feipfo novit. Dicitur ergo fuacognitiomyfti-
ca efle fuper omne ens, Sc non ens, unde Sc in pri-
ma Epiftolä ad Gaium : Si yuis See. inquit, videns
Deum intellexit cjuod vidit, non ipfum contemplatus eft,
fed ejuiddam eorum ab ipfo exißentium & cognitorum. Ipfe
autem fuper animum & effentiam fupercollocatur uni-
verfaliter, non cognofcendo , neejue videndo j cognofcitur
& ip fa fecundum cjuod meliusperfeSliffim a tgnorantia fetenm
tiaeft ejus fuper omnia cognita. Hite file. Con flat itaque
quod ifta manifelbam mcludunt Sc non intelligibi-
lem contradibbionem , fi non fit adaptatio con-
cors, fecundum ties gradus compararionis, quas
ancilla Theologian Grammatica nobis tradit dibbis
Secunda fartitio.
T 7 E r b ü m gloriae fecundum myfterium Fidei fte-
^ pius aperitur, Sc efficaciüs per dignam Euchari-
ftiae perceptionem fpiritualem, quam per humanam
indulbriam. Itaque Dominus nofter jefus Chrilbus,
cujus Spiritus revelat myfteria, dixit inter cetera ( fed
Evangelia non explicant) poftquam pnemifit: Hiceft
calixfängutnis mei Matt.xxvi. 28.myfterium, inquit, Fidei
eyui pro vobis effundetur. Expertus hanc efficaciam fuerat,
credo, fiepe beatiflimus Dionyfius , qui poft nimia
tormoata pofitus in carcere, facrum iftud myfterium
celebravit, cui vifibiliter aftitit Dominus nofter Jebbum,
Chriftus cum multitudine Angelorum , Sc fe.p-
fum tradidit Sacramentaliter eidem beato Dionylio
dicens : Accipe hoc , chare meus, quod mox complebo
fieutinfilentio, Secaligine, Sc otio, Sein hoc tibi una cum Pâtre meo: mecum enim eft maxima mer-
'.es tua t & fois qui audierint, Jàlus in regno meo. Sub-
unxit : & per quibufeunque petieris impetrabis. Obfiefus
cafu fuper intellebbu per defebbum nominationis.,,
Hoc ibi.
»5 Ponit confiderationem alteram, qubd proceden-
„ dum eft in ablationibus, feu negationibus, ab infe-
„rioribus ad fumma , quamvis fiat proceflus oppofito
modo per Theologias altéras pofitivè procedendum,.
Caufam reddit in textu manifeftè, quoniam magis eft
3Jvita, Sc bonitas, quàm aër, Sc lapis, Sc magis non
5,crapuke,’ Sc maniænon dici, Sc intelligi.
Tertia confideratio eft ad intelligendum difficillicramus
igitur te , Dionyfi benigniffime, ut nobis impe-
tres referationem myfticæ Theologiæ tuæ ^ quantù m
expedit faluti nofti æ. Si enim voluntate humana non
allata iß aliquando Prophetia , dicentePetro, 2. Pet. 1.
21. quanto miniis hæc myftica Theologia, feu potiùs
Theofophia, quam à confcio fecretorum Paulo did i-
ciffe putaris, o Dionyfi, coopérante Spiritu fanbbo
in verbo gloriæ.
Ver-
545 Anagogicum de verbo & hymno glorhe.
Verbum glorias, quod eft magnum pietatis Sacra- " | ■ -
ment um , quod manifeftatum eft in carne, vivificatum eß
in fpiritu, & affumptum eft ingloria, quotidie praefen-
tialiter exhibetur in Sacramento Corporis, Sc Sanguinis,
quod eft myfterium Fidei. Fides igitur dirigic
H P 9 H , . 546 ferendo femetipfum ? ÇJtttd fiai, inquit Auguftinus, 6c
Cfuid non fias, dum in te fias? Projice te in Deum , cr
fiifiipiet te. Et Gregorius. Nifi tjuis a feipfi défit,at, ad
eum . epui fseper ipfitm efi, non appropittepuat. Nec valet
apptehendere epuod fiuprà ipfum eft, nifi ftiat maClareepuod
efi. Faciliter autem ifta dicuntur , faciliter & cre-
nos ad myfticas vifiones. Spes erigit. Charitas porri-
g it , Sc attingit. Deinde fapientia reficit, pax fuffi-
c i t , gloria perficit, fecundum inferius deducenda
Verbum glorias fecundum myfterium Fidei in Eucha-
riftix Sacramento nos inducit ad gloriam myfterio-
rum Dei, quoniam manifeftatur nobis in carne noftra
per fenfus corporales exterius j Sc interiüs, dum fub
lanbbis fymbolis dat fe Chriftus palpabilem , ofcula-
bilem, manducabilem, imaginabilem. Juftificabitur
autem in fpiritu noftro per illapfum Spiritus fanbbi ,
qui diffunditur in cor noftrum.Et ficut unum eft corpus
Ü P . _ . . . . . . . . . A duntur à fîdelibus., fed per intelligentiam experiri,
c i t , gloria peificit, fecundum infeiius deducenda. hoc opus, hic labor eftj immo plané nec jam opus
tTWl-jnm aiïnriop. f f im n d n m m v f tp r iiiin in P n n L t-.es.r~ r. {> *
verum , quod eft res hujus Sacramenti, Sc fi-
giium corporis myftici, quod eft unum in eodem corpore,
Sc eodem fpiritu , Chriftus fupereft tandem
quod aflumatur in gloria fpiritus nofter^ quamvis interim
vita noftra abfeondita fit cum Chrifto in Deo. Sed
cum apparuerit Chriftus vita noftra, tunc & apparebimus
cum ipfo ingloria. Coloff. m. 2.4.
Verbum glorias dum in hoc Sacramento nobis manifeftatur
in carne, dum juftificatur in fpiritu ; nunc
etiam Sc hie prasfentialiter affumitur in gloria. Omit-
tamus interea de Deo gloriofas cognitiones, quae per
affirmationes fiunt, de quibus eft triplex Theologia,
ficut notatum eft ex Dionyfio una confideratione p r i ced
ente ) veniamus ad quartam, quas fit per omnium
ablationem, Sc oftendamus, quemadmodiim Fides
erigit ad illam. Dimiffis itaque duobus gradibus cognitionis
D e i, pofitivo, Sc comparativo 5 Fides relin-
quatur in pura caligine quoad gradum fpeculativum
refpebbu patriae. Quod fi quasratur ä Fide : ad quid
dirigit fpiritum nolhum ? Refpondebit, ad caliginem.
Similiter dum quasritur a Spe: ad quid erigit?
Refpondebit, ad caliginem.
Por I
nec labor, fed aSfcio Spiritus fan£ti, fecundum tern-
pus, Sc locum, Sc modum beneplaciti fui in multitudine
mifericordias tuæ.
Verbum gloriæ fecundum Fidei myfterium, dum
agitutrationalis anima déférât fe, Sc omnia fuaj con-
tingit, ut eadem etiam fe per negationes gradatim e-
xerceat. Exempli gratia,inEuchariftias Sacramento,
quod eft myfterium F id e i, recogitat fidelis anima ,
dum videt accidentia panis, Sc vini : Eft hîc Deus
tuus ? Non , inquit j fêd continet præfentialiter
Corpus verum , St Sanguinem Dei mei. Deindè
fubjungit. Corpus hoc verum , Sc Sanguis Domini
Dei mei, nunquid eft Deus tuus? N o n , inquit,fed
uniuntur Domino Deo tuo. Significant etiam Cor-
g pus Ecclefias myfticum, quod vivificatur ab uno Spi-
ntu Domini Dei mei, unum corpus, & unus fpiritus,
ait Apoftolus. Ephef iv. 4. Subinfert, fi corpus hoc
myfticum cum corpore vero fit Dominus Deus tuus?
Altior, inquit, eft Dominus Deus meus , quia nec
materialis eft , nec finitus, nec temporalis , neque
fecundum carnem, neque fecundum fpiritum cognof-
cibilis eft hîc in majeftate fua. Sic fit tandem, ut de-
ficiat à feipfa per cognitionis defeStum, Sc fufeipiatur
à fpiritu Chrifti per diledionis illapfum. Remanent
autem quæftiones difficiles, an fcilicet rationalis anima
fub tali gradu fuperlativo conftituto fentit aliquid ? Si
agit aliquid ? Si meretur aliquid ? Si diligit aliquid ?
Si novum femper fiat, Sc fupernaturale miraculum?
Rursus qualis eft differentia talis defeétionis, vel abnegations
in via , vel in patria , quia blafphemum
’orrb fi quæratur à Charitate, cui fe porrigit, quid videtur dicere, ignorantiam efle in patria, quia nec
attmgit? Cui fe unit? refpondebit ad caliginem. D e -C anima Chrifti illam habuit in via.
nique profequendo fi fiat inquifitio, quid eft ilia caligo?
Quid qu^fo, habent refpondere, nifi qubd eft
cognitionis privatio, Sc amoris defe&io. Urgeat aliquis
ulterius perquirens: Quomodo poflimt hsec fieri?
Num caligo eft Deus nofter? Nunquid negatio
poteft efle affirmatio? Nunquid ignorantia poteft efi*
ie feientia? Nunquid unio fit ad nihilum ? Quia caligo
quid eft nifi privatio ? Profe&o refpondere po-
tuerunt Fides, Spes, Sc Charitas, qubd non tam a-
gunt, quam aguntur ? Et a quo aguntur ? Certe ab
iplo D e o , qui caliginem inhabitat, & lucem inacceffi-
bilemi non utique fimpliciter , fed in fuo gradu fu-
premo , qui eft fuperincognitus, Sc fuperlucens, Sc
fublimiffimus vertex , ad quam nos dirigi orat Dionyfius
, invocans Trinitatem fupereflentialem , fii-
perdeum, Sc fuperoptimum Chriftianorum infpebto-
rem, Sc Theofophije , cum reliquis fequentibus in
textu : Hunc textum expedit repetendo ruminare,
propterea jungetur pofterius ad Anagogicum noftrum
hoc de hymno glorias.
Refpondeamus ad lingula, conjungentes ct cum w,
initium fcilicet creationis cum fine giorificationis.
Verbum gloria fecundum myfterium Fidei noftr«
tradit, hominem formatum efle ad adimaginem , &
fimilitudinem D e i. Unde Sc Apoftolus dicit, i .Cor.xi.7.
qubd vir eft imago & gloria Dei; in hoc autem non eft
diftinbtio viri, & mulieris. Confideremus hanc imagi-
nem, fimilitudinem, Sc gloriam Dei in prima creatione
fua. Confideremus in ea effentiam fuam fecundam, quas
per memoriam capax eft D e i, Sc per intelligentiam , Sc
voluntatem particepsejus efle poteft. Quid autem eft
aliud ifta capacitas, Sc ilia perceptibilitas, nifi quasdam
impreflio primas , Sc asternas unitatis , vcritatis , Sc
bonitatis, prout anima naturaliter ex impreflione prima
configuratur, Sc coaptatur beatiflimas Trinitati in
memorando, cognofcendo, Sc amando, fuum prin-
cipiumefficiens, exemplans, Sc finiens. Dicitur autem
anima rationalis fecundum hasc tria naturaliter a-
gi , ut meminerit Dei fecundum impreflionem pri-
mam, ut infuper cognofcat eum , Sc diligat indele-
Verbum gloriæ fecundum myfterium Fidei, quia j ) bili configuratione ad fuum principium effebtivum, efupergreditur
duplicem gradum cognitionis gloriæ
politivum -, Sc comparativum , in quo fe méditantes,
& contemplantes exercent! tam cognitive , quàm
dile&ivè , deficit totaliter in fe , Sc recidit fuper
eum , qui per fimplicitatem, Sc in infinitum eft fub
fe > Sc per majeftatem in infinitum fuprà fê. Con-
ftat antem hujufmodi cafum , vel excefliim caufari
non pofl’e nifi ab infinita virtute. Eft igitur fumma
defeétio fumma refebbio, de qua Chriftus : Venite ad
me omnes qui laboratis, & onerati eft is , & ego reftciam
Vos. Matth.x1.28. Qualiter autem poteft fpiritus rationalis
, Sc laborans , Sc oneratus , plus venire ad
Deum Chriftum , quàm abjiciendo nedum laborem
fuum, nedum opus proprium, velalienumi fed de-
Tomi IP . Pars /.
xemplativum. Quocirca vocabiturhsc vitalis opera-
tio , vel abtio aptitudinalis refpeblu Dei naturaliter
deiformis, fimplex, Sc quieta> qns deleri non poteft,
etiamin damnatis,ut naturalis eft, quia naturaliain eis
dicente Dionyfio, remanent fplendida, quamvis in malum
finem, ficut & in abufum refplendeant.
Verbum glorias fecundum myfterium Fidei noftras
tradit hominem reformatumefleinBaptifmo pergra-
tiam, infufionemque virtutum habitualium, Sc eft
hasc reformatio veluti quasdam fuperindubtio colorum
deiformium ad lineamenta naturalis imaginis , Sc fi-
militudinis. Eft infuper tantas pulchritudinis, Sc de-
coris, ut reddant animam Deo placitam, gratam,Sc
acceptabilem} adeo qubd fi migret ftatim a corpore
Mm fpi