5 8 3
584
JOANNIS GERSONII
Doäons & Cancellant Panfienfis,
SOLEMNIS ORATIO
E X P A R T E
U N I V E R S I T A T I S
P A R I S I E N S I S
I N P R Æ S E N T I A R É G I S
CAROLI SEXTI, DELPHINI,
Compluriutnqm ‘Ducum, & Conutum , atque Dominorum deftirpe Régis -, mfuper
r • à" multorum fingulorum fiatuum homimm.
Habita Anno 14.05. coram Rege.
Gallicè in MS. Codd. V Ä 848- & 184. & Colbert. 1 3f<S. & 2310.
I V A T % £ X . Vivat R ex. Vivat
%ex, 3-Reg. 1.39. Vivat corporaliter
^ vivat politice St civi-
liter,vivat fpiritualiter, & inde-
finenter. Jullis de caufis (ut
meafertopinio) offert, acprorum
fermo noftro aflimilabatur fermoni. Rex, in-
quiunt, in .ftmpiternttm vive. Dan. 1 1 .4 . Vivat Rex,
eft pulcher acceflus 1 iäpienfque falutatio. Qujdigi-
tur mirum fi Regis filia eam imitetur fapientiam, ad
diäte Univerfitatis aflimilationem ! quia ultra acquüi-
I ___ __ tas, & naturales fcientias, quibus illa Iplum praeftapoidriÜutationem
iftam Regis b a t , hacc ParifienfisUniverfitas prima eft , & prin-
filia,Studiorum Mater, pulcher cipalis fcieritiarum infpiratarum primo homini a mun-
* & clarus Sol Francias , imb di initio in terreftri paradiib, qux‘ per fuccefliim ad
verb totius Chriftianitatis, Parifienfis Univerfitas,A Hebneos devenerunt , per Abraham; ut Jofephus
I oua hbc miffi fumus , | houorabiliffimum con- fcribit, adiEgyptios, deiEgypro ad Athenas , de
fnecmm veftrum , 6 R e x nobiliflime 6c excellens Athenis ad Romam, a Roma denique ad Panfios.
Pi-inceDS & omnium Dominorum fublimis & fa- F te c , inquam, Univerfitas multo pratclariorem ve-
Pientifiitnl Confilii, quod , jure optimo , dignita- rse Fidei, fempiternsque vttse , quam dtera habet
rem maunificentiam, St Regalem repratfentat M a- cognitionem. Quam ob caufam lumenFrdei, veri-
,efta?em Miffi,inquam,fumus,utdevitaRegia, de tatismagiftra, darum lumeq totius fana® Ecclefix,
honofuo totiufqu» regni, * nobis fermo habeatur, &Chriftiankatiseftappellata.Eapropterfcit&debet
non per magiftralem quidem autoritärem \ aut pne- jureoptimo.dicere-.Rexinfentptiernumvtve: fttvat Rex
fnmotionem ullam , abfittalis omnis fufpicio, fed Confiderat 8c novit etiam Regis filia fuum bo
nmm cumhumilitate, devotaque exhortatione, ficut num, luamfortunam , fuumhonorem, fuam cufto-
S obedientiflima filia, ficutTubdita juftiffimo fuo diam, atque proteaionem, aR eg e , ut vero patre
Stfupremo Domino. Eä proprer per preces, fuppli- pendere, per benignam , civilem *• "
cationes, auf impetrationes, fuum fumit in itium jf- adoptionem “ ..................I ■
ÔC dignativam
In falute aciones, aur îmyciuuunw, n i iTirmMTi ---- r — *— ; — - illius eft Talus fu0a . Qfsusid
aëlitici populi verbo ad Salomonem utendoj cum Da- ergo mirandum eft , fi ipla deliderat , cc precavid
fe adhuc fuperftite, Salomonem throno fuo juffitß tur bonam Regis vitam ? dicitque, Vivat Rex. lnîirnue
remiare, quamvis effetadmodùmte- Tuper Regis filia, excellentiorem titulumeidem affi-
inneirid&e ie, atque rcgu j M o-JHT . ^ » 2 WkbÆ ar defleftit oer iuvenis, ficutnotatur. i .Paralip.m. Id autem
factum eft ad matris ejus Berfabee fupplicationem.
Tune iuxta Regium mandatum , approbationifque,
lx t it ix , & exultationis Ggnum, vociferare totus in-
ccepit popuius: Vivat Rex Scc. Legiraus Daniel. 11.
cap quod cum magnx Babylonis fapientcs, qui tune
nrbis 'illius Univerfitatem -agebant, ad Regem Nabu-
codonofor Veniffent pro fomnii Tui expo.finone, eognare
profe£tö non poffumus, dirigit, ac d,efle£tit per
univerfum Gallix regnum fuas oculos confideratiQ-
nis, Tole clariores, atque Argi oculos numeriöfiores.
Quapropter illi, quam Ezechiel vidit beftiam , non
immerito comparari poteft , plenam oculis ante
retro, intus & extra. Ez.ech. m . Heu in fua quid
perfpicit confideratione ? Videt turbationem per
omnem contumeliam , perque cruciantia tormenta.
Videc
585 Sermo cor am Rege ex parte XJmverfitatis.
Videt pluribus in locis opppeffiohes populi crudeles j . . .
violentiam pro juftitia, rapinam pro miiericordia,de-
ftru&ionem pro protedione, fubverfionem pro fuf-
tentatione , pro paftoribus fpoliatores, pro defenfo-
ribus perfecutores, puellarum violationcs, maritata-
rum proftitutiones. Et profedo, in fandis nonnul-
lis locis fieri prophanationes locorum talium Sando-
rum, homicidia plurium, immo, quod pejus e ft , hör-
586
re , & incipere: Vivat ‘JRjsx. Qui fic non optac, &
defiderat, aut qui regale Dominium in aliam mutari
vellet politiam , aut caffari, de ftmi, fiye malitiofe
diminui j oftendo, 6c pronuncio , talem fe non dc-
monftrare legitimum fan&x Ecclefias alumnum, nec
bonum Regis fubditum, 6c ( quod pejus eft) Deo 5 6c
Dei refiftere ordinationi. Illud Tpecialiüs locum habet
in Regis Francix poteftate, quam in aliis. Quare?
•endum, 6c abommanduin, hominem feipfum occ i-A Quia ejus poteftas fingulariùs, quàm aliæ poteftates,
^ nfir infamam * & deiDerationfim. nnnmom à Deo approbata, 6c honorata eft. Ecqui ! Quoniam
cum fanétus Remigius Clodovæum primum Regem
Chriftianum baptizaret, eum unxit làn&æ lampadis
oleo miraculosè miflæ : quem conlecravit in fignum
potentiæ , 6c tanquam Sacerdotali , aut Pontifical!
fungentem dignitate. Hic itaque Dei miraculis con-
tradiceret, 6c tanquam fchifmaticus , 6c feditiofus
repwtandus eft., qui huic pretiofo , 6c pulchro, huic
non confentiret clamori, quod légitima , 6c devo-
tiflima Regis Filia fingulis adimplet diebus : Vivat Rex a
Vivat %ex.
Verum eft, materiam in præfentiarum proponen-
dam, tradandam, 6c Deo dante, bene terminandam,
talem in fe difficultatem, fublimitatem , 6c arduita-
tem habere , ut non bene deduci poflit, aut conve-
nientem fortiri effedum, abfque fpeciali Spiritus fan-
d i gratia, 6c illius qui dicit : Sine me nihilpotefiisfadere
per infaniam, 6c defperationem, quoniam mala
ad quas compellitur, ferre non poflit. E t , ut bre-
viter dicam , ipfa videt verendam , 6c miferabilem
regni hujus (quam Deus ayertat) diflipationem, nifi
remedium, convenienfque apponatur provifio. Nam
Tecundüm quödfcribitur: Sine regali providentia impof
ftbtie eft. rebus pacem dari. z. Machab. iv. 6. Ad has
res Regis filia vigilantiflima hujus regni potentifli-
mi, Chriftianiflimique, alta clamitat voce per plo-
ratus 6c fufpiria ? Vivat Rex. Cur ? quoniam novit
optime quod ait Sapiens: Rex qui fedet in folio judicii,
intuitu fuo dijftpat omne malum. Prov. xx. 8. Ecquis
eft fuus intuitus | Eft ejus, Confilium. De quo alio
in loco dicit Sapiens: Ibi falusubimultaconßlia. Prov.
xi. 14. Velit Deus ut hoc intuitu diffipentur ömnia
mala, quemadmodüm expediens eile cognofcit, 6c
nos ornnes fperamus , cum eos refpicimus , qui ob
dlam rem nobis hic affiftunt atque nos ufque adeo ß cere. Joan. xv. f . In cujus manu funt omma régna
benigne audiunt. Sed ulterius filia Regis ; ^ ~ A: --------1J# ^ ° ■
tiarum T ' ^ ' "Up ^
Juriftarum , Philofophorum , 6c Poetarum'dodri-
nas, 6c præfertim per expreffam Ariftotelis in To-
liticis determinationem, quod Regnum eftpolitia,6c
gubernamen melius , durabilius, convenientius, 6c
rationabilius, quam quodeunque aliud, quod fit ad
totius univerfi gubernationis exemplar 9 quæ fit per
unum Deum fupremum. Mundus, inquit Ariftöte-
les IZ. Metaph. non vult male gubernari, & pluralitas
Trineipum , feu Principatuum eft mala, unus ergo Prin-
ceps. Sic Homerus, fic Plato, fic complures quan-
tumeunque ad extra , ut populo placèrent , idolola-
træ fenferunt. Sic minor mundus., hoc eft , homo
unam folam omnia intrà fe regentem animam habet
rationalem. Habemus. j . Machab. m. 41. quod poft
mortem Alexandri, qui folus dominabatur, creati,
6c divifi funt plures Domini. Sed quid dicit textus?
Et multiplie at a funt mala in terr
e audiunt. Sed ulterius filia Regis , feien- mundi. Eftque valdè^bongruum Temper incipere ab
M « « & cognpfcit per Theologorum, oiatjQne, quemadmodùm Regis Filia à principio in
p j f f H I'l'orefiioniftus, & Miffis effecit, & adhuc pérfeve-
rat fupplicando : Vtvat Rex. Quoniam cor Regie ( in-
quit Sapiens Prov. x x i:’ z. eft m manu De i, vita fua,
fanitas fua, regnum fuum, profperitas fua.. Et mi-
hi quid, qui in feientia, & eloquentia meam fentio
infufficientiam, oc in aliis omnibus ad tarn fublimem
& adeb digram materiam, proponendam , & (ut
res poftulat ) vivaciter , Sc propriè exponendam ,
habita metuendiiütnæ præfentias veltræ fatione; eui
grandis ineft dignitas, \excellentia, êepruidentia, fient
nemo ignorât. Quid, inquam-., agendum eft mi-
hi ? Quo reeurrendum ? Nifi principaliter ad Dei
auxihum. E t quia ad id egononfufficio, & materia
publica unum quemeunque tangit, Sc comprehendit :
exurgemus, fi placet communi concordia devoto-
que confenfu corda notera levando ad Deum , fine
quo nihil pofiumus. Jaciamus fpem noftram, de-
G fiderium , & cenfidentiam fuo in auxiho ; & in
Nulla ftdes regni fociis, omnifjue poteftas
Jmpatiens confortis erit.
N ec fides, nec lex eft his, qui fimul regnant fi-'
ve dominantur. Cognofcite ergo, 6 nobiliflimi, 6c
excellentes Domini , quomodo magno jure 6c ju-
lla de caufa Filia Regis Francix, bonum totius Rei-
publicx defiderans , regimen Qptat, 6c petit vivere
unum Principem, unum Regem, unum fingularem
Dominum. Jdeo dicit: Vivat Rex. E t finaliter quoad
hoc, quis eft qui non bene judicet, 6c cognofat de-
teftabile , malediétum , 6c execrabile fchifma quod
tarn longo tempore totam diflipat, 6c devaftat Ec-
clefiam, nunquam convenientius extirpari, feu ex-
trudi pofle, quam per Chriftianiffimum Francix R e gem
, fuorum prxdeceflbrum exempla fequentem.
Quantum ergo quilibet bonus Chriftianus defiderare
debet, quxrere, 6c amare fan6tx Ec c le fix, immb
totius Chriftianitatis pacem , tantum debet dicere,
nobili hoc Concilio devotum hymnum , qui myfti-
cus e ft, exordiemur, qui 6c dicitur, cum fan&æ
Ecclefix celebrantur Concilia , ut Deus fecundùm
promiffum fuum ibi fit ubi multi, non tantùm duo,
aut très , in fuo nomine congregati funt E t dica-
mus, ut bonum noncifcamur principium, medium,
6c finem :
Veni Creator Spiritus
Mentes tuorum viftta,
Impie fuperna gratia,
Q u a tu creafti petlora.
Comple, precamur, bonum in nobis defide-
rium , per (ànâam tuam , ac feefetam infpiratio-
nem. E t quod eft illud defiderium? Tunofti : Vi.
vat 7(ex.
Et tu , nobiliffime 6c excellens Princeps, P. 6c
vos Domini mei omnes, patienter, 6c benignè qtix
oerationem impetrare , ac etiam Jerofolymitanum
Templum rexdificare , fic farmonem incoepit: Rex
tn fempiternum vive. f . y Debetigitur Regis filia,
Legis Magiftra quoad libertatem Franci populi, 6c
Lcmpli (non quidem materialis, fed fpiritualis, 6c
niyflici totius lân d x Ecclefix ) teftaurationem dicefe
refpicite, quod adeo juftum eft, necaliud incon-
clufionenifi, Vivat Rex in Dei gratia, 6c confiden-
tia benevolentix veftrx. Et quoniam materia de
qua locuturus fum, 6c Regis Filia pro qua didtu*
rus, benevolam debent habere audientiam abfque tx -
dio, 6c mala fufpicione nocendi cuicunque perfonx^
O o 3 par