H omri. — 8 BW Ueo -radix — h a te Parer fimiliter B H BM SB
malorum eft , quia ut deflderia fua explear i quod »ipof- tan inacceffiblle J g u s Pattis eft; qtna nulh umquam apparuic.
Denique fubjécit Quem vidit nemo bominum » nec
videre poteft. Non quia alitrd lumen Fìlli fit ; quippe cùm
in pfirhno fcriptum fit : Et in làmine tuo videbimus lumen, Pfal. jj. K
hoc eft , lumen Patris effe in Filio : fed quia nemo vidit
Patrem, ac per hoc inacceffìbile habitat lumen. Non'eft
enim ordo alicui videndi Deum Patrem, nifi Chrifto : qui
de Deo eft ì hic vidit Deum : Filius autem quia omnia ipfe
agit, & apparere dici tur 8c videri. Illud ergo peculiare
Patris eft , quod fupra dittuni eft : Cui bo/^r & pcteftat
sterna, amen ; hoc eft, verum.
#.-15.
9 . ij-
$ .¿6 .
libile éft, & maleficia , & homicidia , & obfcoenitatem, &
quidquìd feeleris e ft , perpetrar ; nec ad prxfens fecura,
quia femper -cupida -, Se in futuro damnata.
Tu autem, homo D e i, lue finge. Abfcindere fé hominem
Dei ab hac hortatur 5c prxcipic, ut & hic fecurus fit-, &
m futuro prxmiis remuneretur divinis. Non enim immerito
coronandus eft, qui 'hanc fpcrnit, qux multis fuadet.
Sequere autem juftitiarn -, ptetatem, fidem , caritatem , pa-
tienttam , tranquilli!atem animi. Certa bonum certamen fidei,
apprehende vitam aternam, ad quam & vocatus es , & con- i
f e L esbonam confelfionem cor am multis tefiìbus. Quoniam B Divttibus hujusfacuU praepe non fitperbe fiapere, neque
avatitia res MHfl e ft . hómi.-iein Dei ,ut ab hac diftentiat, f f im n in im ttu épm anm , p i m Dee m . qui prajiat
iuftitiam fequi iiibet atque pietateiii alia qua — B mUs «nnia . abmdamerad jn a im m m voluntate eptrum
non emm poterit hanc evitare , nifi his adhaferit I qu* im n m i divit« effifaliii bomt.factl« ad mptmindum,
avariti! adverfa 'fura.' Quomodo autem fieri poreft ur & libenter conrnmtcatem,thtfamzarcfifofmdamcmum
avarusidelis fit qui operibus negar, quod verbis fateri bonum in futurum, at apprthtndant vtram vitam. Vera vita
videuip Unde autem amator Fratérnitatis , cujus manus illa e ft, quam fperamus futuram, qua: non occafii, neque
funt arida;' quomodo véro patlens, qui femper ad aliena temporibus terminatut ; sterna eft emm, & ideo mento vefe
tenditi aut quatenus quietem animi poffit habere, qui ra appellatur : lise emm prsfens imago vira eft, non ve-
•die nofteque »¡ditate cupiditatis incenditur ! Sed quia ab ritas. Et quia imago non ommno uiamtas eft, in hac n i*
•homine Dei Timotheo iniquitas hxc aliena era t, bonum illa adquiritur : & ut ad illam feftinaretut , ex imagine
•cercamen fidei aggredì jubetur. Fidei enim vittoria eft , quam prxcellat vericas , ad'difcitur, qua: neque iuperbia ,
cùm omnia vitia & «crimina ■ fubjugantur S ut ad xcernx vi- C «eque fpe S U adcmgnur ; fed humihtate, & fpe Dei,
' t s prxmia veniatut : cujus confeffio inter ipfa rudimenta qui hanc promifit. In ipfo enim fperandum e ft, quia mie
fidei, tefte interrogante & refpondente monimentis ecde- prxftat qua: ufibus funt necellaria, non 111 ipfis copus fed
- - in auttore earum. Q u x enim ipes vide tur m re caduca
atque incerta ? quippe cùm aliquanti ex his difeedant’: qdi
autem in his manere videntur, nullum lucrum ex his ca-
piunt in futurum, fed damnum ; nifi cum indigentibus par-
tiantur : neque enim xternx funt, ut futurx vitx prxpo-
nantur. Sic iuperbos faciunt, quali immottalitatem polli—
ceantur. Refurrettionis exemplum habemus" in Chrifto j
& à multis non ilediHgicur Cnriftus, ficut divitix, qua-
rum nullum exemplum videtur, quod aliquem à morte liiìafticis
continetur.
Prttcipio tibi in conjpetlu Dei, qui vivificai omnia, dr
■Chrifio Jefiu qui tefiatus eft fub Pontio Pilato bonam confejfio-
nem \ ut férves mandatum immaculatum , irreprehenfibile ufi-
que in adventum domini noftri Jeju Chriftt ■ quem finis temporibus
oftendet beatus ille <& fiolus potens , Rex regum, &
Dminus dominantium, qui fiolus habet irmmortalitatem, &
lumen habitat inaccejfibile, quem vidit nemo hominwn , nec
videre potefi ycui honor& poteftas aterna , amen. Magnà vigilantià
dat rettori Ecclefix ;D berarinc. Chriftus nos redemit, non divitix ; ipfe enim
lus confiftit. Non fol- futurx vitx inftar oftendic, ut his omnibus fpretis, ipfum
atque providentia prxcepta dat rettori
in huius enim perfona totius populi falus confiftit.
ie'quamur-, ut ad immòrtales & cxleftes di vicias veniamus.
Quare hoc eniti debemus, ut bonis fattis divites fimus,
Sc his terrenis copiis fpiritales divitias adquiramus ; ièmi-
nemus in terra, ut metamus in c x lis , ubi thefaurus collo-
catur xternus.
0 Timo the e commendatum enfi odi, devitans profanas vo«
cum novit at e s j dr oppofit iones fiai lacis nominis fidenti a ,
^ ,
licitus de cura Timothei, tam circumfpettus e ft , fed propter
fucceifores ejus,ut exemploTimothei Ecclefiæ ordina-
‘tionem euftodirent ; ipfi quoque futuris forma-m tradentes
à fernet ipfis inciperent. Denique ut fierves, inquit, mandatimi
immaculatum ufique ad adventum domini noftri Jefi*
Chrijii. Quod fie adftringit, ut coram Deo & Chrifto hoc
de mandare teftetur , & ut terrörem ineutiat, pailîonem -
Chrifti memorar, cujus paifionis reus necelïè eft fi.it, qui quam quidam prominentes , arca fidem exctderunt. Gratta
¡hoc fpernit propter quod palïus eft Chriftus. Nec diem tecum. Eadem admonet, ut ea qux fupra ditta funt, feriudicîi
tacuit , quod prædeftinato tempore futurum eft Dei £ vencur î contraria autem religioni evitanda, qux nomen
iu tu , quem folum beatum & potentem & Regem regum tantum feientix ufurpant, fallaces in profeffione, ut deci-
,Qc Dominum pronuntiat : folus eft enim ipfe qui propriam piant fimplices , fidem enim fimulant , a qua exciderunt,
& àn u llo habet acceptam beatitudinem atque potentiam, ut perfidiam inférant. Et manu propria fublcripfit, didominatum
& regnum , nec non immortalitatèm. Hxc cens : Gratia tecum.
a. Rem.edit.aUndt ad fn-.cmlvm.. . .ut di-vitts faSi boms ofenbus, facies fivt ad imfertiendum , & iibtnttr communicante, , tbefauri^tnf fibi See.
I N EPISTOLAM BEATI PAULI
AD T I M O T H E U M SECUNDAMJ
I I
C a p . ' fir. i.
f . i .
P R O L O G U S .
L 1 A m epiftolam a fcribit ad Timotheum , ut
jam eruditum ecclefiaftica difciplina , &qux fpes
fit promiflionis , fuo exemplo ad martyrium pro-
vocet : & quia futurum eft, ut quidam à lana
-dottrina , eo quod dura illis videatur , ad fabulas conver-
tantur, id eft , ad humana commenta.
Pjiulus apoftolw Jefiu Chrifti per voluntatem Dei fiecun-
dum promijfionem vita, qua eft in Chrifto Jefiu, Timotheo
diletto.filio. Huius rei grada apoftolum fe Chrifti Jefu, Dei
voluntate appellatum fignificat -, ut qux & quanta pco-
. miflìo in futuro b in fide Chrifti f i t , edoceret -, ut prxdi-
catione ejus incrementum faciar in falvandis difciplina Dofit
tro
t. fcribit mne apofloltis ad Timotheum . . •
gr ut fuo ■exemplo . . . . commenta . frxdifit.
■ vßendic * Sì'
A minica. Idonei enim fervi funt, qui inftantia fua 8c fide
negotia dominorum fuorum exaggerant. Quod ideo huic
quafi cariflìmo filio fcribit, ut mijus rei imitator exfiftat,
eadem ceteris tradens ; ut per traducem fucceilìonum in-
deficiens fit idoneus dottor, per quem àdièrta veritas mul-
tos adquirat ad vitam promiflàna. Gratta , mifiericordia ,
drpax à Deo Patre, & Chrifio JeJu domino noftro. Gratiam
huic Patris in miferatione exoptat, ut adfit ei : & Chrifti
Jeiu domini noftri, quia Deus gratiam fuam per Chriftum
largicur ; ut una gratia fit utrinique.
Gratias ago Deo meo > cui fiervio àproavis in eonfeientia
pura, quod indeficientem habeam tui memoriam in precibus
me is , notte dieque multum defiderans te videre, memor la-
crymarum tnanna ; ut ego gaudio replear, recordationem acci-
piens ejus , qua eft in te ftnetra fidei, qua habitavit primum•
b. Eadcm Rum. «die. per fidem Chrifti fit , edoceret , quo fraditatione
jM*
*• 5-
in avia tua Loide, & Ynatre tua Eunict : cèrtutn autem ha- A dectevit peccatores ialvos facere { prxfcilis enim fuit Deus
beoctuod m li.Ouonum diffnlimmpmitiilTpEfin'nmm .nina fiifiiFnm AiTàr 1*.beo quod & in iff. Quoniam dignum eft meminiilè bonprum , 1.^«.>‘..n f ......... .
idcirco Deo gratias agit, quia memor erat Timothei viri
mirabilis., .ut etiam hoc ipfum Dei dònum fit ; non enim
fine merito eft , qui cogitat. de bonis viris. Et quia idem
Deus chriftianorum eft , qui erat Judxorum , ei fe Deo
gratias referre teftatur, cui ,à proavis famulatus eft. Quando
enim hoc fperabant progenitores ejus , quod hic cccpe-
rat prxdicare , una eorum fides eft. Et quia in parentum
fuccelfit ièrvitia,. & quia in his erat adhilc, cùm illi Deo
feryirent, rette .ait : Cui à proavis fiervio. Quomodo ? in
eonfeientia pura, inquit ; fic enim aliquando perfequutus
eft Ecclefiam, ut Dei amore hoc ageret , non malevolenquid
futurum ellèt in homine, antequam faceret eum , -8c
peccaret ) quomodo redintegraretur prxdcftinavit , - quo
tempore, & per quos, & qua ratione falvari.poifint ; ut
neque merito fiio qui ialvantur , neque horum per quos
vocantur, fed Dei gratia iftud donum prxftari videatur per
fidem Chrifti.
Plunc vero declarata per illuminatiencm advenms fialvato-
ris noftri Jefiu Chrifti. Donum Dei quod ante tempora fie-
cularia latebat in myfterio, incarnatione & adventu Chrifti
declaratum teftatur, quando cosperunt homines remidàm
peccatorum accipere.
Qui deflruxit quidem mortem , b illùminavit autem vitam
tía. Nam fimili modo & in epiftola ad Hebrxos feriptum B attrnitate per Evangelium, in quo pnfitus fium ego pradicator,
eft quia Le v i, qui decimas accepit, decimas dedit Melchi- & apoftolus, & m*gifter gentium. Qua ratione falvum fecit
fedech; quia in Abrahx, inquit, lumbis erat Le vi, quan- popuíum fuum Chriftus, oftendit dicens quia mortem dedo
décimas obtulit Melchifedech: ita .& hic á proavis Deo fttuxit, qux erat hominis inimica , ne ab inferis poífet refe
dicit ferviile, quia & Levi in proavo decimas dicitur ob- furgere: tum demum vitám illuminavit xternitate ; ut retulilfe.
Eft enim Levi pacer Jacob , avus Ifaac proavus furgens á-mortuis',; jam mori non poific. Obfeura enim
Abraham. Multum ergo fe memorem Timothei proficetur,
avide illum defiderare propter lacrymarum ejus recordationem
, quas amore fuderat Apoftoli, ficut incelligicur,
recedentis à .fe. Non immerito ergo amantem fe de fide-
ra t , ut gaudio impleatur ex communi lxticia , causa fidei
fincèrx, quam & in avia ejus, & in marre fuiflè fignificat.
ta e f t , qux tempore definitur , dum foporatur , dum ignorât
, dum maie veriatuc. Et quomodo illuminecur vita,
oftendit ; quia per Evangelium crcdentibus dacur æcernicas,
magiftro gentium prædicante. -
Quam ob caufiam & hac paiior. Prædicans Dei donum,
diabolum patitur inimicum ; ut preiluras ei exfufeitet, quia
certifîime & iu eo. Omnis itaque hic afFettus. propter fi- C populum de faucibus ejus eruit. Sed non confundor. In hoc
dem eft, qux erat in eis inviolata. fecurus, quia pro tribulatioiíibus magna promiíla merces
Qua de caufia admoneo te , ut recrees donum Dei, quod eft eft, non confuiiditur , fed gloriatur in preiTuris. Scio emm
in t§ per impofitiionem mamurn mtarum ; non enim dedit no- cui credidi , & certus fium quia potens eft depofitwn meuta
bis Deus fipiritum timorit , fed virtutis , & dtlettioms , & cuftodire « in illa die. Hoc eft quod dicic, qua fpe & fidufiobrietatis.
Propterea fe parentum ejus finceritatem fidei
fignificat memoraile, ut fortiorem hunc facerec. Quis enim
laudem illorum audiens , quorum in eo ipfo particeps eft,
non crefcat, addens animum hnjufmodi viribus. Sic ergo
recreat in fe donüm gratix Dei acceptum per ordinationem
presbyterii, dum animum fuiim confovet mentis alacritacia
magnificencix Salvatoris fecurus eft ; quia quod commendar
i l l i , in tuto eft. Quid autem illi commendat, nifi
iàlutem fuam ? U t hic prò ilio patiens, ialurem inveniac
penes illum , cùm cosperit judicare ; ut puniens infideles ,
iftum dignum xternà vita pronuntiet.
d Formam habens fianorum verborum , qua a me audisti in
t e , gaudens. in fernet ipfe , ficut in novuate ordinationis fide & :dilettione-, qua eft in Chrifto Jefiu, bonum commcndagaudetur.
Demque fubjécit : Nec enim, inquit, dedit nobis tiyn cuftodire per Spirìtum fianttum , qui habitat in nobis.
Deus fipiritum timori/, fed virtutis. Innovatus enim homoD Prxcepta fua. cum geftis formam appellar falutaris dottriexit
de timore, accipiens fpiritum Ixtitix propter juftifica- n x , quam iftum fequi mandar ; ut cuftodiac ea , Spiricu
tionem -, quia omnis injuftus in timore eft , non forcis, iàntto favente. .
fed.inflrmus ; non in dileibionc, fed in òdio : nec in mentis Scis enim hoc, quod ava-fati funt à mi omini, qui in j i S t
fóbrieete , fed errore fancius. Si autem his caruerit,.per fu n t,tx quibu, tfiPhygelut & Htrmoitnti.Hi quos memofidem
Se fortiss Se dileftus , de fobrms.eric. , r a t , fallacia pieni ejant , Gmulabànc-enini amidtias Apof-
Noli itaque crubefctre tefiimonium Domini rnflri , nlque coll, ut adharences ei addifeerene , unde dii calumniam. fame
vinttum ejus. Conftantiam habendam docet , nec trepidati
debere in profelfione. Non eft enim unde erubefeatur
in ea 3 quia fi homo vifus eft Chriftus, geftis tamen appa-
ruit Deus : etfi.crucifixus eft , refùrrexic tamen à mor.ruis,
Se multis videntibus , fufeipiente. eum nube , in cxlura
adfeendit. Non eft ergo infìrmicatis caufa, fed poteÌlacis j
cerent, aut per alios immiteerent. Qui pofteaquam vide-
runt manifeftatos fe , ceceflcrunt ab eo.- Det mifericordiam
Dominus Onefiphori domai ; quia fiape rtie refrigeravi, &
fitper catenam meam non erubuit. Duplici genere refrige-
rium hoc intelligendum eft ; quia Se. in neceflìcate cuilodix
. « . . . . folatio fuo refeigefavk eum : & fi qua illi, fiye indigentiquia
ubi putatur imbecillitas, ibi appatet potentia. Itaque E bus opus erant , miniftravit. Spe enim eorum , qux proftulte
infirmants dicitut , qui viciflè probatur. Hoc modo
nec in Apoftolo eft , quod ad ruborem pertineat ; quia fi
preiTùris & cxdibus humiliatus dicitur, ex illa parte con-
fundit obtrettatores iuos , quia in fignis ac prodigiis nutu
mirabilis pervidetur ; ut intelligatur pon inficmitate humi-
liari , fed voluntate ad quemdam meritorum profettum.
Idcirco enim Deus fervos fuos ab lniquis humiliari per-
mittit, ne illis injufte prxmia dare videatur.
Sed collabora in Evangelio fiecundum virtuttrn Dei, a qui nos
fialvos fecit. Quoniam virtute Dei vitta eft mors , ut nos
falvi elfe poflìmus ; juxta hoc convenit vicem nos ex alimilfii
funt, non puduit illum accedere , & requirere hominem
pofitum in cuftodia ; illi enim quos fupra memorat,
quia erubefeebant de cruce Chrifti, in neceflìcate deferue-
runt Apoftolum.
e Sed cum ejfiem Roma, fo llic i e me quafivit& invenit. Det
illi Dominus invenire mifericordiam apud Dominum' in ili a
die. Romam veniens Apoftolus, cùm appellatici Cxferem,
à militibus cuftodiebatur ; tunc enim eum Onefiphorus ca-
ri'catis causa & magifterii magnà diligentia requifitum invenit.
Cujus vifitatio-cam acceptabilis fuit Apoftolo , ut
eum fic Domino commendet , ut inveniat mifericordiam
qua parte reddere Redemtori. Quia enim ad omnia ejus p apud Dominum in die judicii; ut ficut Apoftolum requitens
beneficia refpondere non polfumus , vel legacionem ejus fi- invenic, ita & mifericordiam quxrens , inveniat apud judeliter
& inftanter agamus. Et vocavit vocatione fuafantla.
Vocacio fiintta e f t , cùm eletti funt ad gubernandum por
pulum iànttum Dei : ad fanttum aucem feniot. vocatur, qui
dux eligitur iànttitatis. Non fiecundum merita noflra. Verum
eft;quia fi ad liquidum qua:ras , nullus hominum dignus
poteft videri vicarius effe Chrifti ; omnes enim quos ele-
g i t , prius fuerant peccatores. Quantum ergo ad compara-
tionem ceterorum pertinet, hi digni inventi funt :.quantum
vero ad rem ipfàm, omnes indigni funt. Sed fiecundum prodicem.
Hoc enim orac, ut prxftec ei Dominus Pacer cxli
& terrx invenire gratiam apud dominum humani generis j
Filium feilicet. Tale eft hoc, quäle & illud in Genefi: Et
pluit, inquit, Dominus fiulphur Tfr ignem fiuper Sodomam &
Gomarrham a Deo de calo.
Quanta autem Ephefi miriiftraverit mihi, melius tu nofti.
Qupniam felent quidam perfonis magis quam caufis fer-
vire , volentes gratificari majo'ribus; ideo Apoftolus r Onefiphori
bonum generale oftendic , ne videretur forte perpofttum
fttum, & gratiam qua data eft nobis in Chrifto Jefiu* fonx fe commendarti: , dum Apoftolo miniftravit ; cùm
ante tempora facularia. Quoniam dignatione fua Deus olim conftaret illum magnanimum omnibus fuiflè,
a. Rom. edit, qui no
j. Eadcm edit. Illum
. Rom. edit, in illu,
d. Rom. «die. Formen, hai
e. Eadem Rom. edit. Sii
f. Rom. edit. Onefipbor
tndaium cufiodi. ■
fit.IO.
m
ÿ . u .
d
it. \ j.
ir. 14.
t - ij-
f . 1 6 .
ir. 17.
ÿ . i à .