3 6 7 Ad Virginem devotam. 368
autem qualis fue tti, cum tali f i juttgit. Colomba dimiifa de A lum illum faginatum ? Celans enim' te zelor ; defionfató
manu hominis , ftatim reverfa eft ad eum ih arcam : nam enim te uni Viro virginem c/tftam exhibere Chrifto. Timeo
corvus dimidus camera fequiKUS e f t, quem tu quoque enim ne ficut firpens Evam fiduxit aftutia ,fìtay fio'tuifen-
-vis ¿èqui; ut, non revertaris ad januam Chrifti. Eft cibi fus corrutnpantur , & excidant k cantate, qua efi in Chrifto
converlatio cum beftiis ag r i, & cura volatilibus cali : fi- jefu. _
•cm & corvus, non memoraris Dominum, qui te-de dilu-
v-io Iiberavit: nori qiueris cubile tu um umbrofofti & bo-
num, ubi requiem temporalem habuifti. Non tibi ante
oculos eft tertipeftas > atque oblita es caritatem Chrifti, &
tenes caritatem -hominum hujus fieculi , qui non habent
caritatem in ie , niü diabolicam: illi autem aliam carnem
iequuntur, & non definunt quoadufque moriantur. Rece- , . ... * . ... . . .
de mifera , de illis h omin ibusn e carnes tuas eledas B canem, ut alligetiir. Ne'feftines ficut avis in faman—
V ide ergo Sc. cave de iftis hominibus, ut mihi foror
& domina nomineris. Intra in cubiculum, claufo ofiiù
era Patrem tuum ; ut det tibi mentem bonam, & intellec-
tum, ut fcias qüos debeas fequi ,•& quos vitare ; quia multi
font, qui fingunt fe eilè, quod non font, fed mentiuntur :
Sc nefcis quoniam de anima tua agitur; ne ducant te cap-
tivam , ficut bovem qui ad.occifionem ducicur : aut velufc
Audi m e , remove pedem tCium de illis , fede fedula in domo
J * . •- f. t. - -l . KÜB > 1: - :11s!« '
tua, operäre minibus tuis quod bonum eft; ut habeas-
unde-communicate poffis neceffitatem fuftinentibus. Ora.
fine intermiffione , nec' facilis videaris in plateis. Certa
bonum certamen , curre velocius; ut comprehendas , in
quo comprehenfa es a Chrifto. Audiant te homines, Sc
Ixtentur de bono animo ; Sc de mente qua vivis. Da
eleemojynam , & ecce omnia munda erunt tibi. Non te
pigeat vifitare infirmos ; ex his enim in dile&ione fir-
maberis. Non jurabit omnino, a neque per verum , neque
per mendacium : fed fit firmo tuus : Efi ‘efi , Non non:
quod autem amplius eft, a malo eft. Irafcere, Sc noli pec-
q ca re, ad excuiandas excuiationes in peccatis cum hom ini,—
bus operantibus iniqüitatem. Humilia te, filia, ante Dominum
¿quoniam Deus fuperbis refiftitfiumilibus autemdatgra-
tiam. Accede ad Dominum,Ut illuminet te, & non erubefces
in confpe&u illius; Recede de voluptate ficculi, & indue te
conftantia virtutis. Depone veftimenta hujus fieculi, & indue
te tunica perpdtuitatis. Derelinque cibos iftius feculi,
Sc accipe b tibi fan£ta fandtorum. Memorare Sidirach,
Mifoch, Abdenago , & Daniel recufalle carnes & vinum
comedánt, talos túos evertaht, Se relinquaris nuda , &
fpoliatn , ficut in cucumerario. Modo autem quid facies ,
quia nuda es & ípoliata ? Ibis ad vicinos tlaos, quos ante
oderas , petens ab ipfis operimentum pudoris ; illi autem
daré nolunt, dicentes : Vbi efi veftimentum tuum Jplendi-
dum, quod ante portare folebas ? Quid dicis , Se quid re-
fpondes ei > quam frigus obligavit > Gratulantur autem in
malis tuis, qux tibi venerunt. Tune te planges dicendo :
Hfcu mihi mifera:, cui talia venerunt! Quid mihi profuit
illa captivitas , qux me captivavit miferana Se infelicem ?
Quo tbo a Spiritu tuo , & a facie tua quofugiam 1 Si ad~
feendero in c&lum , tu illic es : f i defeendero ad infernum
a des. Si fiumfero pennas meas ante lucem > & habit overo i)
extremo maris; etenim illue manas tua deducet rne ,d r tene-
bit me dextera tua. Tune dices : Vadam & revertar ad v iruta
mcum primarium-', quia melius mihi erat tune magis,
quam modo : qui mihi dabat veftimenta mea, & oleiím
meum in temporefuo. Modo autem quid fació ; Tune re-
verteris m domüm tuam cum fletu , unde exieras gaudens.
Sedebis in ángulo domus tua: lugens & contri ftata, plotans
die ac no£te, quierens qiii íímul tecum'contriftetur, _ „ u .
& non erit: Se confolantes t e , & non invenies. Et dabunt gentilium; Se accepiíie fibi olera & legumina. Memento
tibi eleemofynam, quos ante oderas ; 8c movebunc capita Machabsam propter carnes porcinas pailam fuiíle, 8c filios
íua fuper te , dicentes: Ecce qus erat devota Deo, modo ipfius adfatós vel frixos in oleo. Ambula, filia, in habita
fta eft ut ftercora in via , & ficut cintas , qua» expugna-
E íandfco, cum verecundia, & fobrietate, & gravitate. De-
PUfi,
Dm. <y fa
i.M/t
O-fiq
pone mendäcium , loquere veritatem cum proximo tuo.'
Ora , filia,fine intermiffione,jejuna frequenter, Sc da eleemofynam
; quoniam eleemofyna ä morte libferat, & non
patitur ire in tenebras, Munus bonum eft eleemoiyna;
qua purgat omnem fordern & fqualorem. Beata eris, fi
bxc omnia cilm legeris,facias. Zelare quod bonum eft ,
fa&a cm ta s qua:tur. Ubi eft caftitas illius ? Ubi funt omnia illa , qua: eam
fequebantur ? Dereliquerunt enim illam ; quia caftitas erat
•dux eorum : perdidit caftitatem , & fugerunt omnia illa.
Modo autem quid facies , miiera ? Ubi font illi, quos in-
lèquebaris ? Redimant te fi poflùnt. Quam potes dare commutationem
pro anima tua , quam fraudafti per inobedien'- ^ . . . . . ,
tiam tuam ; ut nonaudires fratres tuos, vel iorores, qux ut quòd malum eft , oblivifcaris. Benedicat te Pater , &
tibi demonftrabant,ne te jüngeres cum hominibus fieculari- Filius, & Spiritus ià'nótus, benediébione qua patres nofo
bus i Nunc autem quid faciemus tib i, vel quid dicemus, tros benedicere digftatus e ft , Abraham » Iiaac , & Jacob,
quos audire noluifti ; nifi ut nos ipfos plangamus foper te , Ora pro me, filia ; quia Se ego fbllicitus fom de te , ficut
dicentes : Parce, Domine ; parce ì Qui forte fletum noftrum fcriptum eft : Orate pro invitem. Item, frater fratrem ad-
8c gemitum exaùdire dignetur, ut det tibi animum conver-j) juvans exaltabitur. Exaltet te Dominus in fanétitatem &
tendi ad ipfom denuo ; ut rememores peccata tua , dicèn- dileftionem, ficut fcriptum ^eft ; Qu i diligitfratrem fuum *
do : Quant is panibus mercenavii patris mei abundant, ego
autem fame pereo ? Surgam i taque , & vadam ad patrem
meum > & die am illi : Pater, peccavi in edum , & cor am te \
jam non fium digna vocari filia tua ,/ùftipe me ficut unam ex
ancillis tuis i ut vivam. Quid fi forte pro te occiderit vitua.
Rom. edit, ñeque fer cxlum, ncque per eerram : fed p t 8cc.
Legem implevit. Jmpleat Dominus omnes petitiones j
Pra*ftet hoc tibi Deus Pater per Jefum Cnriftum Filium
fuum,¡dominum & Deum , regem, judicem , fàlvatorem ,
redemtoremque noftrum, qui eft benedi&us cum Spiritu
fanófco, per omnia faicula iàeculorum , amen.
] | b. Eadem Rom. eiic. ubi efeum ftnRorttm. Haud infelieitet.
I N S E R M O N E S
HA C T E NU S SUB AMBROSI I NOMI N E EVULGATOS
A D M O N I T I O .
S Ermonum, quos in antiquioribus Ambvofii noftri eàitionibus pervolvere e f i t mcntionem prope f e c it nemo^
qui partem eorum haud mediocrem- eidem fanfto viro per per am adtribui y& inter aliorum Patrum Opera,
maxime vero beati Maximi circumferri non agnoverit. Romana editio nedum mederetur huic incommodoy alias
jnfitper adjecfos v olait ab ingeniefiyloque Ambrofiano magis abbonentes, quam primi illi. Sed non unicum
e'jufdem editionis in ea re hoc peccatum efi ; pr ¿eterea enim (fi fermones non paucos ab aliòrum clajfe a vu lfis
in alienas fedes amandavit, cfi multa cum in titulis , tum in ipfo contextu, quo viderentur magis Ambrofia-
n i , propria immutavit auffori tate ; unde contigit in errorem induci homines alioqui fug aci fim os .
g u a p ropter ut in pofierum lectores ab hujufmodi fraude liberaremus , omnes Sermones , qui Ambtofiino-
men in quibufiibet editionibus f r a f e f e r u n t , ad examen placuit revocare : qua in cenfura pofi adhibitam,
qua
qua majorem non valumtts , dilìgentiam ( fi feVeritatem ,eorumdem Sermònum, exceptis cSncionibus qua-
tu°r> ntmirum in fu n e fe V a len t in ia n i ,-in fu n e re T h e o d o f i i , d e B a filic is n on t r a d e n d i s ,^ de Relt-
quìis fantforum Gervafii (fi Protafit' , quas edidimus propri is loci s , nullum omnino deprehendimus quem
cum altqua veriJpecie a c fimilitud ine adtribuiAmbrofio pojfe arbitraremur. Enim vero illic omnia tanto-
pere a fa n t ii Dotioris elocutione ac tratiandi rationc difcrcpantia nobis v i fa f u n t , ut nulli dubitemus noi-
tram in pententi am quotquot eo'fdem , qua par e f i , aàtcntionc examinab unt, pedibus èonceffuros.
f l R | f S fu p à ìg ìtu r Cafiiodorusa a tate f u a homtiias f e u fermones exfiitijfe affirmat, qui Ambrofii nomen in fron-
' te ñ fic r ed a tu r memori & fu A v e lfa lsd cujufpiam relatione deceptus effe ,dic en d um e r it jam dudunt
excidijfe illa e xempiaria. g u o d vero ad ea quibtts continentur i t fermones, qui eidem Prafuii nunc tribuun-
tf i r > fIu^ us autiorìtatis tlla putamus. Namque, utplurimum, au t recentiorem prxferunt manum , au t l i bri
fue re ufui chorali infervientes, nimirum le tiion arii(fi h om ilia r ii, quorum momentum leviffimum effe ne*
g a b it nemo.Sed ne vetufiioribus quidem codicibus hàc in refidem habere fa t i s tutum eft. E tenim docet experien-
t i a , quo magis i ll i fierent v en d ib le s , homtliis a u t fermonibus quibus conftabant | magna nomina /ape fapitts
ab antiquariis infiripta effe. Hocipfum in h is fermonibus aperte cognofcitur ; cum enim antiquiorn ipforum
exemplaria nulla habeamus codice Lugdunenfi, cujas varias letiiones clarifimi Baluz.it amici ti a deb emus j
(fi codtce Gallenfi, quem a f e tratiatum atque excufium teftatur Mabillonius nofter ante mille ànnos exa ra-
tum effe , nihilominus tamen horum uterque fermones continet Gallenfis quidem Augufiinum , Lugdunenfis
vero Ambrofium autiorem falso oftentantes, ( fi maximam partem fa n tio Maximo reftituendos, ut de Gallen*
fibus Mabillonius ipfe profitetur. E x horum cenfura de Lugdunenfi fia tu a s , licet j cum utroque codice iidem
propemodum fermones exhibeantur.
Nequt viro admimbitur quifauam beato Máximo tot fermones a i fe r iti , qu andoqu idem non imoroutr
quantus in concionando hic Sanctus e xjlite rit, Jguod autem ex t)us fermonibus pars non minima tran-
fc r ip tu jìt in Ambrofii nomen, prater memóralas feriptomm fraudes , id etiam bine potnit contingen , quod cum
Opira fu n t i i Dettoris noflrifedulo ev o lv e r it, magaaque fragmenta e x eifdem ac potifimum è Commentario in
Lucam ad verbum excerpta indide r it, incautis librariis errandi prabnerit occafioncm. Inde fim ilite r c/mjicerc
forfan liceat non xlium auttorem Itbris fe u fermonibus d e Sacramenti« quarendum effe, quam eumdem
# Maximum ; cui conje tiara locus ac tempus patrocinante.
a fu n t d nobis hatienusditiay planum facjun tfolos fermones , e x quibus in librorum formam ab Ambrofio
ipfo re dati is , tomus prior totusfere componìtur, (fi magna quoque pars pofierioris ; Ambrofianos certo vocarh
Nos igitur temere fecifie non v ideb im u r , quod nullum eorum , quos h ic expendimus, inter Opera fa n t i i
Dotioris vera & explorata ediderimus. Cum autem e x his a lii non n if i apud Ambrofium, a lii vero etiam
a lib i vulgati exftent y priores tantum exhibebìmusy ne pondere minus u tili crefcat volumen. Aitarnen u t mag
i s pate a t nos liberiori cenfura haudquaquam ufos , cujufquefermonis capiti fir it iim prxmittemus eas ratio-
nesy queis ne illum Ambrofianum arbitraremur, additeli fumus. Nec propterea oblutiabimury f i quis le tio-
rum eofdem fermones argument is pottoribus Ambrofio noftro iv e r it vindicatum. •
Jfiuod porro ad. eas condones, qua in aliorum Patrum operìbus circumferuntur, cum pra ceteris eo quoque
prxjudicio fo la laborenty quod non magis Ambrofio, quam v e l Maximo v e l alicui alteri adjudicata funt
minus timide ipfos recidimus. Ne vero negoùum cuipiam face fia t illa mutatio ygemino ìndice providtbitun
Quorum in primo fermones orni f i , collocabuntur ta li ordine, u t non folum quam quifque fedem antea in editionibus
Ambrofianis obùnuerit yVerum etiam apud quem Patrum reperiatury uno intu ì tu adver tere f i t . In
fecundo indice triplex feries eorumfermonum, quos retinemus, ita con texe tur y u t omnes Amhrofiana editio-
nes y antiqua videlicet y R omana, & nova noftra e regione inviccm f ib i pófita comparentur. Sed prius quadam
a d omiffbs fermones fpcciatim pertinenza adnotanda fu n t. •
DE Mtem- pw jp duo y Romana fc ilic e t editionis primus ac tertius, in Gallenfi codice Auguftino adtrtbuuntUTyfed in
tore. Còrbeienfi ac Ger manen f i , aliifque pluribus dantur M a x im o , quem toti fpirant. ídem etiam de fequenti dicere
licety cujus infcripttonem codex Lugdunenfis veram hancprafert: D ic en d um an te n a ta le D om in i.
ftluartus omifiorum, qui fe x tu s eft Romana editionis y in Appendice Augufiiniana Cafario addicitur. Hu ic
opinioni ha ud reclamamus, admonuiffe nempe contenti comparationes in eo effe, qua cùm legan tur in fermonibus
fupra memoratis, interpolationcm videntur arguere. Sermonem pari ter pofi hos omiffum , id e t i , duo-
deci mum ditia editionis eadem Appendix tributi Cafario ; Ambrofio fa n e eum qui legerity nemo tribuet. Nec
alio modo de fub fequ enti, quem in Appendice fermonum Auguflini etiam reperias , difputabimus. N am cum
manuferiptorum quidam Ambrofio, quidam AuguHino illum adferibant t nos cum Còrbeienfi nemini adfiruimus.
S lu i hos excipity in Appendice fapìus citata folum incipit ab iftis verbis : D i c i t D om in u s in E v an g e l
i o & c . Eum fìmiliter Gallenfis codex ita d iv id iti u t novi fermonis eadem verba f in t exordium, ^ u am vero
inepta f it hac d ìv ifio , ex primo adfpetiu cognofcerè efi. Hunc porro ficu t & fequentem , qui continuano ejus effe
v id e tu r , optimo jure Maximo adjudicant : fe d ille quoque quem Romana editio vigefimum quartum numerai\
jam dudum eidem antiftiti vindicatus efi.
Duorum fequentium prior olìm quinquagefimus fe x tu s inter Augufiinianos collocabatar^ nunc C a f ir io reftti
tutus efi y cujus ditiionem haud parum refere. Pofierìor autem non minori jure eidem Patri reddtius fuit%
illiu s tamen pars non minima Rabaniano cui damfermoni inferi t u r , cujus lemma, eft ; D e j e ju m o D o m
in i , ra t io n e quadra g efimalis Jejunii.
Sermo trigefimus nontis Romana editionis ita infcrìbitur : C u r C h r iftu s je jun ia in d e fe r to & c . Hic efi
in Appendice Augufiiniana centefìmus quadragefimus feptimu s , qui & a lii d u o , nimirum trigefimus feptimus
ac trigefimus, e quibus alter de prima Chrifiì tentatione difpùtaty alter de fecunda, unius ejufdemque autioris
fu n t , a t certo certius non Ambrofii. Tantum quippe abhorrent àftylo e ju s , quantum ad M a x im i iidem accedunt.
S ig i numero quadragefimo primo in Romana e dittine poni tur yCujufque magna fragmenta in homilía Rabani
Mauri in Dominicam tertiam quadragefima deprehenduntur, in Appendice Augufiiniana adjudicatur fan tio
Cafario. Verum tamen in hunc fermonem haud male quadrat, quod Gennadius memorai d Máximo concio*
Appendix Tom. I I . A a.