mi
C a p . II.
y . m
y - i . 111
y. 4-
y . 5-
O/o i»t'w vos fcire ¡ quantam follicitudinem habe am pro A dicerant. Multi enim corruptores fidei circumibant ad feduvobis
, & pro his qui Laodicaa fu n t , (fr quotquot non
viderunt facie m me am in carne \u t confolationem accipìant-
corda cor um , cùmfuerint infintili in caritate in omnes divi-
tías plenitudinis intelleûus, ad agnitionem a myfterii Dei in
Chrifto , in quo funt omnes the/duri fitpientia & fcientia abf-
conditi. Non fé minus ibllicitum pro his , quos in carne
"minime v id it, quam pro illis era t, quibus præièns prxdi-
'cabat, teftatur -, ut fcirent non minore affèàu diligi fe ab
e o , quia eos non viderat , quam ceteros a pud quos erat ,
•diligebat ■, ut foveret ánimos eorum in caritate, Se prom-
ti fierent per epìftolam , Se agnitionem acciperent facra-
menti Dei,in Chrifto , advertentes has elle iapientix Se
fir. 6.
f - 7 -
cendos fimplices, dolofe & cum fimulatione annuntiantes
Chriftum,quos evitari monet magnä cautdä ; ut ftabiles &
firmi fupra fundamentum Trinitatis, ipe futurorum gratias
uberes agerent fuper mifericordia Dei. '
Fidete ne quis vos depradetur per philofophiam,- & inanem
fallaciam fecundum traditionem hominum , fecundum
elementa hujus mundi, & non fecundum Chrißum ; quia in
ipfi inhabitat omnis pltnitudo divinitatis corporaliter. Philofophiam
dicit terrenam , per quam folent feduci, qui cu-
piunt prudentes judicari in mundo. Hxc argumentis Se fub-
, tilitate minutiarum quarpmdam componitur, quafi phyfi-
cas inveftigaverit rationis, quxdam habens admixta, qua;
feientiæ pericia in auétore illorum eft ; ut qui hunc agnof.
•cit, nihil ultra requirat , nec fapientiam , nec virtutem ;
quia agnovit eum, in quo perfetta virtus, perfeàaque fa-
le n t ia eft. Quidquid enim alibi fe putaverit invenire, piene
in hoc & abunde inveniet. Nam quid iàpientius Saio-
mone ? quid prudentius Daniele ? quibus idcirco Deus prx
ceteris fapientiam dedit, ut notum faceret infidelibus to-
tius fe fapientiæ effe au&orem. Denique Nabuchodono-
iòr dicit Danieli, admirans fuper iàpientiam ejus : Vere Deus
vefter c ipfe eft Deus vivus, & aperiens myfteria. Quod quidem
omnem incredulum latet in-Chrifto effe omneru iàpientiam
Se feientiam -, quia non legunt in Evangeliis aftro-D quia mundi cultrix e ft , non D e i, qui unus eft : nec ad
logiam, non in Apoftolo geometriam, non in prophetis Chriftum , fed à Chrifto abftrahit, in quo perfeftio diviarithmeticam,
nec muficam : qux idcirco defpeéta funt à nitatis eft. Omnia enim qux habet Pater, dedijt Filio cùm
noftris , quia ad falutem non pertinent, fed magis mittunt iUum in plenitudinis genuit divinitate corporaliter ; ut quia
in errorem, & avocant à Deo ; ut dum his ftudent ratiòci- ipfe caput eft , creatura autem ejus corpus e f t , quidquid
nationum difputationibus , anima: fuæ curam non agant. putatar poffe cæleftis creatura ,hoc totum piene *in Chrifto
<^iæ enim tarn vera fapientia eft, quàm cognòviffe quod elfe credatur ; ut nullus arbitretur quemquàm alium colenprofit
,Se defpexiffe qued obiit ? Obeft enim; quia impe- dum. Quidquid enim in aliquo magnum putaverit, plus
dit animam , ne fili aui in ilio inveniet jquia omnes ex ipfo curam iui agar. Non immerito ergo qui habent, ficut ex ca-
•Chriftum agnovit, invenit thefaurum iäpientiae Se feien-
t ix ; agnovit enim quod ei fit utile.
Hoc dico t ut nemo vos circumveniat in fubtilitate fermo-
nis. Nam etfi corpore <abfens fum, fpiritu tarnen vobifeum
fum,gaudens,A & videns ordinationem veftram, & fuppleñs E tus divinitatis abundantià, quam elementa non habent.
id , quod deeft utilitati fidei veftra in Chriftum. Commönet Denique in credentibus Spiritus fanilus inhabitat, quod*
nein malorum colloquiis Se aftutia iniquitatis fenfus eo- elementis concedi non potuit; quia indignum erat & in-
Turn traniciucetetur ; quia fapientes mundi arte quadam & congruum, ut invifibilis habitaret in fubftantia vifibili, Sc
minutiis difpuradonum irretire geftiunt fimplicium animo? j incorporeus in iis quæ fenfibilia funt. Audiant ergo & ve-
■ut ratione mundanarum, rerum abftrahant eos à .fpe, qux
«ft in Chrifto. Unde Apoftolus fpiritu fe illic adefle dicit,
ut reverenriam ejus ante oculos habentes,abftinerent fe ab
■hujuimodi hominibus. Si enim fpiritus Elifei propheta:
vidit fraudem Giezi eunds ad Naaman Syrum , ut acci-
peret fub nomine eius, qux illi mandata nqn fuerant
.. Rom.
e. fadem Rom. edit, ipfe rß Dem “ II d. Mir. aliquot, <&• •vident orti
Ci" 'Patrii.
, b. Rom. edit, habt Ht omites id , e¡.
e. Rom. edic. abundantes in ii
f. Ea'dem edit. & hfanem fedi
g- Rom. edit, difpdtationtt ¡¡
f . 8.
y .? .
feientiæ divitias, fi agnofeatur Chriftus in deitatis fuæ pie- B hortamenta fint bonæ vitæ vel documenta , aliquando* de
nitudine adorandus. Omne igitur myfterium facramênti menfuris, nec non & de numeris, aliquandq de elemento-
Dei in Chrifto eft. Hic eft enim unus, in quo omnis crea- rum qualitatibus & quantitatibus ordinata. In cujus dif-
tura nifi fperaverit, peribit ; ut omnium potentia in eo fit , putationibus qui inciderit, 8 vix & raro evader j detinétur
ut qui cognofeit iftum , cundtorum quæcumque fon t, cog- enim verifimilibus caufis , Se commentitiis rebus, nihil tam
'nitionem vìdeatur habere, nec colendus alius præter hunc verum æftimans, quam quod confpicitur Se intelligitur in
requiratur -, quia omnium potentiarum virtus in eo eft ; ex elementis. Et quia quæ ad præfens funt, & cernuntur ocuipfo
enim b habent omnés. Unus enim cùm f i t ,omnia po- lis, fuavia Se oble&abilia videntur j aliquantos feducunt
teft: quare & caput omnium dicitur » ut per ipfum omnes qui fpiritalem rationem defpiciendam Se ridendam putant
fubfiftere videantur. Digne ergo omnes thefauri lapientiæ defperatione futuri, omnem vim aftris adfignantes Carnali
Se feientiæ in eo dicuntur abfeonditi. Omnis enim icientiæ rationi obnoxii -, ne gravia credenda fint fuftolli in cælum
ratio totius creaturæ fupernæ Se terrena in eo fit oportet, poffe, vel levia venire ad terras , aut aliquid corporeum •
qui omnium eorum caput eft, five Angelorum , five folis, C ^ne rerum admixtione generari, repugnantes potentiæ ac
■five lunæ , five ftellaruni , aut ceterarum rerum , omnis providentiæ Dei. Sciunt enim legi in divinis veteribus Hebrxorum
voluminibus multa gefta per Moyièn, qux hu-
mana ratio non capit : limili modo & in novis libris fa<Sta
a Domino , aut per apoftolos, qu«e tradtacus carnalis pro-
hibet credi. Hane ergo traditionem vel philofophiam falla-
cem & inanem appellat ; quia non à potentia Dei ordinata
eft , fed ab imbecillitate ratiocinationis humanx, qux po-
tentiam Dei intra icientiam fuam coartat , ne aliter credatur
facete, quam carnalis fe continet ratio; quia fingulis
elementis divinitatis diverfitatem deputant ad culturam ,
ut obligent animos imperitorum j ne fe ad Deum verum
excendant.Quamobrem cavendam monet traditionem iftam;
pite membra : ipfe autem plenus.eft femper.
Et eftis in ilio repleti, qui eft caput omnis PrincipatHs &
Toteftatis. Plus lignificar credentibus da ri, quam póteft
in elementis comprehendi ; quia q u f in Chrifto eft, repleniant
cultores eorum , & credant iri Chriftum ; ut fiant
majores eorum, quos nunc colunf. ,
Ih quo & circumcifi eftis circumcifione non manufaSla, in
exfpoliationem corporis carnis, in circumcifione Chriftiyuna
cum illo fepulti in baptifmo: in quo & fimul furrexiftis per
fidem operationis D e i, qui fiufcitavit ilium ex mortuis. Hi ciry
.n .
y . «s
Se defeendentem promto animo Naaman ei plus dediflè , cumciduntur in Chrifto , qui amputatâ totius traditionis
•quam fuerat poftulatus } quanto magis Apoftolus ea,quæ p humanæ cultura, Chrifto junguntur, corde non carne cir-
dixit , poterat in fpiritu videre? Major enim gratia fuit in cumcifi , id e f t , in fpiritu, non in carne fervientes ; ut à
-apoitolis , quam m prophetis. Et ut promtiores illos fa- terrenis ad cæleftia, ab humanis ad divina ab errore con-
■ceret circa traditionem evangelicam , gaudere fe dicit in vertantur ad veritatem, capiti & au to r i fuo copulati per
di'poli cione converfationis illorum ; ut feientes unde Deo caritatem. Cum quo fepulti funt in baptifmate : refurrexeplaceatur,
in eofierent firmiores per quod digni elFe£ti ad runt autem per fidem D e i, de quo credunt quod exemplo
utihtatis profeétum fidei fuæ addifcerent fenlum. Chriftì refulcitabit illos ex mortuis. Illic enim homo vetus
(¿ttemadmodum igttur accepiftis Chriftum Jofum dominum-, deponitur, Se novus adfumitur : peccatis moritur, ut vivat
in ipfo ambulate, radicati & edificati in ipfo , & confirmati juftitiæ : elementis abrenuntiat, ut Chrifto focietur refurfide,
ficut & dotti eftis , e ambulantes in illa cum gratiarum reârônis futura: tenens pignus exemplum Salvatoris qui
aiti one. Hoc monet Se hortatur ne devotio eorum minue- refurrexit ex mortuis. Hæc igitur commonet , ut perferetur,
Se recederent a fide, quam fuerant adlèquuti, Se verent in abrenuntiatione pompæ Se præftigiis fatanæ
pravis fabulis everfi, aliter Chriftum acciperent ,quam di- Qui idcirco elementorum fuadet culturam, ut ¿ Deo aYosyßerii
E>ei & Tatrit in Chrißo. f t Infra, fairamt
y. i5-
y>4 -
jr.iy
y ns.
w
’ cet ,participes apoftafix fux vòlens eificefe homines. Quia A aliquid quod ad fidem Chrifti non pertinec fufurrantes ,
enim fub nomine fuo culturam fuadere non poteft, horre- contemnendos : iftum autem lòlum fequendum , per quem
tur enim ipfo nomine j fub alterius nomine fuam conatur devidta mors eft, & reddita refurreÄio mortuorum. Quidam
implere voluntatem. enim Judxorum folent judicare fideles, quod ea qua intern
i vos cum mortui ejfetis in dtliftis & praputio carnis di&a per Moyfen fun t, edantde cibis , cùm omnia Deus
veftra, cottvivificavit fimul cum ilio , a donans nobis omnia munda fecerit : indigni autem judicati Judari de his edere,
debbia, deleto chirographo, quod adverfitm nos erat, decretimi, prohibiti funt à melioribus. Solent iterum reprehendere
quod contrarimn erat nobis : & illud tulit de medio , (fr qffixit nòs , quia dies feftos eorum Ipernimus, aut quia initia mencruci
, & exuens principatus & poteftates , ofttntavit in fium, non oblèrvamus , qux neomenias vocanc : maxime.
auBontate , iriumphans illos in ipfo. Mortuos dicit genti, autem quod dies labbatorum non cuftodimus, ut otio &
les fuifle : prinhim quidem , quia Legem , qux ad tefti- epulis eum luxuria tranfigantur : quod magis ad offenmonium
data eft Creacoris , & ad vitia condemnanda, re- lam pertinet, quàm ad gratiam. H k c autem omnia funt
cipere noluerunt : deinde impietatis peccacorum fuorum B corpus Chrifti, quia elementorum per effèdus funt voca-l
causa indigni erant vitä j ideoque dilcrevit hos à Judxis, buia. Hinc eft unde in Evangelio dicit : Dominus eft enim
quali qui fùerint inimici Dei uniùs. Judari vero in unius Filius hominis etiam Jabbati ; per ipfum enim omnia , qux
Dei confeflione degentes , adveniente Chrifto , addifeunt quidem fic data funt per Moyfen, ut umbra èffènt, vel
myfterium D e i ,quodexfpeftabantad juftificationemfuam; figura futurorum , ut apparente veritate , figura cellaret,
ut in eo quod fubreptum illis fuerat, quia impoffibile eft Sicut enim abiènte imperatore, imago ejus habet audotielle
fine peccato, acciperent remifiionem. Undé poft cau- tatem, prxiente non habet ; ita & hxc ante adventum Doiam
gentilium inducit Se Judxos, dicens ; Donans nobis om- mini tempore fuo oblervanda fuerunt, prxiente autem , cania.
deliBa ;ut poft fpecialem fubjiceret Se generalem; quia rent au&oritare. Numquid aliquis vicem domini agens ,
cuiuftis donavit omnia deliéta. Sed quia ficut dicit Domi- ipio prxfente, dominatur ? Si prxfeélorum vicarii, prxfenrius
: Cui plus donatum fuerit, ampliiis debet diligere; id- tibus eis privati funt ; quanto magis fervi, prxiènte Domicirco
cómmonet gentes , ut confiderantes caufas malorum 110 , etiam ip fi in obièquio debent videri ?
fuorum , & qualem gratiam acceperunt à Deo in Chrifto, c Nemo vos decipiat, volens in humilitate animi, & fuper-
tota devotione folliciti fint circa obfequium ejus , à quo fthione Angelorum b ea qua videt, extollens fe fruflra ,inflaàdiverÌà
mortis po:na funt liberati. Quomcdo ergo dona- tus mente carnis fitta , & non tenens caput illud, ex quoomvit
nobis omnia deliifca ? Deleto , inquit, chirographo, quod ne corpus per compagines & conjunBiones fubminiftratum &
erat adverfarium nobis. Et quid eft dèlere . fubjecit dicens : compaginatimi crefcit in augmentum Dei. Quod fuperiùs fub
E t illud tulit de medto. Sic ergo delevit, cùm tulit de me- nomine philofophix cavendum monuit, nunc apertiùs dodio.
Sic autem t.ulic de medio, cùm affixit, a i t , cruci. Affi- cet obfervandum ab iis , qui rerrenx fapientix ftudentes
gere autem cruci , hoc dixit effe fpoliare principatus Se hxc colenda adferunt, qux obtutibus adjacent, vel appapoteftates
publice, Se detriumphare illos in Chrifto. H x c , rent ; ut horum detcntx culturis animx fub firmamento
•ficut videntur,obfcura funt, ac per hoc adhibità cura diluci- obligatx teneantur, ne le fupra firmamentum tendant ad
danda funt. Hoc eft prxfidium D e i , quod per fignifican- fiiperiores cxlos ad Deum omnium adorandum. Quod opetiam
diveriàrum caufarum exponit Apoftolus. Multa enim rà efficitur inimici , ut femper animas fuper terras humiaAa
memorat, quò genus hominum ad indulgéhtiam per- Dliatasdetineat,ubi fe fcitde cxlis deje&um femper futu-
veiiiret ;'ut non folum'propria remitteret nobis deliba , fed rum jufto judicio D e i, religionem fimufans, cùm fit maxi-
Se illud toller-ec pecca turn , quod ex Ad x erat prxvaricacio- mum facrilegium. Inflanturenim motum pervidentes ftelne
( quod appellavit chiroeraphum in decretis) quod nos à larum , quas angelos vocar, non autoritäre divina ; fed
•njortuis refurgere non fineoat ; quia fi Se hoc non tuliffet fuperftitione humana, qux ad nihilum proficit , nifi ad
de medio , exeuntes hinc, qui acceperant remiflam , illic damnum : nolentes tenere fidem C h r ift i, qui omnium
tenerentur apud inferos. Porro autem ideo omnia d e lita creator & dominus eft. Ex ipfo enim omnes originerà haconceffa
funt, ut refurgerene à mortuis. Quia enim ex pec-
caro mors , fublato peccato fit refurretio mortuorum :
quod quidem fieri minime potuiflèt, nifi peccatum affixiftus,
qui ceteris infultabar. Decretum autem quod dicit,
non eft hoc quod pagani fatum appellant; quia illud non
omnibus contrarium adferunt; quia quoídam dicunt ex hoc
felices, alios infelices. Hoc enim. decretum omnibus dicit
fuiffé contrarium; fentencia enim erat cunótis advería hominibus.
Nemo igitur judicet vos in eibo, vel in potu » ant in parte
^te i f eft i , aut in neomeniis , aut in fabbato : qua funt umbra
futurorum, corpus autem ChriBi. Quoniam omnis Ipes vitx
in Chrifto e f t , ac fiducia, nulli fuperftitioni aut legi fubja-
cere nos debere prxcepit. Quamobrem perftrepentes, aut
a. lta vet. edit. 8c mtí. nifi quod illa: prxfetunc decreti. . . . illos ¡n id
ipfum , ubi horum poriores Irgunc, dccrtium . . . . illos in ipfo. Rom. autem
edit, fie repofuit . dontns vobts omnia delifía , dele,o quod adverfnm nos trat,
thirographo in dtcrtlis . . . &■ txfpolian, prináfaius (y {oiiftalts, oJIcnu-jil
falam , triumphant ..de lilis per -Je ipfum.
:dit. redeunt ad Dcurn, qu
: edit, quoi pr.<fumferai e
e t . . . . per compaginali,
eum per errorem deferuer.
y.
b
y .* ? .
bent ; quare Se cor-pus ejus dicuntur , II tamen agnoicunc
cum. Ad ipfum enim converfi reædificantur , compaginati
fidei ejüs -j fubminiftrante Evangelio cunáis quafi membra
lét cruci. Dum enim non peccando Salvator vincit pecca- corporis in caritate Chrifti, ut augmentum faciant Deo.
tum , quod hominem tenebat obnoxium, infuper Se occidi- Cùm enim e redeunt ad illum, qui per errorem deferueranc
tur ab eo innócens : fic crucifixic peccatum. Deviétum enim illum, minuentes copias divitiarum ejus, dum denegane
peccatum, mortificatimi dicitur ; crux enim non Salvato- E 5,jus ie elle , crementum faciunt Deo , quia ex perditis adris
mors eft, ièd: peccati. Innocens enim fic qui occiditur, quiruntur. Hxc de paganis : rurfum de Judxis dicit quia Se
reos illos facit, a quibus occiditur. Peccatum aurem prin- ipfi fub elementis ièrviùnt, non elementis.
cipes Se poteftates intelligamus , quorum ftudio peccavit Si ergo mortai eftis cum Chrifto ab elementis hujus mundi,
primus Adam. Ad au&ores enim referendum eft nomen quid adhuc, velut viventes in hoc mando decermtis ? Omnis
hoc , quorum mortem in exfpoliatione fignificavit ; mors qui baptizatur in Chrifto , moritur mundo ; cunétis enim
enim ipforum hxc eft, quia vi6ti à Salvatore , dum exipo- fiiperftitionum erroribus abrenuntiat, ut folam colat fidem
liantur animabus , quas tenebant in captivitate > naortifi- Chrifti. Amotis enim qux naturali juftitix accedunc , recanrur.
Rei enim fa&i funt ; quia cùm hac au&oritate linquitur difciplina data à D eo , per quam yivitur Deo per
animas tenerent, quia peccaverant , ipfi inventi funt am- ipem , qux eft in Chrifto : moritur autem his quibus fiubplius
peccatores, dum illum qui illos non peccando vicerat, je£fcus fuerac per errorem , dum nègar illos, d quos deos
occiderunt. Et fic jufte exfpoliati fune, ficut dixit, publice, prxfumferat effe. Et ita fit ut per inimicitiam abrenuntiaid
eft, in cruce ; quod eft palam detriumphari à Deo in F tionis invicem fibi mortui dicantur homo Se elementorum
Chrifto. Ille enim detriumphatur, qui palam vincitur , Se cultura. Mundum enim dicens, errorem carnis fignificat •
fpolia ejus publicantur ; oftenditur enim omnibus proftra- omne enim quod vidqtur, carni deputatur. Hinc eft undé
& Johannes apoftolus : Nolite , inquit, diligere mundum ,
neque ea qua in mundo funt ; id e ft , neque dementa , quibus
compaitus eft mundus , neque errores quos humana
adinvenit traditi© , deligamus : fed folum Chriftum > qui
mortuus eft prò nobis ; uc Corpori fuo nos fociaret ex per-
dicis. Qiii ergo confepulti fune Chrifto, mortui fijnt elementis
, ut nihil curent ex his ; fupetna enim didicerunt te-
nenda , qux poifunt vitam donare perpetuam. Hxc enim
nec prxfentem danr , & impediunt , ne apprehendantur
futura. Qui autem poft baptifmum ambigit de aliquibus,
putans quxdam de veteribus veneranda, vivere iè oftendic
III
I
I
K l f f
l i l i i
B
i l