que circa vos funt,& confoletur corda vefira. Per Tychicùm A
àphefii difcunt quid agat Apoftolus, & idem cog-hofcic
quid agerenc Ephefii. D e Apoftolo, quia divina erant, qua:
agebat ,dubium non erat :fed hoc feiendum erat de eo,quid
ageret inter per-fidos , & infidias eorum. D e Ephefiis véro,
hoc cognofeendum-, fi proficerent, necne. -Ut ergo obedi-
rent, & libenter audirent verba Tychici ,hunc commendar,
& fratrem iftum dilettiffimum -vocans , Se miniftrum
Dei idoneum.
Pax fratribus i & caritas cum fide a Dea Patre ttoftro , &
domino Jefu Chrifio. Pacem qua: eft janua dilettionis, optat
eile cum fratribus, 8c caritatem cum fide ; ut ingreffi per
pacem , polfinc mane re in caritate , qua: eft ex fide.:, Hx c
eft enim Dei Patris & Eilii ejus domini noftri Jefu
Chrifti.
Gratia am omnibus , qui diligunt domimm noftrumjefum
Chriftum in incorruptione , Amen. Prxfcius Apoftolus muL
tos futuros defperatx fidei fenfum habentes de domino,
noftro. Jefu Chrifto, cum iis xternam gratiam dicit man-
furam, qui diligunt Chriftum , rette de illo , 8c cum Dei
Patris voluntate fentientes; qui enim degenerem hunc di-
cunt , data illis gratia auferetut.
IN EP I STOLAM BEATI PA U L I
A D P H I L I P P E N S E S .
C A i . T.
f . i .
t f-4 -
«
P R O L O ' G O S . A
® H i l i r V e n s,a b u s verbum fidei Apoftolus trai
c i diditg fòmftio énim monitus eft , ficut contine-
«Pii-tur in A&is ap<$k>lórum ? ut accederei ad eo s , -8c
aperitgj'aiftes'^ljim ad recipiendum fermònem
Domini. Multis.crgp dìEbus commoratus apùd eos , in-
'ftruxit eofdem in dottrina Domini. -Et quia poft difeeffiim
ejus non funt tranflati ad-aliud ,.ficut Galatx : fed perman-
ierunt in fide , non-recipjentes pfeudoapoftolos; per epifto-
lam collaudar eos>,vgaudens in propofito cordis eorum. In
horum laude aliorum vituperano continenti ; Corinthii
cnim multo tempore aüdientes Apoftolùm, recedente e o , B
à-diverfis pfeudoapoftolis fuerant eyerfi-: unde ifti jure lau-
-dantur.
PAulus & Timotheus fervi *f*fu Chrifii. Apoftolùm fe
tacet, quia iis ieribit 9 qui de ilio retta fentirent ; ideo
dignitatem iuarn fupprimit , erat enim his manifefta : con-
ditionem vero faretur -, quia qui Chriftum eonfitetur domi- ■
num , hic magis über e ft , Sc habet falutem. OmnibusfanBis
in Chrifio Jefu. Santtis ieribit more fuo , fed qui in Chrifto
Jefu fantti funt, id eft, qui Deum & hominem Chriftum
fatentur-; Photinus enim Chriftum Deum negar, 8c> Ma-
nichxus hominem : ideoque immundi funt. Non ergo iis C
ieribit. qui mendaCiis propriis fupprimunt verità rem. Qui
funt Philippis. Qui bus fcribat, lignificar Cum epifeopis &
diaconibus : hoc eft,cum Paulo & Timotheo , qui ucique
epifeopi erant j fimul lignificavi! 8c diaconos , qui minif-
t-rabant ei. Ad plebem enim ieribit -, nam fi epifeopis fcri-
beret, & diaconibus , ad perfonas eorum fcribèret, 8c loci
ipfius epifeopo fcribendum e ra t , non duobus, vel tribus ,
ficut & ad Titum & Timotheum.
Gratia vobis & pax a Dco Patre nofiro , & domino Jefu
Chrifio. Manifeftum eft Deum patrem elfe, Chriftum vero
Jefum dominum noftrum. Numquid non videtur plus dominus
e lle , quam pater ? Sed inter homines in mundo': £
apud Deum vero Patrem, & apud Chriftum dominum con- ■
cordia eft. Hlc enim , hoc eft , in mundo, ideo>plus eft
dominus, quam pater ; quia aut & ipfius patris dominus
e ft, autuater fìlium non fuz conditionis generar, fed aliena
: Deus ameni fic genuit, ut in poteftate ejus fint, quos
genuit ; ut-nati ingenui , fervi tarnen ejus fint : ciìm hos
tradir proprip. Filio, facit illos etiam fervos Filii fui ; ut
fit dominus .eo'fum, ficut dicit : Pater, quos dedifti mihi > tui
erant, & mihi eos dedifti.j ut in Patre 8c Filio fervi fint
Dei unius.
Ego quidemgratias ago Domino fuper omni memoria vefiri,
femper in omni oratione mea pro omnibus vobis cum gaudio F
orationem faciens , fuper communicatione vefira in Evangelio.
Primumquidem Domino gratias agit, cüjus nutu prof-
pera omnia cedunt fidelibus. In omni oratione lua memor
eorum cum exfultatione, quod par{icipes fa&ifint Evange-
l i i , ficut Petrus apoftolus -, ipter cetera dicens : V t fitis t
inquit, confortes divina natura.
A prima die ufque nunc. Pracviditenim Apoftolus devotio-
ne.m ìllorum, a öc fidem raraméx ipfis principiis , & gavi-
dus eft in eis, femper feiens eos^hultis exemplo eflè futuros.
-a. Nonfinll^jnff..&■ fidtm tcBum. Minime male.-^ *Ì’ . 1
b. Diftiöncra";afli, miT. aliquot non agnofeune, cujus locò nonnulli po-
o»m it, Infra veto cdit. B.om. tepofuetat, ut rpagit dcjidcrcot t ubi J
Confidens in hoc ipjùm, quod qui inchoavit in vobis. opus
bonum, perficiet ufque in diem Chrifti Jefu, ficut eft juftum
mihi hac [entire pro omnibus vobis ) eo quod habeam vos in
corde dr in vinculis mets » & in defenfione & confirmations
Evangelii •> quoniam omnes mihi participes gaudii eftis. Se- •
curus de bonica te Se juftitia D è i, & de horum fide non am-.
bigens, confidit quod Dei auxiliis adjuci, perlèveracuri fine,
in fide ufque ad diem Domini, in quo remunerandi funt
perfiftentes in fide. Nec aliud debuit de his lèntire , quos.
lèmper inflexibiles in devotione Dei expercus eft , tam di->
reélum & infacigabilem curium eorum videns ; ut cogita-
ret dignos hos libi participes gaudii elle. Unius enim fidei.
homines congaudere oportet de ipe futura: immortalitatis
8c gloriæ.
Teftis enim mihi eft Deus , quemadmodum defiderem omnes
vos in vifeeribus jefu Chrifti. Deum teftatur ,u t aflèc-
tum commende! b jufti *,qui enim multum de aliquo fende,
ut credibile hoc faciat, teftificatur :per quod & provocar,
defiderium illorum erga l e , ut defiderati defiderenc. Defide-,
rat ergo omnes hos non humana cupiditate, fed in amo-,
re Chrifti : non carrfis a i fe à u , fed ipiritus ; ut participes
hos habeat & in fenfu myfterii divimeatis, 8c incarnatio-
nis domini noftti jefu Chrifti.
‘ E t hoc oro ut caritas vefira magis magifque abundet in
agnitione & omni fenfu , ut .probetis qua funt .utilia ; ut fitti
finceri & inoffenfi in diem Chrifti, repleti fruftn juftitia per
Jefum Chriftum in gloriam & laudan Dei. Deo adjutore ,
ordtnem dilciplinæ chriftianx vult eos imbuere j ut quia
firmati in fide fune, non fint nefeii,iàcramenti creduliratis.
fux : Se feientes difeernere ucilia à contrariis,juftitiæ ope-
ribus ornent doftrinam Domini ,fru<ftum facientes immor-
talitatis ad abundantiam omnium bonorum, ut gloriolus
in his apparet magifter gentium.
Scire autem vos volo, fratres , c quod qua ad me pertinent
, ad profeftum Evangelii venerunt ; ita ut vincula mea
manifefta in Chrifto faBa fint in omni pratorio. & in ceteris
omnibus : yrque-phtrts ex fratribus in Domino confidentes
vinculis meis » axperunt magis andere fine timore verbum
Dei loqui. A lii quidem & propter invidiam Ó" conten-
tionem : quidam vero & propter bonam voluntatem Chrif—
turn predicant. A l ii quidem ex caritate , feientes quod
in defenfionem Evangelii pofitus fum : aliqui vero ex conten-
tione Chriftum annuntiant, non fimpliciter exiftimantes quod
prejfuram fufeitent vinculis mets. Hxc explanatione non
indigent, tarnen propter foUicitudinem noftram , ne qua in
dubium veniant, per ordinem ea apertius profequamur.
Quoniam fuperius participes hos gaudii fui pronuntiavit,
ideo quid‘■p/ofecer it prædicatio ejus infinuac, quali caris;
ira tíC omnibus innocuerint paffiones ejus pro Chrifto. Per
hanOhumilitácem gloriofum fe indicar , ut habeant occa-
fionem gabdendi amatores ejus •, quia cujus vincula in
Clftiftb' manifeftancur, dignitas ejus crebrefcit. In omnipra-
toritf, & ifr ceteris omni bus, id eft , in omni judailmo , 8c
per' univerfiis Ecclefias gentium -, præeft enim judaifmus,
quia ipfi fatfta promilfio eft, ficut dicitur : Quia falus ex r
Judais eft. Ideoque plures ex fratribus exemplum fuum
fequutos , aufos djeie fuifle loqui verbum Dei cum fiducia ;
conftantia enim ejus multos animavit , d ut non præter¿rent
lé liquç , ac mil. ut defiderati Jefidtrenl.
al. Omnes edit, ni fauci itili; ut ntn timi reni tvangeli^arc,
f.e.
■ 1
S - io.
t • ».
t . i i .
f ì l , .
jf-. 1+.'
f . ¡I,
jf-.ri.
M a
evangelizare , comperto exemplo Apoftoli , quod Deus A curam præfentem ? qiiis non paradifi fuperìòris defiderio
aaefix, ut cueatur diligentes fe : fed & alios falfos fratres
non fiducia , ñeque diie&ione Dei, fed contentione zeli incitaros
, Dei yerbum dicit prxdicare , quafi invidos. Plures
ergo é fratribus fincera quidem, fed divería voluntare
Chriftum annuntiabant; alii enim bona voluntate hoc age-
bant-ad gloriam Dei folius : alii vero caritate incitati Apoftoli
, certi de tuicione Dei. Sic iterum é contra alia dúo
genera ponit, qute non fincero animo prxdicabant • quídam
enim invidentes Apoftolo, contentione hoc agebant :
alii vero aftucia fimulationis Chriftum annuntiabant.; ut
polfent íeditiones excitare Apoftolo , quafi auótori hujus
omnia hæc poftponevet ? quis non verborum arcanorum
memor humana eloqúia devicaret ? quis non poft tanta exi¿
tia eligeret réquiem ? Sed quia caritatem omnibus alttepo-
fu it . hoc fequutus eft, quod.proficeret fratribus.
Tantum digne Evangelio Chrifti converfamini. Dignam
converfationem vult eos exhibere difciplinæ Dominicæ j ut
non pceniteat enm. volüilïè remanere in carne. Vtftve cum
venero & videro vos, five abfens audiarn de vobis quod f i et is
in uno fpirttu , unanimes, par iter cum fide Evangelii cenantes
\ & non pavefeentes in quoquàm ab adverfariis, c qua efl
illis often tat io interims, vobis autem fidati s. Unanimes vult
leéhc qui mulcos aggregaverat lux conlpirationi. Major B eos elle in fide & devotione contra adverfarios , ut eadem
enim invidia crefcebat Apoftolo, quando ex latere ejus audiat de illis ablèns, .qùx vidit & prxlèns •, ut in nullo
multi videbafttur docere. pavehtes minas aut terrores adverfariórum , cuftodiant fi-
Quid enim ? Dum tarnen quovis modo ,five occafipne .five dem, feientes quia eis ejui pro Chrifto cribulantur, ad fai
ventate Chriftus annuntietur : & in hoc gaudeo , fed etiam lutem proficic : illis vero qui tribul'ant:, ad perdirionem.
& gaudebo. Scio enim quod hoc mihi a proceder ad falutem Et hoc a Deo donatum eft vobis .prò Chrifio » non folìtm ut
per veftram precem , & fubminiftrationtm fpiritus -Jefu
Chrifti fecunaum contemplationem & fpem meam \ quia in
pnllo coufundar , fed in omni exerta fiducia , ficut femper ,
& nunc magnificabitur Chriftus in. corpore meo ,fìvip e r v i tata
,five per mortem ; mihi enim vivere Chriftus eft > & mori
lucrum. Primum gaudiuni ejus eft in fratribus, qui bonr
in enm credatis , fed etiam ut pro ilio patiamini, idem certamen
habentes > quale dr vidiftis in me , & nunc auditis de
me. Quamquam Dei gratiam extollat in omnibus.,.ad laua-
dem tamen illorum proficic, quod dicit quia DeusSllis
conceffit pati pro Cnrifto j non enim concedit vel donar
fi amatoribus Chrifti. Ideo dieic : Pro Chrifto donatum
f . iS.
t .} » .
volúntate Chriftum annuntiant : deinde etiam in eo : fe di- £ eft vobis -, ut a Patre Deo donatum fit diligencibus ChriC-
eie eaudere , quod fallacia hominum adverfus eum compo- rum, ut ad augmentum meritorum lìiorum, patiancur pro
. . . . .. - rf- ✓-i I_'.ri_ r - 1 . *s¡r Cnrinumpc pvpmnln iiArfnrii Ini ninni riMinnPiii fitum erat ,ut ad invidiam & prefluram ejus Chriftus prx-
dicaretur. Hoc enim dicit libi ad vitam profiéere , quod
illi paraverant ad mortém ; hanc enim vitam fuam aicit
elle , lì Chriftus omnibus prxdicetur, &.iè etiam5 mori paratura
, ut hoc polfit impleri, feiens magnam fibùpro hoc
Chrifto,’& íequentes exempla doétoris fu i, omni confidencia
cercene ad triumphandos infideles. - '
S I qua ergo exhortatio in Chrifto , f i quod folatium cari-
tatis, f i qua participatio fpiritus , fiqua funt vi fiera &
voto b & efficacia dari polTe mercedem ; imperita enim miferationes , impletegaudium meum, ut idem fapientes.
malitia adverSÙm fe femper machinatur , dum nefeit. Ad dem caritatem habentes, unanimes, unum fentientes, nihil fiat
calcandam ergo horum malevolenciam , qui reéti fallacia fecundum irritationem, ncque fecundum inanem gloriam ,fed
infidias v itx éjus tendebanc , Dei prxfidiis fe muniri: celta- in humilitate mentis alius alium exiftimantesfuperioremfibi ■:
tur , iis quos utique focios gaudii fui dicit, adjuvantibus non quafua funt unufquifque contemplantes'ifed qua aliorum
oratione propter communem alacritatem , & fanéti Spiri- funt. Hoc dicit, quia lì eft vera exhortatio fpei in Chrifto
tus fiibminiftrationem , qui contra voluntatem illorum & ^ apud vos , qua nos irivicem confolamur, fi iblatiucn Cai-.*
C a p . 1 1,'
y . i .
irf
e 4 -]
vias aperiret prxdicanti ,dans graciam & fiduciam verbis
ejus, ut ortas lediciones compelceret. In nullo ergo le di-
cic confundi in do&rina Chrifti; quia & fpes magna pro-
milfionis e ft, & quia nihil in ea turpe , inhoneftum , aut
tatis communis,fi participatio Spiritus lan<5fci,per quarii
jun^imur in uno corpore novo , fi qua funt vilcera , id eft,
fi in animo veftro fum , ficut & vos in meo, fi mileratio-
nes, hoc e f t , fi affe£tus piecatis in amore eft, implete gaufàllax
eft, ficut apud paganos, fed aperta fimplicitas. Hinc dium meum. Hxc qux enumerat , tunc vera probanda
■eft enim unde cum omni conftantia non cedit adverfis , ut fignificar, fi ifta qux fubter mandar, fuerint fervata; ut
magnificetur Chriftus in corpore ejus , live occidatur, five unanimes fine , & fpiritu humiles , non fe invicem procxfiis
evadat. Ex eó enim qux & quanta fpes in Chrifto vocantes, fed in caritate gaudentes ; ut gaudium Apoftoli
eft , confideracut ; quando non folum cxdi & affligi prò plenum fic in eis. Sic ergo eos conftnngit, ut fi hxc non
e o , fed 8c mori paratus eft. Vitam enim fuam five in prs- cuftodierint, nec in ceteris probati videancur ; uc quia m
fenti live in futuro Chriftum elle dicit, ficut 8c evange- aliis nolunt fe improbatos videri, ifta quoque foven c, ut
lifta Johannes teftatur , dicens : QuodfaBum eft, in ipfo E perfetti fint. Sine dubio enim erant-in ter eos diflèntientés
vita erat g & vita erat lux homintm. Pro hac vira mor-, & inquieti, & qui inani glorix ftuderenc, contendere .&
tale corpus tradir, ut id recipiàt in xternum: ac per hoc
lucrum computar mori prò -Chrifto.
S i ergo vivere in carne, hic mihifruBus eft operis : dr
quid eligam ignoro. Coarror autem in his duobus , defiderium
habens dijfolvi, & cum Chrifto effe, multo enim melius : remanere
autem in carne valde neceffarium prepter vos. Et
hoc certum habens , [ciò quia mariebo & permanebo omnibus
vobis in veflrum profeBum & gaudium fidei j ut gloria vefira
abundet per Chriftum Jefum in me, per meum adventum itcvincere
volentes cum animi atrocicate , ubi prxmium non
eft ; fed paric-lites, & rumpic caritatem. Q u x enim poteft
elle plebs , in qua vaia aurea 8c argentea tantum fint,
non & lignea & fittilia ? Sed pollimi: exercitio boni immutata
fieri aurea & argentea ; quia non nacurx vitium
eft, lèd voluntatis. à .
Hoc enim fentite in vobis, quod & in Chrifto Jefu, qui
cum informa Dei effehnon rapinam arbitratus eft-effe fe parem
Deo. Chriftus femper in forma Dei erat, quia imago eft
• 'Y*1 11 ■ _ C' — J A H . ( L . l . . . J . Fid i C. I . —. »-il m . n»<>i -n—
ir. 6.
m » ■ Manifeftum eft quod 'dieit. quia H 1 carné I W H Dei. Sed Âpoftolüï de D e ^ i l f e l^ in c a r n a ;
politus non. oriofum eft. quod v iv ir; habet enim fr.iftn,n.F tus homo faftus eft ttaftat dicens : Hoc firn«, m « i *
Y : k , •......... r i—k.i, q u o d & in Chrifto Jefu, id e ft , Deo & homme. Qui cum tn
forma Dei effet, inter homines ucique converfatus, verbis
8c operibus apparebar elfe. Deus. Forma enim Dei nihil
diffère à Deo •, ideo enim forma 8c imago Dei appellatus
eft, uc intelligeretur non ipfe Pater efle Deus : fed hoc elle,
quöd Deus eft. Hic ergo non rapinam arbitratus eft effe
fe parem Deo ; feiens enim in forma Dei fe elle , non fu-
rarus eft, uc dicerec : Ego & Pater unum fumus. Et alibi in
Johannis Evangelio : Pr opter ea, inquir, perfequebantur Ju- .
dai Jefum, quia non folum folvebat fabbatum \ fed & Patrem
ftbi proprium dicebat Deum , xqualera le faciens Deo.
Jure ergo exæquavic fe Dco ; ille enim arbitracur rapinam
facére, qui fe parem facit e i , quo inferior eft.
Sed femet ipfùm exinanivit , fcrmarn fervi accipiens , in
ftmilitudinem hominum faBus ». & habitu repentis ut homo.
I b. Eadem «dit. R.om. &■ cfficaccm ¿tri poffs merudm.
| c. Eadem edi:, qutc tfi Mis occafio Interims. ■
Qperis fui. Quid eligam, inquit, ignoro. Dnabus enim ex
caufis ur^etur j habet enim deliderium excedere , 8c cam
Chrifto eile multo melius x(limans j.ut jam prxfens fic
apud Deum , ut exoptatis 8c promiflis fruatur; in came
vero ut fit adhuc, neceifirium dicit propter inftruttionem
credentium. Et cum .diltolvi & cum Chrifto eife multo melius
ducat •, certum tamen hoc fcire fe proteftatur, quia ma-
nebit in carne ad profettum fidelium ; ut gloria eorum
abundet in Domino , proficiens ad laudem Apoftoli, eum
iterum viderinc eum. Crementum enim faciunt fcientix,
& plenius fund.incur in fide. Quantum affettum habuit
circa credences, ut hoc quod multo melius fibi elle dicit,
non eligat : fed hoc v e lit , quod expediat multis , certus
etiam Domino hoc placere , quod pro multorum ialute
proficiat. Quis non tertii cxli cupidus fperneret omnem
a. Rom. edic. proficiet ail ¡.dntcm. . . ..fsenndum exfpfS.ifioncm & fpem