ü Berengaudi expofitio 53*
^qui erant civilas diaboli , & bui per Sareptam defignantur, igne v i- A illi inors , & infernüs ftquebafHr turn. Vident'ur h x c qu x de equite quar-
- f i ' • «•..•.......... i: « -------------— • to dicuntur> ad Antichriftum pertinere '• fed quia fuperiores tres ‘ èqui*
tes inbonam partem interpretaci fumus » ut coiivenirenc cum.apcrtio-
nibus trium lìgi Horum ; ordinis reéticudo c o g i t , ut & iftum in bonain
pattem intcUigareiüs, quätenus concordetcum apertione quatti figilli,
quam -ad ptoplictas pertinere demopftravimus. Equus jgitut palüdus
ptophetas fignificat : pallor veto divetfis modis accidit hominibus ; ali-
quando namque pavote» aliquando languore , aliquando motte totum
corpus occupante, multifque modis aliis pallefcunt hotnines. Prophet*
itaque , qui pOpulo piccanti prXditebant quod in rapinam & gladium
& perditionem darentur , non incorivenientcr eolorem pallidum ha-
buiffe dicuntur : feffor autem hu jus equi Dominus, eil-, qui in prophetis
fuis inhabitavit. Sed 'valde dutum videtur , quod nomen .mortis ha-
buiffe dicitur; ipfe enim vita eft omnium ele&oium fuoium , ficut ipfe
d ic it : tgo fum vita. Sed fi diligenjcr feripturas divinas infpexciimus ,
inveniemus dominum nofttum Jcfum Chriftum ctiam mortem vocari.
Nam ficut Vita eft omnium cleétorum, quibus quojidie vitam xternam
B iargitur j ita & mors dici poteft teprobotum , quos pro fceleribus fuis
quotìdie motti tradir perpetua: ; -ipfe enim habet poteftarem animam
& corpus perdere in genehnam. Nomen ergo mortis habuilfe dicitur,
quia Ifraelitico populo peccanti mortem intulit, ficut in cantico Deu-
teronomii ipfe manifefte demonftrat, cum dicit : Ignis fuccenftts eft in
furore meo, & ardebit ufque ad inferni « novìffima :• devorabitque ter-
fitm cum germine fu o , & montium fundumentn comb urei. Congregabo
fuper eos mala, & fagitias mens compìebo in eis : confumentur fame ;
devorabunt eos aves morfu amariftimo. Dentes beftiarum immittam in eos
cum furore trahentium fuper terram atque fer'pentium. Foris vaftabit eos
gladius > & intus favor-, Sc reliqua.
Hunc equitem infernuS fequebatur, quia omnes qui comminatlones
prophetarum quas ex ore Domini ad pöpulum proculerant, contemfe-
runt, internus abforbuir. Unde & fequitur ; Et data eft ei poteftas in
quatuor fartes terra occidue in gladio, & fame, & morte, & b<ìl"
tio rum fuccenfi erant. De hoc igne Scriptura dicit : Omnes vos accendentes
ìgnem, acciaili flammis ambulate in lumino ignis Veftri, & in
•flammis quas fttccendtftisvobis. T lli namque flamini saccìnéli funt, qui
igne vitiorum undique exuruntur , qui & anguftia panis vocantur v
quia nuilus praxiicator umquam ad eos accetferac> qui pabulum verbi
Dei eis impertiret. Cùmque veniffet ad portam civitatis-, apparuit
ei mulier vidua, colligens ligna. Eamdem fignificationem habet mu-
‘ lie r , quam & civitasi fignificat enim Ecclefiam ex gentibus congregatalo
: vidua vero erat, quìa Deum ’virum fuum , peccatis fuis exi-
■gentibus, perdiderat. Et vocavit cam , dixieque ei ;• Adfer mihi fa u -
fitlum aqua in v a fe , ut bibam. Minora petiit , ut ad majora perve-
niret ; poffumus namque per paululum aqua:, quod animum fitientis
réfrigérât ,~volunratem audientium intelligere-, quia ficut fitientis iin -
guam aqua réfrigérât, ita & prxdicatorum mentes promtùs animus audi-
torum. Cùmque illa pergeret ut adferret, clamavit poft tergum ejus,
di cens : Adfer mihi ¿3* buccellam panis in manu tua. Quafi poli: tergum
'nobis e f t , quod ignoramus : Elias ergo poft tergum mulieris clamavit,
quia prxdicatores fandi gentibus Dcum» quem ignorabant, proedicave»
ïu n t -, unde & per buccellam panis initia fiaei poflumus intelligere.
Et quia illi compctentcr ad fidem veniunt, qui ftudent prius peccata
fua confiteri, reiftc fubditur : Dixitque ei mulier : V ivit dominas
. D e u s tu u s, quia non habeo pattern, nifi quantum poteft pugillus ca-
. fe r e farina in hydria ,-$> paululum olei in lecytho. Lecythus vas erat,
" in quo oleum fervabatur. Poflumus vero per farinam rationem-, per
oleum autem opera mifericordia: intefligere. Gentilis ergo populus
. cognofcens fe gràviccr erraflè-, confitcbatur nihil in fe boni effe-j nifi
'tantummodo quod parum rationis, & parurn ex operibus mifericor-
, d ix videretur nabere. Gentiles namqucparum rationis habebants quia
e x parte rationabiles, e x maxima autem parte irrationabiles crane.
Quid e i irrationabilius, qua i dicere lis t lapidi : Deus li
i fxpe eos ad
e s tu ? Habebant & parum mifericordia: ; quia ipfa
hoc impellebat, ut miferis fubvenirent. Per vaia v . ----------- — ^ t „ _
> in quìbus fari- _ Per quatuor partes terra: b omnis terra Ifrael defignatur. Quali
- • • • . _ i-'j./ t ---------- T7-— tem in gladio>& fame, & m o r te ,& b e jtn s te r r * cpnlumtiiuermt, libri
n contincbatur , corum cordadcfignantur. En colligo duo lig- ^ tem in gladio,& fame, &
a , ut ingrediar, f-teiam illud mihi & filio meo, ut comedamus &
moriattmr. Ligna qua: in civitate colliguntur, rùtili utilitatis habent
Prophetarum atque Regum aperte dcmonftraut. Quxrcndum vero no-
bis eft cur apertio quatuor figillorum ad vetus Teftamentum, trium
v eroadnovam pertineat. Quatuor namque funt dementa^ quibus fe-
cUndùm corpus fubfiftimus : vetus igitur Teftamentüm in quaternario
numero non inconvenienter ponitur ; quia lex Moyfi nihil aliud popù-
lo Hebraico, nifi ea qux ad quatuor dementa pertinent , repromittit.
Novum vero Tcftamentum in ternario muneró ponitur ; quia fides
fanftx Trinitatis, fine qùa falvi effe non pòffumus, in eo Lpecialiter
commendatur. . _ \
E t ehm aperuilfet ftgillum quintum. Quinti fig illi apertio * fexti &
feptimi, ficut jam diximus, adapertionem nòvi Tcftamenti pertinet:
& quamvis novum Tcftamentum apertio fit veteris Teftamenti ; tamen
multa in co obfcurc ponuntur, qux neceffe eft ut exponàntur. Igitur
figillum quintum, fextum Si feptimum Salvator aperuit , quando ea
p i qux per parabolas ipfe loquutus eft , & figuralicer g e ffit , doftoribus
conveuientius adfidem Chrilh D tee le fix patefccir. Sed de expofitione novi Teftamenti non eft nobis
ncceflè quidquam dicere, eo quod a fanftis patribus mirabilitcr & mul-
tipliciter fit cxpoficum. Quinti igitur figilli apertio ad martyres pertiigni
cotìiburantur. Per ligna igitur errores genrilium diabolica
fraude inventi defignantur. Mulier ligna duo colligebat , quia
gentilis populus ex doSrina philofophoram atque poetatum diverfos
errores colligebat, pro quibus perpetuo incendio tradcretnr.Sed quid eft,
quod dicit t%)t comedamus & morìamur ? Nos enim ideo comedimus, u t
vitam in corpore fervemus : h xc autem ideo fe dicit comedere, ut mo-
tiatur ; quia do£trina gentilium mortem magis infert, quam vitam.
A d quam Eiias rV a d t , & fa c ficut d ixifti, verumtamen mihifac ex
ipfa farinula fubcinlricium panem parvulum, & adfer ad me ; tibi autem
& filio tuo facies poftea. Per panem fides, per cineremvero fxpa
pcenitentia defignatur, ficut dicit beatus Job ad Dominum : Idcirco
ipfe me reprehends, & ago poenitentiam in fa v illa & cinere. Panis
igitur cinere cooperitur, cùm quilibet infidelis ad fidem veniens, pri-
mum ftudét deflcre mala qu x fecit i ut conveuientius adfidem Chrift
pcrcipiendam ; qu x iti baptifmate datur > accedat. Elias itaque prxce-
pit mulicri ut ex farina panem faceret, fibique deferret -, quia prxdicatores
fanéti gentes hortabantur-, ut e x rationis bono quod a Deo
perceperant, cibum fidei Deo prxpararent , fibique deferrent; fidem
namque unufqüifque ad baptifmum venien?, prxdicatori defcrt,cùm
ad interrogationem facerdotis qualiter credat ,-confitetur. Elias panem
■quem mulieri facere p rxcepit, comedit ; quia profeétus filiorum mer-
ces pft prxdicatorum. Quapropter Elias njulicri prxcepit ut fibi pri-
•mum, poftea fibi & filioTuo panem prxpararctj quia conyerfio peccanet
i quintum verb figillum tunc Chriitus aperuit, quando ea qux per
parabolas & quafdam figuras de petfecutione martyrum, & glorificafio«-
ne eorum d ix it , doitoribus E cclefix manifeftavit. Aperuit ctiam quintum
figillum, quando eis cxleftem gloriam quam promifcrat, contu-
l i t , eofque in mundo apud homines clarificavit. Vidi fab altare Dei
animas interfe&orum propter verbum D e i, & teflimonium fefu, quod habebant.
Altare Dei Chriftus e f t : animx igitur faniftorum fub altare
torfs prxdicatori primo imputatuf : poltea verb converfus panem fibi quicfcunt , quia ficut capiti fuppofita funt membra , eique cohxrcnt
prxparat, cùm in bonis operibus fernet ipfum exercens,ut heres e x - ita & animx lanftorunjin cxlelti gloria conftitutx, Chrifto falvatori
leftis patrix fiat obtinet. Quod autem ait Elias : Hydria farina non fubje&x fu n t , eique per conjuniUonem membrorum nc&untur.
Ae fielet, nec lecythus olei minuetur ufque in diem', in qua datur us eft Et clamabant voce magna , diccntes : TJfq uequo » Domine fanllus &
Dominus pluviam fuper terram j illud fignificat, quod fides ab ele£lo- E verus, nonjudicas.fr vindieas fanguinem noftrumde iis , qui habitant
rum cordibus bonaque opera non deficient, ufque dum Dominus ad in terrai Cùm Scriptura prxcipiat malum pro maio non reddere, &
judicium cum omnibus fanftis fuis Veniat. Dominus dicat in Evangelio : ^ tg t t e inimicos yeftros, & benefacite
Similiter & E liixu s Chriftum figurabat, Naaman vero populum gentium.
M u lti leprofi erant in Ifrael , & rjemo eorum mundatus e f t , nifi
Naaman Syrus -, q u ia , veniente Chrifto in c a rn e ,& Judxi & gentes
'■ lepra peccatorum fuorum circumdati erant'-t fed Judxis in iniquitatc
fua permanentibus, gentes à lepra peccatorum.fúorum mundatx funt.
Prxcepit ergo Elifxus Naaman, aicens : Vadt & lavare fepties in
for dañe, & recipiet fanitatem caro tua , atque mundaberis. A b iit , Se
lavit in Jordanc fepties , & reftitura eft caro ejus ficut caro pucri par-
' Vuli, Se mundatus eft-á lepra. Aqua Jordanis baptifmUm figürabat , co
quod in ea Chriftus baptizatus fit. Naaman aquis Jordanis ablutuseft,
& lepra mundatus ; quia populus gentium aquâ.facri baptifmati* Ä u -
pra pcccatoram fuorum eft expurs expurgatus. Septena 9 ejus lavatio fcp-
’ tiformem Spiritum fanftum nguräbat ,per cujus operationem remirfio
‘ peccatorum in baptifmo datur; quia ficut corpüs Vifibiliter aquis bap-
tifm atis, ita anima invifibiliter per operationem Spiritus fanéti à peccatis
omnibus emundatur. Giezi autem qui pretium fanitatis à Naaman
percepir, lepramque ejus hereditavit, eos aefignat, qui doétrinam fux
prxdicationis hominibus vendunt ; quos Dominus in Evangelio non
paftores , fed mercenarios vocat. Elifxus igitur fanitatem contulit, &
Giezi pretium accepit ; quia ab eis quos divina mifericordia falvat-,
perveru doétores pretium fanitatis e'xigunt. Et ideo heredes leprxco-
lum efficiunrür ; quia in malis q u x ifti per gratkm Dei contemfe-
ru n t , permanentes damnatiönem fibi perpetuara adquirunt. De aper-
\ tionibus quatuor figillorum qu x ad vetüs Teftamentüm pertinere cerium
e ft,pauca de muitis diximus; ut demonftraremus nihil aliud effe
figillorum apertionem, nifi demonftrationem fpiritalium fenfuum in
vweriTeftamento, qux nobis per Chriftum fada eft.
qui oderunt vos ; quid e lt quod fanéti in cxleftibus conftituti ultioncm
de inimicis fuis expetunt ? Sed feimüs lanctos Dei diem ultimum defi-
derare, in quo & corpora & mercedem plenum laborum fiioram à Domino
percipient. Nam hunc diem Dominus defiderandum effe difc i-
pulis luis manifeftavit , cùm figna diei judicii prxdiceret , di cens':
Chm autem videritis hac fie r i , reßieite & levate capita veftra s quo*
ni am appropinquavit redemtio veftra. Et i.n oratione Dominica affidue
petimus, ut adveniat regnum tuum. Verum quia fanétorum refurrec-
tio atque glorificatio in die judicii fiet, & dies judicii damnatio eric
impiorum, fanéti ultionem de inimicis fuis poftulant, quando petunc
ut dies Domini veniat ; quia eo die damnatione perpetua damnabun-
tur. Sed h lc quxftio oritur, cur fanéti diem Domini defidcrent, cùm
prophcta dicat : Va defiderantibus diem Domini I Scimus namque diem
F Domini damnationem effe impiorum, ficut jam diximus. Et quid ne-
ccffe fuit prophetx diccre : Va defiderantibus diem Domini I cum nùllus
impius reperiatur, qui aut mortem fuam , aut diem Domini defideret;
quod in eo damnari mctuit ? Et quia verum eft quod prophcta d ix“
eftigandum nobis eft quid fignificct. Damnatio quippe impiorum
funt peccata : quicumquc ergo cum feorto coire dcfiderat, damnationem
fuam defiaerat : c quicumquc inebriali dcfiderat > damnationem
fuam defidcrat-t qui cquum aut bovem aut aliquid huic rei fimilc furari
defiderac, damnationem fuam dcfiderat : qui damnum aliquod proximo
iuferrc dcfiderat, damnationem fuam dcfiderat. Igitur quìa damnatio
impiorum eric dies judicii, quicumque ca fcelera committere dcfiderat
, pro quibus in die judicii damnabitur , diem D om ini, id e f t ,
damnationem fuam dcfiderat.
Et data funt illis fingula ftola alba. Stolx albx gloria eft fanétarum
ammarimi, fingulas ftolas albas fanéti Dei nunc poffideut ; quia corpo-
'Scquituf : E t ecce equus pallidus, & .qui fedebat fuper tum , nomen
a. Poft vocem ntvijfim* codex Gem. fubjungic, & cetera ¡ nec ulcerius pro- • t b. On
ducit teftimonium hujus cantici : edit, illud extendunt ufque ad vctbum, com- I I quod ne
bmet+ftas vex« cstaioiUHiÇod.auôoritatimorem gelfimus. ] I t. Slut
Omnes edit, omnis terra defignatur : omnes \ IT. addunc t) 1 frati %
iflarium hie effe oftenaunt fequentia.
tuque inebriati ufque ad qui cquum I tnff, tcllitui
533 m
i r . XVI,
Jî'. XVII.
Apocalyfin. De V ìiìone III. 534
ribus in terra quicfcentibus, « foliüs animx beatitudine «cerna per- A id e f t ,qui viriditacem fidei non habent, quid fict? Subauditur , peififruuntur
: binas ftolas tunc percipient, cùm poft refurreétionem a
■mx eu.in corporibus gloriam cxlcftis patrix fine fiue poifidcbunt. Et
■Àiltum eft illis ut requtefcerent adhuc tempus modicum , donee implean-
tur ctnfervi eorum, fiatres eorum, qui interficiettdi fu n t , ficut & iUi.
Tempus modicum tempus eft ufque ad diem judicii : quod modicum
idcirco dicitur,quia in comparacione futuri temporis valde modicum eft.
Sànéti ergo qui hoc dcfiderant, ut dies judicii-fiat, in qua Sc corpora
& mercedem plenam laborum fuorum recipiant, tempus modicum cx-
. fpcétarc jubentur , donee impleatur numerus fratrum corum; quia dies
judicii non veriict, ufque dum impleatur omnis numerus eleétorum.
Sed quxrcndum nobis e f t , cur fo lx animx pro Chriiti nomine inter-
feétorum uib altare Dei quieviffc, & ftolas fingulas acccpiffe legantur ;
‘cùm omnes eleétorum animx fub hoc altare quiefcaut, cafdcmquc ftolas
& ipfafcpoffideant? Per animas igitur interfeétorum non folum martyres,
fed & omnes animas juftorum dcbemus accipere ; eo quod & ipfi
: pcribunc. Sed Sc arbor fici quam Dominus ante paflionem malcdr- Mattb, t
ccndo aridam fcc ic, eo quod in ca fhiétum non rcperiflec ; cofdcm
Jiidxos defignavit, qilòs maledizione perpetua damnavic, co quod in
illis fruétum fidei nullum rcperiflec.
POft hac vidi quatuor Angelos ftantés fuper quatuor ángulos terra C a p.
Judxorum dcjcctione prxmifla, nunc qualiccr Ecdefla ex gentibus j f . i
congregata fucrit, narrare inchoat. Per quatuor quippe Angelos quatuor
regna defignantur, Aflyriorum fcilicc t, Perfarum , Macedorium
atque Romanorum. Sed quia poteftas quatuor regnorum ad folos R o manos
cranfierat, per quatuor Angelos foli Romani incelliguntur, qui
poteftaccm fibi quatuor regnorum vindicaverant ': per quatuor vero an-
gùlos uftiverfæ genées, qu x intra quatuòr mundi plagas continentur,
defignantur , quas fibi Romani fubjccerant. Tenentts quatuor ventos
terra, ne ftarent fuper terram, neque fuper mare, ncque in ullam arbo-
mundo firit mornri , ut Deo viverent , ficut dicit Apoftolus : Mortui g
enim eftis, & vita veftra abfeonditu eft cum Chrifto in Deo. Et de fe - hilarcm rcddant, ac fruétiferam faciant, pax cunétis^mortalibus optata
met ipfo; dicit : Mihi mundus crucifixus eft , & ego mundo; Sc : Omnes defignatur, qux Sc mentes hominum Ixcificac, & ut propriis utilicatiquivolunt
Pcr ventos qui nubes excitant » ut terram irrigantes faciera cjiis
pie vivere in Chrifto fc fu , perfecutionem patiuntur ; Sc : Per bus deferViant, fachltatem tribuic : per terram & mare omnes gentes
multas tribulationes oportet nts intrare in regnum Dei. Sea Sc Johannes figurantur : per arbores aùtem , ri qui inter eos prineipatum tcncbanr.
auétoi hujus libri > ealieem Domini bibiffe dcfcribitur, cùm fine gladii Quatuor ergo Angeli quatuor ventos tenebanc, ne flarenr fuper terram ;
percmtionc quieverit. ' quia Romani » qui per quatuor Angelos defignantur , omncm terram
* ' aperuiffet figillum fextum. Sigilli.fcxci apercio ad jfùdxorui - i'1 ■ "• -
dejeétioncm, ficut diximus , Se ad gentium vocacióncm pertinet. Et
quia Chriftus de Judxorum perdicione & de gentium cleéïione multa
per parabolas eft loqùutus, quxdam ctiam g c lfit , q u x hoc defignave-
ìunt ; fextum figillum aperuit, quando doéloribus Ecclcfix ea qux per
figuras dixit Sc fecit -, per infpirationis fu x gratiam patefecit. Aperuit
edam fextum figillum, quando ea qux prxd ix it, opere implevic. Terra
mot us faci us eft magnus. Per terram in hoc loco Judxi defignantur:
terrx motus faélus eft magnus , quando à Romanis hxc gens eft de- _..n_____ H
Vaftata. Et folfaHus eft niger , ficut faccUs cilitinus. Per folcm idem C autem D e i vivi e li divinitas :
Judxorum populus defignatur : fol igitur faélus eft niger , tamqùam habuit ; quia ea opera gelile ,
. faccus ciliciftus ; quia populus Judxórum qui propter cognitioaem-
unius D e i, Se propter cùftodiam L e g is , vclut fol in mundo » refulgebat
incer ceteras gentes , faélus eft omnibus hominibùs odiofus propter
iuiquitates fùas ; facco namque pcenitentes veftiuntur, ut indicene fe
effe peccatores. Sol ergo nigredinem facci habuit, quia omnibus gen-
. tibus facinora Judxorum patuemnt. Et luna fa lla eft ficut fanguis.
Eamdem fignificationem habet luna , quam fol ; fignificat namque
Synagogam. Luna ergo fpccicm fangùinis habuiffe viia e f t , quia òmnibus
claruit Judxos propter effufionem fangùinis Chrifti iànélorum-
que ejus effe dclctos.
Et ¡Iella ceciderunt fuper terram, ficut ficus mi flit grojfos fuos, ehm a
vento magno movetur. Per ftcllas principes facerdotum defignantur,
- fcribx Se pharifxi : per ficum autem terram Judxorum poffumus iu-
telligere : groifi vero ejufdem arboris fruélus inutilcs vocantur , qui
cxdibus & rapinis Se morcibus hominum replentcs, non finebant genus
humanum pacatum effe ac quietum.
E t vidi alttrum Angèlum defeendentem ab ortu fo lis, habentem [ìgnum yj-, r -
Dei v iv i. Alter Angelus Chriftus eft , de quo fcriptum eft : E f vocabitur efai. 9. s.
nomen ejus magni confitti Angelus. Ipfe eft f o l , de quo fcriptum e ft:
Vobis aUhm timentibus nomen meuin ori et tir fol juftitia , fapitas in Malach. 4.
pennis ejus. Ab ortu folis'Chriftus defeendit ■» id e ft , à fcmct ipfo; quo-
niam non ex cóncùbitii viri carnem adfumfit , fed à fcmct ipfo , qiii
utique fibi carnem immacularam ex carne Virginis crcavir. SignUm
in carne pofitus, fignum Dei vivi
demónftrabant cum unicum efle
Fitium D e i , ficut ipfe qua ego facio, ipfa teilimonium per- To"an- 10 ■
hibent de me.
Et clamavit vocemagna quatuor Angelis, quibtti datum eft nocere terra
©• m a n , dicens : Nolite nocere terra & mart neqtte arboribus, quoad-
ufque fighemui fervos Deinoftri in fiontibus eorum. Clamaffe Dei feciffe
eft , etcnim advcntu fuo fecie ut Romani ab infeftatione generis huma-
ni ccffarent, fieretque pax per univerfum orbem, ficut die it Pfalmifta:
Orietur in dtebus ejus ju ftitia , & abundantia pacts ", donee femina fidei
per univerfas gentes fpargerentur, ac fignacuio fidei i i qui prxordina-
ti erant ad vitam xtcrnam, fignarentur.
Et attdivi numerum fignatorum \ centum quadragintaquatuor millia
fignati ex omni tribn filiorum ifrael. Per centum quadragintaquatuor
millia prxfentis Ecclcfix elcdti defignantur; duodedes namque duode-
fiunt centum quadragintaquatuor. Omnes igitur qui fidem duodelabuntur
> cùm arbor cadcm vento concutitur. Ficus igitur Vento D cim apoftolorum cuftoi^Unt, aélui^ue imitaiitur, in hòc numero con-
. commota eft , & inutiles ftuélus à fe emifit ; quia terra Judxorui
- Romanis invafa e f t , 8c gentem iuutilem > & Deo odibilem à fe expu-
l i t , ut habitatio fieret fidelium. Stellx itaque grofforam more in terrain
cccidcrunt quia eos qui per doélrinam Legis velue fteilx in po -
- pulo rcfulgcbant , eadem pcena conclufit ; qux & ceteram multi-
• tudinémi • '
Et calum recefiît, ficut liber involutus. P ercxlum Vetus Teftamen-
tum defignatur : liber vero quaudo involvitur, ejus feriptura ab oculis
intuentiûm abfconditur- Liber ergo Judxis involutus eft , quia fpiri-
talcm iutelligentiam in Vctéri T cftamento, qux Chriftum dcmonftra-
■bat, iutelligere noluerunc. Cxlum itaque ficut liber involutus reccflît,
quia vetus Tçftamentum Judxos dereliquit, & ad gentes tranfivit. Et
omnis morts & infula de locis fuis motafunt. E t quia Judxorum terra
montuofa è f t , pofllimus-per montes eos qui in civitatibus, per infiilas
autem eos qui in campeftribus habitabant , intelligere. Q u i de locis E
fuis moti funt , quia omnes aut extermiuati , aut in captivitatem
duéli funt.
Et reges terra, principes, & tribuni, »j, divites, & fortes, & omnis
fervus & liber abfconderunt fe in fpeluncis , & in pétris montium, (fi.
- dicunt montibus : Cadite fuper nos , (fiabfcondite nos à facie Sedentis
fupër thronum, ( fi ab ira Agni ; quoniam vettit Aies magnus ira ipforum,
' efi p°terit ftare ? Per reges terrx principes & tribunos , eos qui
~ hanc gentem regere videbantur , poffumus intelligere : pet divites &
fortes , fervos & liberos , Ceteram multitudinem. Qualiter autem
fe in fpeluncis & pétris montiùm abfconderunt, Jofephus manifefte
narrat, qui everfionem Hierufalem deferibit. Tanta enim fuit affliélio,
ut cùm faine diutina confumerentur ; 8c ab hoftibus exterius > & multo
détenus à prxdonibus intrinfecus affligerentur ; abfconderint fe in pu-
ccis 8c cloa cis, 8c in quibufdam terrx abditis lo cis , cupientes m o ri, ut
prolixam miferiam mortis eoinpendiû terminarent. Qui etiarn feientes
fe pro fcelcribus fuis ifta pati, 8c poft mortem fe inferni poenas elle
paffutos, cupicbant ut montibus, fub. quibus delitcfcebant, opprime-
rentur, & abfconderentur à facie Dei-, & à fàcié Chrifti ejus , quem
•graviter noverant fe/offendiflé- Nam & Dominus cùm ad paflionem du-
ccretur, hoc eos effe paffuros mulieribus fe lamcntantibus prxdixit,
diccns *. Filia Hierufalem, nolite flere fuper me, fed fuper vos ipfas fiete ,
efi fuperfilios veftrot; quia ecce ventent Aies qu.zhao dicent : Beata [teri-
le s , qua nin genuerunt, (fi ubéra qua non laUaverunt ! Tune incipient
dicere montibus: Cadite ‘fuper nos ; (fi collibus : Cooperite nos. Quia f i in
viridi ligno hac fa tiu nt, in arido quid fiet l Se virîde lignum , illos
vero lignum aridum vocat ; àc fi dixiflèt : Si in me qui lignüin fum
"h fecundùm huinanitàtèm, viridc autem fecundüm divinitatem, id eft,
qui Deus fum & h omo , h xc faciunt ; iu illis qui lignum funt aridum,
fiftunt. Sed quxrcndum nobis e f t , cur ex omni tribù filiorum Ifrael
congregati effe dicantur, cùm multò plurcs ex gentibus quam ex j u dxis
crediderint. Verum fi interpretarioncs nominuin adtendimus , in
nomìnibus c x 1 1 . tribuum omnes eleélós reperiemus; nomina quippe e
x i i . tribuum ad omnes clcctos pertinent.
Ex tribù fuda Auodecitn millia fignati : ex tribù Ruben dUoiecim v .
millia fignati : ex tribù Gad duodecim millia fignati ex tribù Afcr dub-
decim millia fignati: ex tribù Nephtalim duodecim millia fignati ; ex tribù
Manajfe duodecim millia fignati ; ex tribù Simeon duodecim milita
fignati : ex tribù Levi duodecim millia fignati\ ex tribù lffachar duodecim
millia fignati : ex tribù Zabulon duodecim millia fignati : ex tribù
fofeph duodecim millia fignati t e x fttibu Benjamin duodecim millia
fignati. Judas prior ponitur, Benjamin veto ultimus : quod fi intcrpre-
tationes nomrnum infpicere Voluerimlis, d judam inferiorem , Bcnja- A
min vero fuperiorem reperimns ; nam qui ad Deum confcenderc deG-
d e ra t, à minoribus incipit, ut gradatim crefceftdo ad majora perve-
niat > ficut dicit Pfalmifta : I bunt fancii de virtute in virtutem. Et quia T>fA. 83. 8.
fanéli ad Deum per iccr virtutum confcendunt , fubjungit ;Videbitur Ibidem.
Deusdeorum in Sion. Judas- confeflio interpreratur. Judas ergo prior
ponitur; quia quicumque poft peccata ad Deùm converti dcfiderat, ne-
eeffe eft ut prius confiteatur peccata fu a , ficul dicit Jacobus apoftolus:
Confitemini alterutrum peccata veftra,& orate pro invjeem, utfalveminii lacel.^ is.
videlicet Ut per confeifionem peccatorum & poenitentiam Deum fibi
placabilem faciat > qucm offenderat. Et quia qui falùbritcr poenitet, &
deflet malà qux fecit , gaudium in cx lo fac it, oculos mifcricordix
Dei ad fe co n v e r t lt fic u t dicit Dominus : Convertimint. ad me , & %*fb. t. »• ■
ego rever tar advos. Rùben fecundus ponitur, qui vifio'nis filius inter-
prctatur ; quia prir poenitentiam vifionis. faélus eft filius, qui erat an-
p tea filius perditionis. Poft Ruben Gad fequitiir, qui àccinélus inter-
pretatur ; quia neceffe eft , Ut qui pcenitet fe mala gefliffe , Sc petit ne
in eadem relabatur, contra òmnia vitia armenir , voluptatefijue car-
nales à fe prxcidat ; quia non poteft fieri ut à peccatis abftinèat, qui
in voluptatibus carnalibus requiefcit.
Et quia qui contra vitia pugnat viriliter , jam beatus effe incipit;
Afcr iù órdine ponitur, e qui beatus interpretatur. Poft Afer Nephta- t
liin ponitur » qui dilatàtio nìea interprctatùr. Omnis enim qui feit fé
Deum offe lìdi (Te. & vult ut ei mifericordia divina fuccurrat, debet &
ipfe irùfereri quibufcùmque poteft , & quomodo póteft , ficut dicit
Dominus : Beòti mifericordes, quoniam ipfi mifericordiatn confequentur. Matth.ftf.
Illius quippe mens circumquaque dilatatur, qui per dileéliònem quam
proximis exhibcrc debet , Omnibus quibufeumque poteft , miferetur.
Poft Nephthalim' Manaflès fequitur, qui oblitUs interpretatur; quia
expedit ut qtìi peccata tua deflet, qui cleemolynas paùperibus largirilr.
■ A. 0 « ! 'lùh. fe
rcctiiK mlT. ut in concexcu.
c. Edit, duodecim tribuum ■t a i cltRoi pertinent : fed locum nobis mil'.
Ica mlT. edir;
Edit Tq ï i b Ut
: lu dam inferiorem in funittntia : Benjamin -vero fu-
interprttattir. S equi tur ttephthali -, qui diUtatio , tee.
\