57 3 Berengaudi expoficio 574
Ecce terra , ecce a c r , ccce r , aque , ..... elementa ......... igne w confumcn-, ,,
A judicantes duodtcim tribus Ifrael. Primo regenerationem pofuir, d id eft,
tu r : unde ergo pluvia exfiirgec , maxime cùm fecuudùniv Apoftolui
tunc creatura liberetur à fervicuce coxruptionis irf‘ ìibercacem g lo r i* fi-
■ liorumDci? Numquid Deus qui omnia ex nihilo ereavit, non poterie
mandare ereaturam fuam fine adjueorio pluvi*; prxlertiip ciim ipfe
mundus in meliorem ftatum , acque multo pulcriorem reparctur poft
ignem ? Autquid fune aliad ciñeres, nifi terra muudaì Nam quafeum-
que fordes ignis abfurpferic , in ciñeres mundos convertit. Numquid
non poterie Deus mundos ciñeres in meliorem ftatum cura altera terra
reparare , ut neccffaria non fit ei ablutionis pluvia ì
. ■ Dicamuc aliter : Omnium lordium ablutiones aut terra ebibit, am in
■ flamìna decurrunc', & cum fluminibus in mare. Et quomodo terra,
poftquam ab igne examinara fucrit, Tordes Tuas ebibec , ut iterum fox-
dclcat ì aut quomodo in fluihina decurrct, & cum fluminibus in mare;
cùm mare jam non fit , ficuc fequencia Uujiis libri videntur faceri ?
41.
b
f .x .
meliorem ftatum reparabicur, ficut cxlum terraque,' B de Domino : Ad cujus adveutum omnes homines refurgetc habcnc AilUn s k
rtimmnJn innnimKiinr > CtiìnA ii nwis divenir ü. anre cum COTpOtibuS fills, & rcddicurl flint de fildis plOprÜS rationem. ’ *
Quod fi n .. ........ÿl..
à terrx Tordibus quomodo inquinabitur ?Quod fi quis dixeric
innovationem hanc paflurum effe -inquinatioiiem, acque ia permutacio-
ne cjus ad uihilum effe redigendas j non -potent Deus ficuc in aqua ,
ita & in terra caTdeitl-fordes ad nihilum redigere, ut non fit neccltè ut
in mare dcflùauti Per- tempeftatem igicur validam ultimum interitum
impiomm poffumus incelligere, quein Sapiencia per Salomonem in ultimo
examine- impiis fe illaturam effe teftatur dicens : Ego quoque in
■ insertas veftro ridebo , fubfannabo , ehm vobis quod tirnebatis, adve -
ncrit -, ehm irruerit repentina calamitas , do interims que.fi tempefias
ingnterit.
Et diabolus qui feduceba! eos, miftus efi in ftagnum ignis & fulphuris,
ubi efi beftia dò pfeudopropheta. Hoc tunc implebitur , quando Dominus
diccc : Ite maledicti in ignem eternum, b qui preparai.is efi diabolo
refurredionem ; poftea ad judicandos populos eos feffuros elle dixic.
Et in Evangejio hujus Johannis Dominus loquitur diccns : Vgnit hora
quando omnes, qui in monnutentis fu n t , auditnt vocem Eilii D e i ( y
procèdent qui bona fecerunt, in refurrellionem vite ; qui vero mala ege-
run t, in rejurretiionem judicii- Ad imperium igicur Domini de rnonu-
mentis fuis procedenc morcui > quia corpora omnium morcuorum per re-
cepcionem animarum vivificata, de fcpulcris fuis cxienc. Qui vero mala
fecerunt> in refurredionem judicii piocedcnt ; quia ad hoc refurgent,
ut in corporibus in quibus animx peccavcrunc, in ipfis & judicentur ;
lit quos nabuetunt locios in iniquitatibus, habeant participes in to r-
mentis. Prxfcns quoque led io quod ante judicium futura fit refurrcc-
t io , oftendic ; cùm poil redditionem morcuorum, quos m arc, mortem,
& infernum rcddidiîfe dic ic, impios effe judicandos narrac. Scd& fides
catholica quam fréquenter decantamus, hoc demonftrac ; cùm dicit
y e rùm quxrendum nobis e i l , quid fignificent mors, mare, & in-
fernus. 'Scimus quippe aquas ad ablùtiouem peccacorum noftrorum
effe confccratas, neue dicic Dominus in 'Evangelio : N ifi quis renatisi loban. 3.3. j;
fuerit ex aqua & Spirita /anfto, non potefi introire in regnum Dei.
Marcicaque ad refurreftionem eleftorum : mors vero , acque infernus
ad reproborum pertinent. Mate ergo in hoc loco baptifmum defigi
Quad igicur mare mortuosluos redder, cum cledl qui in ea mundi-
tia quam in bapcifmate pcrcepcrunt, in ea etiam & refurgcnt, nullam
maculam peccati habences. ,‘vi are mortuos fuos redder, quia facri bap-
tifmatis ablucio, & fandi Spiricus gratia , eledos omnes tempore rcfur-
redionis in confpedu Creacoris fui mundos & immacvilatos exhibebit.
Per mortem autem corpora impiorum , qux in terrx finibus 'riiortua
decinentur : per infernum vero eorum animas -, co quod in inferni
& angclis ejus., - , accmencur .;
Ei cruciabantur die ac noci e in fíenla ficulorum. A quo cruciatu^ clauftris dei
mifcricordia redemtoris noftri nos liberare dignecur , qui cum Pane &
Spiritu C iado vivir Se regnat in fzeula fxculoium, amen.
y . X r.
T f l . 44.7.
D E ' V I S I O N E S E X T A .
DOmini noftri Je(u Chrifti mifcricordia largience, ad fcxtam Vifio-
nem pcrvenimus, qua brevior eft ceteris; eo quod in ea gene-
ralis refurrectio, damnatio impioium , glorificatio juftomm tantum-
modo breviter deferibatur. E t recle in fexto loco refutredio ultima po-
nitur ; quia fenarius numems perfedus e f t , & quidquid fandis,promiC-
ibm e ft, in refurredione perficietur.
Et vidi thronum magnar» ó> candidar» , & fedentem fuper cum.
:tineantur , intelligere poffumus- Infcrnus iraque mortuos "
fuos d a b it ; quia animas prima morce devoratas, quas dc^inec, ad rei .
cipicnda propria corpora remittee. Mors etiam mortuos fuos dabit;
quia Qor'pora qux in pulvercm redegetac, ut virtute divina per anima*
rum fufcepcionem vivificentur, exhibebit*
E i mors & infernus mijfi fu n t in ftagnum ignis. . . . & omnis qui no»
eft libro vita fcriptus, rnifiut eft in cambium ignis. Mors & infernus milfi
funt in ftagnum ig n is , id e f t , animx cum corporibus. Pofiumus & per
mortem dxmones, co quod ipfi audores fuerint mortis, intelligere.
Mors & infernus in ftagnum mitccncur s quia-dxmones cum ceteris
impiis in infernum demergentur.
T 7 T vidi a lum novum, & ten am novum -, primum «
Thronus ifte Dei non auro & gemmis ornabitur, fed hominibus juftis;
ifte eft namque thronus, de'-quo Pfalmifta dicit : Thronus tu tu , Desti,
in f ictilum fecali ; virga equitatìs virga regni tui. Thronus igicur Dei
eft omnis multitudo Angelorum acque fandorum A cujtts confpeciu_ ignem rcparcncui, ucuc riaiinuia muicac
fn g it terra & ctlum, & locus non efi inventiti tir. Quemadmodum, ter» permanebis omnes ut veflimentum
ir. XIV.
f. xr.
ifpeftu fedentis fuper thronum cxlum & terra fugiac, Pfalmifta of-
tcndit, ficut fuperiùs jam diximus, qui dicit : Ignis in confpeciu ejus
exardefeet-, & iterum : Ignis ante ipfum precedei. Fugiet autem terra &
cx lum, id e ft , fpecies terrx & c.cli 3 quia per ignem à Tua fpecie com-
ir.utabuntur, ut polline in aliam tefotmari multo meliorem.& pulcrio-
Km. Quod vero dicit : Locus non eft inventiti eis ; non ideo dicic, ut
locum prìftinum amittanc, fed fpeciem.
Et v idi mortuos magnos & pufillos, ftantes in confi eBu throni. Per
mortuos magnos & pufillos foli reprobi defignantur, qui in die re-
furredionis mortui adftabunt in confpedu Dei , ea vìdelicec morce
quam primam effe diximus , poft paululum in mortem fecundam deji-
ciendi : per mortuos vero magnos eos defigaari puco, qui aut majorcs
fuetunt in feeleribus, aut alciores in fxculi dignitacibus : per pufillos
autem ii defignantur, qui eis fubjedi fucrunt, vel certe ii qui minus
pcccaverunt. Ei libri aperti funt : alittt liber apertus eft, qui eft vite.
Libri multi ad reprobos : unus qui eft y i t x , ad elcdos percinet. R e - E
probi multos libros habent , quia in multis ertoribus fune devoluti 5
nam pagani multos deos colucrunt., & in multis ertoribus fernet ipfos
dejecerunt : limili cer & hxretici multa dogmata prava, & Deoodibilia
invenerune : fallì etiam chriftiani in multis feeleribus quotidie invol-
vuncur. Multos ergo libros reprobi polfident, quia multis modis Deum
offendunt : eledi vero unum librum habent 3 quia unum Deum colunt,
imam fidem catholicam confitentur, uno vìnculo caritatis connedun-
tur. Scd quxrendum nobis e f t , qui fine libri ifti^:-numquid ex aliqua
materia vifibili , aut invifibili fient lib r i, in quibus fingulorum fada
deferibaneur ? Libri igitur multi fune fa d a reproborum : libri multi ape-
iiencur, cùm federa reproborum omnibus manifeftabuntur. Per librum
autcna-vicx prxdeftinationem Dei omnipotentis poffumus incelligere.
in hoc libro nomina difcipulorum effe confcripta Dominus in Evangc- ___ _______
lio manifeftat, cùm dicit : Gaudete, quia nomina veilra / cripta funt p c ju s , piacere valeat.
celum, (¡o p' X X !.
eft. Cxlum & terra , & cetera ^ • 1*
dementa, qux igne confumcncur, non ut penicus
dclcantur, led ut in meliorem ftatum, ficut fuperiùs jam diximus, per
rcparcntnr,ficuc Pfalmifta indicar dicens e ipfi peribunt, tu au- pÇA.ioi. 17'.
■, Ö* velut amici um
It prima terra abiit, ©> mare jai
e modo videmus, ab i:
uttabis eos, & mutabuntur. Quod dicic : Primum celum , & prima
terra abiit, fpeciem ejtffdcm e xii ac terrx tranfituram effe demonftrac 3
fpecies enim eorum > non e [lentia tranfibit, cum in meliorem ftatum
commutabuncux. Quod vero infere : Et mare jam non eft , poffumus
fecundum lictcranr incelligere , ut mare penitus dclcatur. Aliter : mare
jam non erici quia propriam figuram amittet, ficuc cxlum & terra ; ut
in pulcriorem formam repare tur. Scd fpiricaliter hoc1 intelligcndum
puto ; quidquid enim de innovatone c x li & terrx didum e f t , & hifto-
rialicer intelligendum e ft, ficut fuperiùs diximus, & ipiticaliter. Poilù-
mus icaque per cxlum animas fandorum, per ccrram corpora incclli-
gere. Cxlum novum fiet, cùm animx fandorum per recepcionem cor-
porum in hominis naturam atque formam reftituentur. Terra nova
eflìcietar, cùm corpora fandorum qux ancea erant mortalia atque cor-
ruptibilia, immortala & incorruptibilia reddentur. Sxpe vero per mare
impii defignantur, dicente Efaia propheta : Imftì quafi mare fervtns, gjAi.37.1».
quod quiefcere non poteft, & redundant f lu Bus ejus in cónculcationem
do lutum. Mare igicur jam non cric 3 quia omnis multitudo impioium
cum decepcoribus fuis dxmonibus in infernum detrufa, prxfentcm
mundi faciem à Tua inquinata habitatione mundam prxftabunt.
E t civitatem fanelar» Hierufalem vidi defeendentem de celo à Dco , j?. 1 1 .
paratam ficut fionfam omatanì viro fuo. Civitas Hietufalem Ecclcfia
eft ex omnibus juftis conftruda : de c x lo defeendet > quia D omino ad
judicium veniente, cum ilio omnis multitudo fandorum veniet, ficuc
dicit Efàias propheta : Dominus ad judicium venite cum fenibus populi E f i. 3.14.
f u i , do princtpibus ejut. Et fapicntiflimus Salomon in Proverbiis : Nobi- prtv. }l, 1},
lis in portis vir ejus, quando federit cum fenatoribus terre. Q u x ficuc
fpotlfa parata & ornata effe dicitur ; quia ficut iponfa diverfis monili-
bus & ornamentis fernet ipfam exornat , ut fponfo fuo placeat : ita Se
Ecclcfia diverfis virtutibus decoratur, ut Creatori fu o , qui eft fponfus
■is. De hoc libro apoftolus Paulus loquitur dicens: Quos autem
prefeivit, hos ©> predeftinavie: & quos predeftinavit, hos & vocavit: &
quos vocavit, illos do glorificavit.
i t judiedti funt mortui fecundum ea, que feripta erant in libris, fecundum
opera ipforum. c hdicati funt rportui fecundum ea, queferipta erant
in libris 5 quia fecundum errores proprios, & juxca qualitatem fcelerum
iuonim finguli judicabuntur 3 aliccr enim judicabuntur hxretici , aliter
pagani, alicer falfi chriftiani.: fed unufquifque ipforum quanto dete-
rior fucrit in proprio errore, tanto & acrius judicabicur.
■Et dedit mare mortuos fuos, (£> mors do infernus dederunt mortuos,
qtii in ipfis erant.- do judicatum eft de fingulis fecundum opera eorum.
Nunc-ad ea qux prxcermiferac, rcvercicur ; prius quippe refurredio generalis
-fiet, & poftea judicium excrcebicur. Quod ita effe Dominus in
Evangelio manifeftat, -dicens difeipulis : ln regeneratione cum federit
Filius hominis in fede majeftatis fu e , fedebitis & vos fuper jedes duodtcim,
a. Nonnulli mß'. invocmUnem hanc, minus commodc.
b. EJit. pratermiferant, 7«i prapuratus eji diaboio , & angclis ejus,
ti funt fecundum ca, qua feripta erant in libris, in edic. non itera-
. bacut : fed fie ic in snlT. -
Er audivi vocem magnam de throno dicentem : Ecce tabtrnaculum D ei
cum hominibus, & habitabit cum eis 3 do ipfi populus ejus erunt, & ipfe
Dominus cum eis erit eorum Deus. Scimus per civitatem Hierufalem &
tabernaculum Domini Ecclcfiam fxpe eile defignatam. Civitas ergo in
hoc loco 'Sc tabernaculum Ecclcfia vocatur ; eo quod in illa habitec
Deus, ficuc ipfe dicit per piophccam : Inhabitabo in illis, do inambula- J
bo ero illorum D eu s , do ipfi erunt mihi populus.
E t abfterget Deus omnem lacrymam ab oculis eorum. Animx omnium
höminum immotcales creatz funt, ficut Dominus dicit in Evangelio :
Nolite t¡mercaos, qui occidunt corpus, animar» autem non pojfunt occi- j
dere. Quamvis enim moriantur peccato, auc ea morte quam primam &
fecundam diximus; tarnen non ita motiuntur, ut penitus non fine: fed
earum male elle mors vocatur.Duo quoque tempora iis conftituic Deus,
prxfentis v i t x , quod c ito finitui : & fucurx, quod finiri non poteft;
unumque fletui Se meerori , alterum gaudio atque lx t ic ix deputava.
d. Omifettnt edic. id eft, rcfurreilitnem.
e. Eadem edic. ad'rcpTcborum dcjcftioncm : mff. vero fi R.cg. excipias, dtjtcli,-
tm non agnofeune : fed 'totem mtrtuerum reiette liccc ad refurrtiHoncm.
y erbi
Gen. ,8. 10.
in Apocalypfin. De Vifione VI.
Sede. 3. *.
Hatth.fi.
l i c .6 . If.
575
Verbi gratia, fi quis vellct in hoc tempore, quod breviifimum e f t , pro \ D e i juftltix 1 pro eo enim quod
peccatis fuis fiere & lugere, & affligendo fenice ipfum carnalia defide- perficere vo luta, non credunt cc
. ria cxtingùerc 3 in alio tempore quod iftud fequitur, quodque infinitum
e f t , gaudetet Se exfulcarct in xcernum : fi quis autem hoc eleget
i! , ut in prxfenci tempore gaùdeac, Se defideria carnis fu x perficiat ;
in futuro fugebit, & criftabicur in fempicernum. De iis duobus temporibus
videtur mihi Salomonem dixifi'c: Tempus flendi , & tempus ridenti.
Tempus flendi elettorum mine pft : tempus ridendi cune erit,
quando illud implebitur, quod Dominus dicic in Evangelio : Beati qui
lugent nunc, quoniam ipfi cenfolabuntur. Peccatoribus vero dicit : Va
vobis qui ridetti nunc > quia plorabitis do flebitìs 1 Abltcrgec ergo Deus
omnem laeiymam ab oculis fanitorum 3 quia poft rcfurrctìioiiem nihtl
trifte fanftis accidere poterit, unde laciymx oriri polfint. ”
E i mors ultra non erit. Primus homo immorcalis taftus eft : peccando
autem Se immortalitatcm amific, Se 1110; tem mundo inculit. Poft
refurrc&ioncm autem mors non erit; quia & ipfe princeps mortis diabo- g
57Ólus
cum omnibus fatellitibus fuis in infernum perpetuo reclufus tenebi-
tur,& immortalitas quam primus homo peccando amific, juftis reddetur:
Se poflìbilitas peccatali, qux mortem mundo inculit -, ab eis auferetur.
. Ncque luitus. Cùm fuperiùs dicac quod abfterget Deus omnem lacry-
mara ab oculis fanftomm, quid ncccfiè tùie in hoc loco luftum ponete
? Sed inter effufionem laciymarum Se luilum aliqua diltancia eft ;
nam triftitia fxpe lacryinas educic, * fxpe gaudmm, fxpe defiderium ,
fxpe lxtitia : luélus vero femper ex magno meerore nafeitur 3 lutftus
•namque eftfletus dierum mulcorum. Lugcbac Paulus e o s , qui pccca-
vcrunc, Se non egerunt poenitentiam. Et Salomon loquitur dicens :
Lttftus mortui fptem diebus, luftut autem fatui omnibus diebus vite
ejus. Ecelcfia nunc in ludtu eft , eo quod per decepciones damonutn
quotidie maximam partem ex fuis amittat : in ilia autem vita luilus
non e r i t ,. quia per decepciones dxmonum nullum ex fuis amitterc poterit.
Ncque clamor. In Gcnefi feripeum eft quod dixeric Deus ad Abraham:
Clamor Sodemorum do Gomorrhe venit a i me : Efaias vero propheta
quid fit clamor Sodomorum, exponit, c.’un loquitur de Ifrael ;
Peccatum fuum quafi Sodoma predicaverunt, nec abfcondcrunt. Prxdi-
catio igitur peccari clamor vocatur. Poffumus etiam elamorem aliter
incelligere ; Pfalmifta namque dicit : A d Dominum chm tribularer,
clamavi, & exaudivit me. Et Moyfes in anguftìa pofitus clamabac ad
Dominum. Ubi ergo neque pcccatum, quod prxdicetur, ncque tribu-
latio erit u lla , clamor ullus nuetffarius non erit. Neque dolor erit. Eft
dolor corporis , eft & mentis. Iftiquc dolores ita funt connexi, ut
Unus fine altero effe non poflic ; dolor quippe corporis adfligit mentem :
fìmilitcr & dolor mentis corpus exciuciat. In illa igicur vita dolor non
. I ----- — diligunt, * defideria carnis fu«
perneere volunt, non credunt comminationes divinarum feripturarum,
ut putpnc fe prò iis effe damnandos 5 nam libidinofi dicunc nullo modo
proufu concumbendi quemquam effe pcriturum : fed Se ebriofi dicunt
nullo modo fe prò nimia vini potaciorie effe punicndos : fimilicer Se avari
, luxuriofi,arque fupeibi defendunt vitia fua.
Exfccratos autem eos effe puto, qui cxfecrantur mandata divinarum
fcripturarum, cojredìrionefque hominum bonorumi Poffumus & per exfe-
cratos eos intelligere, qui in tantum funt invcrecundi, ut non pudeat eos
quxdam exfecrabilia in conipeàu omnium perpetrare : qui non folum à
juftis , veruni etiam à quibufdam injuftis fxpe cxfccrancun
Homicidas autem vocat non folum interfcftores quorumdam hominum
, fed Se eos qui odium portant in cordibùs fu is , ficut ifte Johannes
loquitur diccns : Omnis qui oditfratrtm fuum , homi rida efi.
Sequitur fornicano. Fornicationum genera multa funt 5 quibufeum-
mii- pnim modis, excepta légitima uxore, defiderium libidinis explet
fornicado vocatur. De fornicationis malo Paulus apoftolus loquitur
dicens : Qui autem fornicatur, in corpus fuum peccai. In corpus fuum
peccar 3 quia integritacem ejus violar atque corrumpit, cùm humores
ejus innoxios vi extrahit, acque effundit. Eli & fornicario cogicationis,
de qua Dominus loquitur diccns : Q u i viderit midierem ad concupifcen-
dum earn , jam mcechatus eft earn in corde ¡uo. Propheta quoque Hierufalem
fornicatricem vocavit , eo quod Deum dcrelinquens . idola
coluérit. Similiter & nos fuggeftionibus dxmonum obtemperando ,
cùm nofmet ipfos eis fubjicimus, fomicacores uon inconveniente! vo-
camur.
Venefìci autem funt , qui corpora hominum veneno inficiunt, ut eos
extinguant. Sunt & alii multo deteriores venefici, ii videlicet, qui femi-
I corpora interficiunc,Q nane inter fratres difeordias ; illi e id i animas :
& multo deterior eft mors an imx, quam corporis.
Idololatrx vero funt non folum i i , qui idola cölunt 3 fed & Omnes
avari, hoc demonftrante apoltolo Paulo, qui avaiitiam idolomm fer-
vitutem vocat.
Sed valde cerribile e f t , quod fequitur: Ft omnibus mendxeibus; dein-
de fubjungif: Pars illorum erit in ftagno ignis ard.ntis fulphure, quod
eft mors fecunda; & pfalmifta dicit ad Dominum : Ptrd s omnes, qui
loquuntur mendacium; & in alio lo c o : Omnis homo mendax. Si igitur
omnis homo mendax, & fi perdet Deus omnes, qui loquuntur men-
dacium, & fi omnes mcndaccs partem habebunt in perditionc cum ceteris
impiis, de qiiibus haftenus loquuti fumus; quisfalvus effe tiöte-
rit ? Scimus namque nullum hominem hanc viram poffe tranfirc , ut
nec lllud de omnibus peccatoribus, quod in pfalmo trigefimo fexto ca»
aizat: Quia peccatores peribunt ■, & in pfalmo ccntefimo quadragtfimo
quarto : Cuftodit Dominus omnes diligences f e , do omnes peccatores dif-
perdet. Si peccatores peribunt, & omnes peccatores dilperdet, Sc omnes
fumus .peccatores fecundum diftum iftius Johannis: S i dixerimus
quia peccatum non habemus, nos ipfos feducimus, <£. veritas in nobti non
1 ' erg ° omnes peribimus. Scd non hoc de omnibus peccatoribus
diCtum effe intelligere debemus, fed de illis tantummodo qui in gra-
vibus peccatis femet ipfos prxcipitantes , nolunt agere poenitentiam
Q u e prima abierunt. Prima ifta abietunt, quia cum (xculo tranfierui...
e leili enim qui prxfentcm vicam, fiout fuperius jam d iximus, in dolo-
libus & adflictionibus deputaveiuut, poft fiucm prxfentis v itx ' gaudium
fempiternum invcnetunt.
Et dixit qui fedebat in throno : Eece nova facto omnia. De innova-
tionc creaturarum fuperius aliqua diximus. Et dixit mihi : Scribe quia
hoc verba fidelijfima fu n t, & vera. Scd & hoc fuperius diftum eft. Et
dixit mihi: Ego fum Alpha & Omega. Quid fit Alpha & Omega fubden-
do manifeftat, cum dicit : Initium do finis. Ego fitienti dabo de fonte
aque vive gratis. Per femtem aqux v iv x fxpe fcripcura fanfta dcfigna-
tur,ficut Dominus dicit in Evangelio : Q u i credit in me,ficut senptu.
ra dicit , flumina de ventre cjus fluent aqua v iv e . Sed uc ordinem fer-
Vemus , per fontcm aqux v iv x gloriam cxleftis patrix debemus intcl-
Iigere : qui fons ab ipfo Domino procedens, mentcs omnium juftorum
de iniquitatibùs fuis. ____________
diftum effe intelligere debemus ; funt enim mendacia q u x 'ì ..^ ,
peccata deputatimi, à quibus nullum puto hominem ex toto poffc abili»
nere : funt & gravia, qux mergunt hominem in damnacioncfn mortis.
b
O', v i r .
$ . V ì 1 1.
1 i ' c * y ’ CUJUS .c c e p tfo a e m u lta fldvcrfa p e rferu n t, E tio a liq u a d i « . V o t o P.ids de W ibM S a " is J f c™ ’ ‘
m t ì a s h c jym a s f tndunt , pi . c . s of cu«, . e l « m o - p o l l a de g B m o r i t a . ta p e « L a t a » meotin,™ -,
(Ì " ” - * “ tens boa.s openbui fernet tpfoe ejereen. ! Sed videre. quod non v,detoniteat .udite , óttod „ott nudi™ • feito
£ . nL " ™ " £ 0 1 non fe in tu , t a p e nttmqne c d „ à ’ i o n ^ o Ì Z
fallit nos adfpetìus nofter, & dicimus effe, qui non funt. Sxpe etiam
& obfcuris temporibus cùm procul lapidei auc arbufta confpicimus, ipfi»
obfcuritatefallimur, & dicimus homines effe, autbeftias. Sxpe oblivione
fallimur, cùm oblivifcimur qux fecimus & vidimus, aut loquu*
t i fuimuS j & dicimus nos feciffe , quod non fecimus : aut non feciffe,
quod fecimus : aut audiflè , quod non audivimus, aut non audiffe «
quod audivimus : aut v idiflc, quod non vidimus ; aut non vidiffe, quod
vidimus:aut dixiffe, quod non diximus ; aut non dixiffe, quoddixi»
lime bona opera, ab ipfo accipiunt, qui d ix it : Sine me nihil pot eft is fa -
cere Ipfe quippe b dac pietium, ipfe & pro pretio vitam xcernam lat-
gitur.
Qu i vicerti, pojfidebit hoc. & ero illi Deus, do ipfe erit mihifilius.
Qui viccrit diabolum, omniaque vitia fuperaus , in bonis operibus
perfeveraverit, polfidebic h x c , id e f t , ea q ux fuperius difta funt, videlicet
ut bibat ipfe de fontc v itx xtcrnx , quod e ll gloria perpetua.
Timidis autem, do incredulis, do cxfecratti, homiciati, & forni-
catoribus, & veneficis , do ¡dolelatris c do omnibus mendacibus : pars
illorum erit in ftagnum ignis ardentti fulphure , quod eft mors feeunda.
à . = , - , ....... - ■ - , q u odd.„.-
mus. Sxpe & cum audimus, quod defideramus , dicimus verum effe
quod audimus ; & fxpe contingic guod' falfum fit : Sc cùm audivimus ’
Cùm timor valde neceifarius fu homiuibus, cur timorem Inter o d o p quod nolumus , dicimus falfum e ie ; quamvis verum fit Sxue etiam
valde peflima primum pofuit} Sed fune timores boni, funt & mali. • joeo mentimur, ut rifum audientibus excitemus. Sxpe vero ex nimia
0 va,dc opcimus- dc quo d,cl£ Pulmifta : Timor Domini fanti«*. credulitatc mentimUr ; nam cùm audivimus quofdam homines * quos
E ft timor valde opeimus, de quo dicit Pfalmifta : Timor Domini fanilus,
fermanens in feculum feculi : eft & timor mortis valde neceflàrius, ti-
morque ignis xcerni : timor etiam bonorum hominum, quando aman-
tur ab iis , à quibus tiincntur : funt & alii timorés, qui aliquando ju-
y a n t , aliquando nocent -, ficut eft timor malorum hominum , timor
judicuin, timor dominoium : fuçc alii timorés valde pcfiìmi, de quibus
veracós exiftimamus, aliqua narrante* verifimilia, credences quod audi.
mus , cùm ea aliis referimus , dicimus vera effe, quamvis fine fai fa -, se
frequenter cum juramento affirmamus.
Sunt & multi, qui gcfta Patrum qux in divinis fcripturis aut lege-
runc, aut audierunt, ex parte oblivifcentes; cùm ea aliis narrare ccepe-
r in t , aut quxdam mendacia intermifeene, aut ex multis narrationibus
unam facére conantur : & ficut qui ftannumauro vel argento admifeet,
inutilem materiam facit ; ita Se ifti cùm ex multis narrationibus unam
facere fatagunt, mentiendo inutilem reddunt ; melius eft enim filere
quam gefta fandorum mendacitcr proferrc. Sunt etiam multi divinis
lietcris eruditi, qui Judxis ultra quam oporcct credences, quafdam eo*
rum fabulas vanifiìmas iufcìpiunt , Se iuis traditionibus interfcrunt.
Scimus enim quoniam Judxi omnia qux de Chrillo in veteri Tefta*
mento inveniuntur , in pravos fenfus pervertere nituntur -, uc gloriam
nominis Chrifti apud quofeumque poiuint, extinguant : & non folum
prophecias de Chrifto evertunc, fed &,in ceteris locis multas vanilE-
iv as d Se abfurdifiimas fibulas' interponunt. Miror ergo Cur inimicis
Ch rifti, omnifque rcligionis noftrx. creditur ; aut ab eis aliqua iufei-
piuntut, nifi tantummodo ea qux ab autiquis Patribus probata effe
H o Rodi, edic, loco movctac , (y omnibus mendacibus.,... qu
hìc di£lum effe reor 5 funt namque nonnulli, qui timore peenarura
fxpe in flctibus compunguntut : fed quia timent afpericatem v ix illius,
q u x ducit ad vicam, vitia defecete , rigoremque v itx bonx apprehen-
d. Edit. ©• obfcurijfimas fabula! : mlT. (y abfurdiffmas fabula^
T c
dere trépidant : funt etiam m u lti, quibus dedit Deus feientìam* legum
temporalium , qui in judiciis p o liti, dum vident quofdam à potentio-
libus injufte opprimi, plus cimentes iras hominum , quàm iram D e i,
eos quos per dodrinam quam acceperunt, juvare poterai, Se à peri-
culo liberare > tacendo in damnuin magnum finunc devenire : funt alii
qui non folum non eos juvant, fed propter timorem hominum fentcn-
tiam damnacionis in eos profemnc : eft Se timor quem avaricia parie,
aliique timorés valde inutiles, de quibus longum e li dicere.
Incredulos autem non eos tantummodo v o cat, qui non credunt,
ficut funt Judxi atque pagani ; fed& eo s , qui non credunt refurredio-
ncm. Sunt eciam alii multi qui chriftiani yocantur , qui non credunt
«• Ica miT. edic. auccm, ftpe raudtum, [ape latitiam. Non bene. ~
è. Edic. Gill. in contcxtu, dai pretium, (y jme fretti: in m-rg. auc-
R.om. in comextu, dai orrrium & fio pretie : mff. veto nobit fuiugancur,
Apptndix Tom, l i t
m
s.Iohan.j
I. Cor. $.
Matth. y
feq.
Coloffi 3.
Pfil. r- 9 ■Pfal.uf.
Pfi-li-
Pl*l.i 44
I. lobati.