t - 4-
. Cor. j. 7.
#.■6.
« H
8.
f . í».
Jf. 10.
f . a.
f . » .
* .1 3 .
tfuum hominibusdeclarare. Etenim »ipfa profeffio remif- A fivt fervi,feve liberi : & omnts unum Spiritum potavimus.
-fionem adquiric peccatorum, ficut exaggerac dicatio idolo- Per hxc docec nullius perfonam quali defpedam con-
»rum. Docet ergo eos quia non praeftant religioni benefi- temnendam,neque alicujus quafi perfetta fit,praferendam :
xium, dicentes : Dominum Jefum, fed accipiunt ; ne more nec glori am .qua; foli Deo debetur, hominibus uibuendam;
idolorum hominum putarenc gratiam eile in lege Domini, quando in omnibus unus atque idem Deus fit gloriofus :
ùum vocatur Deus g qui non eft.^Deniquenon intelligentes quippe cùm omnes & unum baptifma habeamus unum
-Dei donum e fie in fide, -finguli fingulos fibi homines dele,
gerant, quos fequerentur, dicentes: Ego fum Pauli, ego veto
Apollo. Superbiam ergo illorum humiliat ; ut patiancur
fe , ucut dixi, argui.
Divifionts vero gratiarum Junt. Non hoc humanis me-
-xitis vult adfcribi , led gratia: Dei ad honorificentiam noatque
eumdem Spiri rum fan£fcum. Hoc propter fiipradic-
tam caufam ; quia in aliquibus gloriabantur , aliquos vero
velut contemtibiles fperiiebant.
Nam & corpus non eft mum membrum. fed multa. Hoc
dicens, d oftendit unita tern habere varietates -officiorum >
Sc diverficatem hanc non diferepare inunitate poceftaris -,
minis ejus - ficutenim qui dicit dominum Jefum| in Spiri- quando unitas corporis non in fingularitate confiftic, fed
iufanffco dicit, qualifvis f i t : ita Sc in loco ordinis officii ß in multis membris 5 ut invicem fibi prxftent, quod* de-
ecclefiaftici poficus, gratiam habet, qualifvis f i t : non uti- bent.
que propriam, fed ordinis pet efficaeiam Spiritus fan£ti.
S i dixerit pes : Quia non fum manus, non fum de corpore
Ünde & inter initia dicit : Neque qui plant a t , csl aliqutd,
• mm propterea non eft de corpore ? Hoc eft , non poile
ne que qui rigat : fed qui incrementum dat Dens.
Idem autem Spiritus. Et divijtones minifteriorum funt. Per
eumdem Spiritum diverfa dona dicit præftâri. Idem vero
Dominas. E t divifiones operationum funt. Jungit nuncChrif-
eum , qui infirmus videtur inter fratres , negari eile de
corpore; quia non eft potens.
Si dixerit auricula: Quia non fum ocultis , non fum de
corpore ; num propterea non eft de corpore ? Non debere dicit
turn Spiritui fanéfco. Idem autem Deus, qui operatur omnia illum , qui paulo inferior e f t , non necellàrium putari corin
omnibus. In tantum non hoc hominibus dandum , quaiì pori, propterea quod de primis non fit.
proprium f it , fed foli Deo adferit ; ut etiam donum Spiri- Si totum corpus oculus | ubi eft auditus ? Si totum auditus
•tas ian& i, Se gratiam domini Jefii unius Dei dicat ópei'a- ubi eft odoratus ? ld eft , fi omnes unius client officii Se
itionem ; ne gratia Sc donum divifum fit propter perionas C operis , quomodo impleretur reliqua neceflìtas corporis ;
Patris & j j g j & Spiritus fanófci : fed indifereta:*» unitatis cùm conftet multis officiis opus elle ad gubernacula cori
Se natura; trium unum opus intelligatur, ut ad unum om- poris ?
nem gloriam rediga t Se divinitatem. Divifiones autem gra-
tìarwn flint officiis Ecclefise, non humanis meritis deputata:.
Si enim Spiritus iàn&us idem Dominus eft , Se Domi-
nus idem Deus e f t , Se tres unus Deus eft ; cùm enim Spi-
'TitUS fandi gló ria , Se póteftas, Se natura Dei eft , & dominus
Jefus idem eft in natura quod Deus eft, unus utique
poris ì
Nunc autem Deus pofuit membra, unumquodque in corpo-
re .ficut voluit. Voluntatem D e i, quia provida & rationa-
bilis eft ,membra dicit corpori aptailè ; ut n ih ilc defit cor-
pori , Ìèd fit multis membris perfe&um.
Si autem fuijfent omnia unum membrum, ubi corpus ì Ma-
nifeftum eft quia fi omnes fuillènt _ 1 * : -- i --- — vi . i i . vtf l u i i a j u uuinjiiuuos dignitatis , non
Spiritus lanótus, & dominus J efu s, & Pater Deus eft. Et dicerentur membra , neque corpus : ideoque varns memfinguli
enim Deus unus, Se tres Deus unus. Deniqueope- brorum officiis congubernantur; omnia enim unum mem-
-rante uno, tres operari dicuntur; ut Trinitatis myfterium brum effe non poterant. Ideo autem multa funt quia ab
m unius Dei natura & po teliate clau da tu rcùm fit im- invicem diffèrunt dignità te.
menfum. D Nunc autem multa quidern membra , unum autem corpus.
TJmcmque autem daturmanifeft atto Spiritus ad utilitatem. Hoc dicit, quia multa membra, cùm invicem fui egeant
Hoc eft, donum accipit, ut divinis retinaculis vitam fuam non diferepant in unitate natura;, quamvis diverfa fint ;
gubernans, Se fibi & aliis utilis fio, dum exemplum bona: quia diverfitas ha>c in unum concurrit, ut còrporis utilitas
coiwerfatioms oftendit. expleatur, ficut Se ea quibus mundus ipfe conftat ,cùm
Lmaam emm datur per Spiritum fermo fapientis.. Id eft, fint diverfa non folum officiis , fed & natnris • ad unius
datur 1II1 prudentia non ex litteris, fed coruico Spiritus tameh mundi proficiunt perfeilionem , Se ex omnibus His
lancti igne ; ut cor habeat illuminatum, & fit prudens, ut nafeitur temperies quxdam in fru<ftibu§ qui humanie pro-
oilcernat q u s vitanda funt, qtiiEve fèquenda. A lii vero ferm ficiunt utilitati.
moJctentU feemium eumdem fpiritum : hoc eft, ut habeat Non poreft autem dicere oculus manui : Opera tua non
Icientiam rerunx divxnarum. A in gratia curationum in uno irdigeo. Hoc e f t , non poteft dicere potior interiori : Non
rJrWÈ%ü I j C m tribuat infirmis, vel sgris. mihi opus e s ;quia oculus quidern videt, fed manus fune
Ahtfidesm eodern Spirita. Hoc dicit, ut fidei profkenda: qua: operantur. Aut iterum caput pedibus : Non eftis mihi
ac vindicanda;, prefsa verecundia, accipiat facultatem. A h i £ necejfarii ; id eft , major gradu & dignitate non poteft fine
■4 flfùtpT.r*/ttttuft IvnrYntuntnuym*, . POontrcpftllaitMemn . d-4—a -n« fignificat in ejicie__n_d1:i_s dJ _x_ - ill1 o cttc •,. qui• hi um*ili.i s crfìt-; .qai. a eft °q uod. .h. umi..l*is poteft
m a m S|ils [ H ! I «®. SP>- » » poteft , quia tu nm poteft , quod non
rttu lancfco tepktus dicat futura. A lti Jifcretio Jptritmm. poteft aurnmiacper hoc honorem capiti faciunt pedes
Hoc tlia t.ntmte lhga t&jud ice t.qaod dicitnr, an Spiritus Scdmuh. mag,, qutvidemur mtmkra eorpori, infirmiora
1 “ » “ “ f “ allugcmrd * tingunm, alU imcr. tjfc. mcffariora fim . Manifeftum eft, quia quainvis alt.
pretatto fermonum.Interpretari eft, ut diéba illorum, qui lin- • — '-.ai-—-.— /- /■ . . - 4 -
guis loquuntur vel litteris, per donum Dei fidelirer inter-
pretetur.
Omnia autem hac operatur unus atque idem Spiritus t diï0i-
dens unicuique prout vult. Quod fuperius trium perfona-
•rum d icit, nunc per unum Spiritum ianâum agi profitetur ; _______ _
«t quia uniüs naturæ funt & vittups:, qnod unns operatur, comités, 6c magiltros.' His omnibus inferiores funt mili-
«perentur tres : unus tarnen eft Deus cujus gratia dividitur F te», le magis neceffatii funt, ficut ihembra corporis, q u i
«ngulis, prout yult non ad mérita hommum I fed magis cûm infeciora yidentur, plus udlia funt ; fine oculis enim
ad atdincationem Ecclefiie fua: ; ut omma, q u i mundus marnis operatur, & pes -ambulans viiâum quæritat
r ¡»Ec- M, „Umbd cn pm , , hi,
d e lt a ,q u i domus Dei e ft , fingulomro officus & dono & aUndami.r,m honorm circumdam«,. Similis eft feufus
magfteno Sptntus fanifti induira ad ptobationetn yeritàtis quia qui putantut fine dignitate efii I ¡nvenunus in cis quod
“ “ ’ 1 “ , conK™nWes mundo fuiit:, videancur. laudemus, ficut & in membris yilioribus . quod plus ndbis
Stcut enim corpus unum eft, & membra habet multa : om- - ' ' • ~ r
nia autem membra ex uno corpore , cùm'fine multa , unum
funt corpus j ita & Chrifius. E t enim in uno Spiritu nos omnes
in unum corpus baptiaati fumus, five judai ,Jh/e Graci ,
quis dignitate fublltnis fit ; fi fubje&us tarnen defuerit ,qui
obfequiis fuis ilium faciat gloriofum , ipfa dignitas con-
temtibilis erit : officium enim e f t, per quod dignitas con-
ftat. Tale eft fi imperatori defic exercitUs. Quamvis ergo
magnus fit imperator, neceffarium tarnen habet exercitum ;
f membrum eft enim corporis ejus, ante fe habens rribunos ,
a. MIT. aliquot , ipfa cor.ft
b. Corb. cod. unitaiit nah
c. Cod. Gem. Je Vall. lingt,
Corb. ipfa promiflto.
y trium unum cpus.<
eorum f t ilice t nui per Spi
it entelliigverr—c dJi v-t -r frarum linguarnm eloplaceat,
¿»flint
quam quod in ceteris invenimus. Quo enim honore
dignæ funt manus, quando quod volumus, tenemus ?
•vel pedes ,cùm quibus quo volumus, imus ? Propterea 8c
nos addimus eis honorificentiam, ut puta peJibus ; quos
j d. Omaes edi:, ac mif. aliquot, oftendit uniuttm varrelatit : melius ceteri,
e. Edit. oiuDcs, cum miT.
ion jtauci omiitunt perfeSum
f. Rom. edit. Caput eft i
juibufdam Jrftt multi, membri,
optime vero Corb, ex quo locu
ikn torpori, etc.
y . ih
^.1«.
jt.it.
ÿ .io .
f -H -
y .z6 .
y.17.
y.k.
¿8. it. h.
M -n . ig.
quia humiles font Sc fine dignitate, calceamentis órnámus. A fplritalibus retinaculis hominibus documento funt Gimra
E t qua inhonefta Jùnt nofira, abundan ti orern honorem habent.
Manifeftum eft quia pudenda noftra, qua: turpia videntur,
•dum adfpeífcus públicos vicant , honeftate fe contegunt,
ne per irreverenriam horreant. Simili modo & quidam
fratrum, cum fint egeftate & habitu inhonefti ; non tarnen
funt fine gratia , per quam membra fine corporis nof-
tri ; nam felent fucciníli vefticula térrica, nudo pede, incedere.
Cùm ergo videantur concemcibiles , magis honor:
linguarum j ut donum fit Dei multas linguas feire. d Inttr-
prerationes ferrnonurn ; ut hoc alicui gratia Dei imperiar,
ut linguarum incerpretandarun) habeat peritiam.
Numquid omnes apoftoli ? Veruni eft , quia in Ecclefia
0 unus eft epifeopus. Numquid omnesprophetarNon eft an-
big ium non omnibus concedi prophetiani. Numquid omnes
dottor es ? I lie do ¿tor e ft , cui alios erudire concedicur.
Numquid omnes vfrtutes ? Hic poteft habere virtucem ,
funt ; quia foleni yitam habere mundäprim. QÌod Snim cui dat Deus dimonia'ejicet
dicarT v eCur > E>lec a Deo pulcrum ju- curationum .? Quomodo poteft fieri, ut omnes habeant dona
curationuth ? Numquid omnes linguis loquuntur ? Non
¡Jut AHttm homfla firn m fra . mlliu, tgtm. Apertura B utique , nifi qui accipit donum in hac te. Numquid rnmts
elt quia caput non eget .ncque facies ¿neque manus, ut t èmrpmmtm ! Ule poteft fetmones interpretati cui dat
■hls addatut per quod decorentar : ita & fratribus, in quibus Deus. In fupradiiäum fenfum htec infitenda. Explanayic
-ltudium perma:, & converfationis viget honeftas, nihil eft enim , reddita ratione, omnes habere diverfas gratias, nec
3 .uo.r „ no“ ls aclc’arur > ° e?!tuS enim illis redditur honor. totum alicui concedi ,exemplo membrorum. Exemplo enim
f.Xp.
f . 30.
-Defpedis vero vel humilibus exhortatio necelfaria eft ,
per quam addatur illis aliquis honor, ut fiant utiles : fi quo-
minus, ipfo conpemtii neg'igentiores circa fe erunt, in quibus
magis proficiendum eft.
Sed Deus temperavit corpus, ei cui deer a t , abundant, 0-
rem tribuendo honorem; a ut non fit fchijhta in corpore , fed
pro invicem follicita fint membra. Sic dicit a Deo modera-
-tum humanum corpus, ut omnia membra ejus neceffiria C
corporis carnis fpiricale corpus infinuac ; ac per hoc in
omnibus Deum benedicendum, & in ipfius nomine glo-
riandum, cujus gratia eft. Hanc rationem etiam in rebus
phyficis invenimus ;aurumenim cftm melius argento f it ,
plus tarnen in ufu argentum eft ; & cilm a:s neceilärium fit,
plus tarnen ferro opus eft ; nihil enim pene fine fcrro fic
^itm fit inferius. Et poft hxc :
f U r • • r I----------- ■A“ imulamini chartfmata rmnteuliuori«a.. nHvovc UmIUoAx JiIn1 lfuiumbjceU6tDis
lint ; ac per hoc pro le mvicem follicita, quia aliud fine abfolvit. Et adhuc magis excellentiorem viam vobis demona.
tero efle non poteft; & quod inferius putarur , magis firo. Gradarim illos ad uriliora provehit, oftendens illis
neceilarium eft ; ficut & de fratribus expofitum e ft, vel dif- gratiam fupradidfci omnis doni, quod in hominibus videnpuratum,
quia nullus debet velut iriutilis defpici. tu r , five loquendi, aift curandi ,aut prophetandi, non ad
Et f i quid patitur unum membrum , compatiuntur omnia meritum hominis perrinere , fed ad honorificentiam Dei.
membra. Hoc de membris corporis carnis ambiguum non Ideoque nunc viam fe dicit illis offendere planiorem ,qua
eft ; quia h oculus, aut pes, vel manus capiatur xgricudine itur ad cslum, qua; meritum collocat apud Deum. Nam
aliqua inhrmitatis-, totum corpus condolei : b ita & nos quia fupra dióla non femper ad meritum pertinent, dicit
-docet condolere fratribus , fi aliquid hujufmodi ,au t ne- Salvator : Multi mihi dicent in ilia die , id eft , judicii, .
ceflitatis emerferir. Sive glorifkatur unum membrum * con- Domine » Domine , nonne in nomine tuo prophetavimus , dr
gaudeant omnia membra Manifeftum eft quia laetum eft in nomine tuo damonia ejecimus, & virtutes multas fecimus ?
•caput five cetera membra, fi pedes fuerint accurati velD Et quia non hoc ad meritum pèrtinet,fed officia funt Ec-
■iani. Sic debemus Sc nos alacres fieri, fi fratrem aliquem clefia;, ad confixfionem gentilinm , Sc Dei honorificentiam
ir. 31.
viderimus ciiltorem Dei , & auftum honeftare morum ,
Hoc e ft, iànum effe confilio.
JTos autem eftis corpus Chrifii, & membra de membro.
Oftendit aperte noftram fe caufam per membrorum car-
nalium rationem tra ¿la ile ; quia non omnes poffumus ea-
dem, fed finguli pfo qualitate fidei Se gratiam habemus
' conceffam.
proteftandam , dicit eis Dominus : Recedi te a me^ non novi ibidem 17.
vos, operarti iniquitatis. Securi enim quia Dei in illis operano
cetnebatur,negligentes erga fe fuerunt ; nam Se fep-
tuaginta duobus dilcipulis gaudentibus quia dxmonia illis.
fubdira fuerant, dicit Salyator : Nolite in hoc gaudere ,
quod damonia vobis fitbjetta Jùnt ; fed in hocgaudtte, quod.
nomina vcflra fcripta funt in calo. Quare , nifi quia nomini
Et quofidam pofuit Deus in Ecclefia primum quidern apofio-
los. Caput itaque in Ecclefia apoftolqs pofuit, qui legati
Chrifti funt, ficut dicit idem A poftolus : Pro quo legati one __ - r ______ ____ | ( S ( . w.r _____ .
fungtmur. Irti funt epifeopi, firmante iftud Petro apofto-^ nunc autem non opus eft ; quia populus populum adducit
lo , Sc dicente inter cetera de Juda : E t epificopatum ejus ad fidem,cxim videntur eorum bona opera, Se prardicaaccipiat
Dei fubjeóla funt, non hominis mento ? Et quare nunc
non ita f i t , ut habeant homines gratiam Dei ? Inter initia
fieri oporcuit, ut fùndamenta fidei acciperent firmitatem :
alter. tio fimplex.
Secundo prophetas. Prophetas duplici genere intelliga-
mus , Se futura dicèntes , Se Scripturas revelantes ; quam- 0 7 linguis hominum loquar, & Angelorum, cari tat cm au-
vis fint Se apoftoli prophets , quia primus gradus omnia Cjtem non habeam ,unutn fium velut arami r.turn refonans,
fubje¿fca habet. Deniqué peflìmus Caiphas propter quod aut cymbalum tinniens. Magna utique videtur gratia diprinceps
facerdotuÄ era t, prophetavit , ordinis utique verfis loqui linguis : plus aucem aliquid e f t , etiamfi Ancausà
, non propriimeriti. Tamèn fpecialiter erant pro- gelorum pofllt quis linguam feire, id eft, fi ipiricaliter cogpheex
Se Scripturarum interpretes, Se futura dicentes , f i - nicumpoffit habere angelicum motum. Verum hoc ad mecut
erat Agabus , qui exitia & vincula huic Apoftolo prò- ritum non adfcribi, fed ad Dei gloriam, fubje¿tis oftendit,
phetavit futuraHierofolymis,& fernemcecinit,qusfa£fca dicens fic effe ut aramentum refonans , aut cjmbalum tineft
fubClaudio. Ideo quamquam fit melior apoftolus vali- F niens. Quia ficut xramentum impulfii alterius refonat, Se
C a p u t
X I I I .
i.
quando tarnen eget prophetis.. Et quia ab uno Deo Patre cymbalum tinnit; ita Se hio.qui linguis loquitur, Spiritus
iunt- omnia , fingulos epifeopos fingulis Ecclefiis prxeflè fanéli effèdlum habet 8 & motum ,u t loqui poifit, ucut Se 8
decrevit. alio loco dicit Salvator '.Non enim vos efits 3qut loquimini 1 Mattb.«o.i*.
Tertio dottores. Illòs dicit doélores qui in Ecclefia lit- fed Spiritus Patris veftri, qui loquitur in vobis. Nam Se
teris e 8e ledlionibus retinendis pueros imbuebant more afina loquuta eft humanà linguà ad Balaam filiumBeor, Num.it.ig.
Synagogx ; quia traditio illorum ad nos tranficum fecic. ut addifeeret Dei majeftatem : Se pueri infantes in laudem Maith.u.ii.
Quarto loco ait
Deinde virtutes, deinde gratiam curationum ; poteft enim
aliquis non eflè epifeopus , Se habere in fe domini virtutis
fanitatum. Opitulationes , <rubernatìones ; ut in rebus divi-
- nis vigilet intelle¿tu : ita tamen, ut in aliquibus, quæ im-
plere non concedicur, ab alio fumat quod non habet ; quia
totum uni concedi non poteft. Sunc Se gubernatores , qui
a. Mf. Cotb. ut non fit fep.tratìo.
b. Cod; Vali, ita & nói fiecet, baud malti
c. Rom. edit, (¡r tradititnibu, rctìnendit.
d. Interpret,itio fermonum in mil', nonnullis dciïderaniur, & re vera etiam i
in grxcis ac fyriacis Bibliorum exemplaribus non habcncur. Seguenti aucem
vetfu Rom. edit, repofuit, ut fermonum interpretnndorum, libi a iii 6c mil', ut i
Dei proruperunt ad confufionem Judxoxum. Salvator autem
non folum iftos, fed Se lapides ad condemnationem Luc- '?■ 4°*
perfidorum , Se gloriam Dei clamare poffe oftendit. Et inter
ipfa primordia ad commendationem fidei, qui baptizaban- Aä.to. Ae.
■ tur , linguis loquebantur.
Et f i habuero prophetiam, ó “ noverim omnia my f i erta, fé" "jft.x.
omnem fcicntiam ; caritatem autem non habeam, nihil mihi
inguarnm inierpretandarum tee.
e. Mil', aliquot, un u, eft Cbrifttu. Num omnts Scc.
f. Cod. Cotb. ÌHtirpr,ctuntjtr. Hte hoc ambiguumquia nifi cui Deminue
barifmata & c. ‘ ^ ^
g> Cork. cod. gir motum , fini quo utiliter loqui non poffe oftendit.
11! f
IP
ì l i 1
1 B
■HI
. t i
I l i
#
l ì m
ilii l i