■ifta perfecutìone , & ab sterna damnatione liberarimerea- A E cd e fix , & mirum in modum quotiate Chriftum per
m in i , unufquifque quid quid in fe reprehenfibile recognof- chriftianos fnos crefcere , Johannem minui per Judxos?
•-cit, in lue die in qua Filius Dei naicicur, corrigat, id e ft, hos diei Dominici fplendore fulgere , illos obfcuritate
qui fuit adulter , voveat Deo cafticacem j qui avarus, lar- nodium laborare ì Nox enim fuper Judacos quodammodo
»itatem .;-ebriofus , fobrietatem j quifuperbus , humilita- major incubuit, ex quodixerunt de nece Salvatoris : San- ,
tem -, qui detrador, caritatem voveat, & -reddat, fecundùm guis hujus fuper nos, & fuper filios noftros. Majoribus piane
illum pfalmi verficukim : dovete , & reddite Domino Deo funt nodium tenebris'obfcurati, ex quo conati funt diem
veltro. Nos fideliter voyeamus , ¡Ile dabit poflìbilitatem veritatis occidere.
folvendi ' 4. Hoc autem quod-dicimus,ut veriùs approbate poflìmu^
6. Vaide quippe honeftum eft, fratres , ut nullus fit qui utriufque nativitatem breviter exponamus. Ecce enim cùm
non hodie Domino aliquid offerat. Regibus vel amicis nafeitur Chriftus, exfultant Angeli, paftores pervigilant,
fufeeptis munera damus , Se creatori omnium ad nos ve- Magi adveniunt, ftella prxcedit , & cund'a qux Funt in
nienti nihil dabimus; Nihil enim à nobis magis requirit, cxlis terrifque pulcherrima, ipfi Domino deferuntur. p e -
quam nofmet ipfos. Qlfèramus OÄeramus ergo ei nos ipfos, c
quate- ß feruntur enim illi gloria per Angelos, claritas per ftellam,
- ■ i- « >— .....: .ciatibus, ipfius religio per Magos, fimplicitas per paftores : Sc quod apud
nus Se à prasfencibus malis, Se ab xternis erneiatibus, ^
ineffàbili pietate liberati, in carleftis regni beatitudine fuf-
cepti, perpetuò valeamus gaudere, prillante ipfo domino
ac redemtore noftrojeiu Chrifto , cui eft omnis honor &
gloria cuoi Patte Se Spiritu fando per infinita fxcula fxcu-
Jorum, amen.
. S E R M O I V.
D e natali Domini Salvatoris 1 1.
f ’idetur è fermonibus diver fòrum Patrum compilami» maxime
ipfum folum rutiua eilent hxc omnia , ideo nafeenti illi
univeria famulantur. Gftm autem Johannes concipitur,
Zacharias obmuteicit, iblcmnis conticefcit facerdos , Elizabeth
mater ablconditur , fignificans poft ortum fuum
Legis filentium, amiflionem facerdotii, latebras Synagogx.
Dubium autem non eft quod Johannes natus pharifxis juf-
titiam Legis abftulerit, quod conceptus patri abftulit vocis
obfequium. Creicit igitur Dominus Temper, Johannes Bap-
tifta minuitur.
■ * N N R ___________ __ I 5. Non ideo minuitur, quod meritis aliquid derogetur:
*Z7r'o 83. C fed quoniam Salvatoris quocidie accumulatur gloria j illius
wquxft, jS. verum etiam in ejufdem fermonibus 18S. & 19+. ^inor fien videtur. Lucerna demque. vocatur Johannes,
M edit, non pauca reperias , qua tibi perfuadeas'in hunc d\c™te Domino : Ille erat lucerna ardens. Lucernx igitur
fermonem elfe tranflata. Eumdem etiam f i cum Hieran, obfeuratur lumen , cum radius ibhs efFulget ; & defedio-
Comment, in cap. 4. ad Galat, nec non cum fermonibus
5>S & 197. append. Auguft. eompofueris, compilarum ejfe
nobifc umfateberis.
B \ 7 ^ rum quod fandus Johannes Baptiftadedo-
V mino Salvatore, dicens : Illum oportet crefcere > me
autem miniti. Si quidem hoc primum etiam ipfis temporibus
approbatur ; ecce enim in nativitate Chrifti dies cref-
c i t , Sc Johannis nativitate decrefcit : ilio oriente lux pro-
fic it , hoc nafeente minuitur. Ipfa enim quodammodo tem-D
pora famulantia partibusfiiis “ detrimentum patiiintur,cum
fervus gignitur : cùm autem Dominus nafeitur , confe-
quuntur augmentum. Profedtum plane facit dies, cùm mundi
Salvator oritur : defe&um patitur, cùm ultimus prophe-
nem quamdam lampadis fux patitur , cùm clarioris lucis
fplendore fuperatur. Quis enim fapiens lucernam requirat
in iòle ? Non quidem extinguitur, fed neceflària non habetur
; hoc e f t , quis ad Johannis peenitentix baptifinum ve-
niat, cùm pofiit Salvatoris baptifino falvari ì Non quidem
illud reprehenditur, fed hoc magis utile & nece Ilari um ju-
dicatur ; « quia in eo remillio peccatorum tribuitur.
S E R M O V.
De natali Domini I I I .
In eo locus -mtm. 4. legitur, quem ex Ambroßi Comment. in
Luc. lib. 2. num. 50. exprejfum minime dubitamus : qua
autem ab illis num. 6. verbis : Quid enim tarn filenter ad
finem ufque continentur , extra controverfiam eft totidem
verbis exferipta effe ex Comment. in piai. 71. quod Rufino
perperam tribui Jolet.
1. /^V Ua gratia , vel quibus laudibus hunc diem f natav
ta generatur ; feriptum eft enim : Le x er prophet a ufque ad
Johannem. Arque ideo necelfe erat ut obfeuraretur Legis
obfervatio , b ubi evocatio,ubi Evangelii gratia refulgebatj
& cellaret prophetia veteris Teftamenti, cùm novi Tefta-
menti gratia fuccèdebat. Ergo in nativitate Domini profi-
cit dies.
z. Non mirum fi proficit dies, c in -qua novus juftitix ibi
corulcat : non mirum fi proficit dies, quam iplendidiffima
lux veritatis illuminat j ait enim evangelifta de Chrifto E na laudandus eft voce , cùm regnat i Supergreditur enim
i lis Domini prxdicem , prorfus ignoro ; in tanta
enim feftivitate ad magnificandum Deum Humana loquela
non fufficit. Nam fi tune cùm nafeebatur Chriftus, Ange-
lorum voce laudatus eft : numquid non magis nunc humadomino
: Erat lux vera, qua illuminat omnem hominem.
Igitur fi erat lux vera, qux illuminat hominem , cur non
illuminare! mundum ì Acque ideo dies, qux lucem humano
.generi peperit, prius ipia ejufdem lucis fulgore reiplenduit,
& concluiä jam (paria fua no£tium tenebras Dominica lucis
nitore diieuifit. Occupaverat enim totam diem nodfcium
longitudo, nifi in ipfa diei brevitate Chrifti refulfilfet ad-
ventus : qui ficut ortu fuo humani generis peccatorum tenebras
difeuifit ; ita & die nativitatis fux caliginum tenebras
amputavit, Sc uno eodemque ortu lucem pariter intu-
lit Sc hominibus & diebus. Unde non eft mirum fi crefcit
dies:, qux gemino fulgoris fplendore veftitur.
illius temporis feftivitatem noftra folemnitas ; fiquidem
6 tune ftupuerunt illi tantùm nafeentem Dominum , nos
illum luipicimus nafeentem, refurgentem pariter Sc regnan-
tem. Tanto igitur fxcundior laudatio elfedebet hujus temporis
, quanto funt majora miracula.
2. Sed quoniam dignam prxdicationem exhibere non
poteft humana fragilitas, ad Arjgelorum nos prxeonia con-
feramus : & quia merito eos xquiparare non poflumus,
devQtione comitemur j hoc e f t , in ea feftivitate, eadem qua
illi Ixtitia . nos fententia perfultemus, dicentes : Gloria in ‘
excelfis Deo » & in terra pax hominibus bona voluntatis.
F Digna plane Sc jufta (èntentia, qux in nativitate Chrifti :
3. Sed videamus adhuc quomodo dominus Salvator Sc Deo honorem reprxièntat in cxlis , Sc hominibus pacrefcat,
Johannes Baptifta decreicat. d Diximus in iùperio- cem reprxièntat in terris ; ante Salvatoris enim ortum nec
ribus quod Johannes quidem figuram Legis prophetarum- cxleftia reverentiam deferebant, nec terrena requiem poifique
geftaverit : neceflè erat ergo ut deficeret L e x , Evange- debant. Sed videte quid dicat ipia ièntentia : Pax hominibus
lio corufcante ; & minueretur Judaicus populus , populo bona voluntatis. Non quibufcumque hominibus, ied bonx
chriftiano furgente. Quis enim dubitar natiyitate Domini voluntatis hominibusjut intelligas pacem Chrifti non debiti
Synagogx eife conventicula vacuata, plebee multiplicatas elle,ièd meriti;h non enim earn meretur conditioned voluntas.
i.'örancs edit, cum Lugd. cod.
ctnftqi
b. I
h.ibetu
.ü.« Jutao7iaC"'n> ' ^TVUI &‘gn>tHT ' ' •
mil', tribus : fit pro gratia rifulgebat, in Lugd.
off. in qua novuj. . . .fipreficit dies.
dy Rom. edit, fola. Diximus alibi-
T. ln cöd. Lugd. delideracur hxc fententia > cjuia in to tec.
f. Edit, guxdum Parif. naialem Domini frxctdamus ¡ alix omnes, prxdict-
tr.KS : mlT. véro fradicia.
g. Mff. aliquot, lune fufcifirunt illi. Ac infra ubi omnes edit, ac plures
rtlR. fufiifimui tmfccniemimtim code* Lugd. fufficimus nafctntm.
h. Vet. edit, non enim earn meriti cingili in ea noSe, quam faßores nafeentem
Dominum fuffr gregem fuum -vigiliai obfervanles, (»<»» fr* omnibus didi-
Rom” id \ 7m ? “nlTeamrm\u™clnditio!fed v T lu Z i^ H a ^ f^ M s '"
node, qua nafeente Domino, fuf er gregem vigilias obfervabant, fra omnibus
primi audierunt. I f f Salvatoris ortum frimi ante omnes homines -, intimanti-
bus Angelii ,eognoverunt,jingeli enim non regibus. non judicibus, Jed hominibus
rußieanis feculi redemtionem friut annuntiaverunt. Nee mirum fi See.
Nos locum • rail, tribus raUituimut,
3. Hac perfultarunt Angeli in illsunoite , qua paftores
nafeentem Dominum fuper gregem fuum vigilias obfervan-
t e s , prx omnibus primi didicerunt ; ipfi enim primi ortum
Salvatoris ante omnes homines , nuntiantibus Angelis,
agnoverunt. Unde non mirum eft quod redemtionem ixcu-
li ante paftores fxculi potuerunt Tcire , quam principes ;
non enim Angeli nuntiaverunt reeibus , non judicibus, ièd
hominibus rufticanis. Non ergo jam mirandum fi Chrifti
gratiam ante fcire meruerit innocentia, quàm poteftas : Sc
rius cognofcere veritacem fimplex rufticatio, quam fiiper-
a dominado ; quod enim cognoverunt paftores, principes
cognofcere nequiverunt. Unde & beatus Apoftolus ait:
Quern nemo principum f acuii ejus cognovit, Sc reliqua. Ergo 1
in nativirate Domini1 Angeli pariter cum paftoribus funt
Jxcati, excel lam Deo dicentes gloriam ; nam vicinis quodammodo
Sc j uniti s choris Dei gloriam prxdica verune.
4 . Unde Sc credo eoidem Angelos in ejufdem Domini
eadem feftivitate fimili nobifcum lxtitix vicinitate gaudere
; nam qui iolenc propter Chrifti ortum alloqui paftores,
non poiTunt propter ejufdem Chrifti gaudium non inquirere
facerdotes. Siquidem & quod tunc ad illos fiiper gregem
fuum vigilias obfervantes node intempefta loquuti funt,
hujus temporis myfterium defignabat. Nam ilio fa d o hoc
utique monftrabarur, gregem populum, nodem fxculum,
facerdotes eflè paftores, qui jugi fuper plebem follicitudi- C
lie vigilantes propter Chriftum ab Angelis minime deiè-
juntur. 5. Hodierna igitur die fecundum carnem natus eftDo-
minus, ita iècreto, ita filentio , ut ortum ejus fxculum
penitus ignoraret. Ignoravit enim ixculum j quia Sc extra
confcientiam a patris natus eft , & extra ordinem naturx
conceptus. Nam Jofeph conceptual fufcepit filium, quern
non genuit : Maria partum poiuit, quern ièxus confuetudi-
ne non creavit. Sic igitut natus eft Dominus, ut ortum
ejus nemo futurum iuipicaretur , nemo crederet , nemo
ièntiret. Quemadmodum crederent hoc futurum, quod poft-
eaquam fadum e f t , fadum elle vix credunt i j
6. Nam quod ita lacenter & iècreto Salvator defce’nfu-
tus eftèt in Virginem , jam ance David propheca teftatus
eft , dicens : Defcendet ficut pluvia in vellus. Quid enim
tarn filenter Sc fine ftrepitu f it , quam cùm imber in lanx
vellus infunditur ? Nullius aures fono verberat, nullius
corpus humore b repercuffi roris adfpergit : fed fine inquietudine
omnium totum imbrem per miiltiplkes effufum partes
toto corpore in fe trahit, unius meatus fciifuram ne-
iciens , folida molline plures prxbens meatus : & quod
claufum videtur per denfitatem , eft patulum per tenui-
tatem.
7. R ed e ergo Mariam velieri comparamus , qux ira I
concepir Dominum, ut toto eum hauriret corpore , nec
ejufdem fciifuram corporis pateretur : fed eilet mollis ad
obièquium, folida ad fandimonium. R e d e , inquam, Maria
velieri comparatur , de cujus frudu ialutaria populis
vcftimenta texuntur. Vellus plane Maria eft ; fiquidem de
molli fimi ejus agnus egrefius eft , qui Sc ipfe matris ia-
niciem, hoc eft, carnem geftans, molli veliere cundorum
operit vulnera populorum. Omne enim peccati vulnus
Chrifti lana fuffunditur, Chrifti fovetur firnguine ; Sc ut ia-
nicatem recipiat, Chrifti indumento veftitur.
S E R M O V I .
D e n a ta li D om in i I V . 1
Totus ferme in eo verfatur, quod natalis Domini eo tempore
fol novus dicebatur, id eft , annus novus \ quandoquidem
ab ea die annus quondam incipiebat. Vtdetur autem ejuft.
dem auBoris effe hic firmo, cujus eft quartus fuper tor um,
cùm fub finem ejus admodum fimilia eis legantur, qua
de lucerna fills pravia hic differuntur. Quod autem de fa hr
0 h ab emus infra num. 7. in firm. 155. Aug. Append, re-,
perire eft : fed illud quoque duBum videtur ex Ambrofio in
Luc am, lib. 3. circ. tnitium. Unde forte an hujus firrnonis
auBorem effe beatum Maximum liceat conjicere.
i. T ) Ene quodammodo fandum hunc diem natalis Domini
J J folem novum vulgus appellar, Sc canta fui audoria
Rom. edit, loia, patris conceptus, ( y . . . . naturx natus. Confequenter
autem ubi omnes edit, ac m£T.. uonnulli > nam Iofeph conceptum , cod. Lugd
ac Si!v..voccm conceptum non agnofcunt. Poftrcmo ubi omnes edit, parlum
tdidit, omnes mil', prxferunt, fartnm pofmt.
b. Omnes edit, repercufiionis adfpergit : fed fine inquietudine hominum, Rom.
A tate id confirmât, ut Judxi etiàm'arque gentiles in hac voce
confentiant. Quod libenter ampledendüm nobis eft ;
quia oriente Salvatore non folum humani generis fill us •
ied etiam io!is ipfius claritas innovator, ficut ait Apoftolus:
U t per ipfuni reftauraret omnia , five qua in calisi five tfhefii. to.
qua in terra fltm. Si enim obfeuratur fol , cùm Chiiftus
paticur ; neceflè eft ilium fplendidius folito lucere, cùm
nafeitur. Et fiju dxis mortem opèrantibus ofFundit cene- lue.
bras, cur non Marix parrurienti vicam , exhibeat clarita-
tem ? Ant qua re non credamus quod, nafeente Chrifto
fol ad obfequium lucidior adveneric, cùm Magos. ad indicium
clarior ftella prxceflèfit ; Et fi ftella per diem alieni
3 temporis offieium miniftravit -, cur non credamus quod fol
quoque nodurnis horis aliquantulum adventu maturiore
decerpièrit i Ex eo denique fadum puro, ut nox decrefceret,
dum fol feftinus ob Dominicx nativitatis obfequium ante
mundo lucem protulit, quàm nox curfum fui temporis con-
fummaret.
2. Quin potius ipiàm nodem fuiflè non dico , nec ali-
quid obfeuritaris habuiflè, in qua paftores pervigilant,
exfultant Angeli, aftra defèrviunc. Nec mirari debemus
quod in nacivitace Chrifti nova omnia fad a fune, cùm novum
hoc ipfum fuerit,quod’Virgo peperit. Si autem prx-
ter folitum nativitas exftitit, Sc prxter folitum obfequia
; funt delaca. Ergo oriente Domino , paftores pervigilant,
exiultant A n g eli,fol obfequitur, ftella famulatur. Et quidem
Angeli vel paftores gaudi a fiia voce vel fermonibus
proièquuntur : elementa autem ifta gaudia fua, « quia vocè e
non poterant, officio proreftantur. Sol igitur prxter con-
fuecudinem in hac feftivitate matutinus illuxic. Nec mirum.
Si enim ad Jefu Nave orationem defixus ftetit in die, cur lofitt 10, ij.
non ad Jefu Chrifti nativitatem feftinus promoveret in
node ? ,.
3. Solem igitur novum hanc diem vulgus appellar ; Sc
cùm dicit novum , utique Sc vecerem eflè demonftrat : ve-
terem autem dixerim hujus mundi folem, qui defedionem
j patitur, qui parietibus excluditur, qui nubibus obicurarur :
vecerem dixerim folem, qui vanirari fubjacet, qui corrup-
tionem metuit , qui judicium percimelcit. Scriptum eft
enim : Sol convertetur in tembras, & luna in fanguinem. uhelt. 3*.
Veterem , inquam , dixerim , qui fceleribus intereft hominum
, fada adulteria non réfugie, homiddium non déclinât.
Et cùm omne genus hominum nolit eflè medium , cùm
aliquod crimen admitcitur , hic folus in cundis facinori-
bus ftat.
4. Ergo quia hunc veterem eflè manifeftum eft , novum
quern nifi Chriftum dominum reperiemus î de quo
feriptum eft : d Orietur vobis fol juftitta ; de quo etiam ex d
: perfona peccatorum dicit propheca : Sol non eft ortus no- M*l“ ~ a- *•
bis , & juftitta lumen non luxit nobis. Hic enim fo l , cùm ^ 5- 6‘
diaboli tenebris univerfus mundus eflèc opprelfus , & caligo
referta criminibus fxculum poffideret, dignatus eft ultimo
tempore, hoc eft, incumbente jam n o d e , ortum iux
nativitatis infundere. Primo quidem ante lucem , hoc eft,
antequâm ifluminaret juftitix lo i , velut matucinum quod-
dam prophetarum mi fit oraculum , ficut icriptum eft :
Mìttebam prophetas meos ante lucem. Poftea vero ipiè cum Hier 7. iq,
fuis radiis , hoc e ft , cum apoftolorum fuorum fulgore
reiplenduit, ac canta mundi caliginem veritatis luce diicufi-
f i t ,e uc in diaboli tenebris nulius offèndeiet. e
5. Hie eft igitur fol novus, qui clauftra pénétrât, infer-
• na reièrat, corda rimacur. Hic novus eft fol, qui Spiritu
iando vivificat mortua, corrupt.! reparat, fuicitat jam defun
d a : vel qui calore fuo purgar iordida, exuric fluida ,
decoquit vicioik. Ipiè, inquam, eft qui in cundis adibus
noftris perfpicit omnia opera noftra, Sc non tarn condem-.
nat crimina , quam emendar. Hic plane eft ibi juftus &
fapiens , qui non fine diicretione , ficut iftius mùndi iol
bonis ac malis fimilicer circumfertur : fed quodam judicio
veritatis , iàndo lucet, occidif peccatori. Hoc autem inter
utrumque intereft folem , quod file judicium metuit, hic
judicium cbmminatur : quod ille corruptionis minifter eft ,
hic xternitatis eft dominus : quod ille' creatura eft , hic
creator.
6. Tamen iftum mundi folem, priufquam oriatur, adhuc
'em, totum See. omnes mil', uc in concextu, nili quod pro roris , in Lugd.
etur fiotis. is on rcûe.
c. Lugd. codex , qna voce poterant.
d. Codex Vallifcl. orietur nobis See. -
e. Ira mil', at omnts ejit, è contrailo 5 ut diaboli tenebra mllos offenderete