Commentaria
IN EPISTOLAM BEATI PAULI
AD T H E S S A L O N IC E N S E S S E C U N D AM
P R O L O G U S .
p r i l l i U o n i a m in prima epiftola ad Theflàlonicenfes
Ì I I I Ì Ì b data inter cererà etiam de adventu Domini quse-
dam feri p fit, & de refurre<5bione fandtorum -y nunc
aliam ieribir ad eos, in qua fignificat, licer oblcu-
re ( neque enim aperte potuic ieribere) de abolitione regni
.Romani, Se de .ancichrifti apparentia Sfdamnatione» Se
de qiiorumdam fratrum inquietudine.
PAulus » & Silvanas , & Timotheus Ec ele fia Thejfalo-
nicenfium in Dec Patre nofiro, & in domino íefu Chrifiir
4 *
ir. 5-
f .
fi- 7-
ir. 8.
fi. 9.
fi.IQ,
fi. n.,
f i.n .
Ca p . I I .
ir. i.
ir . i .
ir- 4.
primamepiftolàmmeliores effe, quam fueranc, perftiterunt; A fum tribuendum. Solent enim tergiverlàtores, ut fallane >
ita ut in eo copio fi & abundantes viderentur , quodipoft iub nomine clari alicujus viri epiftolam fingere ; ut audio-
Domini & Dei devocionem habemus mandatum. ut diliga- ritas nominis poifiecommendare, quod per le ipfum recipi
mus- no» invicem. non poilèc. Hoc ideo, ne ipia perturbatione dum incauti in-
Ita ut nos ipfi de vobis gloriemur in Ecclefiis Dei prò pa- venirentur, poffèntfeduci ad adorandum diabolum, qui idei^-
tientia vefira & fide in omnibus perfìcutionibus vefiris & Co htec jaébabir,ut fub Salyatoris nomine apparens,ac fallens
prejfuris , quas fufiinetis in exemplumjufli judieii Dei , in fiin&os, velie Ce adorati ,ut decipiat credences in Chuftum»
hoc ut dtgni habeamini regno Dei , prò quo 0 “ patimini. Glo- Sed ut locum aut occafionem fallendi, quam Ce purat ha-f
riam elle fiiam in-horum- converfacione & pccfecucione eo- bere, non habeat impudeniilfimus fatanas, tempus & figna
lerata reftatur, in tantum ut apud ceteras Ecclefias exem- adventus Domini defigga vie -y quia non prius venict Domipia
eoruni proferantur •, ut imitatione eorum ccelèant in n u s, quam regni Romani defè&io fia t , Se appareat antidevorione
paflionum prò Chrifta-, & mereantur confequi chriftus, qui interficiet fim&os , reddita Romanis libertaquas
promiffà fune lànéfcis, in die jufBi- judieii D e i , eujus te , fub filo tamen nomine. Sciens enim venturum Domiamore
mundum ipernere non dubirarunt. Ipfàs enim prelui- IJ lìum ad fe comprimendum , nomen ejus fibi ufurpabit : &
rat exempla funt futUrorum meritorum in bis , qui paciun- ut regnum ejus verum effe videatur, adtrahet lècum qui fitur
,, ad gloriam : in illis autem, qui perlequuntur | ad' per- mul cum eo pereant •, ita ut in domo Domini in fède iedeac
dirionemv Chrifti, & ipfiim Deum fe adferat, non filium Dei. Unde
Siquidem jufium efi apud Deum retribuere e is, opti vos de- in Evangelio ad Judaios Dominus ait : Ego veni in nomine
primunt ,prejfuram: & vobis qui affiiStionem fufiinetis , re- Putris mei , & non me recepiftis ; f i aliiis venera in nomine
quiem nobifeum in revelatione domini Jefu de calo cum Ange- fùo, illum accipietis. Quamobrem ex circumcifione , aut
lis virtutis ejus in igne fiamma dantis vindiftamin eos , qui circumcifinn illum venire iperandum eft j ut fit Judafis crenon
noverunt Dtum i <ir in eos qui non obaudiune Evangelio dendi illi fiducia. Itaque cùm Theflàlonicenfibus ieribit
domini noftri Jefu Chrifii , qui pcenas filvent in internane Apoftolus, docet omnes in re hujufcemodi cautos effe de*
atemum àfode Domini , & a gloria virtutis ejus. Quoniam bere.
exemplum jufti judieii Dei apparere dixit five in bonos, A n non mminifiis quod me adhuc apud vos agente, c hoc
live in maios j idcirco fubfequutus ait : Siquidem juslurn efi C dice barn vobis ì Et nunc quid detinear ,/citis: ad hoc ut rever
~ letur il le in fito tempore. Hoc fuperefle apud Deum; ut reddac unicuique fecundum opera lúa. Quid dicit, ut reveletur
tam juílum t quam ut hi qui in ízculo deprimunc bonos >
Se extorres eos faciunt períécutionibus t in futuro eadem
patiantur , quar íáciunt: iili autem ut fint in requie cum
ceteris fanftis, qni de magna tribulatione venientes , reg-
núm accipient arternum in adventu Domini de ca lo ; et\m
cceperit venire cum calefti exercitu fuo , & miniftr© igne
ad dandam vindiétam in paganos , qui ignorant Deum Pa-
trem effe Jefu Chrifti •, & Judxos , qui dicentes fe Deum
file } qui ante Dominum venturus eft ; ut jam fperetur Se
Dominus venturus , quod lùpra quali fub velamine fa&us
eft, dicens : Nifi venerit defeilio primum 5 quam ‘regni Romani
abolì tionem fuperius intelligendam memoravi-, ut cùm
dèfecerit, & venerit antichriftus , rune adventus Domini
venire credatur.
Nam myfier'ium jam operatur iniquitatis » tantum ut qui
nunc tener, teneat > quoadufque de medio fiat. Myfterium ini—
fi. y;
fi- *•
*• 7*
feire , non credunt Evangelio Chrifti, quod dedit illi Pater quicatis à Nerone incceptum eft , qjai zelo idolorum apofto-
Deu s, ut traderet fèrvis fuis ? Quos omnes przfentia Do- los interferii, mitigante patre fuo diabolo, ufque ad Dio*
mini, & gloria majeftatis ejus ignis exuret ; ut debitas red- cletianum, Se noviffime Julianum, qui arte quadam Se fubdant
pcenas interims in xternurn, a (emper patiences, nonD tilitate cccptam perfecutioncm implere non potuit j quia
tamen penims defidentcs ; ut ipfa pcena illos quodammodo defuper coneeirum non fuerat. His enim miniftris uticur
fatanas, ut interim fiib turba deorum ad lèducendos homines
unius veri Dei manifeftatione illudat , quamdiu ftete-
rit regnum Romanum , hoc eft, quod dicit : Donec de medio
fiat.
E t tunc revelabìtur tlle iniqnus , quem dominus fefies interficiet
Jpiritu oris f i li , & defiruet illufiratione prafentia fua:
eujus efi adventus fecundam operationem fatane , in omni
poteftate, & fignis & portentis mendacii. Poft defeéfcum regni
Romani appariturum anrichriftum dicit, fieutmemorà-
tum eft. Novilunio enim tempore iciens diabolus imminere
fibi interitum ; deficiente autem-regno Romano , & ille de
E czlis mittetur deorfum , projeitus in terram f ficut diftum
generet lemper, quo conlumancur.
Cum venerit clarificari in fanftis fuis , & mirificari in
omnibus , qui crediderunt ; quia fidem habait tefiimonimn nofi
tram fitper vos in die illa adventus Domini. Duplicem con-
tinet fenfum ; adveniet enim. punire malos , Se glorificare
bonos. Ipfe enim clarus Se mirabilis videbitur in e o s , qui
credunt exemplo Se fidei apoftolorum , cùm fuerinr coronati
, teftimonium reddente illis Evangelio in die Domini :
feverus autem apparebit in incredulos > cùm xcernis pcenis
coar€tari cceperint. Corona enim difcipulorum magiftri
eft gloria , Se veriras ejùs incredulorum eft pccna ; quia
quod prxdicabatur , non credebatur.
Jn quo & oramus femper prò vobis > vt vos dignos habeat
Vocatione fua Deus noficr, & impleat omni placito bonitatis,
& opere fidei in virtute ; ita ut clarificetur nomen domini
nofiri Jefu Chrifii in vobis , & vos in ipfi fecundum gratiam
Dei nofiri, & domini Jefu Chrifii. Gaudio addit Se preces ,
ut quia devoti funt, dignetur Deus adjuvare eos, ut perfi-
ciant opus cceptum ad claritatem domini noftri Jefu Chriff
i . 9.
fi- 9 -
eft in Apocalypfi Jóhannis Apoftoli ) fubornabic fibi in
quo Se per'quem figna quardam virtutis permiflù jufti Dei
faciens, fe commendet, ut adoretur, quali fit Deus. Imita-
bitur enim Deum, ut ficut Filius Dei divinitatem fuam homo
natus vel faéfcus fignis ac vircutibus demonftravit J ita
Se fatanas in homine apparebit, ut virtutibus mendacii of-
tendat £e Deum , ficut fupra didfcum eft. Revelatio vero
ti ; ut perfeverantia difcipulorum teftimonium Tic magiftro royfterii iniquitatis hcec eft ; cùm enim apparueric antichrif.
ad gloriam. Au«ftoritas enim magiftri in dilcipulorum eft tu s , cognofcetur iplè effe quali eorum Deus , quos prius
fiducia, cùm iè in accepta grada fàciunt digniores. nucu ejus ut deos coluit vulgus, quorum fit iplè primus aoc
vos, fummus, quod fignorum virtutibus R Ogamus autem fiatres, per advtntum domini nofiri p vero portenra mendacii dixit , faciet credibile. Ideo
quia hoc Ce vult credi per
Jefu Chrifii, & nofir x congregationis in illum, ne facile figna, quod non eft ; ut decipiat quos circumventurus eft’:
moveamini à finfu vefiro , neque conturbemini, neque per Jpi- quod fanéfcis ideo prxdi&um e ft, ut feiant quid caveant.
Et in omni fallacia iniquitatis , ìis qui pereunt : pro eo
quod dilettionem vcritatis non fufeepcrunt . ad hoc ut falvi
fierent. Iis dicit fallaciam iniquitatis prodigiorum ejus pro-
ficere, qui perituri funt *, quia enim veritatis caritatetn
fpreverunt, per quam fai vari potuerànt apoftolis prxdican-
tibus , traditi funt diabolo ; nolentes enim falvari, defe-
runtur à Deo.
Et idcirco mittet illis Deut operationem erroris , in hoc ut
credant mendacio -, quatenus judicentur omnes , qui noti crediderunt
veritatì , Jed confinfirunt iniquìtati. Operario erroris
eft fallís fidem committere , ut qui clarkacem luminis
ritum . neque per verbum » ncque per epifiolam tarnquam a
nobis mijfam, quafi infiet dies Domini. Ne quis vos fiducat
ulto modo ", quoniam nifi venerit deferito primum » 0 “ revela-
tusfuerit ** nomo iIle peccati » filius perditionis , qui adverfa-
tur, 0 “ ex folli tur fupra omne, quod dicitur Deus, aut quod co-
litur ; ita ut in tempio Dei fedeat, ofientans f i ipfum , quafi
fit Deus. Obfecrac,eos ne levicer & facile de adventu quafi
imminentis Domini opihionem reciperent : & talia dat mandata,
ut etiamfi per fpiritum aliquis velut propheta. fuerit
loquutus, credi ei non debeat ; nèque fi per traéfcatum-aut
per epiftolam nomine forte apoftolorum fcriptam , adfen-
1 aiiis mfl. quibufdam , ftmpcr
'ir . n ;
b. Rom. edit, home iniquità,
c. QjHiatn mfl' luce dictbantnr