caute , & qualem eum Fuerint experti, & qux prsecepta A ut qui tanta ligna facerent, al ¡quando infirmarentur ; ita
dederit eis ; ut digni fierent D eo, qui illos vocavic de ctr- humiliati, ut verberibus & vinculis fubjicerentur. Ad quam
ris ad cxlos , ut exiufcitet lxtitiam illorum. rem excufimdam Timotheum miflum teftatur idoneum
^ .15 . Ideoque & nos grattas agimus Deo fine inttrmtffiont , quod dottorem »qui oftenderet bine merita crefcere chriftianis ,
T.-Uf.
i p p
y . 16.
jM s .
y . tí)-
ÿ . 20.
citta accepijfetis d nobis 'vtrbum auditus Dei . fufecpiflis illud
non Ht vtrbum hominum ,.fed Jìcut tfi vere , vtrbum Dei ,
quod & opcratur in vobis , qui credidiflis. Deo gtatias refe-
run t, qui aperuit fenfum illorum ad recipiendum Evan-
celium fuum. 'Gloria enim prxdicantium e f t , quando au-
■ dientes facile credunt; tanta enim devotione receperunt ver-
• bum, ut probarent fe intellexilTe Dei elle dottrinam.
Vos enim ¿firaires, imitator es fatti eflis Ecclejìarum D ei,
E pro nomine Domini palli gracias agant, à quo hujus rei
mereedem exfpettant, fimiuque preces Deo funderent, ut
•ftabiles eflènc. Quam perfecutionem idcirco fe palluros
prxdicaverant •, ut per id quod prxfcientiam hujus rei habere
fe proteftarencur, polle fe eíKigere Se declinare has
injurias approbarent : led quia fpes magna in his e f t ,ideo
dicit illatas fuffèrre quidem libenter.
ideo & ego non amplias t oler ans, miß ad hoc ut cognofqua
funt injudaa, in Cbrillo Jefuy quia eadem paß e sits ß ceremßdem veßram inequo modo adtentaverit vos ille tenta-
*■& vos à contribulibus vçftris, Jìcut & nos ipfid Judais, qui
df dominum intertmtrnnt Jefem. & prophetas *dr nos perfe-
quuti Jant, & Deo non placent, dr omnibus hominibus., ad-
verfantur , prohibentes nos gentibus loqui, ut falventur, ad
hoc ut fuppleant peccata Jua femper yfed pervenit ira Dei
Jùper eos ufque in finem. De impietate atque credulitate
queritur dïmdentium Judxorum , qui non folum fuæ lalu-
•tis inimici lunt, veruni etiam aliorum , prohibentes ne cre-
•dant, & falvi fiant, ab initio parricida: ; vel Domino enim
tor 7 & inanis fiat labor vefier. lftud proprer quofdam dicit ,
qui poffent feduci aftutiä fatanx ; quia in omni plebe eft
pars firma & infirma,quorum causa follicitus erat, ne amit-
teret fruttum credulitatis eoruin. Et quia diutius palias
non eft nefeire fe quid cercius ageretur circa illos, mifit
Timotheum epifcopum a fe creatum, a quo poffet cercum
feire.
Modo aut cm cum venijfet Timotheus ad nos a vobis , &
annuntiajfet nobis fidem & caritatem veßram: & quoniam
communi parcere debuerant, qui confervis & prxpofitis memori am noftri habetis bonam femper, deßderantes nos
iuis non pepercerunt : ut repleantur peccata eorum, in tan- dere» ficut Ö" nos quoque vosy ideo confolationem fiumus adepti,
tum, ne aliquandö mi tcricordiam conièqui mereantur. Ideo fratres , in vobis ßuper omni neeeßtate & prejfura noflra per
Theflalonicenfès à civibus fuis eadem palTos dicit, imitatos
patientiäm fanttorum, & domini noftri Jefu Chrifti : cujus
fceleris auttores inducit Judxos, ut Sc quanta gloria
-digni fine, qui pro nomine Domini patiuntur ,& qux ultio
infeftis 8c infidis preparata fit , dignofeatur.
Nos autem , fratres , defilati d vobis ad tempus bora >
facie » non corde, abundant ins feflinavimus fiteiem veflram
vi dere in multo deßdtrio. Quapropter volutmus venire ad
vos, ego quidem Paulus , & femel & iterumfid impedivit nos
fatanas.Non animo, fed corpore divulfos fe dicunt ab eis •,
caritas enim non dividitur, nec leparatur : fed propter ma.
jorem inftru'&ionem etiam faciem eorum cupere fe dicunt
videre. In rebus enim divinis deficiunt artieuli comprehen-
dere, qua: poflimt dici y nec enim fufficit dies ftylo his, quae
una horà poflimt depromi -, ut non dicam quaedam elle myf-
cica religionis nofttx , qux propter carnales fenlus , ne
fcandalum patiantur, facile publicari non debeant : quia
non omnibus dicenda funt omnia , led pro uniulcujuique
captu moderanda funt di£fca,alicet rudibus, aliter fundatis.
Idcirco prtefentia corporis requiritur -y quia lie perficicur ve-
ritas caritatis. Quamvis enim caricas non dividatur, defi-
-derium tamen facit abfentia corporis : denique olculo &
amplexu animorum expletur voluntas. Cui rei impedimento
adferit fuilfe latanam, qui etiam apoftoks obvias manus
veßram fidem j quoniam nunc vivimus, f i vos fieteritis in
Cbrifto. Declaravit cur alacri fermone Icribat ad eos j ideo
enim, nuntio veniente, & firmitatem devotionis illorum in
fide & dilezione Apoftoli declarante, Ixtus faótus de communi
concordia, fcribit ad eòs fecurum habens frudtum fi-
dei Se bonx converlàtionis eorum.
Quam enim gratiarum attionem poßtmus referre Deo de
vobis fitper omni gaudio, quo gaudemus propter vos cor am Deo
noftro, notte dieque abundantifime orantes ; ut videamus fa dem
veftram , & fuppleamus , qua defunt fidei veftra. Nihil
dicit cam dignum, quod fufficere poflìt ad compenlàtionem
adquifitx falutis gentium. Et quoniam provexerant fe per-
feverantia fidei » Se attu vitx melioris, magis ac magis cu-
pit eos videre y ut ea qux ad perfettionem illorum pertinent
, edifeant ,facramenta feilieet rerum ipiritalium, qux
facile publicari non debent y ut feirent quis Se quam im-
menfus eft ille, quem judicem fperabant. Aliud eft enim
fidem accipere , Se aliud expofitionem fidei ¡altera enim
difputatio eft de natura Patris, c Se Filii, 8e alia de per*
fonis. Pater ingenitus eft, Filius vero genitus : quantum ad
perlonas pertinet ,'diverfum videtur ,cùm fit individua uni-
tas natura ¡unitas enim non in perfona eft, fed in fubftan-
tia : Spiritus autem fanttus non degenet put e tur ; quia ter-
tius ponitur. Qui ergo de fecunda perfona non ambigit,
•tendebat j ne veritatis ratio hominibus panderetur. Accen- E admittit & tertiam.
débat enim perfidorum mentes, ut eos verberibus, ac vii
•culis detinerent •, ne loquerenrur verbum Dei. Dixerunt
enim majores Judæorum apoftolis : Nonne prxcipientes
•denunt'aviti.'us vobis , ne loqueremini in nomine Jefu ulli
hon ii,um î Sed quia quod non eft à D eo , ftare non poteft,
diftolvuntur impedimenta fatante.
Qua eft enim noftra fpes, autgaudium , aut corona gloria?
Nonne vos coram domino noftro Jeju Chrifto in adventu ejus ?
Vos enim eftis gloria nostra & gaudium. Manifeftum eft
quia perfettio difcipulorum gaudium Se corona magiftri eft.
Jpfi vero Deus & Pater no fle ti & dominus nofter Jefts
Chrifius dirigat viarn noflram ad vos. Integro ordine iter
fuum diiponi poftulat, primum à Deo Patre •, quia ab ipio
funt omnia : deinde à domino Jefu Chrifto,per quem iunt
omnia -,ut virtus atque providentia Patris Se Filii adventiim
ejus commende!, Se ut acceptabilis fiat audientibus iè , Se
impedimenta diaboli iòlverentur ad dirigendum iter ejus.
Vos autem Dominus multiplicet ì & abundare faciat caritate
in invicem d in voSi& in omnes, ficut & nos in vos ad
confirmanda corda veftra irreprehenfa in fanttimonia coram
Hi enim funt, qui labores fruttuum fuorum edituri funt y Deo & Patre noftro in adventu domini noftri Jefu Chrifti cum
•fruttus enim^ magiftri, difcipulus eft obediens, cujus dum omnibus fanttis fuis. U t gaudium fuum, quo de eis gaudet,
ìulet, omnibu 1
Cap. p i .
y . i.
ir. i .
ir. j.
ir. 4.
bona converGitio proficic magiftro,fruttus fui edit labarem.
Labor enim difcipuli in opere bono coronam dar magiftro,
judice Chrifto.
I Deir co jam non amplius tolerantes , optimum duximus ut
Athenis foli rdinqueremur : & mifimus Ttmotheum fra-
trem noftrum > & participem operis Dei in Evangelio Chriftit
ad hoc ut ■& vos confirmet, & deprecetur prò fide veftra , ne
quis moveatur in bis prejfuris. Ipfi enim feitis , quia ad hoc
pofiti fumus y nam & cum apud vos eramus,pradicebamus vobis
b pajfuros nos prejfuram, ficut fattum eft, dr feitis. Defiderii
fupra memorati caufas expreffit. Idcirco enim prxfentes
■eifè apud eos volebant, ut animos eorum firmarent} ne
quis ex his tcandalum pateretur de ptefturis apoftolorum,
a. Rom. edir-. & vos à coniivibus vejlris. ■
b. Nonnulli mfl'. foff'urts vos frejjìiram.
-c, Rom. edic. ( f Filii i f Spirimi fanHi.
cumuler,omnibus bonis multiplican illos exoptar y ut ve--
niens ad eo s , plus inveniat in e is , quod laude dignum f i t ,
quam à Timotneo audierat -, ut irreprehenfibiles invenian-
tur cum fanttis in caritate Dei Patris , Se in adventu do*
mini noftri Jefu Chrifti, cùm cceperit ante tribunal ejus
examinatio ángulos approbate. Deum voeât propter terro-
rem majeftatis ejus : Patrem vero propter benignicatem >
qua dignatur credentes fibi adoptare in filios, quod in adventu
Domini manifeftabitur.
QVod fitpereft itaque, fratres, rogamus vos & officerà-
mus in domino Jefiu, ut quemadmodum accepiftìs à nobis
qualiter oporteat vos ambulare, & piacere Deo, ficut & ambulane
, ut abundetis magis. Hoc e ft , quod fupra dixi, quia
I d. Rom. edit, in
1 [¡bilia : vet. edic. »
I cord* noftro.
s -, 8c poli paulo, cordo veftra irre fremer,
tu . nifi quod In mlT. qmbufttam lcgitur
ir. s.
t . 7.
ir. S.
9 - 9'.
ir. 10.
d
W S
C a p . IV.
ir. i.
f . 1.
f - 3-
y • 4 -
t - 5*
m 6.
ÿ - 7-
y . s,
t - 9 -
f . 10.
y . h .
^.12.
*.13.
mup.i.
i . 14.
*. i f
i . IS,
y . i 7.
apoc. n.
Vftq.
ad ciimiilatidnt» gaudium fnnin crefccrc illos vlilt in bojùs A cita catlefti, ficut continetut ia Àpocalypiì Jolàuinis apof-
ODPriblK lPi-HMiim mannara an n iln t r . . - 1 : ! operibus fecundum mandata apoftolica. . . J , t il f u *_ .
Scitis enim qua pracepta dederim vobis per dominum nof-
trum Jefium. Nam hac eft voluntas Dei fanttificatio veftra,
abftincre vos àfornicatione , & feire unumquemque veftritm
fuum vas pojjtdere in fanttimonia & honore ; non in paftìone
defiderii, ficut & gentes qua ignorant Deum : & ut ne quis
fipergrediatur, tteque circumveniat in negotio fratrem fuum y
quoniam vindex eft Dominus de his omnibus , ficut Or- pradi-
xirnus vobis, & teftificati fumus. Quamvis laudet eos in
tota epiftola , tamen commonet ne aliqua fubreptione ad
illicita deducantur, & incurrant vindittam, quam nitri.
t o li, deicendet de cxlo ad gerendum bellum nomine Dei
contra antichriftum. Quo extintto , julTu ejus reiufgenc
mortui. Hoc eft ergo in tuba Dei defeendere > nomine Dei
bellum gerere j eft enim , ut ipie dixit ad Jefum filium
N a v e , dux & princeps exercitus Domini , propter quod
Archangelus dicitur, Cùm autem -in tuba Dei deicendet,
Deus eft •, .quia utrumque continent Scripturx , ficut in
Exodo , quem Angelum in fiamma apparuiftè Moyfi legi-
mus , ftatim ipfum in iubjettis eflè Deum agnoicimus,
id e ft, Filium D è i, dicente eadem Scriptura : Et accedens-,
inquit > Moyfes avertit f i ; quia non potuit confederare incera
malorum didicerunt : icientes hoc Deo piacere , fi B faciem Dei. Deus ergo eft , quia Filius Dei verus eft Deus:
Apoc.r..-j.
corpora fua incontaminata cuftodiant, fed Se cum fiat ribus
fimpliciter agant y ne fimiles gentibus inventi, adoptionis
nomine abdicentur.
Non enim vocavìt nos Deus in immunditiam , fed in fitntti-
moniam. Quapropter qui fpernit hac , non hominem Jpernii,
fed Deum , qui dedit Spiritum fantium in nobis. Ut fortius
adftringatad e a , qux docet, * Dei interponi! periònam»
dux autem Se princeps ideo , quia caput omnium eft ; quia ,
per ipfum omnia. Refurgentibus ergo primis, qui in Chrifto
morcui fun t, deinde nos qui vivimus, rapiemur una
cum illis bajulis nubibus obviam Chrifto in aera y ut cum
Domino omnes veniant ad prxlium , Se quos occiderac,
videat vi vos ; quia ficut Domino famulatx funt nubes,
ita Se his quos fratres fuos dignatus eft appellare. Et fic ■
dicens : Non hominem fpernit » qui pratirit pracepta , fied femper cum Domino erimus ; in ipio enim ra*ptu mors pro-
Deum. Quem ideo dicit Spiritüm ianttum nobis dediffe , uc veniet & quafi per foporem, ut egrelTà anima in momenfantte
vivamus ; quia incorpore fubdito peccatis non ha- to reddatur. Cum enim tollentur , morientur ; ut pervebitat
Spiritus fanttus. C nientès ad Dominum , prxfentiä Domini recipiant animas;
De ajfctttone autem fiaternitatis non habemus rieeeßtattm quia cum Deo mortui eile non pollunt. Jtaque confilamini
feribendi Vobis y ipß enim d Deo edotti eftis , ad hoc ut vos
invicem diligatis. Nam & hoc facitis in omnes ftatYes per
univerfim Macedoniam. Eciarti hoc cùm facere ilios laudar,
commonet tamen ut propenfius id agant ; quos enim ab
ipfo Deo dottos dicit, promtiöres eflè debere in fraterna
ailettione lignificar. Pròpter multam enim caritatem Deus
mifertüs eft noftri , cujus imitatotes effètti, non immerito
adoptatos nos oftendimus à Deo in filios.
vos invicem in his verbis. Hac ipe consolari le invicem ju.-
bet eò s, qui adhuc more gentili carorum fuorum exceflum
putabant lugendum.
D E temporibus autem & momentis , fratres, non eft ni-
cejfe vöbäferibi y ipß enim diligenier feitis , quia dies
Domini, utfur nottu, ita veniet. Ckrn enim i dixerint : Fax,
& fecuritas, tune repentinus eis fttpervenièt interitus , quem-
Hortamtir autem VOs , fratres , abundare magis ; Ó" eniti adrfiodum dolorpartus prugnanti, & non ejfugient. Hoc eft
quiifeere , & veßrutn tiègotium agere , & operari manibus quod in Evangelio Dominus loquutus eft, dicens- y Vigilatet
viftris, ßcut vobis pracepimus ; ut hontfte ambuletis ad eos D quia nefeitis horam, qua Dorninus vefter venturus eft. Ec itöquiforisfunt,
& nullius defiderium fit in vobis. Iterum ea- rum : Si quis vobis dixerit : Ecce hie Chriftus, aut ecce tllic •
C A P. V.
BB
ir.i.
y. j.
dèm hortatur, ut darà opera abundent bonis attibus ; uc
enim *> fignificet vére hoc effe, quod placet D e o , frequen-
ter hoc monet. Juftitix enim via tenenda e ft , ut ad mifé-
ficordiam jure venia tur ; ut qui funt inferiotes fùbftaniia,
manibus labórene ; ut ipià intenciòne tollantur à vulgati
inquietudine , & piava cogitationé , ut difciplina eorum
etiam ab infidelibus làudetur ; & provocaci ad fidem pof-
fint.
Nolumus autem vos ignorare, fratres » de iis qui dormiunt ;
e contrifternini , ficut & cereri qui fpem non habent. Nam
volite credere. Subito enim & ex iníperato appàrebit ficut
corufeatiò apparet ab oriente in occidentem, habens fecum
militiam exercitus Dei Patris ad perditionem antichrifti
& facellicum ejus. Cùm enim fecuri fuerint perfidi de regno
diaboli , interfèttis iànttis, id e f t , Enoch & Elia ,lx t i de
vittoria invicem fibi mittentes muñera , ficut dicit A poca.
Jyplis, tnne illis fubico veniet repentinus interitus. In adventu
enim ilio Chriftus hos omnes diiperdec ; ut videntes
fàntti, quod evaferine, glorientur.
. t j , P'os autem, fratres , non eftis in tenebrie, ut vos dies ille
f i credimus quod Jefas mortuus eft refìtrrexìt, fic & Deus E tamquam fur apprehendat ; omnes enim vos filii luminis eftis
illos, qui dormierunt per Jefitm adducet cum eo. Manifefta & filii diei : non eftis nottis neque ter.ebrarum. In tenebris
eft ratio , quia 11 refurrettio ereditile mortuorurh futura , ignorantiam fignìficac & mendacium , in die autem feiennon
funt Ingendi, qui cum Ugno crucis exeunt. Lugendi tiam & veritatem. Idcirco chriftianos non in tenebris elle
autem vere iòne infideles, qui hinc tranleunt in gehennam; dicit, gentiles autem ,-v el incrédulos Judxos filios teneuc
ediicant verum elle , quod crédere noluerunt.’ Fideles brarum ; quia cultores fune mendacii. Quamobrem fidelés
autem refurgent ad gloriam, uc qui in fxculo fluiti habi. fecuros elfe debere fignìficac • quia-non ignorane fiiturum
y . 4.
ir. 5-
ti funt propter fidem, videàntur prudences • providerunc
enim fibi gloriam. Hi fiint qui per Jefiim » id e ft , iub fpe
fidei hujus exeuntes> adducentur cum eo in adventu ejus ;
ut ab hominibus videàntur. Cùm tamen ipfe defuntti exadventum
Domini, fed exfpettant iôlliciti, ut vehiac. Qdi
autem ignorant diífidentes de e o , repente illos apprehen-
det impróvidos , & inrerficiec.
Igitur non dormiamus , ficut & ceteri : fed vioilemus , Ó"
17. ceffum lugendum prohibeac , ipfe alibi dicit i Ne trifiitiam fibrii fimus. Hi enim qui dormiunt, notte dor,-nuint : & qi
haber cm. Sed jam fuo loco folutum eft. F inebri an tur, notte funt ebrii. "
Hoc enim vobis dicimus in verbo Domini, quia nos qui v ivimus
, qui febrelitti fumus in adventum Domini , non pra-
veniemus eos qui dormierunt. Quoniam ipfe Dominus in juftu,
& voce Archangeli , (ÿ* tuba Dei defeendet de calo , & hi
qui in Chrifto mortui fu n t , refurgent primi : deinde nos qui
vivimus , qui relinquimnr, una cum illis rapiemur in nubi-
bus obviam Domino in aera, & fic femper cum Domino erimus.
Qiijtre confilamini vos invicem in his verbis• Senfii
Domini loqui fe p'rófitetur , cum dicit : Hoc vobis dicimus
in verbo Domini A Ut enim fidam fpem 8c ratam gloriam
refurrettionis fanttis promiffx demonftrer, or'dihem ipfum,
quomodo futura f it , exponit, nuca judicis Chrifti, lanttd
Spiriti! intimante •, ut ipla fpe qui caros íuos prxffliferuiit,
Hon dòleant, addifeentes quia in adventu Domini priores
refurgent, qui in Chrifto moriuntur. Ipfe enim Chriftus
dominus volúntate Patris, « quafi primus Angelus de exer*
• a. Codex Laud, Dei inter/ionit Jcffn.um.
b. Idem cod. Laud, ßgnificttt, (y -vert hoc ¿ft , ijiiod pincel tie«.
C. Rom. edit, hi non fitti triftcsi
inebriantur,funt Nos autetri qui diei fumus, fi>-
brii fimus , induti thoraeem fidei & caritatis , & galt am frei
falutis y quia non pefuit nos Deus in iram , fed in acquijitio-
nem falutis per Dominum noftrum Jefiim Chriftum , qui mortuus
eft pro nobis y utfive vigiletrius , five dormiamus , fimul
cum illo vivamus. Propter quod exhortamini invicem , & aai-
ficate alterutrum, ßcut & facitis. Apertum eft quod dicit;
commonet enim , ne lecuri de nomine Salvatoris, negligen-
ter agamus: ideoque tribus propugnaculis nos muniri de-
b e re ,id e ft , fidei, & fp e i, 8c caritatis. Dum enim fides
manet, ipem excicat: fpes autem neceffario ftjllicita eft de
promifllone , nec do rm ircar ita s autem devotum offerc
D eo ; nihil enim adverfum admiccit caritas. Idcirco enim
mortuus eft pro nobis dominus Jefus, & refurrexir; ut five
Vigilemus, noc eft, vivamus, five dormiamus, id eft, mo-
iiamur , una cum illo xcerna vica feuamur. Hoc eft quod
fupra dixic quia fideles. in adventu Domini tarn mortui,
V - 7 -
ir. 3.
y. 9.
y . 10.
d. MIT. aliquot, Vt enim ßilcnt, fpem tic.
c. EditimlV nominili, u4'ig'ln< Dei cnm ex
f. Ömacscdit. & qiiidaâi mil', dici ni , g
'■•tlcftj. i