415 Sermones ianóto Ambrofio 415
m M ' O X I X .
D e fari&a Q u a d ra g e f im a I I I .
Statim ab initio earn ¿ffinitatem exbibet hie fermo cum
firm. 39. & 41. quos rejecimus , ut cos cjufdem auttoris
effe not perfuaderi baud ogre patiamur. Non eft a at an cur
exiftimts quadragefimam illic , ubi pronuntiatus eft , 42.
jejunia, feu feptem hebdomadas compiesti foli tarn; non enim
alio modo, qua hie dicuntur de 41. manfionibus,intelligcnda
fùnt, mam earumdem maifionumà Gregorio Magno Horn.
• 16. in Evang. inita comparano cum qudragefima ; ubi tamen
Jiferte tradit t ant ammodo 36. dies jejunn at ate fua fuijfe
“obfir vat os.
1. r Anita: quadragefimx rationem , cujus hodie initium
J celebramus , Frequenter edidimus : & cur tantorum
«fòrum numero.jejunemus , fa*pe docuimus. Diximus enim
quod doroinus Jeius Chriftus hunc eumdem numerum jeju-
iiii confecrarit, 8c continuatis diebus , nottibufque non ca-
piens cibum , unum jejunii corpus e Béceri c : hoc eft, licet
'dici ordo nottis interrumperecur advencu, non tamen inter-
ruptus eft ordo jejunii. Unde erant apud Deum plura qui-
dem temporum curricula , fed abftinentia: dies una : often-
dens nobis ita nos hunc numerum integrum jejunare debe-
re ; ut quia totam quadragefimam compietti non poflumus '
folido & uno jejunio , vel quotidianis eamdem fine inter-
miflione jejuniis celebremus j ut fi quifquam unam diem je-
junando pretermiferit, totam quadragefimam violarit, &
^propter modici temporis cibum , magni fruttum laboris
amiierit.
2. Sed dicet aliquis : Quadragefima: aliquoties ac-
cepimus rationem , & earn confecratam à Domino frequenter
audivimus fed cur eadem quadragefima qua-
draginta 8c duos contineat dies audiré geftimus. Legimus
in veteri T eftamento, cum iànttus Moyfes filios Iirael de
jugo iEgyptia captivitatis erueret, ut in terram eos repro-
miflionis induceret , * quadraginta & duorum dierum eumj
ad memoratam terram manfionibus pervenifie ; tantoque
ilium temporum numero potirum eflè promiflls, quanto &
nos promiflls nobis à Salvatore perfrui gratulamur. Eodem,
inquam , numero Moyfes per manfiones pervenir ad requiem
, quo 8c nos per jejunia properamus ad cadum ; jejunia
enim noftra manfiones qua:dam funt, per qua: iter ipi-
Titaliter-facientes , anima: virtutibus ambulamus, & diur-
~no profettu repromiflae nobis terra: viciniores efficimur ;
ita ut citius perveniat , quidevotius jejunarit. Pedes enim
quidam anima pernices font fides atque jejunium, qui cito
de humilibus ad altiora confcendunt, cito de terrenis ad
caleftia gradiuntur. De his pedibus dixit Apoftolus : Qmm
fteciofi pedes evangelizjmtium pacem, evangeli z.antium bona I
k o s pedes lavari precepit Dominus , ficut Apoftolus ait
de vidua : Si fanttorum pedes lavit. Digni enim honore
evangelizancium pacem pedes iunt, qui (piritales ac nitidi
•dottrinà fui fuper hominum corda gradiuntur.
3. Quadraginta etiam & duorum annorum numero Ifrael
popiilus pervenir ad fluenta Jordanis , eodemquoque die-
‘rum curriculo chriftianus populus pervenit ad fluenta bap-
tifmaris. Et ficut ait Propheta : Jordanis converfus eft retror-
fmnt illic introeunte Ifrael in aquas fluminis , unda fubter-
fugit, hie deicendente in fontem chriftiano, criminum peccata
diffugiunt. Et mirum in modum illic retrorlum converfus
fluvius in originem fuam revertitur : hie in pofterum ]
revocatus homo in originis fine infantiam reparatur. Ibi
fontem fiium , de quo egrefla foerat, unda perquirit : hie
hominem fuum, à quo exierat itmocentia, recognofcit : ibi
exinanitur alveus fluttibus , hie evacuantur corda crimini-
bus ; ita ut ièrvos Dei illic aqua ccenofa non madidet, hic
famulos Dei confeientia tetra non polluat. Jordanis enim
quidam eft fons lavacri, per quem qui tranfierit, relittis
fordibus, paradifum repromiffionis ingreditur.
4. In hoc ergo quadragenario 8c duali numero Iftael populus
relinquens ^Egyptum, rubri maris fluenta tranfeendit :
& nos quoque in iplo numero relinquentes mundi .dìgyptum,
pehennx ardentis ftagna tranfimus : illos in fluttibus unda
foftentat, nos ignis fiamma nonurit: illis folidatur aqua,
nòbis refrigeicit incendium \ 8c contra natura: ufum per
a:ftum ficcatur m are, per fontem baptifini gehenna mitefd.
Rora. cdic.■ b U , yu*dr*iint* &• dtornm lecornm.
cit. In hoc, inquam, myftico numero filii Ifraòl petvenien-'
tes ad Myrrham, cììm pre amaritudine aquam haurire non
oflènt ( habebat enim fons aquam , fed dulcedinem non
abebat : erat delettabilis ad vifionem , fed fincerus non
erat ad faporem ) injetto in eam per Moyièn Ugno, dulcedinem
fuaviter potarunt *, aufteritatem enim quam noxia
unda geftabat, Ugni abftulit facramentum.
5. Quod. quidem in figiiram fattum puto ; aquam enim
amaram in Myrtha, legem elle arbitror veteris Teftamen-
t i , qua lex priufquamcruce temperaretur Domini, eratim-
mitis ; jubebat enim oculum prò ociilo , dentem prò dente
dari, 8c velut auftera nullum milèricordix refrìgerium por-
rigebàt. At vero ubi'ligno evangelica' paifionis eft tempe-
3 rata , ftatim amaritudinem (uam fuavitate commutans,
dulcem iè cunttis praftitit ad pòtandum , ficut ait Projphe-
ta : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Jùper mel & fa- pf,i.us,M •
vum ori meo ! Dulcia enim funt eloquia qua juben’t : Si quis 1
te percujferit in dextera maxilla , prabe ei & alter am. Si
quis tibi aufert tunicam, relinque illi & pallium. H a c eft
ergo illa amaritudo > qua dulcedine commutata e f t , id e ft ,
aufteritas Legis Evangelii gratià temperata eft. Amara enim
eft Legis littera fine crucis myfterio, de qua ait Apoftolus :
Liner a occidit. At ubi enim paifionis illius facramenta jun- x. cv...«,
guntur, omnis ejus fpiritaliter amaritudo conditur ; & de
ea dicit Apoftolus : Spiritus autem vivipeat.
S E R M O X Ì
D e fan t ta Q u a d ra g e iim a I V .
Jn hoc fermone ptpertoris babetur continuano ; ac proinde uni
auElori uterque tribuendus eft. Ptftquam hic quadam illic
trattata auttor repetiit, adfontes iz. & palmas f i . ora-
tionern vertit ; ubi quod tradit apoftolorum ac difcspulorum
pguram in illis exftitijfe, non aliunde quam ex Origenis
Hom. 27. in cap. 33. Num. & Hieronymi Epift. 127. ad
Fabiol. hauftum videtur.
► 1. T ) Etinent adhuc fenfus veltri , fratres, nos hoc fupe-
X V riore Dominica prsdicafle, quod hujus quadragefima:
noftra: figurarti illa: quadraginta 8c dure manfiones-ha- ..
buerint, per quas populus Ifrael exiens de j£gypco , diur- n. 5.'
no profettu terram repromiflionis intravit, & quali qui-
buidàm falutis gradibus poli jugum ièrvituds- adicendit ad
regnum.
2. Figura, inquam , fuit in illis manfionibus jejuniorum
noftrorum, non folum in quantitate numeri , fed etiam in
obfervatione virtutum 3 non enim tantum filii Iftael in itinere
Defèrti còrporeis grelfibus ambularunt, quantum in
via Domini religiofis atti bus profecerunt.In via piane am-
bulaverunt Domini,qua: illos,& portavit in fluttibus,& pai
vit è ca:lo *, efurientibus enim in eremo manna non defuit,
periclitantibus in mari terra non fugit : ibi mare in femi-
tam Itemi tur , hic cadum ad pabulum reièratur. Propter
gratiam famulorum Dei Jordanis fluenta lua retinet, aquam
fuam Myrrha commutai. Illic jretrorfum converfa, qua: fe-
quebatur, unda praecedit : hic in melius temperata, qua:
amarum ftillabat,vena dulcelcit : 8c mirum in modum fluvius
curfum perdidit, fons iaporem..
3. Sed quoniam diximus filios Iftael venientes ad Myr--
rham, aquz amaritudine laboraflè , eamque non nifi ligni
injettione potare potuiflè , typum quoque in ilìa fuiflè veteris
Teftamenti} videamus quo exinde proficifcens populus
iplè pervenerit. Pervenit in locum, qui dicitur Elim , in
quo erant duodecim fontes purilfimi, 8c leptuaginta viren-
tium multitudo palmarum. Videte myfterium D e i, quem-
admodum poli amaritudinem Legis , fluenta evangelica:
pietatis exuoerent. Ibi fons unus aufterus eft ad bibendum,
hic plures, & omnes dulces funt ad potandum : ibi poli fa-
tigationem nulla refettio , hic poli laborem refrigeriunj
atque vittoria ; fitientibus enim fontes miniftrantur, palma: Ex0J.if.t7..
vincentibus oifèruntur.
4 . Palma, inquam,offèruntur vincentibus1, quia poft Legis
duritiam ad Evangelii gratiam pervenifle viciflè eft}
premium enim qiioddam vittoris eft, os vivo fonte dilue-
r e , & dexteram triumphali palma munire. Per fontem .
enim lingua confdTbris purincatur , per palmam dextera
martyris honoratur : illa quia Chrifti exalca vi t gloriam,
hxc qui aram làcrilegii recufavit. Premium enim quoddam
I b. Omnes edlt, untatimi! folid« *rm* ; reiUus ni 11', tinlttlionii foli U arma.
eli
4:7 hattenus
eft palma martyrii, qua: confitenti lingua dulcem fruttum
tribuit, 8c vittrici dextera: gloriofum predar ornatum. Eft
piane palma martyribus fuavis ad cibum , umbrofa ad requiem
, honorabilis ad criumphum, Temper virens , Temper
veftita foliis, lèmper parata vittoris -, atque ideo non mar-
cefeit palma , quia martyrum vittoria non marceftit.
5. Ip fs denique palms fedenti fuper afiiiam, 8c venienti ad
-templum Domino à populis ofFeruntur ; ciìm enim difeipu-
li veftimenta fua fternerent, 8c. iter Chrifti fuis amittibus
commiiiiitent -, non habuit majus premium nifi palmas,
quod ei devotio plebis ofFerret, fignificans ftratis in itinere
veftibus , a pollutam viam eflè in mundo, oblatis palmis
ipfum mundi eflè vittorem. Ipfe, inquam , vittor eft, de
quo ait Scriptura \Vicit leo de tribù Juda. Iplè piane vittor,
qui deftruxit diabolicam mortem , vitam illuminavit ster-
nam. Palms igitur advenienti eriguntur Chrifto. Scriptum
eft: Juftus pcut palma florebit■: rette ergo advenienti juftò
eriguntur vexilla jù ftitis, 8c auttori fuor um oblèquuncur
ti Culi triumphorum.
6. Prius autem quam tollantur palm^ , iter Domini
ufque ad templum dilcipulorum veftibus opericur , 8c ut
impolitica fit lèmita Salvatoris , apoftolorum amittibus
communitur. Quod quidem in myfterium fattum puto -, via
enim Chrifti, qus ducit ad templum , fides ejus eft acque
dottrina. Hanc igitur viam difcipuli, ut nos fine oflènfio- s
ne gradiamur, amittus proprii corporis exuences, Tuo ftra-
vere marryrio •, ut inter diverfarum gencium turbas jufti-
t is lèmitam membrorum fuorum veftimenta fubfternerenc,
& cccnofàm mundi b myrrhaginem operirent, & impollu-
tam viam Salvatoris oftenderent.
7. Ad duodecim ergo fontes poft Myrrham venie popu-
kjs Ifrael. Legimus in Propheta : Benedicite Domino de
fontibus Ifrael. Dominus Chriftus eft , qui non nifi per
apoftolorum ora difeieur , difcipuloruriique dottrinam.
Apoftoli dicendi funt fontes ; c quia velut fontes puriflìmi
gratia prsdicationis exuberant, & poft amaritudinem Le<ris
venarum fuarum larga làpiencia lacramenci pocula dulce- ,
dinem ftillant. Nec mirum fi potus dulcis eft fontium, in
quorum finu cibus dulcior eft palmarum. Apoftoli er^o
funt- fontes, qui tótius terre faciem dottrins fus fluminé
rigaverunc, & fatigatis gentium populis potumd divini
myfterii propinarunt.
8. Septuaginta autem palmas iuxta fontes apoftolicos
generatas leptuaginta illos difoipulos dixetim, qui lècundo
ab apoftolis gradu propter falucem hominum a Domino
diriguntur, quos Lucas ev.ingelifta delcribens , binos &
binos adièric deftinacos. Qui vere velut palms poft curas
hominum cum exfulcatione redeunres , gloriantur apud Dominum
libi etiam dsmonia eflè fubjetta. Rette igitur com- .
parantur palmis , qui palmarum premio diaboli exfticere '
vittores.
S E R M O X X I .
D e ià n t ta Q u a d ra g e f im a V .
Prima hujus fermonis t/erba nobis indicant cum cjufdem-, cujus
duo fupcrtores,parentis effe. Non mirum autem quod cùm ag-
nofeat jejunii epe 40. dies,eos tamen 4z . manfionibus Jjraeli-
tarum comparaverit -tquippe quod eadem comparano, ut jam
diximus,-am tumfuerit ufuipataxum^6. tantum diebus qua-
dragefima conftabat.Quod autem dicitur id moris effe,ut fia-
tiones appellaretìtur ndem dies, ex Tertulliano lib.de Orar.
fiibfinem. Lb. de Jejun. & lib. de Cor. Milit. Jumtttm vi-
detur •• non ficus ac Jonatha hic fatta mentio ex Hieronymo
lib. Adv, Vigil, cap. 10. dr Cajfiano Collar. 21. cap.zy.
i . T Ntellexiflè vos credo, e fratres, cur hsc noftra jeju-
J nia illis manfionibus comparaverim, in quibus populus
Ifrael tamquam in procinttu quodam pofitus Pharao-
nem regem quotidiano labore luperavit, 8c ab inimicis fuis
quali quibuidam caftris manfiònum fe fe ftatione defendit;
ita ut quicumque ex ilio comitantium numero diurna fta-
cionis ipatia non confecit, aut Pharao ilium occupaverit,
adferipti. 4Ig
A auc folitiido ptrvaferir. Sic ergo & hòs propofìtLim nobfe
quadrsgmca tlieriim ira- debemus omm labore coiificere &
qimnildnm quafi caftris nos jejuniorum devorione-njimtó
-naitra enim nObis fimr noftra jejunia, qua: nos i diabolici
oppugnatone rfefendunt. Denique ftariones vocantur. quod
itances & commorantes i# eis, inimicorum inlidias répella-
mus. Caftra enim funt Aejuniachviftianis, à quibûs i f nuis
aberravenr, ab o rritali Pharàone invaditur, aut peccato-
rum lolicüuineuièvoratur. Pcccatorurh autem folituditle*
patitut, qqi deferitur à focietate lanétorijm. ’
2. Munis idtur quidam eft cbnfiiario jejuiiiiim r t e .
pugnabilis diabolo , intranfgreflibilfs iiiimico. Qu ii eniiù
Ì umquam chnftiaiiprum. jejunavit , & captus eft î nuis [a .
bnus manfit & viftus eft ! Temulentum aggteditur diabo-
■ ’ Oppugnai inimiciis. Ubi autem jejünium
vident I fu g it, H H pertimefeit ; terretur pallore eius,
debihtatur media, infirmitete proftèrnitur ; ptòfternitur in-
Juam, infirmitate ; quia chriffiiana infirmitas fortitudo; eft.
au Apoftolus : Cimi infirmar , tutte formar fimi. S c i
quæret àllquis, quemadmodum iìt fcitis inftr:i::tas > Time
eft fortis infirmités, quando caro tkbefcit jéjuniis, anima
puntate pinguefcit. Quantum énim illi ciborum fuccus fub-
ttaliipift«tantum h|it; juftitîæ virtus àugetur, Tunc igitut
tomo imbecilli? quidem ’ eft ad fecu k rii opera , fed f in is
j ad divina ; rune enim magis de Deo cogitar , g mne indi-
r & m m etn ir ,,une vinciti,limtcnm. Ait enim Salvatór'db
diabolo : Hoc genus non ejicitur, nifi jejuniò Se orationi-
tr uclAue ù diabolo energumenum non nifi jejuniis
polle, piirgari. Videte ergo JqtKr jejunii virtus f it , quantam
nomini luo ptæftet .gratjam , quod tantam ptæftet alteri
medicmam rjquehradmodum proprium fanaificet hominem
quod ita putificet alienum. Mira enim res e f t , alter iejtt’
par, & alteri prodeft jejuiian|i.s utilitas. .
i- Ergo, fiatres , abftinentiæ .armi- minime depohamus .
& quadraginta dierum jejunia fine intermiiTlone curemus
Hice ft emm perfeaus numerus ad M — M i
j enim diabolum pofteaquam quadraginta dies jejunavit evi.
c i t , non quod & ante jejunié eum vincete non potuìffef
led ut oftenderer nobis ttinc nos diaboli pofle cflé'viaores’
,n Eer q u ^ g in t a dies v iflo n » jejuliando defiderioruttì
carnalium finllemus : eum quoque qui hunc mimerum coni
iecratum gulæ mtemperantiâ violaliét, tamquam itobecili
iem & miferum facile éum ab inimico poflè filpetari Q:to
modo enim poteft in altero diaboli improbitatem vinceìe’
qui gulæ ìntemperantiam in feipfononvincit.? Pìiùsetoo’
homqa mi -viaor efto i ut poilis d b v i ib r àltetins; Sunt
emm intra re propri, tibi boftes , qui quotìdie te obpH£.
nani ; ecce emm avaritia te divitiatum anìbitioné ciriumi
; venir, luxutia epularnm fuavitate captivât, hætefis feien»
' ™ '' « K i t e pervertit. Vince ergo inimicos proprios . ut
vincere poilis alienos.
+. Non enim s fratres", levé peccatum eft I fide'libus in.'
dittam quadragefimam a Domino violare , & jejunia con
fecrata vemns voracicate diiTolvere.Scriptum eft enim .Qui
dicit f i in Chrifto manere, debetficut iUe ambulavit-, & ip f e
«nbuUrc. Si vis ergo chriftianus e ilè , ¡debes quomodo &
Chriftus ambulare. Ille qui peccacum non habebat, qUa-
. draSelimam j^junavic: tu non vis quadragefimaìfc jejunare.
| qui peccas. Ule , inquam, peccatum non habebat : fed prò
noltns jejunavit peccaris. Qualis ergo apud cònfcienkiam
tuam chriftianus e s , cum Chrifto prò reefuriente, ttì pran-
des ? cùm Salvatore prò te jejunance, tu reficis ?
5. Non igitur , iicut d ix i, leve peccaiùm eft indittum
violare jejunium. Nam ut hoc exemplis breviter approbe-
mus, legimus in libns Regnorum, cùm Saul rex Ifrael bel
lum contra allophylos gereret, univerfo eum exercitui in-
dixilie jejunium , & abftinentibus cunttis , eum contra ad
verfarios pugnare coepiiTe. Bonus piane rex , qui hoftes
lìios non tam armis quam devotione vincebat, & plus di-
micabat religione, quam relis. Cùm ergo Saul abftinentiam
diei fuis omnibus indixiiTet , & Jonachas ejus filius præ-
cepti nefeius, inter médias hoftium acies ■ vittor iucedens
fa vum mellis , intintta feeptri fummicate, guftaflèt ; tanta