tionem accipiunt, dum illis promittitut fpes emendanribus A verfati ; quia ciitn abaliis acceperit,ab his noluit,5 ne ar-
ab h is, qui confolati a Domino, erepti funt de preflura. guendi eos audfcoritatem amitcerec.
Qttoniam Jicut abundant pajfiones Chrifti in nobis , fic Non enim alia fcribimus vobis, quatft qua legiftis C5* coper
Chriftum abundat etiam confolatio ttoftra. Manifeftum eft gnofcitis. Ea fe dicit fcribere , qux non folum litteris cer-
quia pro quo patimur, ipfe nobis adeft, ¡» confolans nos, n e ren t,fed& operibus cjus manifefta haberent j utproper
liberationem, eripiens nos de preiTura inrerventu ma-
jeftatis fux.
Sive atuem prejfuram patimur '' pro veftra exhortât ione &
Jaime : five exhortationem confiquimur pro vefira exhortation
ne 3 qua operatur per patientiam earutndtm pajfionum , quas
& nos ipfi patimur > ut fpes nofir a etna f i t c pro vobisj
quia fcimus quod ficut focii efiis pajfionum ,fic dr confolationis
barec e a , qux loqukur > geftis fé implere, quibus uniulcu-
jufque mens Se propoiìtum difcitur.
Spero autem quod ufque ad finem cognofcetìs , ficut dr co-
gnovifiis non ex parte, quia gloria vejlra futnns, ficut dr vos
noftra , in die domini noftri Jefu Chrifii. Proficere illos ipe-
rat, ex eo quod jam cceperant meliores eifici, cognito affec-
tu circa Te Apoftoli, 8c gloriabantur in eo velut filli k in
eritis. Generaliter loquitur •, ut quia causa credentium per- B patre cariilìmo. Unde Se Apoftolus gloriam fiiam videri
fecuriones patiebantur à perfidis, fubje&i injuriis Se cxdi- teftatur in filios obaudientes ; Se cune debere videri, qua ribus
; fic iterum auxilio Dei liberarencur ad confolationem do prodeft , id eft, in die judicii Dei. Hoc dicens , periècredentium,
ne fcandalum palli à fide, exciderent ; quia in- verandum monet.
jurix apoftolorum tentationes erant credentium, ficut icrip- E t hac fiducia volueram prius venire ad vos, 1 ut fecundam
tum eft in propheta Zacharia : Percutiam paftorem, & difi ' gratiam haberetis : & per vos tranfirem in Macedoniam, dr
pergentur oves gregis. Quamvis futura credane fideles, ta- iterum a Macedonia venirem ad vos , dr a vobis deduci in
men inter ipfo primordia preilurx novellis fociunt fcanda-
lum j putant enim inanem elle promiflìonem, fi vi oppref-
fum viderint prxdicantem. Sed fi jam fìrmus eft creaens,
compacitur cum Tuo magiftro, fidens de Ipe futura ; ut fi-
mul confo le tur, cum quod Se compati tur.
adeflct Deus.
Qui de tantis mortibus liberavit nos , dr libérât : in quem
fperavimus, quia dr liberabit» accedente pro nobis etiam vefi-
tra oratione > ut quod multorum faciebus donum in nos colla-
tum eft , per multos in grati arum aSlione celebre tur pro nobis.
Hoc dicit, quia gratia Dei multorum caus! ‘ confolata eft Eponat voluntatem utilitati.
apoftolos, id eft, omnium credentium , quorum caufo & Fidel is autemDeus,quiafermo nofter apud vos non eft. E f id ’
preflurx eis ingerebantur : ac per hoc, quia omnium caula non. Hoc eft quod dicit & ad Galatas: Si qua deftruxi, hac
eft, cun&i Deo gracias référant, cum cellar tentatio : aut
cum oritur, fimul oblecrentur.
Gloria enim noftra hac esl teftimonium confcientia noftra.
Hoc dicic, quia de conlcientia fiia prxfumebant, qux pura
erat ab omni 8 fimulatione; quamobrem de Dei auxiliis non
difndebant. Quia in fimplicitate & finceritate, non in fa - pradicatus eft, per me & Silvanum & Timotheum, non fu it,
pientia carnali , fed in gratia Dei converfati fumus in hop - Eft dr non : fed Eft in ilio fuit. Quantum ad idoneos prx-
mundo : abundantius autem apud vos. Hxc eft gloria con- dicatores pertinet, hoc debet elTe, ut fit apud illos, Eft, eft,
icientix , quamdixit, fimplicitas Se finceritas. Et quia hxc non,non; ut non aliud faciant, quam íciunt utile. Quia
de Dei do&rina funt, adjecit : Non in fapientia carnali, fed F enim frequenter aliud volumus, quam eft utile > ne voiunhoc
agebant, propriis lucris carnalibus ftudentes. Unde
Apoftolus numquam à Corinthiis fumtus voluit accipere ;
ne his occafionem daret, eo quod fimilis eis eilet in hac re.
Hinc eft quod dicit : uibundantius apud vos fimpliciter conÿ
. i f .
f .iG .
Judaam. m Hx c fiducia ex emendata eft vita illorum ; jam
enim Sc defiderare illos le fignificat, quos ante indignum
erat videre. Plenam ergo gratiam habuilfent de adventu
ejus j quia imago eft epiftola , prxfentia autem veritas.
C Non eft itaque otiofum quia volueratire, Sc non iit ; in-
Non enim volumus vos ignorare, fratres, de prejfura, qua telligi enim vult eile aliquos inter eos, quorum causi vonobis
fatta eft in A fia } quia Jupramodum gravati fuimus fu - luntatem fuam non implevit, ut adhibita opera purificapra
vires , ita ut defperaremus nos etiam vivere. Ideo paífio- rentur.
nés prelïurarum indicar prope ufque ad mortem illatas, ut Hoc ergo cogitane, numquid levitate ufusfum ? aut num-
©ftendat e qux mala folutis illorum caufa patiebantur j ut quid qua cogito, fecundum camem cogito -, ut fit apud me, Eft,
non gravius ferrent, fi corriperentur errores illorum ab iis, eft, non,non ?Quoniam dixit ? Volueram venire ad vos, n Se
qui hxc tam afpera tolerabant pro illis. Quis enim medico- non iit j idcirco numquid levitate ufus fum, inquitj quia vitum
non arguat fuiceptum fuum negligentius fe traólantenv, detur, qui dicit aliquid, Se non fa c it, levitate uti ? Ideo ne
ne cura medicinx ejus fine effeófcuremaneat? forte iftud de Apoftolo arbitrarentur, hoc purgat ; quia
Quin & ipfi in.nobis refponfum mortis accepimus ; ut non non iftud leviter, fed cum confilio fe c it , ut non impleret,
tjfemusfidentes in nobis. fed in Deo, qui fufeitat mortuos.Tan- quod difpofuerat. Aut numquid qua cogito, inquit, fecundum
tam inlolentiam iniquitatis fignificat infurrexillè contra fideiD camem cogito f Qui enim fecundum carnem cogitat, tuncnon
prxdicatores ; ut mortem ante oculos habereqt ; denique implet qux difponit, quando aut perlònis amplioribus deerepti
de ipfa prellura, tefulcitatos fe dicunc. Sic enim af- fert; aut certe lucris aut apparatibus vincitur, quod ApoffliÀi
fuerant , ut defperarent de prxiènti vita. Sed quia tolus femper iprevit. Spiritalis autem tunc diQjofitum non
Deus prxfidia fua non negat in neceffitate pofitis, maxime, implet, quando providentius aliquid pro falute animx meiu
is , eripuit illos defperantes de fernet ipfis, fidentes autem ditatur j ficut & Apoftolus ideo non implevit quod volue.
de Deo. Nimiâ enim preflarl deficere le profitebantur, nifi ra t , ut per hoc ipfum meliores efficerentur , feientes ideo
diftulille eum, quia quidam adhuc inter eos non fe purifi-
caverant à peccatis. V t f i t , inquit, apud me, Eft, eft, non ,
non. Hoc fignificat, quia non aliud egit, quam feivit agen-
dum -, quia utilitas anteponenda eft voluntati. Hic fenfus
Ipiritalis eft : carnalis autem iènfus fic mutatur, • ut anteÿ.
i8.
Gai.a. i. ti.
eadem adifico, pravaricatoremme conftituo. Ideo ergo fidelem
in fe dicit Dei prxdicationem : i- nam illud faciunt adulato-
res. Frequenter enim, ne homines offendant,qux vera funt,
prxtermittunt.
Dei enim Filius Jefus Chriftus,qui in vobis eft, qui per nos f .
in gratia Dei j ut oftenderet non humanx fapientix, fed tas vincat utilitatem, ideo Apoftolus voluntati lux utilita-
cvangelicx prxdicationi liberam fe confcientiam exhibuif- tem prxpofuit, ne iret ad illos. In Chrifto enim Jefu non
fe. h Prxterita refricat ; hoc enim fignificat , quod in pri- fu i t , Eft & Non, fed Eft in ilio fuit ; quia numquam aliud
ma epiftola arguit fucatam prxdicationem juxta humanum voluit, quam eft utile. Semper enim voìuntas ejus cum
fenfum aptatam, cujus prxdicatores duplici genere in fa- militate eft : nec immutatus e f t , ut faceret invitus, ficut
pientia carnali acculai ; quia Se juxta mupdi iènfum prxdi- homo, quod eft utile; aut ut ambigeret de aliquibus, Se
cabant, ne focile offènderent homines , &quxftus caufa mutaret voluntatem.
Quotquot enim promijfiones Dei fu n t, funt in ilio : dr per
ipfum amen, Deo ad gloriam per nos. Manifeftum eft quia
iemper in Deo veritas eft , hoc e ft , amen, manifeftara per
Chriftum, poft per apoftolos prxdicata ad gloriam D e i,
quamtbrem di Dii auxiliit & e.
h. Gill, in marg. sc Rom. edit, in corp. cum m(T. quibufdem > f rattrita
fignorum virtutibus teftimonium perhibentibus vera e ile , A Si quis autem contriftavit me, non me eontriftàvit, fed ex
qux promifit Deus ^per Chriftum dominum noftrum. Glo- parte; ut non oneremvos omnes. Omnes hos quos hac dicic
Cllm ab illo omnia , Sc per illum, a & in- ex parte, fandfci finit 3 dux enim partes in populo finit, ficuc ;
illo elfe dicuntur. in prima epiftola memoravi. Hi ergo ex parte famftorum
Qui autem confirmât ntrs vobifeum » Chriftus dominus eft} funt, quos contriftatos in errore fratris fignificat, ficut Sc fçdr
qui uvxit nos , Deus : qui dr fignavit nos, dr dédit pi- met ipfum. Hoc autem dicens, oneravit peccantem , vef
gnus Spiritum in cordibus noftris. Chriftum dicit confirma- eum qui peccaverat. Plus enim fit reus, in Cujus deli&o mulre
gentes in fidem promifiamjudxis ; quia ipfe eft, qui fe- ti tribulantur : ac per hoc inquit :
cit utraque unum, id eft, circumcifionem & prxputium, in Satis eft ei > qui talis eft, objurgatio hac, qtta fit a pluribus.
uno novo homine fociens pacem. Dominus ergo confirmât, Magnum dolorem utique patietur, qui deliétum fiium vider
& Deus qui unxit nos, id eft, qui dedit regiam honorificen- pluribus hörrere. Ira ut e contra magts donetis, & confoletiam
, ficut dicit Petrus apoftolus : Quia lumus, inquit, ge- mini j ne quomodo abundantiori triftitia abforbeatur, qui ejufi
nus regale per unäioncm Ipiritalem, cujus typus fuit in ß modi eft. e Afflidfco homini peccati proprii causa fiibveni-
règibus Judxorum. Qui & fignavit nos, dando Spiritum re prxcipit ; quia poenitentia, fi de veto animoeft, hoc eft,
fuum nobis pignus ; ut non ambigarnus de promifßs ejus. Si fi correptus ftatim inanimo doleat,protinus habet frudum,
enim adhuc mortalibus Spiritum fuum creäidit, dubium non Denique in Regnorum libro 'habetur, quia Achab, cum areft
quin jam immortalibus addat ad gloriam. Unum tarnen guiflèt eum propheta, commotus animo ftatim meruit veopus
dicit Patris & Filii j quia & Chriftum dicit confirma- niam. Et David in caufa U r ix Hethxi corrèptus, quia co- 1
re-, Sc Deum. Quem enim confirmât Filius, confirmât Sc gnovit Ce pecaiïè, deli&um ejus deletum eft. Ita & Apof.
Pater' : & cum dat Spiritum Pater, dat Sc Filius ; quia tolus illum, qui inceftum commiferat,habens uxorem patris,
dtriufque eft Spiritus fondus, ficut dicit ad Romanos : Si objurgatum & abjedum, dolentem revocari jubet ;iie diu
quis autem Spiritum Chrifii non habet, hic non eft. ejus. Quo- videns ie contriftatum fperni, defperans de ie, daret animum
niam ergo de perfedione hominis loquutus e f t ,, Trinitatis ad mundum fruendum, quafi qui locum apud Déum jam non
hoc loco fecit menti onem \ ömnis enim iumma perfedionis haberet. Hoc eft enim majori triftitia abforberi, deiperaniii
Trinitate confiftic. C tem de ie converti ad admittenda peccata, quibus gravatus
Ego vero teftem Deum invoco in animam me am, quod par- abforbeatur à fècunda morte. H x c enim vera poenitentia
cens vobis , nondum veni Corinthum. Nunc manifefta,t qua eft jam ceflare à peccato • fic enim probat dolere fe fibi, fi,
Caufo , ci\m voluiflet ire ad illos, diftulit -, ut tune ire t, de cetero definat..
quaiido'jam pfope omnes emendatos inveniret. His enim Propter quod obfecro vos, ut confirmetis in illum caritatem :
nunc loquitur, qui videbantur. fe veile corrigere , fed ope- nam ad hoc fenpfi, ut probarem an in omnibus obedientes
ram non dabant.ut hoc implerent. Quia ergo corripere illos finis. Quantum dacur intelligi, obedientes hos fodos in
necefle erat, 6 iter iuum in alios convertit ; ne contriftarec ceteris probat ; emendaverant enim qux ad ordinem ecclemultos,
& hoc fuit illis parcere. Quod ut mentibas eorum fiafticum pertinent. Unde etiam in hoc vult illos eile obeeommendet,
Deum teftem dat ; ne putarent fe indignos ef- dientes, ut confirment fratrem in caritace, fuicipientes eum
f e , & contemni ab illo : quo comperto, ut prxfentiam ejus in communionem.
mererentur, emendarent fe. Si cui autem quid donaftis , & ego. Manifeftum eft quia
Non quod dominemurfidei veftra, fed adjutores fumusgau- q quod jubet fieri, ipfe facit : nec poteft hoc abnuere, quod
dii veftri j c fide enim ftatis. Quoniam fides non necefli- etiam obfecrans ut fiat, feribit; cùm haberet poteftatem
tatis, fed voluntatis res eft , ideo dicit : Non quod domine- jubendi. Sed in prima epiftola grave ejus detulit crimen ,
mur fidei veftra j dominatus enim necefli tatis causa eft. Sed f ut horrerent illum omnes : nunc cum recipi illum vult,
adjutores fumus, inquit, gaudti veftri: hoc eft , quia ficut orat ne adhuc exulcerato animo adverfus illum, durum ilin.
malo opere triftitia eft, ita & in emendatione gau- lis eilet habere cum illo communionem Ecclefix. Neque
dium. Hujus gaudii^adjutores fumus, inquit-, quia volen- enim tanta in eis erat, quanta in Apoftolo providentia; ut
f - 7-
l.Ueg.i-.io.
i.Rcg.n.11.
ir- 3.
■Jr. 9-
f . io.
tibus eis emendare le , offèrunt commonitiones ; ut quod
veile cceperant, poflint implere.
D Ecrevi autem hoc apud me, ne iterum in triftitia venirem.
astvos. Apertum eft quia ideo noluit ire, ne forftatim
intelligerent faciendum efle, quod dicebat Apoftolus
in caufa hujus dumtaxat: ideo obiecras,ut dimittant illi,
fignificans Deum illi ignoviflej quia, nihil fine Dei Spicitu
agebat Apoftolus. Etenim ego quod donavi, f i quid donavi ,
propter vos donavi in perfona Chrifti. Hoc aidto gravat il-
- corripiens paucos , multos contriftaret, ipfe etiam con- £ los j quia fi magifter petentibus dilcipulis donavit, cui vo-*
triftatus ; compatiuntur enim omnia membra unitis moerori. Nuerunt, peccatum ; quanto magis obaudire debent difcipuli
- S i enim ego contrifto vos, & quis eft qui melatificet,nifequi magiftro ? Et ut ratum e i ,c u i donavit, oftenderet apud
contriftatur ex me ? Hoc dicit, quia non vult eos contrifta. Deum, ait in perfona Chrifti ie donalfe, quod donavit;
r e : fed quia peccatis ftuduerant, necefle erat illos contrifta- hoc eft , accepto culifie Chriftum, cujus legatione fungeri,
invito Apoftolo; ita tamen ut de cetero obaudientes fo£ti, batur j ut fodtum Apoftoli, fodum fit Chrifti, ficut dixit;
lxrificarent eo s, qui contriftabantur cum e is ; ut qui cor- t f t t j i i
ripiendo contriftaverat eos | lxtificaretur ex his, dum cor-
riguntur.
• Ideo & feripfi hoc ipfum, ne cum venijfem, triftitiam höherem
,d quibus oportuerat me gaudere : certum habe ns, quia
meurn gaudium omnium veflrum eft. Idcirco dicit hxc ie
Quacumque. folveritis fitper ttrram , erunt folata & in calo,
Si ergo huic pro quo petierunt, per Apoftolum Chriftus
ignovit -, 8‘ quanto magis huic jam ignotum erat, cui ut do-
nent,ipiè etiam hortatur 2 .
Ne poffidenmur a fatano ; non enim ignoramus aftutias ejus.
Hoc dicit quod fupra memoravi, quja confolatio debct fubf
- IU
fcripfifle, ut poftea veniens , non eilet unde contriftaretur, F fequi fratrem deli&um flentem ;ne diu contriftatus, Sc coníublatis
vitiis : fed gauderet cum eis , quafi cum carifíimis
filiis ; ut quiaab infidelibus tribulationibus afficiebatur, ab
his utique gauderet, qui crediderant. Gaudium enim A po ftoli
purificado eft populi ; ideo enim gaudet,quia vituperano
non eft in eis , quos fimul oportet gaudere.
temtus a caritate Ecclefix, incipiat delperare de fe , Sc v idens
qui femper in infidiis eft fubtilis diabolus, mensem
eius h vilem effe&am, accedat, & fuggerat e i ; ut vel prx-
fentibus fruatur, qui de ipe futuri prxmii dejeitus eft &
pereat frater pofleflus a diabolo, cui ad hoc pcenicentia da-
- Nam ex multa prejfura & angnftia cor dis feripfi vobis per ta eratjut converfus reformaret ie, ficut dicit Ezechiel, promultas
lacrymas , non ut contriftemini, fed ut cognofcatis pheta: Nolo mortem morientis , quantum ut rtvertatur, (V
quam caritatem habearn abundantius in vobis~ Manifeftum vivat. Et iterum: Convertatur, inquit, & replantabo illos.
eft quia quando hoc afJe&u quis aliquem d eorripit, ut plus Cum autem venijfem Troadempropter Evangelium Chrifti,
illo doleat peccatis ejus ; non utique ut .illum contriftet , & oftium mihi apertum ejfet in Domino ,non habui requiem
corripic :led ut oftendat illi, quo amore diligat eum. Qui fpiritui meo , eo quod non invenerim Ti tum fratrem meum :
enim non hoc ajfFeifcu corripit, fratreta contriftat j infultat fed vale illis fatlo , profcBus fum in Macedoniam. Troadem
enim, qui non condolet fratri. ie perrexifle fignificat ad prxdicandum eis Evangelium
Evcb.tS.ij.
Ibidem S.
f.
t fi
a. Nonnulli m(T. acquo Amccb. in corp. Sc Gill, in m irg .. effe difcunt
’ b. Vet. edit, ac mil’, aliquot, ad'illos convivi it : Rom. edit, ab illis
tir : mlT. vero plurimi, ad alios convertir. Ai infra , ubi omnes edit, a
magno numero, fc in'di^nos 'effe , codex Corb. lqgic-, fe dignos effe.
c. Mf. Corb. fide enim flati s. Sed vàhmtan Deo rcflfli dicit, non qu
tnincmnr dee. Eft etiam h it lacuna in codice Cara.
d. Cod. Corb. corrifit, oflendii illi 41
e. Mil', aliquot, affliito omni proprii p
f. Cod x Laud, ut horrcrent illud. .
g. Mil'. Corb. quanto magis In-.ic, fn
ent See. V . . .
h . Idem mf. Corb. vili affcBn accen
■ diliga! cun
■tierat «ifofi
il
| Ì !
■i
l
sil
Hi
g
Ilf
¡ M
i m
i j | )
| 1 ! il