523 Viótoris Tunonenfis Epifcopi 3p4.
•C & P .Y Ï .
Ifai. 43. IJ,
Ibid. \o. ij.
Ioti a. II.
Pfal.ìi.6.
quidam pcdiflcqua nullo abs te tempóiis intervallo difeedit : tenet A D ix i , confitti,
t e reumi & in iua femper ditione captivum. Si quando inentem
tuam lir io r fecundarum rcium aftiis avocane , & fenfus tuos c a pc-
xic fedii deleâatione jucunditas v fubito te ilia ftim u la t, illa medili-'
Xitus pulfic & interpellât fenfum, interrompit gaudium, & totani
peitoris regionem mceftis fufpiriis inquietar .- & quali vulnerata
opprobrio teueatur 1 non invenitur homini remédiant > quo curetur >
femper enim ofFenditur > cùm alius ca iiig atur, & in alieno vulnere
; primo jpfa pcrcutitur. Deinde vis nolle quanta fit fevcritas con-
feientix ì Potelt tibi confcius auro corrumpi, poteft pecunia comparati
: confcicntia nihil corruptionis admittit, manet integrum ejus
teftimonium tota fìdei firmitacc vallatum. Quiìi etiam adverlus con-
icium cònducitur patrocinium, & defenfionis ingcnio argumenta ,
verfutix conquiruntur > & tellimonii veritas loquela; impudentis call
i ditate pervertitur ; judex quoque redimieur, uc faéfci qualitas cxcu-
fetur. Vacant h x c omnia, ubi incere'll confcicntia : Se cùm homo
moriatur, confcicntia certe non moritur, qux po ll mortem corporis
in anima judicacur. Et putas prodefle tibi e ' '
1 confidenti® quotidianum fentias perpetuumque judicium ) Sed
piane eum non comitabitur ultio divina > quem propria judicaverit
con (ciencia ; vacet enim ibi neccffe c it potetìas judicis > ubi confcius
libi reus adversùm fe teftis Se accufator exftiteric N a rn pio -
culdubio geminabitur caula peccati , fi contumax confcicntia fiadla
iiia noluerit confiteli ; tunc enim e x peccatore fit impìus, qui in
njuflìtìam meam Tronfino tu -,
fifti iniquitatem peccati mei ; Si iccrum : Quia iniquitatem miai
fe io , da peccatimi meum cor am me efi femper. Vides ergo quotidtai
fe peccanti opus effe judicio > b quo cùm nudatur confcicntia » opc-
ritur v Si cùm publicatur , opcritur. Et licet norum fit Deo ontne
quod gerimus, ncc occùltctur fenfibus ejus , antequaro fiat; mavulc
tamen cordis tui nudare fccretum , & facinora proderc confcientix;
ut indulgenti® lux dono operiat turpitudinis nudicatem. Q u o 1110do
vulc ipoliatum venia dimittere confitentcm ? De talibus L'rophcta
bcatiflimus cecinit dicens : Beati quorum remifia fune iniqiutaies, d '
quorum tecin jhnt peccata. Quamquam hoc evidentius pertinctad t c -
natos, quorum & iniquicatcs & criniina baprilmo operiuntùr & rc-
guntur j fidclem enim venix locum tenet non infida confelfio, Si
in tuto ed pcenitens confcicntia , fi indulgcncix remiflionem non
dubicet.
Ac è contrario peccati cumulus erig itur, fi quod admitticur, id
, negatur : quod in fadlo -Cain fupra memordvimus , qui dùm putavit
habere confcium* B Audiori luo facinus abnegare, fe ipfum poenx non e li remiflùs c
go Pftl.so-i.
peccatis fiiis fatendis exftiterit induratùs ; uc Se Hai i perftri _
■digna fententia , & contumacix poenas luat pcrvic. confidencia.
Irangitut cnim commotio judicis, ubi pcenicudinis & fcvcricatis cnixa
diftridlio confeifionis oppugnatione lenitur: dcprotntum indignatio-
ne judicium farisfactione pcrcellitur, & comminantis intcntio ora-
.tionis humillimx verecunaia temperatur. Hcic ex Ninivitis addifce,
quorum confclfionc dcletaeft jam didta fententia, Si averfa imminens
' : , ne inanis fieret confitens pcenitentia. Pcndebac fupcr mifer,rn
mere ; ut confcicntia in fadfci fui atrocitate publicum frufliarct ci-
ex negatione fruftum poenitentix. Ncgans cnim e ll convidlus , non
cx voluntatc confeflus : & punita eft in (celere contumacia > quia in -
terrogationem non fubfequuta eft confiteAs poenitcntia. Libct ig i-
tur pedetentim hie illius vindidlx fepteniplicem aperire ratiönem,
& quxnam cauli coegerit ram duram coacervari fcntentiam, e v i-
dentis rei probatione monltrare ; ne cnormitate vindidlx patcat ad
fufpicioncm injuilitix via calumuix : quamquam novi feclccis in -
ventum yehemens debeat comitati fupplicium , quod longioribus
d ie t poftcris in eXemplum. Errat enim > qui pii tat uno teneri cii»
mine parricidam, cùm cjufmodi feeleris reltimonio conllipata line
omnia facinora } audio cnim Dominum d ixific : Dìliges dominum
Dettiti tuunrex tote corde tuo , ex tota viriate tua : & diliges proxi-
ftnim tamqttr.m te ipfum ; unde in h is duobus roandatis tota L e x
Matth.i-,
&• feT‘
civitatem cxlitus jam vibrata fenteiitia, & auimadverfionis d iv in x ^ pender & prophetx. Cùm "ergo duobus his prxceptis pcndeac omn«
feeuris cervicibus infelicium perurgebat. Jam produdtus fucrat c x -
leftis gladius è v a g in a , & in ultione perpetratorum criminùftì v e -
hemens ira fervebat. V o x prxconis interitum populis minitabatur >
& denuntiabat cundtis proximum pcrituris prophetx clamor exitium :
Poft tridtturn, in qiiit, & N inive civitas fubvertetur. Heu quid de Dco
exigitis federa , q u ii peccata mercamini ? Ipfam Dei noitri elemen-
•tiflìniam prxveniftis pietatem, de quo tatn propinquam & ante rem-
‘pus exegiftis ulcionem. Videre itaque mihi videor quanta milèros
arftabac anguftia , & qualis perftrinxerat in tremore necellìras. Con -
lilium metus amilèrat, remedium dcfperatio non habebat 1 ita enim
"fuerar temporis prxeipitata celerìtas , uc ne ipatiis quidem adtributa
diram fufpicioncm criminis relaxaret. Poft triduum , in qu it, Ninive
civitas fubvertetur. Et quxnam futura crat illa fubverfio , qux indi-
citur pericu ris ? N o n utique hòftilem fignificabat incurfum > non
armorum ftrepitum : nec el'angorem terribilem buccinarum -, quibus
forfitan poteranc refiftentium a obviare tutamina , aut prxliis pro- '
mulgatis partium conferri certamcn , aut fu g x prxfidiis lò r tem p r o -D
•jicere 'captivorum ;-fed divinx indignationis & vindidtee cxleftis inte»
ritus prxdicatur > cui puniendus ncc fuga fubducicur, nec bellicis arti-
bus defendendi cura datut. Quis enim polfet irrogacum cxicium
declinare, quod xtherius fragor ineipiebat effundere ’
At ecce mi (eros non deferir in pavore confilium, & in venie remedium
ex pcricùlo dcfperatio. Ad fe ipfos redeuntes. eonfeientias
fuas vice judicantis interrogane » eurrunt ad propugnaculum poenitentix
, & confi-flìonis feuto oppofito declinane fagittam. Icur ab
-omnibus in curationem criminum fatendorum, Se in fatiifa£tìonis
officium ex polita morti tueba confpirat. Indicùnt fibi necefiarium
perituri jejunium -in ipfis corporibus animas humilitatis flagello cafri
gant : jnduunt pro v elie cilicium, & prounguentis cinerc fe adfper-
rgunt ,a c proftrati homo pulverem lambunt. Mortem fuam lacrymis
■funerant, Se vitam plangimoniis próièqùUncur treatum fuam gemitiquod
Lcgis e l i , videàfnqùé ‘Qàin nec Deum dilcxill'c> cujus primùm
fabricam viólavit : & germanum vehementer odifle , quem inftinftu
impictatis occidit ; apparct illum adhuc raunus folvifle vindi£lx , in
cujus fafto cundla inveniuntur crimina convenire. Ec jure in ilio
exertum feptiforme fupplicium,in.quo univerfa tenebant federa prin-
cipatum. Et tamen fpecialitcr feptem in ilio deprehendo fla g it ia ,
quibus fingulis lìngula fune deputata tormenta -, primum enim crimen
c f t , quia non reòle d iv ific, hoc e f t ,d c primitivis terrxfrudli-
bus primo comedit,ancequamobtulic : lècundum e l i , quia cùm mu-
neris fui dignum videretur accepifle repudium , contumaccm concepir
fpiritum ; & cùm nulla reje&x oblatiònis culpa pii fratris
e x ilie re t , quali vindicandum fe infaullus credidit dc Auélòrc , li pro
h o c frarrem Deo probatum videretur occidere : tertium crimen eft»
quod invidix felle futfeilus, & liyoris amaritudine Ycnenatus , innocentini
mum z clavit truculenta animofitate germanum : quartum cft,
*quod dolo fcfellit oblècundantem f ib i , ut pariccr comitarcntur in
campum, in quo juilus initiaret fub ovis fimplicitate màrtyrium,
parricidio terram macularct injuftus : quintum e f t , quód fratrem ne-
farius crudclitatis auélor occidit : fexcum , quod cùm feelus pcrfice-
r e t , infuper & n e g a v it , Se putavit Deum alicujus fa i li ignarum >
quem confcientix fux fccretum multaflè petfenferat 5 cùm compe-
tens retuliflet in óblationis fu x rcprobationc repudium : feptimum
Crimen e f t , quod poft mortem fe non credidic proditus, parricidio
p u n it i, cùm ob infamiam criminis publicati ad prxfens tempus ic
le poftulavit occidi. Merito ergo in C a in lèptuplum vindicatum
e f t , in quo tòt idem prxrogata iùnt tormenta, quot crimina. C u i
tantx in fliftx firnt pla g x , quanti numerantur & caulx ; ut nec jufti-
tiamodum ulcionis excederet, nec numenun criminum vindifta cora»
petens prxterirct. Quod idcirco iterum pofui, ne infinuatx e xpofi-
cionis prxteriret occaiio.
Jamdiu me à propofito inchoati operis fentio deviaife
bus publicant, & adluum fuorum pandunr arcana facinora. Omnis g a liam detorfifle partem curfium celercm d íá io n is : fed faeilis eft ad
xtas Se fexus indiferete lugubribus fe aptat o fficiis : depofitus omnis
-cultus , dejeftus o.rnatus : fed plane illx fordes corporis ornamenta
fuerunt peenitentite, Sc virtus habitudinis fummura fuit dccus con -
feífionis.Negáta quoque funt ipfis alimenta Ia&entibus,& xtas needum
ipropriis peccacis infeíla , onera fuíliauit aliena. Cibum fuum mutum
pecus e furiv it, Se naturalia pabula brutum animal non accepit. Unus
audiebatur per meenia civitatis ejulatus difparium naturarum, & per
omnia tefta urbís flébilia refonabant lamenta plangentiuni; Se u t lé -
mcl dix eriní, térra mugitus confitentium fuftineb at, fed & adra
jpfit voce pqenitcntix perfonabant. Impletum eft quod feriptum eft:
Oratio humiliantis fe nubes penetravit. Dcnique fie placavit offénfum
D eum , fie mitfirn fecit rig idum, fie demulfit iratum , & mucroncra
•tiltionis in techa rccondidit; quia confcientia de fe júdicium judi-
•cavit. Eripuit reos poenx confcffio, 8c v in d iélx jam deditos poenitcntia
omifla recurfio, cito repetitur trames declinatx m a tc r ix , cdm ä
finibus ejus in te r jcilx probationis non exorbitat argumentum. Pec-
catum ergo , in q u i t , meum fe iv i, (jp iniquitatem meam non cooperui.
D ix i , confitebor adverfum me injuftitiam meam Domino, tu remi-
fifii iniquitatem peccati mei; Se itcrum: §}uia iniquitatem meam ego
feio peccatum meum cor am me eft femper. H o c non folum verbis
d oeuit, ied Se faftis implcvit ; quianonfufficit ad confumraationem
fapientix fpiritalis verbis prxferre yirtutem, nifi doftrina ornetur
e x rebus; tunc enim demum tribuitur eompetens audloritas magif-
tc r io , fi proprio innititur exemplo. Dcnique Dominus in Evangc-
l i o Q u i fecerit, in q u it , fie docuerit, maximus vocabitur in regno
caelorum -, ut Sc fa£lo d od r ina firmetur, & fadorum fides cx d o d r i-
na accipiat teftimonium. Alioquin non crit nixis viribus fundata
d o d r in a , qu x verborum phalcris g loriä virtutisabutitur;
fibimet vindicavit. Dcletum eft ftatim condcmnationis e lo - p facundix locuplçs linj
C a p . V l l l i
Pfal.iud.
Pfal, 50. f.; •
giurn lacrymis confitentium, & abfolvit obnoxios peenz adllipulatio
confeíTa de crimine. V idit pius Deus tulifle in fe judicium peeni-
tentes, Se errata fux confcientix ea adltipularionc damnantes continuo
donavit ven ix , quos deftinaverat poénx : Sc illico pepercit
a f f l id is , ut exemti fupplicio lucra ficrent pietatis. Probatum eft
teftimonium prophetix, quod in fuperioribus paulo ante difpofuimus:
"Ego fum qui deleo iniquitates tutu , non rememorabor ; tu autem noli
oblivifei, judicemur. Die tu , in q ifit, prior iniquitates tum , ut ju f-
tificeris; & iterum .- Cum converfus fueris, & ingemaerü, tunc fa lva -
beris; Se iterum: Convertimini ad dominum Deum veftrum ■, quia mi-
fericors & pius eft, patims tfr multa mifericordia , qui fententias
fieü a t adverfum malit'uu irrógalas. Unde Se beatiffimus David : Peccatum
, inquit > meum ego fe iv i , & iniquitatem meam non cooperui
a crit plena operum divitiis confcie
ria : Se privabitur merito fu o , qui privilegio fruitur alieno. Videa-
mus ergo quid g e fle r it , qui ifta cantavit. Uno igitur tempore duo
reg i peccfla fubrcpferant, Se pcllcxerat principem itTfacinoris p er-
petrationem regni liccntia ; cùm enim vult adultcrium cooperile,
crimen incipit bomicidii. Perfecit tamen utrumque non violentià
regii ftemmatis, nec ambitione poteftatis ; quia licet de inccfti liccntia
dcfccndcret adultcrium, tamen non ex odio fucrat h omici-
dium perpetratum. Mittitur ergo à Domino propheta , qui a pud
eum caulas adulterii Se cxdcm perorarct o c c ifi, Se fub quodam colore
compofitx fabulx elicerct de nefcientc judicium. Sed ubi propheta
quod propofuerat, exp licu it , fcrt illc commotus indclìgnacam
in fe fub vcritatc fentenciam, & difeeptator ignarus in fe ipfum e x c -
rit ultionem. Porro ubi prxvcntus cognitor, proprio fe v idit pcra.
Edit. Gill, ubi confcientia : & cùm
admonct vi.icri dcello verbum, condemnat
•fuit vulnerai. Nos porro cod. Rem. fequu- ___ .
b. Edit, Gill, ac Rom. obviare agnina : Gill, auccm i roarg, ac nifi.
Rem. & Sorb, in corp. obviar
c. Ica codex Rem. edit, vert
forte averiimi q«x conjeùura ji
ctiam ab ¡UI ■ti imdatur.
Rom.'edic, uxtumadtniA» fuit ; abeft auccm
S9S de Poenitentia Liber unus. S 96
v-Rig'11-'}■
pfd.it- e.
Cap-ÌX.
«
ibidem 17.
Ç A r .X .
ilr in g i judicio , & reum Fe lib i examinator. juftiffimus adprobavit
ncc poenaftì fenlìt vitate poffe ju d ic i i, in quo judex iplè detineba-
tur conditionc damnati ; arripit faluberrimum in tanta rerum necef-
Sitate confilium : & cùm non poflet ad jultiriam judicii provocare,
confugit ad fecrctarium poenitentix. Peccatum fuum proditum fe i-
v i t , Se iniquitatem fuam nulla negationis nube contexic : dixit ad-
versùm le protinus teftimonium , Se voce confcllìonis emilla, ftatim
adeptus c ft veniam peccatoruni : Peccavi enim , inquit h ic , Domino.
A t illc propheta tipn interpofiiit abfolutionis moras, non effcftum
diftulit rcmittcndi ; repente ut manifeftatus reus confellìonem dedit,
indulgcntiam criminum c x D e i voluntatc depromfit dicens : Dominus
abftulit peccatum tuum. Impletum c ft illud , quod in pfalmo
cantavit dicens .- Peccatum meum fe iv i, & iniquitatem meam non cooperui.
D i x i , confitebor adversùm me injuftitiam meam Domino , & tu
remififti iniquitatem peccati mei.
Aliud quoque inran£lo Dav id poenitentix aperiamus exemplum ;
ita cnim rex hié egregius a vita: imitabilis infticuto , divinis fe cul-
tibus fidcli fcrvitio mancipaverat ; ut rélinqueret nobis fuorum m o-
rùm non exempla , fed monumenta. Contra interditìum namque
populum numerari mandaverat, Se volucrat no ile cun£li exercitus
quantitatem. Obfecundatum eft voluntati r e g a li, & renuntiata eft
totius agminis dinumerata c o lle g io , atque inclite coepit feire. quod
nocuit tfelicitatem fuam popularibus extulit incremcntis, & lucra
fnultiplicati exercitus intcr principalia gaudia numeravit. M o x ad
cum alius propheta dirigitur , Se non e i , ut primo a iìum eft , fub-
riliter peccati caufa prxtenditur : fed jam pro fa fto b proponitur poe-
nalis clc ftio : f.tfalium eft verbum Domini ad Qadprophetam, dicens:
Vade ad D a v id , & loquere. H tc dicit Dominue , tria ego follo in t e ,
elige tibi unum ex ipfis, & faciam tibi. Et venitGad ad David, &
nunciavit e i , dicens: Elige tibi quid fieri velie è tribus , fiv e fumcm
triennio fuper terram, aut tribus menfìbus fugere te a facie inimicorum
tuorum , ut ipfi perfequantur t c , aut tribù« diebus fieri mortem in terra
> & nunc fcito, dr fid e quid refpondeam et, qui mißt ad te verbum•
Quxnam ergo eft nunc in animo ejus1 vcrlàta pugna conliiii ? Q u x
cogitationis fuit in e lez ion e turbatio ? B in e inimicorum metus, bine
famis v a ftitas , inde div inx animadverfionis plaga terrebat. N ih i l
horum vellet incidere, fed offenfa non poterai inulta remanerc. In ter
ipfas tantum eleftionis an guftia s , cùm utriufque pericoli v a l-
laretur articulo , prxcedcntis venix doélus exemplo , acrius e lig it
c in ipla volutatione fupplicium, Se contulit fe ad majorem pcenam,
ut poflet provocare clcmentiam. Lenitur enim rigor juftitix , cùm
de mifcrationc prxfumitur > Se apud clementilfimum judicem prima
pietatis cauli tra&atur ¡.qui cnim errata confitentibus donat, pcryi-
caces non de voluntatc condemnat. Et ideo rex ifte devotus cum
dclibcrationis flufluat teiripeftate, non dimific anehoram poenitentix';
& fidus de pietàte terrentis, magnitudinem non contemplaras eft
ultionis : Et d i x i t , in q u i t , David ad Ga d .- Anguftia mihi valde in
its tribù« : fed melius mihi incidere in manu« Domini ; quia magna efi
mifericordia ejus vald e , quam in mantu hommum incidam. Sequitur
illico d vindifta conlènlum, Se eleftionem placabilem placabilis poesia
comitatur : fit ftrages ùinumera pcremtorum , Se multitudo po-
puli angelica percpflìone maftatur. Percutiuntur icptuaginta millia
de exerciru, & acerbius perurgebat dulcem animum miferabilis rui-
na caftrorum : objicit fe audiorem fadli telo fu p p lic ii, Se induit
contra fxvicntem ju ft it ix machxram confeflìonis roricam , punicn-
dum fe magis inftans intcr punitos exclamat, Se optat in fe derivari
.fententiam , ut polfit à populo revocare fradturam- Ecce fum ego >
in q u i t , ego paftor peccavi > & ego male feci : grex autem hic quid fecit
ì In me manum tuam converte , dr in domum patri« mei. Ecce fa-
tisfa&ionis officio penna percellitur , & in armis confélfionis in -
dignatio propugnatur ; ut ncc in eum ulterius vindidla pfbcederet,
Sé erga populum quaflatio cxlitus effufa quiefcerct. Uno adlu pce-
nitcnti® & fibi mcrcatus eft pieta tem,& à populo fufpendit proti-
nus ultionem, ut merito ven ix condonatus cantaverit dicens : D ix i,
confitebor adversùm me iniquitatem meam Domino, dr tu remififti im-
pietatem peccati mei; quia cùm adfifterct fub defperatione convidli ,
dignus reputari meruit expiari. Sed premit te tuorum enormitas
peccatorum ; & eorum ditione captivus , in cxlum oculos non audes
adtollere. Probo quidem confcientix mctum, non laudo confilium :
fed malo te fuper indulgenti® confecutione fufpedlum, non de Tahitis
reparatione penitus dcfperatum.
T ene t enim quamdam confeflìonis partem fupplicandi confufio ,
qu® luorum confcia peccatorum non de Audloris remiflìone dubita
i , fed de magnitudine fui feeleris erubefeit ; reatum enim agno-
v ifie confeflìonis initium e f t , 8c proximum fit v en ix , quod ftimù-
lat poenitudo. Sed retro a g it me meorum, inquies, aburidantia peccatorum.
Q u in imnio tanto magis infiftendum e f t confeflìonis o fficio,
quanto peccatorum (àrcinis es oneratus ; ut quod per amicitiam non
cs dignus e x ìg c re , per impudentiam valcas obiiuere. Audis enim
in Evangelio Dominum dix ifle quia , cui pufillum di mittitur, minus
diligit- Deinde impium facis Deum , fi putas cum repudiare con-
verfum > e Se affcélum negare redeunti, à quo icias perdicos affcftu
commiferationis inquiri. H o c Apoftolus probat dicens: Et f i nós
infi del es exftiterimus , tpfe fidelis perfeverabit, negare fe ipfum non poteft.
A n nefeis novi es tentatimi in eremo Dominum diftulifle vindiftam,
ncc ipfa decima tentationis vice/damnare potuifle duritiam, fi pr®-
teritis novem cu lp is , egiflet populus pocnitentiam , ipiò dicentc :
Ecce jam decies exacerbant me in deferto hoc ■ Leg e librum Judicum,
Se invenies innumeri} vicibus filios Ifrael coram Domino fecifle
maligna, Se traditos incurfibus nationum : fed iccrum converfiim populum
per cleilos duccs de captivitatibus \eriis libcratum, nec v in -
dicari potuifle commifla, fi totics fa£lum fcqucretut compctens pcx-
A nitentià -, quia licet pocnalis corteftio non de eflc t, non erat tamen
g perditionis a b f c i f l io fed convcrfionis oratio. Cùm cnim caftiga-
tus filius recipitur in affcftam , admonituin cum conftat ad facistac-
tionis o fficium, non punitum :nec odii videtur effe c o n c ilio , fed
• amoris ; cùm reverfo identidem poll flagellum non negantur jura
pietatis. Dcnique àudi Dominum per propheum iucrepantem hu-
jufmodi verbere fornicariam, & probrofis deditam, inquinàtamque
contagiis voluiffe fibi jure convcrfionis ad'fcifccrc : Et d ix i, inquit,
poftquam fornicata es hue omnia, ad me revertere ; d f non es reverfa
incompofita fuda. Quod idem, Dominus in Evangelio manifcllar,cùm
induraros increpht dicens : Hierufalem Hierufatem, q u i interficis prophetas
, d f lapidas mijfos ad te -, quoties volai congregare filios tuos, f i -
cut gallina congregar pullos fuos fub alas fu a s , dn noluifti? U ltimum,
crede, v itx n o ftrx aftum Dominus exfpeilat, & in quo nos exitus
iìnalis inveiierit , in eo judicabit ; fi fcilicet multi pi icibus feptus
erratisi; circumvol vent fupra caput tuum ombra: facinoruni, oculos
tuos feelerum caligo pernubilet, Se peccati jugum tuam ccrviccm
B incurvet , atque intra confcientix penetrale flagitiorum probrum
-fubinde vulnus exulcerct : fi animam tuam non in defpcrationis pro-
jeccris vilitatcm , cùm unum circumcordialis feCrcti effuderis in
confeífionc fcrmonem , non negabit remedium v e n ix , qui venit ani-
mas falv are , non perdere ¡ quia non vult mortem moriencis , con-
verffim procul dubio fuadet ad v itam, ipfo Dòmino dicente : Filius
hominis non venit anima« hominum perdere , fed falvare-, Se iterum :
Venit enim Filius hominis qiurere, falvare quod penerai. N ifi quia
prxpotentem facis diabolum, fi putas quia de faucibusejus D ominus
non poteft eructe caprivatum : aut quemadmodum illc vig ila i
femper ut perdat, non ita iàcagit Dominus ut adquirat.
In hac igitur te veluti prxlentis loci fiducia ultima confcflìo la -
tronis inducat , & fpcm maximam tribuat noviflima' defpcratis non
defperantis in cruce confeflio. Omne igitur vit® fux a£tum ille latro-
ciniis cruentavefat, & egerat fejnper in (xculo d iabo lici feritatis ar-
.migerum, numquam Dei meminerat, nulla Legis audierat' mandata ,
C aut certe fi audierat, proclivior ad facinora non curabat, toram fpern
in defperatione verfabàt , & exercebat crudelitatem more feeleratorum
fatellitum ¡ ob hoc namque damnatus in cruce, & cum ipfis crimini-
bus fuis affixus ligno pendebat. Tandem perdicus refipuit, & in ipfo
fupplicio conftitutus, magnum fibi mercatus eft ex morte compendium
-, Deum enim cum quo pendebat, agnovit : judicem futurum
cui adhxrcbat, intremuit : conlcienti® fu x crimini publicavit , bap-
tifmum fanguinis perfufione protinus adquifivit, Se cum Domino in
paradifum purpiiratus confeflor intravic. H x c vera confultatio poenitentix
, hoc pFxcipuum pragmaticum confitendi, fi Filtum Dei. quem
non ignoras auclòrem, credas & judicem , ipfo dicente : Pater neminem
judicat, fed omne judicium dedit Filio ; & ad fpem falutis perpetui
capeflendam non prxfenti vit® confulere ,fed de futuro judicio cogitare.
Primo enim in confpedtu judicis fe fe damnatus expofuit, ’&
confeflus de criminibus fuis, implevic officium poenicentis : deinde cura
crucis cemeret pcènam, intellexit judicium affixo commune effe,non
I ) caufam ; Deum. tamen tunc crcdidit, quando éum Ju d ia ” pertinaciter
. abnegavit : & futuri non immemor in crúce judicii , memoriam fili
commendabat judicio regnaturi. H o c Evangelium manifeftat : ?. ef-
pondens autem, inquit, alius latro, corripiebat illum, dicens Non times
Deum, qui in eadem damnatione esì Nos quidem jufte quemad-
'tnodum egimus, dr ptreipimus. hic autem nihil mali admifit. Et dicebat
ad'fefum: Domine, memor efto mei, cùm veneris in regnar» tuum.
Sed vide repente quid meruit , quid ex ore Vcritatis audivft, quid
gratia judicantis accepit : Amen dico tibi, hodie mecum tris in paradifo.
Sed ais mihi': Peccata peccatis adjeci ,& qui jam cadens ereélus
fueiam,, iterum ce c id i, Se coufcienti® me® vulnus jam pene curatum
peccati exulceratione rccruduit. Quid trepidas ? quid vcreris ? Idem
femper e f t , qui ante curavit, medicum non mutabis. Non laborabit
explorare valétudinis tu® caufam, nec tentabit erga te novirer medi-
£ caminis virtutem examinare , noro te fauabit antidoto; Experimcncum
adjutorii non éxfpedlat, qui languoris tui novit originem. Undc du-
dum curatus fueras, inde iterum curaberis : nec tu cris de remedio
mede!® fufpeéhis, & mcdicus de reparatione tua fecurus. Caftigabic
piane intempcrantiam tuam, Se dura objurgatione impatientiam ver-
berabit : fed non negabit auxilium , qui non contenmit ig rotum.
Audi Prophecam dicentem : Numquid qui dormit, non adjiciet ut re-
furgat ? Aut qui naufragavit, non icidem navigar ? aut qui meffem
perdidit, numquid femel defperatus, non iterum aut arar aut feminat?
Curfus hic noìlcr in quodam falo mundi jaétatur : navigandum nobis
eft , & malorum tcndiculis vela infinuanda funt. Procella f z -
v i t , ventus confurgit, tempeflas infanit :. fi ita clavum tenueris, h ut
navis tu® retinacula non amittas, ad poitum, illibatis mercibus, rendes
: fin vero flu&ibus adverfis illifus feopulis implicantibus, aeflatibus
prxpeditus, inter frctaiixantia tumidi gurgitis naufragaveris, redeun-
dum e ft ad faburram, reficiendum primo navigium, merces emenda,
F rurfus pericula fubcunda, & prxteriti cafus referendi per caulas 5 & uc
liceat perdita reparare,.non dubitabis te prifep diferimini fub fpe incerta
committere. Nam proculdubio mendicabis, fi poft naufragium
ad negotiandi ufum revertí nolueris : nec de egeftatc atque irumnis
tuis queri poftmodum poteris, fi capcus forte naufragii fub ignavi®
ftupore cfficiaris calamitate mendici. Et fi mundani negotiatoris h x c
cura e f t ,u t plcrumque poft naufragii jadluram nondcipcretpricorita
fila damna induftri® emolumento Tarciri : nec exfpoliatus incurfibus
detegi fuam patitur nuditatem, fed ftudec magis è parvo concrcfcere»
iSe fpebus dùbiis aucupatur potiora lucra , peccato lcnòcinanre, con-
quirerc ; quanto magis tibi an imi tu® damna cogitanda fu n t , & in
v elligio xeparanda perdido, in qua futurifpei K damna numerantur, Se
vit® perpetus infeliciccr quiftus amiteieur ì
Hiertm.y 7 . '
Matth.ij . 37J
Lue. 9.^6.
Ibid.19. IO, i
;.li ¡1
a. Edit, bi Sorb. mf. vita imitabilis inftitutor: melius Rem. cod.
b. Codex Rem. 6t Sorb.punitur pcenalis clcftio: melius edit, pi
t. Ita codex Rem. edit, vero, in ipfa volnntate fupplicium. Mil
d. Edit. & mf. Sotb. viadiBa confcJJ'um: codex Rem. vindiBa
$. Rom, cdic. fo b , o- tjftftitm negate udtunti.
f. Edit.Sc cod.Sotb.damnarepotitijfeji tie pratiritis: codexRem.utin concextu.
■opor.itm See. f I g. Ita cod
lus concinne. I I fc.Edit.2e r
¡ confenfum. I 1 ».Codex
I * K. Edit, i
■.bfiftie-. Non fatis refte.”
mf. Sorb.nt manus hue retinacula: cod. Rom. ut navis tux retinacula,
X Rem. & Sorb. & fpecicbus dubiij.
Edit, damna muncrcnt: melius tuff, damna numcrcntur
i pii
1 1