407 Sermones fan&o Am b ro llo 408
haptifmam, ut cWriftiadi poft eum confidenter populi fui>-À
fequantur.
'j. Intelligo ergo myfterium-'; ita enim & columna ignis
iw .sj. 11. pr®ceffit per mare rubrum , ut intrepidum iter Ifrael filii
•fequerentur : & ipfa prior per aquas greflà eli ; ut venien-
i.Cor. ie. 1. tibus poftTe viandi ‘ièmitam prscpàraret. Quod faétimi, fi.
'Cut Apoftolus d ic it , myfterium baptiimi fui: : baptifnìus
piane quodammodo fuit , ubi homines nubes operiebat,
• unda portdbat.' Sed h®c omnia qperatus eft Chriftus domi-
iius idem qui Se modo, qui ficut tane per mare filios Iiraèl
in ignis columna przcemt, ita nunc per1 baptifinum chrif-
tianos populos in corporis fui columna pr®cedit. Ipfis, in-
quam , eft columna, qu® rune lumen fequentium oculis g
praftitit , modo lacera crederitium. cordi bus. fubminiftrat:
tunc in fluétibus undarum folidavit femitam , modo in lavacro
fidei veftigia corroborar ; per quam fidem , ficut filii
Ifrael , qui intrepidus ambulavetit , perfecutorem «¿Egyptian
non timebit.
' S E R M O XI I I .
Super his verbis Evangelii : simile eft regmtm
aelorttm fermento.
Prima ipfa exordii verba ne Ambrofto hunc fermonem adiri- p
buamus ,refragantur ; non enim hoc modo loqui confuevit de
fu i epifeopatus initio, cum raptus a tribunali bits , aliqua
mora iis difeendis, qua doceret dlios 1 opus habuerit. Potuit
tamtn hic Auttor ex Ambrofi Comment, in Lue. lib.-j.
num. 187. quadarn haufìjfc. Vcrum cim eo loci aliorum fen-
tentias abs fe referri teftetur fanttus Dottor, quominus
hic auttor alios quoque imitatus fuerit ,'nihil probi ber.
I . T T iph feitis, fratres, quod ex qua die vobifeum effe
H/ caspi, non celiavi omnibus vos Dominicis admone-
■re mandatis, & partim hortando, partim increpando, pr®-
a cepta vobis a divinitatis ingerere; ita ut plerumque piusp
pater fuerim , nonnullis autem durus magifter exftiterim.
Patrem enim me fibi gratulatus e ft , quifquis fermonem
rneum libenter amplexus eft : durum autem magiftrum
lenite, qui confcientiam fuam pr®d ¡catione mea percuflàm
Cile condoluit. Sed nihil mea intereft, dummodo five pie-
tare , five cenfura Chriftus annuntietur in vobis -, quamvis
ipfa ceniura fit pietas, qua: ideo circa negligentiores filios
adhibetur, ut timere difeant, quod amare neglexerant.
Non quod omnes filios non aqualirer diligat pacer,fed quod
•iirdulgentia patris fit pro diverfitate morum exhibere pie-
tatis affc&um -, ut blandum filium exhortatione provocet,
contumacem vero aufteritate conveniat, de utriufque ta-1
men corre&ione fecurus ; quoniam hunc amore verberat,
Hcbt.-t 1. ,w illum feveritate caftigat, ficut ait beatus Apoftolus : Omnis
quidem difiiplina in prafenti.non videtureffe gaudii , f d mee-
roris : poftea verofruttum pacificum exercitatis per eam reddet
juftaìa. Igitur quoniam tot tra&atibus meis profecillè vos
credo, libet qusdam vobis divinarum dillèrerelitterarum;
ut intelligam quod id quod dixero, fidei vivacitate capiatis.
lue. i}. 11. z. Ait Dominus in fan&o Evangelio : Simile eft regnum
c&lorum fermento. quod accept urn mulier abfcondit in farina
fatis tribus, donec fermentatum eft forum. In alio vero loco
Miiifc.ij.j). *ra ' Cuifirnile aftimabo regnum Dei ? Simile eft fermento,
quod acceptum mulier abfcondit in farina, donec fermentatum j
eft totum. Fermenti vim atque virtutem omnibus notam
effe non dubium eft. Nam cùm fit magnitudine patvum ,
fpecie fimplex , natura commune ; tantam fortitudinem in-
b trinlècus gerir, ut cùm reconditum fuerit in farina, b iuccus
-ejushoc totam mallam faciat elle, quod ipfum eft; 8c ita
ie per univerfum cumulum adfperfionis fu® vigore dif.
fundit, ut omnem ipfam magnitudinem pollinis faciat fer-
mentum : ac fic res iplà fortitudine lua molem fibi proprii
vigoris adquirit. Hoc autem faciunt mulieres, ut viris fuis
j?#w.7.14. fàlubriorem panem>& cibum utilem diligenter exhibeant.
c Sed quoniam Lex fpiritalis e f t , & Evangelium c fpiritaliter
patabolarum narratione fubfiftit ; videaipus quid fit fer-
•tnentum, qua mulier, quid farina.
a. Vox divinitatis è cod. Lugd. reftituirur.
b 1.« « J .x V jltiq k , A. .mot, .di,: , , , cm „ „ „
futtMt tjjt t quod ipfc ej., Ita Jimptr univerfum. Lugd. codex ab his diferepat,
auod'7i Juccui hot non agnofcic.
c. Vet. edit. & codex Lugd. fpecialitcr : Rom. edit, i t mf. Vallifcl. ¡fintali
ut: at pro raiione, folus mf. Vallifcl. reuofuit, uarraiiont
d. Codex Vallifcl. rtSe ergo frumento.
e. Omnes edit, Se mf. VatfifcJ. omnibus , hot eft , tbrftianoi,: Lugd, om
S; Legimus in fanfto Evangelio, dicerite domino Chrif-
to de fe ipfo •: Nifi granum tritici cadens in terram mor- lohana•, •
tmm fuerte. ipfum folum m ann:f i autem mortmrn fuerit, ”M'
multumfruttum adfert. Ergo fí tricicum Dominus,& Dominus
eft férmentum; quia fermentum non nifi de tritico fieri
folet:d rede ergo fermento Dominus compara tur, quia ¿
cüm ellét fpecie homo , humilitate parvus, imbeci’llitate
dejeftus , tanta intrinfecus fapientiae virtute pollebat, ut
doiftrinam ipfius mundus ipfe vix caperet: quioim, cccpic
per totum orbem divinitatis vigore transfundere , ftatim
omne hominum genus in fubftantiam fuam fua poteftate
protraxit; ut & iugum Spiritus fui fan£i infunderet «om- *
nibus, & hoc chriftianos cumftos faceret eílé, quod Chrif-
tus eft. Nam cilm homo dominus Jefus unus & folus effet
•in mundo tamquam fermentum. in malla reconditum, uni-
verfos homines pra:ftitit efle, quod ipfe eft. Quifquis igi-
tur illi fermento Chrifti adhxferit, efficitur & ipfe fermentum
, tam fibi utilis , quam aliis idoneus univerfis •, & de
fua certus falute, & de aliorum adquifitione íécurus.
4» Sicut igitur fermentum ci\m in cumulum conípergen-
ftum eft farinarum, confringitur, comminuicur, diffipatur,
& ipfum omne diffolvitur •, ut difperfam illam farins muL
titudinem f in unum fui vigore conftringat, atque in foli. (
dum corpus redigat, quod in pulveris modum ipíá dimi-
nutione languebat; faciatque conjundione fui utilem maf-
fam, quod propria diffolutione videbatur inutile: fie ergo
& dominus Jefus-Chriftus , ci\m effet totius mundi fermentum,
diverfis paflionibus coñfradus , laceratus & dif-
folutus eft ,& fuccus ejus pro falute noltra ,qui eft pretio-
fus fanguis , effufus eft ; ut admixtione fui omne genus
humanum folidaret, 8 quod per divería antea reíblutum ja- 8
cebat j fic enim velut fermentum quoddam nos ,qu i fariña
ex gentibus videbamur effe ,adhafimus. N o s , inquam, qui
per totum orbem hdifperfi & diminuti penitus jacebamus, h |
vigore paífioms Chrifti in ipfius corpus redaéti fumus ,
ficut beatus Apoftolus a i t : Quoniam fumus corpus Chrifti Ei hefí-1°-
& membra. Nos igitur qui ex nationibus in pulveris modum
a térra: facie jadabamur, adfperfione fanguinis Domini
in maffam foliditatis ejus aderevimus.
5. Mulier autem illa , qu* dicitur abfeondiffe in fariña
fermentum , qu* e f t , nifi fanda Ecclefia, qua: quotidie
dodrinam Chrifti in cordibus noftris conatur abfeondere >
Ipfa, iiiouam.eft mulier, qua in alio loco etiam moleré
dicitur jiieu t ait Dominus: Ermt dua molemos, una adfu- Matth..u<
meturir& una relinquetur. Molic enim fanda Ecclefia per
Legem , per.apoftolos,per prophetas, ci\m cacechumenos
focit, & afperitatem gentilitatis diflipat atque comminuit 1
)nt emollitos eos in fariña: modum aptos faciat fermento
Dominici fanguinis adhzrere. Fermentum enim dixeriín
totam Domini paffionem ; fermentum enim falutis noftrx
1 eft fymbolum ipfum, quod traditur, fine quo fermento i ‘
vel fymbolo, nemo poteft \ itx a:tern« fubftantiam pro!
mereri.
5. Et quia duas Evangelium deferibit molentes, atque
unam Ecclefiam diximus lalubriter molere ; alteram quam
nifi Svnagogam accipere debemus ?Molitenim & ipfa per
Moyfen & prophetas :fed inutiliter molit, ficut dicit apoftolus
de Judsis : Amulationem Dei habent,fed nonfecundum Rom. ,e. 1.
fetentiam. Inutiliter, inquam, molit Synagoga; quia maf-
: fam íuam Chrifti dodriná non temperat. Atque ideo evi-
tandum pra:cepit Synagoga: Dominus effe fermentum, di-
cens : Cávete vobis a fermento pharifaorum. Temperatum aMBMÁ
eft enim íanguinibus & crudelitatibus Judxorum dicentium
de Domino : Sanguis ejus fuper n o s ,& fuperfilios noflros. Matth.17«.
Unde ait Evangelium : Ermt dua molentes, una adfumetur Mattb.w
& una relinquetur. Adfumetur enim in requiera xternam
landa Ecclefia , qua: Domino cibum íanditatis emoluit:
relinquetur ad molas cruenta Synagoga , gyrum femper
paffura fu® perfidi®.
Continuo vero poli folus Vallifcl. legit, atañe in unum opns rtiitat '
‘- ¿ - M
I 1 h. Codex Reg. & Vallifcl. difperfi & divifi penitus ice.’
I i «t ‘iacoú «Tu e*) lint *u<> au"m locum rcflituum »
40p h a d e n u s adfctnpci. 4 to
S E R M O XIV, h
r , 5- , A V “ Domnum ■ converti vbtaerit : ira miltas prò
D o m in i c i in Sep cu ageiìma, . / í • Wus M potras pmitoeftire ¿ ,
f i lm M r t f i , JU U o é m Quid vociti
m.m „min rmmuseffe ,ft. Symdi Aurelia- vit.™ werniui, é t& i otfdmUs T a T Í L™ * ■ H mm SümB “rat
■ BHHHb BmU,m. ■ ■ ■ U H BH ^oUrug.fm.am ,IUIhU c . „ S , i j u k " . £ a , » J , d nmt. in ¿ .fe to mLTucavTrart ^ h g‘° ‘
Sacerdotes , citata ftatuendum eft.
i "R Edl'S-lte.''í.0 !iPí'os>ííum''BSFIetiumbabetisiquando.
a v e a n iim u tratres. novum tempus inchoatis. veftram
vitam renovare debetis. In roto anno non dicitur ulla diet
fepiuagefima, nifi ilia : nec fexagefima, „ if, fequens Domil
mea • nennp fllimnin/to/ì. . . __:r. . l i*
Si • à — mcruerunt ; quatenus cum
•“ J f “ “ ° c? f r i t t o Vos, qui ejùs membra eftU , poffitil
regnare per infinita fieculorum /venia.
S E R M O XV.
^ ^ f t = ' S K . T ' ,‘ ” « f c 9 S “ ln'a .niiiiequens Domi. D om in i c i in S e x a g e fim ì
Bica : ncque qmnquagefima, nifi abhinc teina Siìéc qui- a ,
dragefima, nifi abbine quarta Dòminica; Se quia novano- fermmtm non ejf, Amlnfii prmr tu . . . iiprritri
mina hoc tempus habet, ideo omnis chriftianus tènovare . <* P Cuju,
vitam fuam debet. Hoc enim admonet Apoltelus, ditens' wufiomm ud „Juluràum M'ichiudit papt
K'u'wumimfpirimmmi, V'Jlr. ; item : Etfi merlar hcmuC a tm hm « .lib . de Ecdef. Oific. i „ L
mfttr ccrrumpnur, tamtn imirm rtnnatur de die in dim ¡"mtmtfymfctmr a Ttltfph.ro tjft i ehm imm illàm Mtr.
- ■ » T S b » . • • catini falfanm Ditretalium colliBlenem ànjìù in Ecclt.
panoautn.taris-« nifi neno ineunti mjH em irm m,l ficn h invaluijfntumden,. J---------■’''■■-.“..■jjf’CHwucm jermonent
jirtmnim
auttorts eodem faculo antiquioris nequaquam effe mani-
fejtum eft. Addo his de quadragefimali obfcrvatione hit
«a tradì, qua cum ntu m quadragefima. Mediolani Cere.
M B i nl n convemant *M m Admonitione noftra in
lib. de Elia & jcjumo colligi poteft.
A Deft tempus, carillìmi fratres, quod fc-Xatrefima
v oca tur; & ideo neceffe eft ut vita veftra mute*
„ n ‘'Ojtr* , Item : £.tu exterior bor,
nojtircorrumpimr,imeriir remmatur dii dim.
a. Nam ficutrenovatiir, qui de malo tranfitad borami
ita renovatui qui de bono tranfit ad nielius. Qui de iuxii-
m , vel qualibet immunditia tranfit ad caftitatem, vitam
luam renovavit. Qui aliena rapere injufte confuevetat li
lua ccepent mifencordirer diftribuere, vitam fuam renovar
Qui fuperbus’ad bumilitatem tranfierit,& qui amabat de.
trahere fiatnbus, fi emperit fratres diligere, fmedubio re-
novat vitam fuam ; quia qui erat membruto diaboli male vi-
■vendonncipit elle in cotpore novi hotninis,id eli',domini nòf- i • • •
triJefuChrifiii per fidem tedam & banun operationem , * * vpcatur> 6il<leo e® nt
Frequenter audiftis, frattes catiilimi, duos el£ homines H m? rcS Cor,“ f.ant" r ’ ^Undus defpiciatur, &c*ieftis pa.
id eft, Adam &£hriltum : ille dicitur v i s , i f t e ^ S “ f Nam fenarius numerus, à quo ih.
novus. Er ideò qui maina e f t , vetus e f t , imitando jllum ? 8 r& fexagelima, & fexcenta .Se fex millia derivo»,
qui firn m paradifo fuperbus Se inobediens • qui vero b e ' f P ff a,onem Hmc eft q u d d d p , qui fexM
nus eft, novus e f t , ièquendo illum qui £ . E i , Ì ò i S * ? « & f« ia . & f a »
n | mtis jum, & humilit corde ; & de quo Apoftolus ait • B M B m b E m B Unde f f l ìa"> feptuagefimam
FaBu, eft ehidim, ufijm ad mortem. Sed quia hoc remnus „ “ i “ “ ’* B | fexagefimam celebratis, ac deihde quinnovum
nomen habet ,idcirco admonèmus Inrw qui veteres
funt male vivendo, ut fint novi bene converfando. bemus ’ nominum myftena vobis manifeftare de*
Bt rmovareftudeantinhocVoTO"tempore miopKameffol dd d'-^p9? ? ! ' 1' ' " 1 nilni™m fa ^primunas habet ,'cpl
ta : verbi gratia , novqs qui eft per caftitarem celfandei'S addidit Telelphotus pontifex feptimam hebdomadam , &
malo opere, tenovetut celfimdo ab ipfius operis delefta r ^ ab aliis additrone.
Similiter qui humilis & obediens & mifericors & vP“ w m ‘ Pi“ 1” «m p u s fa » ,
patiens eft, renovecur neceiih eft quotidie ; ut proficiendo d'ft li qdu?1 v™ addlta eft bob3 hebdomads, S£
crefeat in ipfis virmtibus , H | illud quod fcripmri, r a f im f & à fa8 r “ * 4 q“afUOI: H H
eft : Bmtt de vinate i„ virtutem. Nemo noflrum, cariffimi fi ; ita a fepreqa ieptuagefima difecurus
fir, quia baprizatus eft ; quoniam ficut Aon omneA A q T r dcc,B’am feptimanam,
qui in ftadio currunr, accipiun Sravium — “ ’ ea‘” voca,“ '" s #Bagefimam , fed o ito g e L am , ferbollo,
quod inchoaverunt.Apere^KfeAeranr EtTcufme qui & e Q-uadraSe®ma ¡de» fervarur i quia Moyfes, & Elias.
adverius alternili pugnar’ , Ab o L ib u ! fe abiinet^• ita ’ & & Salvator quadragli,,a d.ebus & noitibus ¡ejunaffelegun.
vos ab omnibus vitiis abftineredebetis, ut diabolum v e f f, , (^ l n<Iuagefil"Ìl ,deo a qajbufdam fervatur, in qua
tturn perfecutorem, fupcrare poffitis. Miferi homines’ cum n ? “ nq“a8'B« 4^ i quia fi (ubftraxeris ab his feptem
penculis vira fum Jc immenfis laboribus ferviun! regi ter- p duo di^P . nifi quareno
pro beneficio citò tranfituro & perituri • quale , os duodies. «cmipfis duobus diebus alii jejunaur,
non ferviris - regi eieleftis regni beatitudine peroranti eam r BOnudeft ,m crena Domini,& irifabbatofanao.Sexage.
qqe laborantibus largìenci ì Jam quia per (idem ad vineam Ì ' -° celeb“ “ '£ 'M qua fent o&p bebdomadi, « id eft,
id eft, ad lanàri Ecclefia: uni,arem vocari eftS à Dom^ol ;J i“ bftra’ieri,s « * ? Dominicosdies,
ita v iv ile , & ita converfamini , ut denarium, id eft reeni * r ferlas> 4uadraS>Bta dies folummodo remi).
ca.l.0-1. , .* ociiatium, id e lt , regni nent je)unii.SeptuageGma vero,à qua ufquein pafeha fune
fliìVPm If'nnmqnm u ■'A mit f . . ._________. i- . .
I n.- r i ' • uciwrium , ia e i t ,
c®leftis fehcitatem, Deo largiente , accipere valeatis.
4. Nemo defperet de magnitudine peccatorum fuorum
dicendo : Multa funt peccata mea, in quibus ufque ad fe-
neccutem & decrepitam xtatem perfeveravi, jam prome,
ieri non poterò indulgentiam , maxime quia peccata me di-
milerunt, non ego illa. Abfic ut talis de Dei mifericordia
deiperet ; quia alii primà horà, alii tertià , alii fextà
r p .,...o ,r il,„6Mui1„ w.».«, a. ijiia uiquein paicha iunt
novem feptiman®, b id e f t , iexaginta tres dies ; ideo ab
aliquibus celebratur ,quia fl fubftraxeris novem dies Do-
minjeos propter Domini refurredtionem, & novem quintas
ferias propter Pominicam cosnam, Sc cotidem fabbata, ne
videamur iabbacizare cum J.ud®is i non amplius quam tri*
ginta fex dies remanent ad jejunandum : quos omni devo-
tione ipfe vos abfervare concedat Chriftus dominus nofter*
Olli v 11/1 f Rr tflmnor m m h o . , O . . . » r • ■ r
pueruia, alii in adolefcentia, alii in jüventute alii in fe .r in ' & re8Ba t«M DeoPatre 111 umcate Spiritus Omt-
neftute, alii in decrepita xtate ad k r i S Í " D“ S> f “ C“níla
i beatitùdine, pam quia f ». Codex Biblioth. Ambr. Sc t
d. lidem Cod. Ambr, Si Reg. i,
mi Rig. eir die
cß, fixagiuta
ftxaginta.
C C iij