s ex Athenis periata: funt : ficut Se Gxscis ex He- A Hoc tarnen loCbUn carne eflè fic intelligemus, quia ance
_ t — j fidetn in carne eranius ; 'lub peccato enim vivebamus, hoc
eft , carnales fenfus fequentes, vitiis Se peccaris fubjaceba-
mus. Senfus autem carnis e f t , non credere fpiritàlià , id
eft , fine commixtione viri virginem peperiflè, & ex aqua
Se Spiritu fanéto hominem denuo nafet, Se folutam ani-
mam à copula carnis rurfiis in carne refurgere. De his dif-
fidens, in carne eft , hinc : •
Vitia, a i t , peccatorum . qua per Legem oflenduntur, ope-
rabantur in membris nofiris , ut fruttificarem morti. Mani-
feftum eft quia qui non credit fiib peccato a g i t , Se capti-
w _ vus trahitur ad vitia admitccnda fu t fruitum faciat morti
gi viri. H®c lex de Evangelio e f t , 11011 ex Moyfe, neque 3 fecund® : lucrum enim tunc fàcit mors, d cùm péccatur.
In membris tarnen dicit vitia operari,‘ ,
non in corpore ,. ne
ocòafio'effet male traftantibus corpus ;
quia in malilobr
quio lingua arguitur, & in furto manus corrìpitur, & in
diflimulante aures increpantur , & ita in ceteris , qu® e
quamvis de corde exeant, d Domino in Evangelio adteftan- Manii.ij
te; membrorum tamen minifterio explentur operibus. Dif-
putatio h®c tangit Judteos , & eos qui Chriftiani dicun- ....
®is. Ante Moyfen enim 11011 latebat Le x, ied ordb non
erat , neque autftoritas. Non ignorantibus ergo legem
dicit :
Qttta Lex dominatur homini > quanto tempore vivit. Non
eft occultum jammern vitam hominis efle lub lege natura:,
qu® data eft mundo : h*c Lex generalis eft. Nunc vero
aliam proponit fpecialem ( quamvis & ipfii generalis eft ,
led dum non recipitur ab omnibus, fit fpecialis ) per quam
vult probare adiertionem fuam j gradatim enim vult crade-
re veritatem. Dicit ergo:
Nam qua (üb viro efi mulier, vivente viro, alligata efl le.
ex jufticia terrena. Aliquid ergo > duce natura , aliquid ex
lege Moyfi addi feen tes , perfedti fa£ti funt per Evangelium
Chrifti. Sequenti ergo exemplo apertius iuadet-Ghrif-
tianinnum exutum eflè.à lege fa&orum, non ab omni lege
; nec ultra jam expedire eile fub lege, ne gratiam Dei
evacuet reverius iub legem ; quia Dei gratia liberavit à
lege hominem , ut fpiritu, id eft mente ,ferviat Deo. Sicut
enim.mulier, mortuo viro,liberata eft à lege viri,non à lege tu r , Se fub Lege volunt vivere ; ut difeentes carnales fe
natura: : ita & hi qui gratia D e ia liberati à lege funt, à qua effe, recedane a Lege. Vitia tarnen peccatorum qua: dotenebantur
rei ; ut mortua iliis fit, ut Chriftianifmo junóti miliari in carne agentibus dicit, per Legem oftendi, non
non fint adulteri. Si enim lex apud illos vivif , adulteri per Legem fieri demonftrat ; index enim peccaci Lex eft ,
funt -, & nihil illis proderit dici Chriftianos , quia obnqxii Q nongenitrix, reos faciens peccatores.
erunt ultioni. Nec enim legis erit adulter, fed Evangélii, ' Nunc autem foluti fumus a Lege mortis, in qua detinebacjui
mortua lege.jundus Evangelio, poft redit ad legem; mur. Soluti fumus à Lege,dum remiilìonem peccatorum
ortua enim lex dicitur , quando quem tenebat reum,
ignotum eft e i , au&oritate legis celiarne.
Quod f i mortuus fuerit vir ejus > liberata eft a lege viri ;
lo crucifigere permifit, feiens pro nobis elle & contra ilium
; idcirco per corpus Chrifti fiilvos nos dicit fadtos.
Mori enim Legi Deo vivere eft ; quia Lex dominatur
peccatoribus. Cui ergo dimittuntur peccata , mori tur Legnus
refurre&ione prom ilia.
Cum enim ejfemus in came. Cum in carne f it , eft enim
in corpore , negat fe elfe in carne ; quia hie dicitur elle in
carne, qui aliquid fequitur , quod lege prohibetur. Igitur
in carne elfe multifarie intelligitur : nam omnis increduli«
in carne e ft , id eft , carnalis ; Sc Chriftianus fub lege
aliquot , liberali i -Lege non erunt fub ilia
1 expedite. effe fub Lege ; ut mortem fee
lem cod. Mortua enim Lex dicit •Jfat e
MIT. Carn.
, Corb, cod, i w peccai,:r in membrit. Sane 1
1 audoritat. Si an-
' 'ft- I
[it operati fite.
e. Domino in Evangelio adteft.-inte , aberat ab eltic. omnibus. Sc niff, non-
! 1 nullis : fed ex aliis pluribus rcfticutupi eft.
I f. MU", aliquot , Lit lera autem confummantur. . . . ab errore malo ini
i hibuit.
I g. Rom. edit, cxpunxic in Exodo ¡ quod tamen in omnibus aliis > & mil'.
I repor i tur.
ir. 6.
accepimus ; non enim jam haber in nos poteftatem , infidis
enim Se peccatoribus dominatur. Lex autem mortis ideo
difta eft,quia punit reos ; mortificar autem peccatores : non
ut non fit adultera , f i juncla fuerit alteri viro. Sublati à ergo mala e ft , fed jufta. Quamvis enim malum fic patienti-
L e g e , accepta remimone peccatorum, Se jundi Evangelio" \ bus, quod infertur à Lege ; fed illa non eft mala , quia jufte
non fune adulteri Legis ; quia morcua apiid illos eft. Si au- infere iram. Itaque non mala eft peccatoribus, fed jufta ,
rem fervames Legem, accedere, fe putant ad Evangelium, bonis vero fpiricalis eft. Quis enim dubitet fpiritale eflè
rei erunt Se adùlteri ; quia viva lege junxeruntfe ndei, Se prohibere peccare? Sed quia hoc non potuit, ut iàlvarec
erunt in utraqueadulteri. Dhominem"remirtendo peccata, lex fideidata eft, qinéere-
Jraque,fratrcs mei , & vos mortificati efiis Legi per cor- dentes liberaret à dominio Legis ; ut poflènt reparare fe ad
pus Chrifti. Quoniam Salvator nofter corpus fuum diabo- vicam , quos Lex tenebat reos ad mortemi Ipfis enim Lex
morris e f t , quibus iram operatur caufii peccaci.
Ita ut fìrvìamus in novitate fpìritus, & non invetufiate
littera. Hic Legem tangere putatur , quam quidem ad
comparationem legis fidei inferiorem facit ; non tamen inig
i , hoc e f t lib e r a t i à Lege. Itaque per corpus Chrifti micam judicat. Nam ideo dicit nos erucos à lege mortis,
hoc confequimur beneficium ; tradens enim corpus fuum ut ferviamus legi fidei, qua: nobis pr*fidium contulit fà-
Salvator, mortem v ic it, Se peccarum damnavir. In ipib lutare, quod vetus lex non poruic ; ne grati® beneficium
enim peccavic diabolus, cùm illiim innocentem occidit , inanire videamur, legi veceri fervientes. Lex vetus noncriqui
pcccatum omni.no nefeiret ; cùm enim hominem fibi minis utique nomen eft , fed temporis vel ®tatis ; fenuit
peccati causa defenderet, inventus eft ineo reus, inquoac- epim, quia ceffiivic. Lex autem fpititus ipfa eft lex fidei ;
cufabat. Hinc fiuftum eft ut omnes credentes in Chrif. p quia fides in animo e ft , nec operibus addiicirur, "fed cor-,
tum , eruancur à lege , fublato peccato ; c quia viétum de creditur : Se mens ipfa intelligit natur® fu® eflè quod
peccatum , quod eft diabolus, per'corpus Chrifti, non credit, nec oculis cemirur, anc manibus palpatur • Se
ha ber auftoritatem in eos, qui ad illuni pertinent, à quo qu® fperantur dona, non vifibilia funt, nec terrena,fed
vidus eft. Dum enim non peccar Se occiditur quafi reus ; ipiritalia. Vetus ergo lex in cabulis lapideis formata eft :
vicic peccatum de peccato, hoc eft, diabolum proprio pec- lex autem fpiricus in tabulis cordis fpiriraliter fcribitur,
caro , quod in eo admifit, damnavir': Se chirographum ut fit sterna : f littera autem legis veteris statexonfumiquod
peccato Ad® decretum era t, delevit ; quando ab in- tur. Eft Se alia inrerpretatio legis fpiritus ; ut quia prior
feris refurrexit, data hujufmodi forma credentibus fibi, ut lex ab opere malo inhibuic, h s c autem, cùm nec in corde
à morte' fecunda teneri non poflènt. A c per hoc mortui peccare debere dicic, lex fpiritus vocatur; ut tòtum homifumus
Legi per corpus Chrifti ; qui enim Legi mortuus nerrr fàciat fpiritalem.
non fuerit, reus eft : Se qui reus eft , fecundam mortem Quid ergo dicemus ? Lex peccatum eft ? Abfit. Quo-
evadere non poteft. p niam legem mortis hanc dicic, Se erutos noi ab ea grarù-
TJt fitis alterius 'qui ex mortuis refurrexit, ut fruSlifice- latur, Se in illa Deo fervire negat ; ne iniquam hanc admut
Deo. Hoc dicic, quia ideo mortui fumus L e g i, ut de ferere putaretur, hoc purgar, cùm dicit : Abfit.
cecero Chrifti fimus fervi fòlius : & hoc erit frudificare Sed peccatum non cognovi, nifi per Legem. Non ergo
Deo. Adquiritur enim D eo, qui in gratia ejus manet, di- peccatum eft Lex, fed index peccati ; oftendic enim Se qu®
t - 7.
îateban#peccata, Se quia impune futura non eflènt apud
Deum. ^ùo comperto , homo fadus eft reus ; Se ideo non
videcur gratiàs agere Legi. Qiiis enim libenter habeac
eum , qui fibi poenam imminere annunciac ? Legi autem
fidei gracias agit ; quia qui per legem Moyfi reus fadus
eft, per legem fidei reconciliatus eft Deo : quamvis Se ilia
vivens in carne eft ; & qui d e hominibus aliquid fperat, in jufta Se bona fit ; oftendere «cenim imminens periculum ,
carne eft •, Se qui maie, incelligic' Chriflum,in carne eft ; Se bonum eft. Sed huic magis gracias agit, per quem erepeus
fi quis Chriftianus luxuriofam habet vicam , in carne eft. .de periculo vivir.
Nam & concupifcemtam nefiiebam , nifi Lex diceret in 2
Exodo : Non concupifces. Non difcreyic concupifeentiam
banca peccato* fed mifcuit , hoc fignificans , quia cum
nec fufpicio quidem eflèc iftud non licere apud Deuni >
cognovi, inquit, eflè peccatum. Sub fua perfona quafi generalem
agit cauiàm. Lex itaque concupifeentiam probibet
, qu* ptopterea quod obledamento eft, non putaba-
tur eflè peccatum. Simplex enim videbatur caufa, concu-
pifcere aliquid proximi, hoc autem Lex prodidic effe peccatum
: f®cularibus namqije hqminibus * nihil tam inul-
tum videtur Se placidum , qaam voluptas.
Occafione ergo accepta , peccatum per mandatum operatum
eft in me omnem concupifeentiam. Omnem dicens concu- ]
pifcentiam , cunda peccata lignificat, Sqpra enim con-
cupifcentiam jnxta Legem memorat, cui nunc cetera ad-
dens v itia , omnem dixit concupifeentiam operatam in ho-
mine impulfu diaboli, quem in peccato fignificat ; ut in
concrarium fieret homini Lex ,qu® data erat,,ut prodelfet :
Videns enim diabolus auxilium per Legem provifum homini
, quem in b condicione fe tam propter peccatum
Ad®, quam propter ipfius habere gratulabatur , intellexit
fa dum adversùm fe. Quem enim vidit fa dum fub - Lege,
ro certo habuit de fuo iubiatum dominio ; agnoverat enim
omo quomodo pcenam inferni evaderet. Hinc exarfic <
iracundia advèrfus hominem, ut illi Legem inverteret ; ut
prohibitas admittendo , Deum rurfus offènderec, & de-
nuo in poteftacem diaboli caderet. Ccepic non imperare,
fed fubtilicer fallere ; quoniam in Lege data amifit dominium
diabolus, feiens hominem ad Dei judicium de cecero
peni nere.
Sine Lege enim peccatum mortuum crai. Hoc duplici gè-,
nere intèlligendum eft , ut Se diabolum in peccato feias
figniheatum, c & hoc ipfum peccatum , quod vocatur pec-
cacum. Mortuus enim dicitur fuiflè diabolus -, quia ceflà-
bac ab illufione hominis ante Legem , fed erat quafi quietus
; fecurus enim erat de poflèflione ejus, Peccatum au- j
rem mortuum effe dixit ; quia putabatur quod non imputa-
retur apud Deum : ideo apud hominem mottuum erat,
quafi impune peccaretur. Nam non. latebat peccatum ,
ficuc fupra dixi : fed ignorabatur hoc, quia Deus judica^
turus eft. Quod cum data Lege manifeftum eft revixiflè
peccatum. Quare revixit, nifi quia ante vixerat, Se pof.
tea defidia hominum mortuum ®ftimatumeft, cùm vive-
ret ? Putabatur enim non imputari peccatum, cùm imputai
retur. Vivens ergo pro mortuo habebatur.
Ego autem vivebam fine Lege aliquando. Quid eft fine
L e g e , cùm Lex femper fuerit, ficut fupra memoravi ; nifi
quia fine timore Dei homo vivebat, fecurus quod non eflèc
Deus judicaturus a£tus humanos.
Sed cum venijfet mandatum , peccatum revixit. Ideo dixit
revixiflè peccatum, ut fignificaret quia ante vixerat : poftea
autem defidia hominum mortuum *flimatum eft , cùm vi-
veret, ficut aflolet falla fama fieri d peregrinis. Hoc ergo
fignificat quod in initiis non latueric p.eccatum imputari
apud Deum, hoc eft vixilfe : fed cùm confùetudo peccandi
hoc obliteraflèt, mortuum xllimatum eft ; ut crimen cum
perfòna dcfìcere putaretur. Cùm autem data elfet Lex vel
reformata, revixit apud eos, apud quos mortuum *fti-
matum erat -, cceperunt enim feire imputari peccatum.
Ego autem mortuus fum. Mortuus eft homo ; quia videt
fe reum effe apud Deum , qui ante fè putabat non futurum
obnoxium ex his qu* peccabar.
E t inventum eft mi hi mandatum, quod erat ad vitam datum
, hoc effe ad mortem. Verum eft, quia Lex ad vitam data
eft : fed cùm hominem non folum de preterito, fed &
de futuro peccantem reum fecic, ‘ fa età eft Lex data ad vitam,
eflè ad mortem : fed, ut dixi , peccanti ; quiaobe-'
dientibus proficic ad vitam.
Nam peccatum, occafione accepta per mandatum > feduxit
me, & per illud occidit. Peccatum hoc loco diabolum in-
tellige, qui auótor peccati eft. Hic oceafionem per legem
invenit, quomodo crudelitatem fuam de nece hominis fa-
tiaret ut quia V Lex comminata eft peccatoribus, homo
a. Edit, quidam Parif. nihil tamen jucundiim. Non' fatis apte.
b. Ita vet. edit, à qùibus hoc folo reeellìt Rom. quod voces alio ordine
collocavit : nifi", autem majori numero, quem in conditione fe ( nonnulli fua )
propter peccatum ^id.t habere gratulabantur : alii vero licet corrupti magis ad
edit, accedunt leftionem, quam ictincmus.
. c. Rom. edit, (y hoc ipjum quod vocatur peccatum. Mortuus enim diccbad.
Voti peregrinii fubnefìunr non pauci mil", non vera : fed parmn db ite. |
Appendix Tom. 1 1 .
inftindu ejüs p'tohibita fempet’adrùitreùs, offenfo D eo , ul-
tionem Legis incurreret ; ut ab ea qu* illi profùtura data
erat, datnnaretur. Quia enim invito ilio data eft Lex, exar-
fit invidia advèrfus hominem, ut eum amplùjs vitiofis vo-
luptatibus macularet, ne mànus ejus evaderete
Itaque Le x quidem fitntta, & mandatum fanSlum » &
juftum, & bonum. U t nihil adverf® fùfpicionis remaneret
in Lege, fic illam commendar, u t non folum juftam hanc ,
fed Se fandtam & bonam pronunciet. Nam mandatum
Legem intelligi evangelicus termo teftatùr. A it enim : Si
vis ad vitam venire , ferva mandata.
Quod ergo bonum eft, mihi mors eft ì Abfit. Vere abile
; unde enim fieri poteft, ut quod bonum elle probatur,
mors incelligatur ?
Sed peccatum ut apparent peccatum, per bonum mihi operatum
eft mortem. Diabolum dicit per bonum oceafionem
accepifle, ut malum operaretur homini, dum illum fedu-
cit ad mortem ; quia ut ea qu® ante Legem male gefta fiint,
per illecebram cupidiuis probarentur elle peccata, & de cererò
vitarentur,! data eft Lex,manifeftata in litteris.Tunc in-
cenfus eft fatanas * per bonum Utique ; vidit enim provided
homini, &dllicita illi fuafic ; ut pro vita ex Lege ei
mors proveniret. Quod quidem negligenti® human® ad-
; fcribendum e ft , qu® fic vigorem natur* fu* infirmavi?“
cupiditate peccandi, ut fuggeftiones adverfarii reprimere
non poflèc. Inimicus tamen , quem ift peccato fignificat,
ut appareat effe inimicus, per Legem accepit oceafionem
operari homini mortem. Dum enim ad illicita illum fua-
fit , apparet eflè inimicus. Quamquam & ante legem mortem
homini procuraverit, excepta prima caufa Ad®, poft
Legem tamen majores ei pcenas apud inferos ,ubi mors fecunda
e f t , adinvenit. Minus enim criminis eft ante Legem
mvnifeftatam peccaflè, quam poft Legem.
V t fiat fupra modum ipfum peccatum peccans per mandatum.
Quid eft, fupra modum ; quafi datus fit modus de-
, linquèntibus, cùm peccare non liceat ? Sed D èi yerba funt
dicentis : Non funt completa peccata Amorrh&orum. Per
quod oftendic meùfuram quamdam effe deliìborum , quam
cùm impleverint peccatores, vira digni minime judicen-
tur ; ficut & Pharao, h quia iftum modum impleverac, Dei
virtutes Se figna in illum oftenfà funt, per qu® ceceri ter-
riti ad emolumenta vit* fe' exercerent, ut in mortuo vita
difeatur. Sed alius eft mbdus, queni tra ¿tat Apoftolus i
uc oftendat enim* plus peccatum eflè fub Leg e, quam fue-
rat ante Legem , fupra hunc modum peccatorum amplio-
rem modum fignificat creviflè poft Legem invidia & aftu-
tia fatan* -, uc providentia Dei contraria fìeret homini,
1 cùm timore Legis minime peccare debuerit. Ideo Deus ut
invidiam diaboli vincerei, & providentiam fuam homini
ratam faceret, mutavit ordinem , mittens Salvacorem
Chriftum, > qui Se diabolum vinceret, & ftatuta Dei erga
hominem firmarec.
Scimus enim quod L e x fpiritalis eft. Quoniam feientì-
bus Legem loquitur, ideo ait : Scimus quia L e x fpiritalis
eft ; nec enim fe fub Lege darent, nifi agnofeerent iftam
eflè fpiritalem. Legem Moyfis fpiritalem vo ca t , qu® eft
data in tabulis :qu® quia peccare prohiber, fpiritalis eft;
quippe cùm vifibilia Se carnalia coli prohibear. H®c ad
commendarioiiem Legis pertinent, ne culpa forte diana
? putaretur ab aliquo ; quia' feveritatem exercuic in peccatores.
•
Ego autem carnalis fumi venumdatus fub peccato. Hominem
autem carnalcm appellar, dùm peccat. Venditus
fub peccato. Hoc eft venditum eflè fub peccato ex Adam
qui prior peccavic , originem trahere , & proprio delitto
fubje£tum-fieri peccato, ficut dicit Efaias prophe-
ta : Venditi efiis, inquit, peccati! vefiris : Adam enim ven-
didic fe prior, ac per hoc omne fernen ejus fubje&um eft
peccato. Quamobrem infirmùm eflè hominem ad pr®ce-
pta legis fervanda j nifi divinis auxilis muniatur, hinc eft
unde ait : Le x fpiritalis eft ; ego autttn carnalis fin», venumdatus
fiib peccato , hoc eft , Lex firma eft Se jufta , Se caret
culpa ; homo autem fragilis eft, k & paterno ,yel proprio
e. Rom. edit, fola, ì-v v t.t eft Lex dat* &c.
f. Vet. .¿die. cum miT. non paucis ; Lex dominata eft ; Rom. edic, eum aliis
mlT. Lex comminata eft.
g. Rom. edit, data eft Lex Itteris formata m lapidibns.
h. aliquot, quia juftnm iftum mo'dnm. Non fatis rc£le.
i. Nonnulli mil", qui & diabolum premerei, (y hominem liberaret.
k. Ita mlT. aliquot, ac Gill. edit, cacti autem mil", at edit, (y paterno fnb-
jugat us del telo.
E