Berengaudi expofitio
ncm , quam etiam Augelum forccm ; figmficat cmm Patres veccris
Tcftamenci. Angelus namque fortis intenogat quis eilet dignus ape-
quod nuljus dignus eflet apenre librum -
5 2 0
quo dielt Pfalmifta : T u es pya/ .IO
iirc librum : Johannes flet-j —0- _ - - ■, . ,
fenior vero d ic it , quod per Leonem , id eft » per Chriftum , apenendus
. i . . . __ effet liber. Per Augclunv igitur fortem Uh«i idJeofliifgrnñaannmturr , nqu«ii del lúe ra 11"“
ces advencum 'C h r ift i, interrogabant .quo tempore venturus ellec :
Johannes vero cos figmficat qui flebant, eoquod tanto tempore tar-
darcc : fenior autem prophetas dcfignac, qui dixerunt quo modo ■&
quo tempore venturus effet. Per Lconem igitur de tribu Juda Chriltus
iucellieitur, qui ex tribu Juda, & progenie David ortus elt : Léo autem
ptopter forticudinem vocatur ; quia diabolum vicie, & ck tto s luos
àb cjus poteftate eripuic. Vicie ergo Léo de tribu Juda, radix David,
diabolum v ut aperiret librum & feptem figuacula ejusjquia liber non
poffee aperiri, nifi prius vinccretur diabolus, qu x vittoria apertio fuit g & licuc^ hic liber
veteris Tellamenti. Quomodo fepcerh -fignacula aperuerit, in fequen-
tibus dicemus.
Et v idi in medio thrmi & quatuor animalium, &fcntorum, agnum
ftanttm qua f i occifnm, habentem cornua fcpum, & oculos jeptem, qui
fu n t feptem fpiritus D e i , mijft in omnem terrât». Per thronum Si quatuor
animalia-& fcnicres una Ecclcfia cüm eunttis fuis ordinibus dc-
fignatur-: Agnus veto non occifus, fed camquam occifus vifus e lt; quia
mortem in cranfitu gultavic, & paulo polt refurgens, jam non marieur
t mors illi ultra non dominabitar .- qui cornua feptem & oculos
feptem habuiffe vifus eft. Quid lint auccm feptem o cu li, ipfe exponit
' cùm fubjungit -..gui funt feptem (pi.itus Dci,miftt in omnem terrât».
- defignantur. V idcncur ergo mihi aliam
. Et vidi <£» audivi vocem Angelorum rr.ultorum in circuit u throni,
çj, feniorutn > quatuor animala»» & era* nutnerus eoi te?» milita
milliter» , dicentium voce magna : Dignus eft Agnus , qui occifus eft , accipere
virtutem & divinitarem , é> fapieruiam , & fortitudtnem, ©» honorem
, & gloriano , & benediBionem. Per thronum, & quatuor ani-
malia , & -feniores univerfa Eccleiia cum fuis dottoribus defignatur :
Angeli vero-, qui thronum, id e ft, Ecclefiam cinxifle vili lu n t , Angeli
funt qui ad cutlodiam Ecclefix à Deo deftinaci funt ,ficu t Paulus
apoftolus loquitur, dicens : Nonne omnes adm niftratom funt ¡pinues,
in minifterium mi f i propter eos, qui hereditatem capiuntfaluusl Per-
maximum autem numerai« eorum mulcitudo innumerabilis defignatur,
qui Agnum magna voce benedicere dicuntur ; quia ad quæcuinque officia
Angeli explenda deftinantur , à„ llaauuddiibbuuss ' DDeeii nnuummqquuram ceffant :■
fepeenario numero totus confiftit, utique fepeem
dona Spiritus fantti propheta in Chriftum requieviffe dicit ; lta .&
fepeem benedittiones in hoc loco ponuntur , quibus aflidue Angell
Deum laudare dicuntur. , , ,
celo eft j & qua in terra ,■ & quajuoloWi.;.?
&■ f a * .
Et omnem creaturam qua in
tus terram, & qua funt in ma
centes fedenti in throno agno.
per cam vero qux erat
, qua II , omnes audivi di-
: cornua 'vero ia pc regna <
- terra > homïnes : per eam autem quæ
fubtus"*cerram , 1 i qui jam debicum morcis folveranc , defiguan- -
tür. Quod vero dicit t •-1 qua fun t in mari, aquas maris in telligere
debemus : per mare autem loCum in quo aquæ contmentur. Quod
vero fu b ju n g i tEt qua in eo funt -, pifees qui ' in aquis morantur , m-
tclligere poffumus. Scd fi per omnem creaturam, quæ in terra e l t ,
homincs intelligere pollhmus quomodo omnes hommes
fignificationem habere cornua, aliam oculi i per feptem namque cor- £ omnes homines -— V. Tnj,.-. blaihhematores Dcipo tius
qui chriftianl vocantur, qui quamvis Deum laudare videantur, Deui
a omnes ele£ti defignantur, qui regnum Dei vocantur, quorum
-ùem mulcitudinem fuperius in feptem partes divifimus. Ad primum
igitur cornu eleâ i qui ante diluvium fuerunt, pertinent : ad fecun-
dum vero ii qui polt diluvium ufque ad Lcgem fuerunt : ad tercium
autem ii qui Tub Lege fuerunt : ad quartum prophetx : ad quintum ii
qui ex Judæis crcdiderunt in Chriftum : ad fexcum populus gentilis : ad
i fine mundi nafeituri fu n t , & cum Antichrifto
pugnaturi. ..... . - ,
Et venit & accepit librum de dextera fedentis fuper thronum. Su-
pèriùs diximus per fedentem in throno Chriftum defignatum fuiffe :
fed quia ipfe dixit : Ego in E atre; & E ater in me eft ■ qui videi me,
vìdei & Eatrem ; in hoc loco Tedens in throno Pacrem defignat :
dextera vero Patris Eilius eft : Agnus autem hominem, quem Chrif-
s adfumfic, delìgoat. Agnus
laudane -, quia ficut dicit Scriptum : Non eft fpeciof* laus in ore ‘
pece.itera. Et fi per omnem creaturam, qux in terra e f t , omnes ani-
mas debemus intelligere , quorum corpora in terra requiefeunr ; quomodo
ii qui apud inferos cruciantur, Deum laudare credendi lunt i
Sed per omnem creatufam, qux in terra, & qu x fubtus terram eft ,
fojos electos debemus intelligere : qui & in terra operibus & verbi*,
©eum laudare non defiftunc, & in cxlis cum Domino pofiti, a laudibus
ejus numquam ceffaht. Per mare vero Ecclefiam , per aquas
maris multitudinem fidelium, per pifees qui in aquis commorantur,
dodores Ecclefix poffumus intelligere. Sequicur bcnedidio, qua fide-
-o librum de dextera’ fedentis fuper D les Deum alfidue benedicere dicuntur -.BenediHio .honor, g loria,é-po-
¿hrVnum“ ac'c«It T quia homo Chrill^is à fua divinitate a c cepit, ut teftas Deo noftro in facula faculorum ; benedieunt namque eletti affi-
facramenta divinami» fcripturarum referaret. due Deum, cùm verbi* opera conjungunt. , ,
Et cùm aberuiffet librum, quatuor animalia & vìgintiquatuor feniores Et quatuor ammalia dtcebant, amen. Amen confirmatio lermoms
ceciderunt coram Agno , habentes Jìnguli citharas , & phialae auree» e ft: quatuor igitur animalia dicunt, amen, cum fanttr■ prxdicatores
blenas odoramentorum, qua funt orationes fanciorum. Quxrendum no- oprant alfidue, ut auditores eorum in bonis operibus magis ac magis
bis e f t , quomodo ante referationem figillorum liber aperiri potuerit. proficianc- E; viginti quatuor feniores ceciderunt , & adoraverunt.
Sed foiritualiter iuteltìgendum eft.Prophax naraqueadventum Chrifti, Viginti quatuor feniores in hoc loco eamdem habent figmficationem.
palfioiiem , & refurrettionem ejus aliquando per quafdam figuras , ali- quam & quatuor animalia Seniores ergo cadunt & adorant ,cum prxquando
apcrtis vocibus prxdixemnt : fed & patriarchx in fuis attibus dicatores fan tti, quanto amphus auditores fuos vident in bonis opeh
xc omnia prxfiguraverunt. Chriftus vero quando ex Virgine nacus ribus profeciffe, tanto magis fe humiliant in confpettu D e i, ficut dicit
eft-, quando paflhs eft , & refurrexit, & m cxlum adfeendit, librum Scriprura : guanto magnus e s , humilta te in omntbus, & coram D ìo
veteris Teftamenti aperuit ; quia qux ibi fignificabantur, opere implc- invenies gratiam. Sequitur figilloram apertio, qux^nonmfi b ad apervit
■ poftea vero ca q u x in veteri Teilamcnto obfcura erant & in no- tionem divinarum fcripturarum pertmere credenda eft. Nam & ea qux
vo dottoribus Ecclefix per infpirationem Spiritus fantti aperuit. Q u x fub figillorum apertionibus fetta elle_dicuntur, ad apertionem vetens
ape’rtio referatio eft figillorum. Quod autem fcquitur, quod quatuor ac novi Teftamenti pertineut : & ficut omne corpus elettorum ex
animalia & viginti quatuor feniores ceciderunt coram Agn o ,a d eof- E feptem partibus confiftit, ita funt & ieptem fig lila , qux unicuique
dem dottores Ecclefix pertinet ; quoties enim nativitatem > palfionena, parti conveniunt, ad demonllranda ea qux in aivinis fcriptqris -ob-
& refurrettionem Domini ad memoriam redneunt, & quibufeumque feure pofita funt, vel quid fanttorum patrum fetta fignihcenc. Apermodis
h x c à fanttis patribus prxfiguwta, & à prophetis prxdittafunt, rio igitur primi figlili ad ea qux ante diluvium fetta funt, pertinet s
recolunt : quotiefeunque h xc qux in Evangelio obfcure pofua fu n t , fecundum vero figillum ad patriarehas : tercium ad eos qui fub Lege
inveiticrarc non definunt , toties eis liber iignatus aperitur. Cadunt fuerunt : quartum autem ad prophetas : tres vero apemones , qux reirò
coram Agno , cùm per meditationem divinarum fcripturarum fidux fu n t , ad novum Teftamentum pettinent. Quinta apertio perticonfiderantcs
immenfem clemcntiam D e i, humiliant fe in confpettu
creatoris fui *.& quanto fe per humilitatem dejiciunc, tanto amplius in
amorem ejus exardefeunt ; quia humilitas qu x fit in confpettu D e i ,
nutrit amOrem Dei. Per citharas -autem qux animalia & feniores
habuiffe dicuntur, mortificado camis defignatur, ficut dicit Apoftolus
:Mortificate membra veftra qua funt fuper terram , fernicationcm ,
net ad martyres: fexra, ad Judxorum d ejettionem,& gentium v
tionem : feprima ad adventum Chrifti pertinet: & cur in feptimo loco
adventus Domini ponatur, in fcquentibus dicemus. Sed quxrendum
nobis e ft ,c u r per vifionem quatuor equitum , apercio veteris Tefta-
menti figuretur; eques namque ex pace e q u i, iriationabilis: ex parte
veto prxfidentis, rationabilis effe dignoicitur. Similiter & qux-
dam prxcepta legalia ex parte lit terx , irrationabilia: ex parte autem
imiti un ditiam , avaritiam , & cctera. P hialx vero aurex corda funt — ... r . — r— —0— t
fanttorum, fpiritali fapientià repleta , qux odoramentis piena fuiffe p alle go rix, valde iationabiliaellecomprobantur.
dicuntur. Quid fint autem odoramenta > ipfe exponit, cùm fubjungit -
t - ix..
Qua funt orationes fanciorum. Et ut h x c odoramenta ad Deum ad-
fcendant, Pfalmifta prccatur, cùm dicit : Dirigatur oratio men, ficut in-
ctnfum in confpeBu tuo.
Et -cantabant canticiim novum dicentcs. Populus novus canticum
novum cantat : canticum novum canticum eft Evangelii. Dignus es,
domine Deus , accipere librum, & aperire fignacula tjus. H o c quod
dicit > ad humanitatera ejus pertinet ; nam fecundum divinitatem nihil
accipere pocuit, quia omnia fempcr habuit. Cut autem dignus
fuerit accipere librum, & folvcre figuacula ejus, fubdendo manifeftar :
Gjuoniam occifus os, & redemifti nos Deo in fanguine tuo ex ornni
tribù , populo, & natione. H ie . demonftrat ex omnibus gcntibus
Ecclefiam fui ile collettam > nam fuerunt quidam h x re t ic i, qui hoc
ncgavcrunt-
Et fecilii nos Deo noftro regnum & facerdotes : & regnabunt fuper
terram. Si fantti Dei regnum Dei funt, quomodo fuper terram,
id e f t , fanttam Ecclefiam regnare dicuntur ? Santti ergo Dei regnum
De i funt ; quia in ipfis regnat Deus : & rcges funt ; quia fe & alios
optime rcgcre noverunt : qui ctiam & facerdotes dicuntur -, quia fer
ie t ipfos quotidie igne caritatis fucccnfi , p a compunttionem cordis
& lacrymas Deo offerre confuevcrunt, ficut dicit Pfalmifta ".Sacri-
ficiitm Deo fpiritus contribulatus. Sivc facerdotes Dei dicuntur, co
E T vidi cùm aperuiffet Agni.
p
il. & regnatimi» fuper tern
o ad fjfplendum totuia hiai
• Sunt quidam qui fe ( f aliti 8CC.
n fimul aonfpirant.
_ _ unum de feptem fignaculis. Apertio
primi fignaculi, ut fupra dittum e f t , ad ea qu x ante diluvium
fetta fu n t , pertinet. Agnus igitur primum figillum aperuit, quando
ea quæ ante diluvium gefta lunt, doftoribus Ecclefix qualiter fpiri-
tualiter iatelligerentur, Spiritus fantti gratia patefecit. Et ut quid fit
apertio figillorum plenius manifeftemus, de apertione fingulorum figilloram
pauca dicamus. lu Genefi feriptum eft quod plantaverat 1
Deus paradifum volupeatis, in quo pofuit hominem , qucm-fbrmave-
rat :qui diverfis arboribus confitùs effe dcicribicur. Per paradifum igitur
Ecclcfia: per arbores v e ro ’paradifi dottores Ecclefix defignantur.
Et ficut arbores paradifi vittum poinorum præbcbant primis homini-
bus ¡ta & dottores Ecclefix vittum verborum divinorum animabus
fidelium in Ecclefia conftitutorum præbere non defiftunr. De ligno
autem vitx ,& d e ligno feientiæ boni &m a li fuperius diximus. Fons
vero qui egrediebatur de medio paradifi, Evangelium fignificabat, qui
in medio fanttæ Ecclefix exoritur. Qui iiidc in quatuor capita divi-
debatur ; quia dottrina Evangelii in quatuor libros diyiditur, & circuit
omnes terminers terrx. _
Nam & Adam Chriftum figuravïp , Eva vero Ecclefiam : & ficut
Eva ex latere viri dormientis fetta e f t , ica & Ecclcfia ex lacere Chrifti
in cruce pendentis febricata eft -, quia cjus fanguine rcdemta & mundata
1 b. Eædcm edit.ad perreilionem divinarum fcripturarum. Et iftftt, ad ptr-
I ftüionem venus ac novi Teftamenti : mil. utrobiqae. ad apertio,t,m.
5 2 I in Apocalypfm. De Vifione III.
eft à fordibus. Duo filli'nati funt A d x , Cain & A bel : Cain populum A latitudine cxoriebatur, & in cubito furfum cònfummabàtur ; quia
“ " ■" caritas q u x ex fide nafcitur,in magna latitudine erga proximoram
curam fernet ipfain extendit. Surfum vero in cubico confummatur -,
quia omnis fpcs fidelium atque defiderium ad unius D -i vifionem
tendit.
Quod autem N o e ad juifionem Domini ex omnibus animantibus
mundis & immundis mafeulos & feminas introduxit in arcain , lignificai
quod mali & boni in Ecclefiam introduccrentur. Sed de mundis
feptena , & feptena : de immundis vero bina Se bina, mafculus & femi*
na in arcam introierunt ; per munda namque animalia e le t t i, per im->
munda vero reprobi defignantur. Munda itaque animalia in ieptimo
numero ponuntur; quia illi foli eletti fu n t , qui per gratiam Spiritus
fantti ab operatione donorum ejufdcm Spiritus fantti alieni non lunt:
reprobi vero in fecundo numero ponuntur ; quia folo corporc & anima
in Ecclefia confiftunt, mence vero extra Ecclefiam funt.
In fequentibus quoque fcriptum eft : Sfuia aperiens Noe feneftra
' quam fecerat, dimifit corvum, qui egredieb
Jucxoruin: Abel vero Chriftum fignificavic. Obtulir Cain de lìuftibus
a cerix 11111 nera D omino;quia populus Judxorum qui terrcnus tra t,
terrena munera offerebat, id e l i , primitias, dedmas , facrificia, Se
cetera qu x in Lege jubebantur : Abel vero obtulit ‘de primogenicis
gregis lui , & de adipibus eorum. Primogeniti gregis fune apoftoli >
quos primos gcnuit Ecclefia, & ex quibus Ecclelu nata eft; : adeps vero
fides eft apoftolorum. Obtulit igitur Abel de primogenicis gregis
fu i , & de adipibus eorum ; quia Cnriftus apoftolos, quos de mundo
clegerat, fidemque illorum Deo Patri obtulit. Cain invidia duttus, co
quod refpexiffct Dominus ad Abel, & a d munera cjus, interfecic cum :
nmiliter & Judxi videntes figna , qu x fua & Parris virtuce Chriftus
operabatur, interfecerunc cum, qui fratcr illorum erat fecundum car-
nem. Malcdixit Deus C a in , eo quod interfeciffct Abel fratrem fuum :
dixitqne ci quod vagus Se profugus effet fuper terram. Similiter Se
Judxi non (olum à D e o , led à fernet ipfis malcditti fu n t , quando
dixerunt de Chrifto : Sanguis ejus fuper , <> fuper filios noftros.
Suncque vagì Se prodigi fuper cerram ; quia propriam fedem nullam ® batur, donec ficcarentur aqua fupei
habentes, per univerfes gentes vagancur. D e apertione igitur primi fi- r .j^ |g jj£ |g i| jg j|^ g | j|g |&
ö li tan tum dixiffe fuffici
Audivi unum ex quatuor animalibus, dicens: Veni, &■ vide. Eamdem
fignificarionem habet primum animal, quam & fecundum, &
tertium , & quartum ; (ignificanc enim dottorcs Ecclefix. Quod autem
d ic it : Veni v id e , ad intelligentiam fpiritualem nos p rovocat, ac (i
dic crct: Veni non pailibus corporis , fed palfibus mentis ; & incellige
fpiritualitcr c a , qu x primo tempore hiftorialiter fatta legifti.
regredte-
Per corvum avem niger-
..... Judxi infidelitatc tenebrofi defignantur. N o e igitur de arca
corvum emifit; quia dominus nofter )eius Chriftus äconforcio fanttx
Ecclefix populum Judxorum feparavir. Poft corvum emifit colum-
bam, q u x cum non inveniffet, ubi requiefeeret pes c iu s , reverfa elt
ad eum in arcam. Secundo emifit columbam ex arca, qux venit ad
eum ad vefperalii, portans ramum o liv x virentibus foliis in ore fuo.
Terrio emifit columbam, qu x non e il reverfa ultra ad eum. Per columbam
fxpe Spiritus fanttus figuratur, eo quod in columbx fpc-cie ,
fuper Dominum defeenderit.
Et ecce equus albus, qtti fedebat fuper tum , habebat arcum, ö*
data eft ei corona , rfj> exivtt vincens, ut vinceret. Equus albus juftos
qui ante diluvium fucrunt, defignat, qui propter innocentiam al.bi
dicuntur. Scffor vero equi Dominus e lf ,q u i lanttis fuis xccjnalicer
prxfidet. Per arcum autem, qui procul fagittas a fc mictit & vulnerat,
vinditta Domini poteft defignari; qua & primos homines propter , , .
inobedientix culpam damnavit, & Ca in propter fratricidii reacum fep- viris , qui ante Legem fuerunt, gratiam Spiritus fantti dedit : & qi
Sed quxrendum nöbis eft quid fignificct trina emillio columbx
& bina reverfio. Tres cmilfiones tria tempora fignificant : piimum
ante L e g em , feaundum fub L e g e , tertium fub gratia. In hoc verdf
lo co Noe Deum, arca autem cxleftem Dei habitationem defignat.
Noe primo columbam ex arca emifit; quia Deus omnipotens fenttis
■ • ~ l i - r n. . .. . -..„um album Legem nön habebant ,'divina prxcepta qux poftea data funt, per d<
tuplum punivit. Per coronam nihilominus , ficut & per cquum
julti qui ante diluvium fuerunt, defignantur. Exivit vero vincens, ut
vinceret, quando ftatulc uc per aquas diluvii omnis mulcitudo rcprobo-
rum dclerctur.
Et cùm aperuiffet (igillum fecundum. Sccundi figilli apertio ad arcx
fabricant , & ad juftos qui ante Legem fuerunt, pertinet. Ad demon-
ftrandam ergo lccundi figilli apcrtionem pauca de his loquamur. In
Genefi fcriptum eft quia dixit Deus ad Noe : fa e t ib i arcam delignis
lavi, atis manfiunculas in arca facies, & bitumine Unies intrinfecus &
extrinfecus, & ficfacies earn. Trecentorum cubitorum erit longitudo arca,
quinquaginta cubitorum latitudo, & triginta cubitorum altitudo illius.
Arca Ecclefiam : Nòe vero tabricacor arcx Chriftum febricacorem Ecclefix
figurabat. Q u x area ex lignis lxvigatis fetta fuiffe defcribitury
per ligna lx v ie a ta , qux & aquas prohibuerunt,& vitam omnibus ani-
malibus intra Le conftitutis fcrvaverunt, dottores Ecclefix defignantur,
qui & dottrina & feriptis fuis aquas diverforumerrorum ab ingreffu Ecclefix
prohibent, 6c vitam iis q g f cW f c -
& exemplis fervane : qux Ixvigata effe dicuntur, id e f t , ab omni aft>e-
ritate vitioru'm eiminaata. Per manfiunculas v e ro , q u x in arca fieri
juffæ funt »diverfi ordines in Ecclefia defignantur; alius enim in coniugali
ordine , alius in continenti, alius in monachico , alius in facer-
dotali, dum D eo fervire ftudent, quafi in diverfis manfionibus habitant.
Per bitumen autem, quo lita fuiflè dicitur, divina feriptura defignatur.
Tabulx ergo ex quibus arca fetta eft , qùas dottores Ecclefiæ
fignificaffe diximus »bitumine intrinfecus & extrinfecus licx fune;
quia dottores Ecclefix intrinfecus. liti funt per fapienciam, dottrinai«-
que divinarum fcripturarum , & cxcrinfecuS per opera virtutum.
Trecencorum autem cubitorum longitudo arcx fùiftè defcribicur,
quinquaginta cubitorum latitudo, & triginta cubitorum altitudo illius.
Per longitudinem igitur arcx fides, per latitudine«! caritas ,per altitu-
dinem ^>es figuratur. Longitudo ergo arcx in trecentos cubitos c x -
tenditur ; quia fides noftra in confèjflìone fanttæ Trinitatis confiftit : g
centenarius vero perfettus eft numerus. In trecentos ergo cubitos r"
fides noftra prxfignaca eit ; quia xquam perfettionem habet Pater &
Filius & Spiritus fanttus, ficut feriptum eft : ¡¿ualis Eater, tails .Hitts,
tal i s Spiritus fanêtus.
Latitudo nihilominus ejus in quinquaginta cubitos dilatarne ; quia
fides per dilettionem operatur. Scd non incbnvcnicnter per quinquaf
inta cubitos latitudinis caritas figuratur ; fepties enim feptem qua-
raginta novem feciunt :quod fi unum huic numero addideris, quin-
quagiùta invenies- Dilcttio ergo proximi non inconvenienter in fep-
tenario numero comprchenditur ; quia fine fepccm vircutibus pcrfici non
poteft- In feptem v a o feptenos unufcuifquc fidelis dilettionem proxi-
mi extendit , dum quibufeumque modis neceffitates J | ........
nón habcbant ^divina poft<
num Spiritus fantti implcvcrunt. Sed columba non invenit, ubi pes
ejus requiefeeret ; quia non folum ceterx gerites, fed & ipfi Jucxi in
À g y p to pofiti in tantum cultural« Dei rcliquefunt, ut eo tempore
quo Moyfcs natus e f t , poenc nullus inveniretur in quei« Spiritus
ianttus habitarc dignaretur : & quodammodo gratia Spiritus fantti ad
eum rediit, à quo miffa e f t , cùm homincs peccatores deferuit.
Secundo emifit No e columbam ex arca ; quia Deus gratiam Spiri*
tus fantti hominibus Legem puro corde fetvantibus dedit. Vefpere autem
quo columba ad N o e rediit,tempus quo Chriftus uatus e ft, de-
figuat. De hoc tempore Dominus dicit in Evangelio : Lox & propheta
ufque ad johannem ; quia poftquam Evangelium coepit prxdicari,
circumcifio & multx obfcrvationcs legales nihil profuerunt. Quamdiu
Lcgis obfervatio Deoplacuit ,tamdiu horiiines Lcgem fervantes Spiritus
fantti gratia comitav it.- Se ficut columba ad vefperam ad Noe
____________ _____ ___ rediit, ita & Spiritus fantti gratia Judxos infideles deferens, quodam-
Ecclefiam fu n t , fua dottrina D modo ad eum à quo fuerat miffa, reverfa eft. . Per ramum vero o liv x
c adverfitates
proximis evet iflùnt, eifdcm modis & ipfe ad fupcrvcniendum pa-
id o , hofpiti , egenti
ratug exiftit : verbi gratià , dur
carcere p o lito , qu x lunt ncccflà
tur » dum iracundum verbo temperai, dum odiuiu .
1 corde i
tem pacificat, difcordantefquc ad pacem rcducit : dum eum qui in pec-
catis jacec, ad pceuicentiam provocat : dum ad vitam xternam quol-
cumque poteft , fccum trahere ftudet : & ut brevircr dicam , quibus
modis vult ut ei falubriter ab alio fubveniatur , eifdcm & ipfe quibufeumque
poteft, fubvenirc paratus eft. Ad feptem autem feptenos li
unum adjungas, quiuquaginta fiunt : fimiliter & ad dilettionem proxi-
m i , fi unius Dei dilettionem adjungas , tota caritas integra atque
perfetta in te efficitur.
Altitudo vero arcx in triginta cubitos exaitata eft ,* quia ille uri-
lem fpem poÈìdct, qui àfide fanttx Trinitatis, ficut nobis ab apof-
tolis tradita eft , atque ccteris documentis , neque opere, ncque cre-
dulitate difeordat. Q^ii enim fpem fine retta fide de vita xterna pof-
fidenda (ibi ufurpat, une dubio fernet ipfum decipit ; quia fine fide
imponìbile eft piacere Deo. Altitudo itaque arcx à magna longitudine
a. Ica m(T. edic. autem, terra •.
b. Ita ¡idem mlT. e.iit. vero /«pi
Appendix Tom,I I ,
Legem poffumus intelligere , vel accipere : per folto autem vicenda
eos qui per Legena falvi fatti fune. Columba igitur ramum o liv x
cum vircikibus foliis in ote fuo detulit, cùm Spiritus fentti gratia
eos , quos per Legem falvaverat, quodammodo Deo obtulit.
Tértio No e columbam ex arca einifit, quando fidem Evangel ii fèr—
vantibus gratiam Spiritus fantti dedit. Q u x non eft reverfe ultra ad
cum ; quia fides Evangelii tamdiù cum elettis manebic , ufque dum veniente
Domino ad judicium, eletti qui in hoc mundo invcnicntur,
rapientur coram Dòmino in aera , & fic femper cum D omino crunt.
Ad demoriftrandam vero apertiuS fecundi figilli apertionem , de
tribus patriarchi* pauca dicamus. In Gcuefi fcriptum e f t , quia tentav
i! Deus Abraham , & dixit ad eum : Tolle filittm tuttm, quem diliga ,
I faac, & vade in terram vifionis, ©■ öfteres eum ibi in holocauftum fu per
unum montium, quem dixero tibi. Abraham vero de notte confur-
ens, ftravit afinum fuum, ducens fecuni duos juvencs, & Ifeac filium
iuum. Abraham Chriftum fecundùm divinitatem : Ifeac autem hominem
, quem Chriftus adfumfit, defignat : per afinum vero apoftoli defignantur.
Abraham igitur de notte furrexit » quia Filius Dei, mundo
in tenebris ignorantix- polito, ex Maria Virgine nafei dignacus e ft :
ftravit afinum fuum, quando apoftoiis fuis mandata Evangelii d tra-
d id it:p e r duos vero juvenes duo prxcepta caritatis defignantur. D uòs
juvenes fecnm duxit ; quia duo prxcepta caritatis difcipulisfuis arftius
Se frequentius tradidit : duxit & Filium fuum, quia honiinem quem
adfumfit, ad morieudum pro genere humano tradidit ,ficut ipfe dixit
in Evangelio difeipulis fuis: E ffe adfeendimus Hìerofolymam , & con-
fummabuntur omnia, qua fcripta funt per prophetas de Filio hominis.
Tradetur enim gentibtts, & illudetur, ó* ftagellabitur, & confpuetur :
Ó" poftquam ß agellaverint, Occident eum, & die tertia refurget.
Die autem tcrtia eleyatis o cu lis, vidit locum procul. Tres dies tres
Xur.iS. jìJ
& to'
niftrat : dum dolentem confola- F ^ecacfes annorum, ccrque binos menfes defignant, quo fpatio tempo-
rum Chriftus in mundo converfatus dicicur. Locus vero Hierufalem
defignabat, in qua pafliis eft Chriftus. Sed cur locum fe procul vi-
diffe dixit , cùm quotidie in ccmplo prxdicarct ; quia quamvis Judxi
prope effent corpore , propter incrcdulitatem tamcn longe ab Ulo re-
ceflerant.
Dixitque Abraham pueris fuis : ExfpeBate hie cum afino ■ ego & puer
illuc ufque properantes , poftquam adoraverimus, revertemur ad vos.
Similiter & Chriftus exfpettare difcipulos fuos juffit, ufque dum refurgens
revcrteretur ad eos , cùm dicerct : Omnes vos fcandalum patie-
mini in me in ifta noBe; poftquam autem refurrexero , pracedam vos
in Galilaam. Et cùm comprehenderetur, dixit Judxis : S i ergo mtqua-
ritis, finite hot abire.
Tulit igitur Abraham ligna holocaufti, & impofuic fuper Ifaac filium
fuum : ipfe vero portabat in manibus ignetn & gladium. Diximus
fuperius per ligna pcccata noftra fuiffe dcfiguata : ligna ergo Ifeac
1 J. Edit, tradidit.Duos vero juvtncsfccum duxit : mlT. vero nobis confentium§
M m
Uatth.-A.il-
I than,18.8.