XV.
f . XVIII»
C A I ITT
X V I I I .
t - IHur.
9.-T.
V . IT.
ü Berengaudi expofitio
.K i d o m . « n z 'K o n a » arfac tantor, « a p c i u « , & in fuos ufus ted=-A W io b u r t , H ä id t D o ™ « in Erangnlio r f» u p n " . t l™ Am
g cn ^qu^ 71_: .............................c,-;,,,»« nl.,« .« « rlirirates. v i- /irferit Fti;/« hominis m fede majeftatisfue ,fedebitts & v o s fuper fedes
duodecim , judicantes duodecim tribus Ifrael-.Ji'rc pro eo quod ipfi
gerunt. Etipfam igni concremabunt. Sciiuus pluiimas civitaces, vi-
c o s , & caltella, qu x Romano imperio fubjacebant, ab his gentibus
iuiffe concremaca. -V v i,';,,. , . .
Deut tnimdedit in tor do, eorum, ut fxciant quod tilt bmeplacttum
eft ; ut dtnt re&num ¡uum b eft i t , donee confummcntur „erba.Dei. Deus
dedic in corda eorum >id e l l , permifit ut laciant quod illi-bcncplaci-
tum e ft , & quod prxdiffum eft a prophetis ejus St apoftolds, qui prx-
■ dixerunt quod potcltas' Romani imperii ab eis gentibus eflet deluuen-
da. Regnum autem fuum beftiz dederunt, donee confummarentur
verba Dei ; quia fecundum juftiflimi L ei permilfioncm itamdiu iug-
»eeftiones diaboli in fceleribus perpetrandis Lequuti funt, quamdiu confuromarentur
funt ejus »cui judicandi poteftas à Patrc tradita eft. Red-
deut iraque jufti impiis mala, qux ab eis palli funt j cùm Chriftus qui
caput illorum e f t , & cujus membra ipfi’ funt , cos perpetua; pccnà
damnabit. Et duplicate duplicia fecundum opera ejus. Dupliciter Babylon
clcffos Dei perfequuta eli , quando corporibus & anioiabus
eoium multa mala ingeflìc. Dupliciter pcenas ipla recipiet > quia cum
animabus corpora cruciabuntur: ipfaquc duplicia duplicabuntur ; quia
pro pxnis temporalibus atquc brevibus » qui bus juftos aftìixitpcenas
xcernas excipict. In poetilo quod mifeuit vobis > mìfeete ei duplum. Per
' ' iquis fahffi palli fune, poffumus in-
verba D e i, id e f t , impleicntur e a , qux a D e o & Guidis poculum tnbulationes quas
^ A q u a s ^ q t ^ S f t i , tibhmeretrix fedct , populi funt & tribus & ^ ' ®_uantu,n gjorificavit f t , & in [*•n*“ m
lingut. Per aquas omnes gentes-, quas fibi Romani fubjecerant > demembra
iìgnantur.
I
Et'mulier quatti vìdifti , eft civitas magna, que habet poteftatem
fuper cundos reges terre. H o c manìfeftum e li » feimus eñim Roma-
-nos eo tempore cundís regibus .terra: dominatos effe. Sed dicet ali-
uis : Quomodo per mulierem meretricem Romani defignantur, cum
¡lis temporibus, quando h x gentes diverfas clades generi humano
•intulerunc., Romaui chriftiani exftiteiint ? Ad quod-nos refpondemus ,
quia per mulierem meretricem non c l c d i , qui ex eadem gente fuerunt,
intelliguntur ,quiquc mundi gloriam pro amore g lorix cxleftis
-concernferunt : fed reprobi, live pagani, live chriftiani lucrine. Illorum
ergo poceftas ab iis'gentibus deltruda eft , qui impia dominatione
- gcuus humanum premebant.
B mer.tum & ludum. Quantum glorificavi! f c , id . eft > in fuperbiam
erexir, & omnibus vitiis fe implicava, tanto & ampliora tormenta
excipict. §2jfia in corde fuo dicit : Sedeo regina , vìdua nonfum » &
luSltim non videbo Reginam fe Babylon quodammodo^ v o ca t , cùm
fc in profpcris hujus mundi excollit. Viduam non. fc effe dic it; quia
à bonis temporalibus, quibus conjunda e ft > & ex quibus luxuriam
fuam enutrit, non fe poffe disjungi confidit. Ludum non effe vifu-
jam dicit ; quia mipii quamvis feiant fé pro fceleribus fuis effe punìen-
dos, finguht fe non videro quod non vident , memoliamque mortis à
mence iua.rejiciunt» ne trillis cogitatio lxtitiam cordis eorum per-
turbet. ' - . . *• •
ideo in una die venient plage ejus » mors , ö* luSlus, & fames. In
die judicii mors perpetua illi ven ie t, qua: in hoc libro mors fecunda
- vocatur. L u d u i illi veniet, ficut Dominus dich in Evangelio : ibi
ertifietus , & ftridor dentium. Fames illi venièr» id eft, fames re-
quiei ; dclìderabunt enim à pceois requiefeere, quas patientur,.ad quam
requiem nullo modo pervenient.
Et igni eomburetur ; id eft» iene sterno. Sìuoniam.fortis eft D o - ’
minuti qui ¡udicabit illem. Et f l e b u n t plangentfefuper iUam reges
terre » qui cum illa fornicati /uni, & in ddiciis vixeruht feum v idi
rint fumum incenda eju s, longe ftantes propter timorem tormentorum
ejus , dicentes : V e , v e , civitas illa Babylon , civitas illa fortis ; quia
una hora venit judicium tuum ! Quid fit fornicatio regum
POU hec vidi alium Angelum defcendentem de celo, habentem pt- q
ttjl.acm magnum : & terra illuminate eft a gloria ejus. Hare
qux fcquuntur, generalicer ad impiam civitacem, id eft , ad omues
• reprobos pertinent. Ec ut plenius everfioncm Babylonis demonllrct,
vad primam ejus ruinam, qua per Chriftum everfa eft , rcvertitur. Au-
gelus namque ille Chriftum fignificat, qui de ca:lo.ad terram defcen-
.dere-dignatus eft» ut homines ad cxlcllia fublevarct. Q u i poceftaccm
•niagnam habere dicitur ; quia eamdem poteltacem habet quam & Pa-
- t e r ; eo quod xqualis fit per omnia Patri. Terra illuminate eft agio- .. . n. « j i " n
tie e jus; quia per dodrinam fidei ejus genus humanum a tenebris igno- Babylone fupcrius dix.mus: fed mirum valde eft quod longe ftare
„ .c r r fo liu r is d t crcpmm. ’ d ic™ m t. a .m in-tifdem.¡wmis d cm a jc p d .,in qu,bj| « .
Et clamavit in forts voce, dieens. V o x Chrifti dodrina eft Evange-
lii . Quid autem hxc vox .clamaverit, fobdendo maniteftac : (Zedait,
■ cecidit Babylon magna. Dixille Dei fecille eft > dixit enim cecidiffc
ceceri reprobi, qui per Babyloñem delìguancur. Scabuoc igitur longe
mence & volúntate , non corpore , horrentes fcelera fuá, pro quibus
xtemaliter cruciabuntur. Stabunt longe per defiderium-, aliud dell-
Babylonem, quia ipfe fecit ut ca d er« :qu x bis cecidiffedicitur,quia derantes » id eft , requiem j & aliud patientes > id eft , tormenta
eecidit-primo > cùm per dodrinam. Evangelii maximam multitudinem D r — n dodrinamJsvaneeli . arterna. ’ _ . . . ........................
eledorum amifit ,qui ab ea per fidem Chrifti prxcifi, cives fandx
v itatis , id. e l l , E cclelìx fa d i funt : cadet fecundo, cùm in ultimo die
morte perpetua, qu x in hoc libro mors fecunda vocatur » punietur.
. Et faHa eft habitado demonum. Numquid ante adventum Chrifti dx-
moncs in Babylone non habitabant i Habitabanc quidem, fed eorum
habìtatio ignorabacur : quando aucem multitud® eledorum ad fidem
• convcrfa e l t , Babylon habicacio dxmonioium fada eft ; quia illi qui fi-
.dem. Chrifti fufeeperunt.» quod habitatio dxmoniorum in Babylone
.fempcr fuerit,-veraciter cognoverunt. Et cuftodia omnis fpiritus im-
■ mundi, & cuftodia omnis volucru immunde & edibili!■ Qui fune dx-
mones, ipfi fune fpiritus immundi, & volucrcs immundx. Volucres
quippe nominantur, eo quod per aerem illum more ventorum indefi-
•r diicurrant ; cuftodes vero Babylonix ideo vocantur; quia ficut
e ftcbunt & lugebunt fuper ilium ; b quoniam ».
cedes eorum nemo cmet amplius. Quia fupcrius per mcrcacqres tcrrx
amatores fxculi diximus effe defigoatos, poffumus in hoc loco per
negotiatorcs cos acciperc, qui bonum quod focere videntur » vendunt.
Sunt namque mulci » quibus legum Ixcularium fciencia data eft , qui
caufas pauperum in juaiciis portant : fed quia non pro amore D e i ,
fed pro 'prxmiorum acceptionibus hoc faciunt, mcrcedem à D eo non
recipiunr. In tantum vero h x c miferia convaluit, ut vix invenías ali-
quém ex iis » qui locum habent apud principes, qui aliquod vcrbum
ad proximi pauperis ncceflitatcm fuftentandam proférât fine prxmii
acceptione. Poffumus & per negotiators terrx cos intelligere, qui
ex bono quod faciunt, laudes ab hominibus fequirunt. Poffumus
etiam & pcr eofdem illos qui gradus ccclefiafticos vendunt, intelli-
Sunt c
fxculi poífumus ¡ntelligere , qui animas fuas pro adquifitionc peci
ium perditioni tradunt. De hujufmodi mercatoribus Jefus filias Sirach
Joquirur-» dicens-: Hic enimanimam fuam venalem habuit ; quoniam in
vita Jua projecit intima fuá. Ani mam fuam venalem habuit, ■qui cara
^pio adquifitionc pecuniarum dxmonibus tradere rion timuit.: delicias
.vero virtutem Babylonis yocat ; quia-ficut elcéli tota virtute laborant,
s cxleftcs adquirant :¡ta & reprobi totis nifibus infiftunt,
divicias perituras (ibi accumulent. De talibus dicit propheta :-Ut ini- p cnim fuaht preíbytero ut fornicaretur , nifi diabolüs ? Qui ergo fuafit
que ager , laboraverunc-
'audivi alium vocem de celo diccntem. Per cxlum in hoc loco
; Ecclefia defignatur-: vox de cx lo vox eft prxdicatorum de Ecclefia pro-
■ cedcris. Sed quid dicic vox ifta ? Exite de illa ,-pppiile metu. Dominus
-per pixdicatoresfuos fuadec cleiftis.jut exeanr à Babylone,; non corf-
pore » fed mente. Quemadmodum autem à Babylone exire dcbeaiic , ;
.•in fequentibus docet, dicens : Et ne perticipes f i its delibi orum e/us -, illi
-enim à Babylone xorrvenienter exeunt-» qui.à malis operibus ejus fe
alienos reddunt, ficut Pfalmilla de fernet ipfo loquitur dicens : Non
fedi in concilio vanitads, & cum iniqua gerentjbus non introivi.
Et de plagis ejus non accipiatis. Quid funt plagx Babylonis , nifi vi-
t ia qua- animas intcrficiunt 3 Pòffumus etiam per plagas Babylonis.pce.
n a s , qux impiis prxparatx funt, intelligere ,u t fit lcnfus : Si a lcelc-
fibus Babylonis abllinueritis, à pcenis quas in xternum patietur, alieni
<critis-
&uoniam pervenerunt peccata ejus ufque ad celum , & recordatus
éft Deus iniquitatum ejus. I niquitates’ Babylonis omnipotens Deus
femper intuetur: fed cùm vindiiftam a non exigit , videcur non vidcre
quod -videe! -Per hoc ergo quod d ic it , illud defiguat .tempus, in quo
omnes impii perpetua pcena ple£lentur.
Reddite i l l t , petit ipfa reddidit vobis. Prxcipitur eleftis , ut reddant
E a bjloni, ficut illa.ipfis.reddidit, five pro co quod fa tuffi Dei impios
"Edit. 6mi'.Reg.Mon exerit & edit. fola:. Ter hoc quod dilli alium vocem, I b. -Roc . edit, quoniam mcrees eorum : fed mil", a.
, mercedes ,mcrccdcm > fit Umilia.
f . x i ,
Angeli eleffos Dei cuftodiunt.; ne cam peflìme peccent, ut pereant : £ gere : quod divina feriptura valde condemnat. Et quamvis multi ex
ita & dxmones impíos obfervant; ne aliquando ab iniquitatibus fuis epifcopis ab hoc fcelere videantur immunes; miniftri tarnen eorum in
icfipifcant > & falventur.- hoc fxpe polluunrur : fed ad magiftros’ refpicit, quidquid à difeipulis
Shsia de vino.ire ejus biberunt omnes gentes, & reges terre cum delinquitur. Eft & aliud icelus valde peflimum , quod ab iis qui archiilla
fornicati fu n t , ¿j. mercatares terre de virtute deliciarum ejus d i- diaconi appellantur, committitur ; nam ab adulteris preibyceris prevites
fa lt i funt. Quid fit vinum irx, & quid fornicatio.regum cum Ba- tium accipiunt, & tacendo in malum confenciuoc, quod per aufforibylonc
autem fuperiùs brevitcr diximus. Per mercatores tcrrx amatores taccm quany ab epifcqpis acceperunt » emendare pollent
hüjufmodi preibyceris , qui ti men tes fe- damnati pro fceleribus
fu is , in fervitiis archidiacononun plus funt afltdui , quam céteri : contra
quos fi quis aliquod verbum contrarium proferre volueric ,'defen-
duntur ab eis -, & fingjint fe nefeire quodfciunc, condemnanturque ilia
prophetica fentencia, qux dicic : VI qui dicitis malum bonum, &
bonum malum-, ponentes tenebras lucem, & luctm tenebras ! Ad te ergo
loquor» qui talis es : ecce animam facerdotis diabolo vendidifti. Quis
• r A H s C :_ r.-ÎK.
ut fornicaretur, ipfe fuafit ut prctium tibi darcc, quatenus hoc feelus
fine timore perpetrare poffct. Per manum ergo prclbytcri prctium per-
ditionis animx ipfius tibi diabolus dedit. Ecce pretium 'accepifti, &
animam fratris, Chrifti fanguine redemtam, eidem diabolo à quo rc-
demta e f t , trad idi (li. In Légc fcriptum e ft quod fi quis hominem
qui irater ejus effet » vendidiflec morte moreretur : fi igitur reus eft ille,
qui hominem homini vendit ; quanto magis tu reus e xiftis, qui hominem
Chrifti fanguine redemtum non homini, fed quod pernicio-
fius e ft, diabolo vendidifti ? Tales ergo negotiatores flebunt & lugebunt
in inferno, quoniam mercedes corum nemo emet amplius ; amit-
tent enim quod tenere videbantui, & incident in malum, quod prxvi-
dere rieglexerunt.
Mcrcedem auri, & argenti, & lapida pretiofi, & margarite , <5.
byjji, purpure, & ferici, & cosci, & omne lignum thynum, &
omnia vafa tboris, & omnia 'vafa de lapide pretto',0 i & eramento, &
ferro , & marmore, & cinnamomo, & odorssmentorum, ($> unguenti,
tharis , vini, & olei, & fim ile , tritici, jumentorum, & ovium,
equorum , ©• rhedarum, & mancipiorum, & anima rum hominum :
& poma tua defideria anime tue difeejfcrunt a te, & omnia pinguia
& preclara perierunt à t e , & amplius illa non invenient mercatores ho-
rum. In omnibus qu x enumerata funt , avaritia Babylonis acque lu-
xuria condcmnatur- Nam Se in judicio Dominus non dicet reprobis ;
f . x u :
f . xin.]
Ÿ .x iv ,-
Citi, hîc fit alibi confian-.
f . XXI .
flier. tx.
in Apocaljpfin. De Vifione V. y 6 8
Ite malediffi in ignem xternum ; quia homicidx fuiftis , fuperbi, for- f i ergo artifices in Babyloné
nicatores, adulteri ; fed dicet : Efurivi, & non dediftis mihi manduca- perpetuimi damnabuncur
re : fistivi, & non dediftis mihi bibore, Sc cetera mifcricordiz opera, à ' ' ~
quibus avaritia retrahic reprobos, ne mifericordes fine erga paupercs.
Avaritia quippe nucrix eft luxurix : nutrimenta autem luxurix in hoc
loco deferì p ra 'fu n t , quibus ab avaritia nutrì tur. Ec fi diligenter in-
fpiccre volueriirius, inveniemus omnia qux in hoc !o.co ad avaritiam,
five luxuriam Babylonis demonftrandam enumerata funt, ad quinque
corporis fènfus -pertinere. Quinque enim fune corporis fcnfuS', id eli,
vifus » auditus, guftus, odoratus, Se taffùs , quos Deus hominibus Se
animalibus dedie ; animaiibus ad vitam fuam tantummodo tuendam,
hominibus autem & ad vitam tuendam, & ut per cos ratio animam qux
illi commiffaeft, per viam reffitudinis pellet ducere. Jufti itaqùe qui
per hos quinque corporis fenfus fecundum rationis reffitudinem inecaudienrur.
amplius > quia cum ca in
» . — mercatores tut erarit principes terre.
Habet'Ecclcfia mercatores luos , habet & Babylon : mercatores Ec-
c le fix thefauros fiios in c x lo recondunt, ubi fures non effodiunt,
ncc furantur; mercatores vero Babylonis thefauros fuos in terra r c-
condunt, ubi fures effodiunt & 'furantur. . t in venejiciis tubs erra-
verunt omnes 'gentes. Vcneficia Babylonis funt diverfi errores > per
quos genus humanum deceptum eft.
Er in ea fanguis prophetarum & fanilorum inventus eft, & omnium
qui interfetti funt■ in terra. Sanguis fanftorum in ea inventus e ft > id
e f t » fcelus interfeffionis fanftorum , ficut Dominus d-cit impiis Ju—
dxis fub intelleffu omnium reproborum : V ems t, in qu it, fuper v ts
omnis fanguis ju f iu s , qui ejj'ufus eft fuper terram.
dere ftuduerunt, amicitiam fibi Dei omnipotcntis adquifierunt : impii p T nudivi quafi vocem mngnom tubarum multarum in celo dicen.
vero qui rationis bonum in malum pervertentes , hos corporis fenfus g L a tium Alleluia , fa lu s , & gloria , & virrus Deo noflro eft , quia
lu xu r ix, & ceteris viriis fervire coegerunt, iram nihilominus jufti j u - v c r a & ju fta judicia ejus fu n t ; quia judicavit de meretrice ma na ,
dicis incurrerunt. Igitur fi ea qux in lequentibus fenpta fu n t , v o - que corrupit terram in proftitutione fu a , & vindicavit fanguintm
, cem fcilicet eitharcedorum & muficorum, & tibia cancntium & tuba, fanilorum fuorum de mann ejus. I t herum dixerunt : A lleluia -, &
.cum iis conjungere volueris ; mvemes omnes divitias Babylonis, qux fumus ejus adfccndit in fee,da feculorum. Et viginti quatuor feniorcs
hiodefcriptx fu n t , ad quinque corporis fenfus , ut iupra diximus , cecidtrttm in facies fuas , & quatuor animali a , & adoraverunt Deum
pertinere. Aurum namque, & argentum, & lapides pretiofi, & margarirx fedentem fuper thron,cm , dxcente, -. Am en , alUlm
ad vifum :byffus, & purpura, & coccus, & cetera ad raff um :cinnamo- .
mum , & odoramenta, & unguenta, & thus ad odoratum : vinum ,
oleum , fimila , rriticum, & cetera ad guftum : vox eitharcedorum ,
& muficorum, & tibia canenrium ad auditum pertinent. Damnatio ergo
■ Babylonis, ficut h x c Scriptura demonftrat, maxime in divitiis con-
fiftit ; eo quod d ivitix nutrimenta fint vitiorum, & ex quibus avaritia,
q u x modo regina mundi dici poteft, luxuriam filiam fuam alit.
6jui divites fa d i fu n t , ab ea longe ftabunt propter timorem tormentorum
ejus ,flentes & lugentes, 0» dicentes : V e , v e , civitas illa mag-C
y . in .
Ÿ . IV.
, que umida erat byjfo & purpura, & cocco, & inaurata
lapide pretiofo, (¡p margaritis ; quondam una hora deftitute junt tante
di viti e ' Quod divites Babylonis longe ftare dicantur, fecundùm icn-
fum fuperiorem , quem de regibus diximus, iutelligendum.eft.
E t omnis gubtmator, & omnes a qui in lacum navigant, & nauta
qui in mari op’erantur, longe fteternnt, & clamaverunt, videntes locum
incendit ejus , dicentes : §jue fimilis civitati huic magne ? Et mife-
runt pulverem fuper capita fu a , fientes & lugentes, & dicentes .V e , v e ,
civitas illa magna , in qua divites fa d i funt omnes, qui habent naves
in mari de pretiis ejus -, quoniam una hora defolata eft ! Poffumus
per mare hoc fxculum : per gubernatores vero principes iniquos intelligere
: per eós autem qui de loco ad locum navigant, & per nautas
qui in mari operantur, eos qui diverfa officia ad deprxdationes pauperum
0> qui timeris cum pufilli 0> magni. Et audivi qtiafi vocim tube mag -
n e , ö» quafi vocem aqttarum mültarum , & quafi vocem tonitruo-
rttm magnorum, dicenuum : Alleluia ; quoniam rtgnavit Dominus
Deus nofter omnipotens : gaudeamus ,(¡0 cxfultemus, & demus gloriam
dattsm eft ei ut operiat fe byffino fplendente candido > byjfinum enim
juflificationes funt fanctotum.
To tam iententiam p o fu i, ut undique circumfpefta ejus fubtilìtas
facilius indigari poliic. A feptem namque vocibas quinquies alleluia
decantata effe legitur : primo & fecundo à voce tubarum multarum
: tertio à v ig in ti quatuor fenioribus, & quatuor animalibus :
quarto a voce de throno e x iit non jam alleluia, fed ejus interpretatio
decantata e ft,id e ft : Laudem diche Deo noftro omnes fa n d i ejus ; alleluia
quippe laudate Dominum ionat. Q uinto vero à tribus vocibus feraci
decantata e ft, id e ft, à voce tubx magn c ,& à voce aquarum multarum,
& à voce tonicruorum magnorum. òcriptura lib ri hujus ¿epe demonftrat
omnem elcftorum multitudinem in feptem partes c effe dividen-
dam,fi ejus intelligentia fubtiltus perferutetur. Jufti itaque qui ante d iluvium
Le x data e ft, ad fècundam pertinent, ficut fxpe jam dcmonftravimus ;
nullamque aliam legem habuerunt, nifi naturalem , id eft , d ilc ftio -
Iiem Dei & proximi. Seit enim unuiquiique iè debere timore ,
, & ad peccata fua quoridie augenda in mundo exercent. I ft i __
. . —................................ ,. „ ........... — -ox magna
de throho , dicens : Lau /em diate Dco nofiro omnes fa n d , ejus,
ei ; quia venerimi nuptie /igni, Ö» ttxor ejus preparav t fe. Et
fuerunt, ad primam partem : illi qui poft diluvium ufqucquo
ergo flebunt & lugebunt, Yidentes locum incendii Babylonis ; ip fiD fuper omnia" diligere cum, à quo crëatus e f t , & à quo ei vita &
namque erunt Babylon, & ipfi lugebunt Se flebunt. Videbunt autem v itx fubfidia mimftrantur : & nulli fc debere fac erc, quod non vale
incendia Babylonis , quia fua incendia perferendo videbunt, qu x men- ab alio pati. Hane legem nullus qui fanx mentis eft , ¡onorare
te in fxculo p o lit i, confpicere neglexerunc, ut fe corrigèrent. Q u i permittitur. Per tubas ig itu r multas elefti qui ante diluvium fuerunt,
etiam cinerem fuper capita fua mififfe dicuntur ; nam fxpe per caput & qui poft diluvium ufque ad illud tempus quo Le x data e l i , d c -
mens, per cineres peccata defignantur. Cinerem itaque fuper capita fignantur. Vocem emiferunt, quia per prxdicationis fux doffiinam,
fua ponent ; quia memoria peccatoxum à mentibus eorum numquam quoicumquc potuerunt, à fiiis erroribus revocaverunt : alleluia de -
y - V.
fi. v 1.
tecedet. ............... ^ s ^
Exfulta fuper earn celum, fa n d i apoftoli & prophète -, quia ju d icavit
Deus judicium veftrum de illa. Poffumus per cxlum Ang
elo s , per apoftolos novi Tcftamcnti patres, per prophetas autem
patres veteris T eliamomi intelligere. Exfultabunt ig itur , cùm de-
ilru ffa fuerit omnis caterva imp io rum cum ipfis dxmonibus auftori-
bus iniquitatuni. Exfultabunt etiam, eo quod tunc finem acccptura
f it omnis malicia » b Se adducetur juftitia icmpicema.
Et fuftulit unus Angelus fortis lapident quafi molarem magnum, &
cantaverunt; quia fecundum naturalis legis noticiam per bona opera
Deo placere ftuduerunt: iecundo allcluia d ix eru nt, quia hi qui poft
diluvium fucrunt, fecundum eamdem legem viventes , crcatori fuo
jufte viventes adhxfcrunt. Sed quxrendum nobis e i l , cur in pro-
nuntiationc fecunda allcluia fumus Babylonis in fxcula fxculorum
adfeendiffe dicatur. Poteft per fumum fama defignari. Scimus quia
in fecunda parre N o e & filii ejus, prisni ponuntur, quorum tem-. o -
£ ribus aquis d ilu v ii humanum genus deletum eft. Poftea vero S o -
doma & G omorrha, & ccccrx civicates q u x eis adhxrcbant, c x -
le fti igrie confumcx funr. Fumus ergo Babylonis in Crcula fxculorum
mifit in mare dicens.- Hoc ímpetu mittetur Babylon magna , & ultra
non invenietur. Iftc Angelus Chciltam fignificat , qui fortis effe
dicitur ; quia fbrtitudinem C h r ifti quanta u t , humana mens com-
prehendere non poteft : per lapidem véro molarem magnum omnis
multitudo impiorura defignatur : mare autem infcrnum dcfignac, in
quo omnes impii demergentur. Angelus ig itur lapidem molarem
in mare mifit ; quia dominus nofter je fu s Chriftus in die ju d icii - - - - - — ______ ______ ______
omnem impiorum multitudinem fuo julio judicio in infcrnum do - quia mandata legah'a obfervantes , per bona opera Deo piacere ftu-
merget. < . : f i ':v -■ duerunt- Per thronum autem propherx defignantur, co quod fedes
adfcendic ; quia hxc; fama ab ore ndclium numquam r c -
cedct.
A t vero per vigintiquatuor feniorcs patres qui fub. Lege fuerunt
, defignantur. Quibus conjunguntur quaeuor animalia , per q u x
novum Teftamentum figuratur ; quia in vereri Teftamento fi fp i-
ritalitcr intelligatur , novum continetur. Allcluia decancavcrui
Et vox eitharcedorum, & muficorum, tibia canentium ó> tuba , D e i fùerint, & per eos fua judicia difpofuerit. A throno vo x exiit ;
»»» audietur in te amplius. H o c fuperiùs commemofratum e li. E t quia à prophetis predicati© fauffa proceffit. I.audem Deo decantaomnis
xrtifex, & omnit ars non invenietur in ex amplius, & vox mole veruni ; quia ei tota virtute fervire ftuduerunt. Tuba vero magni
n audietur in te amplius, & lux lucerne non lucebit in te amplius, p Ch riftum fignificat : vo x tubx prxdicatio eft Evangelii ; per vocem
fjp vox fponfi & fponfe non audietur in te adhuc. Quxrcndum nobis
eft cur arces, Se vocem m o lx > 6c lumeii lu ce rnx, Se vocem
fponfi & fponfx inter fcelera Babylonis computer ; cùm ifta omnia
fine eulpà cxcrceri poifint, & fine illis vita humana fubfiftcre non
poflit. Spiritalicer itaque ifta omnia intelligenda funt. Poflumus
ergo per arces fapicntiam hujus Iàculi . qux ftuhitia eft apod Deum
intelligere, quas artífices maligni & filii Babylonis ad hoc difeune,
ut in malicia Babylonis polfinc proficcre ; fapientes enim funt u t fa -
ciant mala , bene autem facerc nefeierunt- Mola vero quidquid fub
fe accepcrit, concerie & comminuit : poffumus igitur per molam ju -
diccs impios accipere. Voccm ergo mola miccit > cùm judices impii
judicia injufta ad conterendos innocentes proferunt. Per lumen v e ro
lucernx hujus fxcnli gloria defignatur : de hac lucerna dicit Scriptura
: Lucerna tmpiorum exttm uctur. Lucerna quippe impiorum e x -
tinguitur , cùm ab hac vita fu b tra ffi. gaudium temporale amittunc,
& xtcrnam triftitiam ineurrunc Poffumus nihilominus per fponfum
amatores Ià c u li, per fponfam vero terram intelligere ; quia ficut
amor fponfum & fponfam lig a t , ut una cato cfficiautur : ita & amor
fxcùli amatores fiios fic terrx conjungir, ut unum cum ea effician-
lu r , à q u a , fi fieri p o ffc t ,in perpetuum fegregari nollcnt. T a les
*. Ornaci edit
Sag- 8c R.g. qui
tvig.tnt>
o , 4? adduci ■ f iifti ad gaudi* fempitcr 1
autem aquarum multarum multitudo'gentium Chriftum confiten-
tium defignatur : per voccm vero tonitruorum magnorum eleffi qui
In fine mundi nafeituri funt , intelliguntur : Sc jure per tonitrua ;
quia terrorem dici , judicii annuntiabunt. Trc s ergo voces fèmel
alleluia decantaverunt; quia fidem fanffx T r in ita t is , doéliinanique
Evan ge lii, q ux à magna tuba , id e f t , à Chrifto proeeilìr, fervave-
ru n t , Se fervabunt ulqùe in finem. D ux igitur partes, id e ft, prima
Se fecunda ,ad legem quam naturalem effe diximus , pertinent : dux
q u x fcquuntur, id e f t , rcrtia Se quarta,ad legem q u x per Moyfcn
data e ft :tres autem q u x reliant, id e f t , quinta , & fèxta, & feptima
legem Evangelii ; ut. indicene eós in fide fan ffx T rinitatis ufque ad
finem mundi permanere debere.
Quid autem i f t x trcs partes decantcnt, audiamus : A l ’eluia, quoniam
regnavit dominus Deus nofter omnipotens ; id e f t , laudemus Dominum
;e o quod d e lim ito regno diaboli perditoris n o ft r i, ipfe in
nobis regnare dignatur , qui eft Dominus Se Salvator nofter. Gaudeamus
& exfultemus , demus g'oriam ci -, quia venerunt nuptie
A r n i , & uxor ejus preparavit fe. Ideo gaudeamus, idèo exfùltemus,
co quod mifèricordia conditoris noftri Ecclefiam-fuam, qux fumus
n o s , ita fibi conjungere fit dignatus, ut lponfa conjungicur ipoufo
c. Edit. & mf. Rcg. effe Jìvif/m, Edit, addunt : /? ejui fubtilitas -vtl in:dii-
genita perferutetur ; alii mff. melius, ut nos in icxcu.