i
D e X L IL manfionibus i i filiovum Ifrael
fiibjungit ; E t profitti ex Sepulcris concupifcentia, caftrame-
tmi funt in Aferoth. De eadem manfione. alibi fic quoque
legitur : A Sepulcris concupifientia profetlus efl populus.
in Aferoth. H ic Aaron & Maria foror, eoquod Moyfes
./Ethiopiflàm alienigenam duxerat uxorem ,-fàtis ei proca-
citer obrre&arunt. Unde illa concagione leprx illi co per-
fufà ab aliorum conforti© , ad fànitatis ufque cempus ejeéfca
fuit. Quod novi figurarci myfterii pr«tulit evidentem : nem-
pe quod facerdotalis illa plebs patrum, zelò Chrifti Salva-
toris noftri adverfus Ecclefiam ex gentibus congregatam
infurreéfcura foret. Quo perfidi* impura livore in Dei ta-
bernacula non admittenda veniret, donec pnefinitum ciarlieri!
cempus , quo. plenitudo gentium conuimmaretur, ut
ad Romanos fcripfit Apoftolus. Nam tunc tantum prifti-
nam poterit recuperare iànicatem, cum feptiformis ei Spiritus
gratia ad veniam fuerit fuffragata. Veruni quia Afè-
ròth beatitudo interpretatur, merito à fepulcris concupif-
centi« in hanc ftationem venitur : quoniam nifi.carnis con-
cupifcentias quis fèpelierit, ad «ternani beatitudinem per-
■ venire non poterit. Idcirco inquit Apoftolus, Caro & fan-
gius regnum Dei poffìdere non poffunt.
Decima quinta manfio dicitur Rethma. Ideo fèquitur :
E t profeti ex Aferoth , caftrametati fitnt in Rethma. Verum
quia alibi legitur lEtpoft hac profeElus eßpopulus de Aferoth,
àr caftramctatus efl in deferto Pharan : ne Scriptur« loca
contraria« videantur, adcendendum eft quod hinc ufque
ad Afiongaber, manfiones omnes,qu« decem Se odfco enu-
merantur, omnes, inquam, fequences ad trigefimam ufque
fècundam, fub deferti Pharan nomine' continentur. Appel-
latur ergo manfio h«c alib i, Pharan, communi nomine fo-
lirudinis cum ceteris multis j fed Rethma voce propria.
Scriptura in alio loco Pharan commendat , dicens : Deus ab
auflro veniet, (fr fantlus de monte umbrofo Pharan. Sub hoc
defèrto viros duodecim ad terram explorandam mandato
Dei Moyfès dell inavit, qui botrum u v« , mala punica, Se
ficus terra: retulerunt. Sub hoc defèrto Dathaii, Abiron
Se Gòre filii cum eorum familiis hiacu terr«, ob feditionem
fòrbentur. Sub hoc defèrto Aaron fàcerdos inter vivences
. morcuofque medius conftitutus , incelili oblatione Deum
indignantem placavit, plagam cohibuit. Sub hoc defèrto
Aaron virga in tabernaculo arens polita , miraculo & ger-
minavit & floruit: Se alia plurima , prout in libro Nume-
rorum legitur, gefta funt, non tamen per fingulas diftribu-
ta manfiones. Per qu« myftice docemur quod viri ad explorandam
uberem terram miffi, Se qui populum a pro-
miflà Domini hereditate defperarunt, fc'ribarum Se Phari-
fieorum prxtulerunt imaginem : fìcut enim illià Moyfèmiflì
funt ut fcecunditatem foli confideratione follicita tradtantes,
populum ad ejus adeptionem animarent : ita & ifti per
Legem & Prophecas, ut Scripturarum inveftigatione Do-
.miniami fpecularentur adventum, in quo vitam «ternam
conièqui poflènt, conftituti funt : fèd ficut illi à fpe poflì-
dend« hereditatis retraxerunt, vel ipfe populus eorum re-
velatione à Dei promiflione fé alienavit : ita & ifti ne in
Chriftum Dominum crederent, plebi fallaciis dilLuaferuiit.
Ideo in eos dicitur: Va vobis qui tuliflis clavem feientia :
ipfi non introflis , & eos qui introibant , prohibuiftis. Botrum
vero quem retulerunt, Chriftus eft. Ideo in Canticis
Canticorum dicic Écclefia de Chrifto : Botrus Cyprifrater-
nus meus mihi in vineis Engaddi. Malum punicum ob ejus
ruborem fanguis Chrifti-eft. Unde Efaias : Vnde fulvor
yeflium de Bofra? Ficus ob ejus fuavitatem lex evangelica:
>. ideo jugum meum fuave eil. Per Dathan & Abiron, quid
a'iiudquam qui h.xrefès Se fciiifmata in ecclefiam introdu-
cu n t, fignificantur ? li fàcerdotis auftoritate contemta,
ab eo & Dei Ecclefia fe fègregantes, alias ecclefias, aliud
altare, alioj mores , ut Apollinaris, Novatianus, & fimi»
les fomniant : Se Dei ordinatione reje£ta , proprias conan-
tur ftatuere vanitates : hxreticis tandem S chi fina ticifque
terra: deglutitis voragine, Aaron facerdos , id eft, Chriftus
Dominus fàcerdos in «cernum fècundùm ordinem Melchi-
fèdech coìiftituitur medius ad placàiidum' Deum : quia ipfe
fempiternum habet facerdotium , femper vivens ad interpel-
landum pro nobis. Àrida virga Aaron qua: poftea miraculo
germinavic, Chrifti caro e ft , qu* virga dicitur à Propheta:
Egredietur virga de radice Jejfe. Hate arida floruit, quia
mot tua refurrexit.
’> Decima fèxta manfio R emon-phares appellami Sequi-
tur enim : E t profeti* ex Rethma, caflramttatiflint in Remon-
1 2
A phares. f e c eft manfio fecunda- in deferto Pharan, qua:
in noftra lingua divifio fublimis interpretatur .: quia ubi
quis in Rethma, quod eft os videntis, commora rus e f t ,
hoc e ft, perfeétam rerum adeptus.eft intelligentiam, venir
ad Remon-phares, .hoc èft, ad iublimem diyifionem , qua
à terrenis cs le ftia, & ab infimis fublimia .feparare poteft.
Nec immerito : nam vigorato intelledtu , .crefeenteque
rerum notitia , infunditur jtidicium , quo à temporalibus.
sterna , Se à caducis perpetua difeernuntur. Ideo per Pro-
phetam dicitur ; Si eduxeris pretìofum .a. vili , qaafi os Hitr-n-'j-
meum eris.
*£> Manlio decima feptima in Lèbna agitur, quare fubjuiir. xvn- Man-
B git : Et profeti* ex Remon-phares, caftrametati funt in Lebna. N«m.3L,**o*'
Hac manfione myftice docemur, quod in itinere hujus vi-
t * abluti corpore & mundi corde eflè^debemus, ut ApoC
toius ad Hebrsos fcribit dicens : Accedamus cum ver,o corde llin
plenitudine fidei, adjperfl corda a con feientia mala , &
abluti corpus aqua mttnda. Idipfum namque Lebna vocis
interpretatio indicàt : fonat enim latine Lebna idem quod
dealbatio. Noneftautem dealbatio, qua culpabiliter di- prig.bom.i7.
citur & paries dealbatus, & fepulcra dealbata ; fed quam
Propheta precatur , dicens : Lavabis me , & fiuper nivem v-fll jo;,?.
dealbabor,q\iam Dominus per Prophetam pollicetur dicens:
Sifuerìnt peccata veftra ficut phanìcimn, quafl nitdem deal- Eftì. i. i^.
C baio : & fifutrint ficut coccimm ,-velut lanam candida, effi-
ciam. Haec dealbatio ex candore judicii de Remon-phares,
& claritate vifionum de Rethma , ubi verus Ifiaelita fuas
peragit manfiones, potenter exfurgit. '
Manfio decima oótava in Rellà peragitur. Unde fiib- Man_
jungit j Et profeti* ex Lebna, caslrametatì funt io .Reffa. ‘ '
Myftice hac manfione docemur quod quamvis profeciflè
quis plurimum videatur, grandefque profe£tus fuerit.con-
fequutus, eum tamen tentationes non. defèrunt : tàntum
enim jam profecerat Paulus apoftolus, ut &. ufque ad ter-
tium cadimi raptus fuerit, audieritque arcana inefiàbilia ,
iiihilominus prodigiofis adhuc tentationibus urgeri fe fen-
Qtiebat. Unde querebatur : Datus efl mihi ftfmulus carnis,. »-fer.11.7r
Angelus Satana, ut me colaphizjet. Tentationes tamen hu-
jufinodi laudabiles eflè Jacobus Apoftolus teftatur ,dicens :
Omne gaudium exiflimate, fratres , cum in varias teniatio- Ucol>. u K
nes incideritis, h* namqiie velut cuftodia qusdam homini
adhibentur.Sicut enim caro quamvis precipua fit,nifÌfale Orig.btm. i7.
adfpergatur, corrumpitur : ita & anima., quantuiiavis per-
feóta, nifi affiduis Ialiatur tentationibus , relaxatur. Hoc »
autem, quia' Rellà, laudabili?tentatio interpretatur.
Decima nona manfio Calatha dicitur : ad quam filii XIX,Maniio>
Ifràel Reflà abeuntes pervenerunt. Unde fequitur : Et prò-
feti* de Refla, caftrametati funt in Calatha. Calatila fonat
E latine virgam, & dominium fignificat. Juxta illud : Virga Pfd. 45. .
aquitatis : virga regni tui. Merito autem poft Rellà fèqui-
tur Calatha : quoniam ubi animi in Rellà tentationes fu- ’ . ,v
peravit, ita fortis evadit ut adfcendat Calatha , hoc eft
ut dominium adquirat nedum inferiorum fuarum virtutum
'fed & totius mundi. Huc adfeenderat Apoftolus, quando
dixit : Mih i mundus crucifixus eft, & ego mando. Caftrame- G*l*tx. 14.
temur igitur Se nos in hancmanfionem,ut carnem cuin vitiis
& concupifcentiis cruci figentes, & fadta ejus mòrtificantes,
dicamus cum Apoftolo : Quod autem vivo in carne , in fide GMt.z.zo.
vivo Filii Dei.
Manlio vigefima eft in Àrfàphàr. Ideo dicit : Et prefetti ■x x'
F de Calatha, caftrametati funt in Arfaphar. Animofa ftatio N«»., ;5. 13!
ifta eft ; ad ardua quippe nos invitar, nempe ad bella , &
bella afperrima, & contra fortiffimos & fieviffimos hoftes.
De quibus dicebat Apoftolus : Non eft nobis httla adverfus tyUcf.r,.
carnem & fanguinem, fed adverfus principatus & poteftates
hujus mundi, adverfus tenebrarum harum retlores, 8rc. A quibus
urgeri, vimque libi inferri idem Apoftolus fentiebat j
unde dixit : Infelix ego homo , quis me.liberabit de.corpore Rom.j. 14.
mortis hujus ? Hoc autem , quia Arfaphar tuba: clangor,
live tubicinatio eft, quod eft belli fignum. N.e.c immerito
: quoniam anima fuperioribus manfionibus, tot tantif-
que virtutibus fè cernens armatàm , contineri non poteft,
quin procedat in medium, & fe ad cettamina nedum ofièra
t , fed paratam fe, prteferat: quin & tubarum clangor ré-
liquos etiam cum Propheta. provocet, dicens : Adfumite inerme. 4,
arma, fiuta adducite in pralium, fternite equos ,.adfiendite
equites, polite lanceas. Immo cum alio Propheta dicat :
Prodiente hoc in gentibus , fantlificate bejlum ffnfcitate pug- uel 5. 9.
vatores , accedite viri bellatóres. Hoc bellum traètarunt
| | K
13 Traóiatus. 1 4
i/f¿r. 11- 33- & vìcerbnt patres , ut refèft Apoftolus ad Hebrsos : Oh- A hac fcribit Àpóftolus : Stàtutiim èil hóminibus fémel mori.
turaverunt ora leonum, extinxerunt impettita ignis, effugave- Hac Abraham Se propheta: mortili funt, hac morte ohineS
runt aciemgladii, fortesfatti fitnt in bello. Piena igitur ro- moriemur, & ficut aqua effiifà fuper terram, non congreboris
ac fpiritus h * c manfio eft. gabimur. Alia mors eft anim* , qua peccati contagiò
xxi. Manfio, Vigefima prima manfio A rada eft;-ideo dicit : E t prò- anima coiife&a moritur , non quidem in fui fubftantia ,
m “ p feti* ex Arfaphar, caftrametati fitnt in Arada. Hx c quo- qua: mori nefeit ■, fèd in Dei vivificatrice gratia. Nam de-,
que manfio longis eft prsconiis recolenda. Arada namque merito peccati, Deo recedente , fpiritalem anima Vitartì
idoneum efièiftum indicat. Adeft pulcher ordo -, fed obfer- amittit. Unde dicit Apoftolus : Quo vivens mortua eft. Mòri
vandi funt proficientium gradus , Se feries profe&uum in- autem tunc per peccatum dicitur j quia anima qua peccavoÌpicienda
eft. Nam ubi anima tentationes fuperavit, vi- rìt,ipfa morietur. M'orietur autem Domino non naturai
res inferiores premere audet : Sc ubi fuper eis iniperium infirmitate * fèd demerito chips , qua: non eft ab hac vita
habere. fé confpicit, adverfariis poteftatibus infultat, ea- reeelfiis , fed lapfiis erròris. Tertio eft cu lp*, qua carnij'
rumque potentias nedum non timet, fèd ad certamen prò- B cpncupifèentia moritur, ut mens Deo vivat ; de qua ApoC-
vocat. Nunc autem de vidkoria fecura adfeendit in Arada,, tolus : Ve tu's homo nofter fimttl crucifixus efl, tit deftruatut
id e f t , gloriatur in Domino fé idoneam effèdtam j Se di- corpus peccati, ut ultra notifierviamus peccato. Nec id imcor
4. eie cum Apoftolo : Sufficientia noftra ex Deo eft i qui & ido- merito ; nam ficut mortuus vita non eft amplius obnoxius.
ere. neos nos fecit miniftros novi Teftamtnti. Oremus igitur culpa:, fic renatus per gratiam non-debet ulterius fèrVire
Deum , ut & nos ad Arada pervenire, Se ibi ftationem ha- peccato. De qua morte loquitur Apoftolus, dicens : Morbere
valeamus. tu* enim eftis , & vita veftra abfiondita eft cum Chrifto iti
xxn. Man- Manfio vigefima fècunda dicitur Maceloth • idcirco fub- Deo. Hujufmodi mortuós redarguens idem Apoftolus, dilio,
m a c e- jungit : Et profetii de Arada , cailrarnetati funt in Mace- cit : Si mortui efiis cum Chriilo ab elementis mundi , quid
n«"*-55- »5- loth. Maceloth interpretatur ab initio , per quod innuitur tamquam viventes in mundo dccernimìni ? Una igitur mors
Orìg. loco quod qui tendit ad perfe&ionem , vel eam aliquo modo eft naturalis , alia pcenalis, tertia fpiritalis. Hanc poftre-
M adfèquutum fe fèntit, ad rerum initium, à quo univerfà mam defignat Mercha, qus nova mors dicitur $ quia Ve^
dependent, refpicere , ad ipfumque cundta referre debet > q terem innovar hominem , Se novam fàcit crèaturam , di-
nec ab eo umquam recedere. Deus eft principium Se finis, cente Apoftolo : Vetera tranfierunt, ecce fatla fitnt omnià
jjuc.i. si ut in Apocalypfi fcribitur: Ego fitm principium & finis , nova. Iraque Se nos hìc manfionem faciamus , ut peccatis
dicit dominus Deus qui efl, & qui c ra t,& qui ventarus eft mortui, juilìtis perpetuo Vivamus.
ornnipotens. Ideo ad Deum reducenda flint omnia. Hunc Manfio vigefima fèxta Efinona nuncupatur • nam di-
Hdbac.,. ,l. ' ut principium recognofcebat propheta, dum dixit : Nonne cit: E t profeti* ex Metcha , caftrametati funt in Efinona.
tu à principio, domine Deus meus fantte. Hunc recognofce- Efinona latine dicitur acceleratio ,quod congrue huic mantfbef.
j. 14. bat Apoftolus dicéns : Fletto genita mea ad Patrem domini fioni aptatur. Nam ubi anima morte peccati per fuperionoftri
Jefu Chrifti, ex quo omnis fumilia in colìs & in terra rem ftationem in novam evafit crèaturam, fiftere animo
nominatur. non poteft , non otio torpere : fed ulcerius progredì, & a c -
x-xmg Man- Manlio vigefima tertia eft Thaath ; ideo fèquitur : E t celerare iter contendic.Viatoribus autem celeritas aptiffima
profetii de Maceloth, caftrametati funt in Thaath. Verum eft ; ea propter populo patrum manducare pafcha prscipiquia
Thaath longanimità reni fèti tolerantiam latine-fìgnifi-j) tur, Se feftinanter. Hincapoftolis mandatum eft : Nemi-
ca t ,. per ipfàni indica tur nobis , quod qui in via Dei prò-, nem per viamfalutaveritis. Sic Elifsum in Regnorum libro
ficere, aliifque prodeilè concendic, multa pati, multa «qua- Giczi injunxiflc legitur : Accinge, inquit, lurnbos tuos &
nimiter perferre neceflè eft. Idcirco apoftolis dicitur : Jn- tolle baculutn meum inrnanu tua > & vade : & f i inveneris
iuc.tì.19. patientia vetira poftìdebitis anìrnas veftras. Ad tolerantiam aliqitcm , non benedicas ei, & f i benedixerit tibi quifpiam ,
nos invitat Apoftolus , pr«cedentiuin patrum ,Chriftique non refiondeas ei : nam opus Dei pr«properam etiam fef-
Htbr. 11.1. - exemplum pioponens. Inquit entm : Ideoque & nos tantam tinationem exigit. Maleditlus , inquit propheta, qui facit
habentes impefìtam nubem tcflium , deponentes omne pondus opus Dei negligenter. Ideo difcipulus ille, qui citius Petto
& óircttmftans peccatum , per patientiam curramus ad propo- admonumentum prxcucurrit, immodice commendatur. In
fithm nobis certamen, adfpicientes in autlorem fidei & con- via Dei vel feftinam oporcet progreflìonem elle , ut diabofummatorem
Jefum Chriftum. Dominus enim nofter Jefus lo , qui ftat femper à dextris,quo fandis adverfètuu, ccEp-
Chriftus multa erga hpmiues manfuetudinis , toleranti« tum iter impediendi fpatium non relinquatur. Nos igitur
¡.Tei*.. «. malorum, prout dilucide recenfentur in Evangeliis, exem- £ qui peccatis mortui ,juftiti« per Meihca vivimus, non fèp
la , quo ejus fèqueremur veftigia , ut PetFus apoftolus quamur modo ad palmam fupern« vocationis j fèd in
dicit, nobis exhihuit. Eirnona*curramus ,feftinantes ad propofitum nobis cerraxxiv.
Man- Manfio vigefima quarta dicitut Thare ; fèquitur nam- men. Fèftinantes namque paftores venerunt, Se invene*
fi».thare. que : Et profeti* de Thaath, caftrametati funt in Thare. runt puerum Jefum..' . . 1
Num. 33.17. Thare latine interpretatur ftupor, gr«ce ÉKstw/f , qu« eft Manfio vigefima feptima appellatur Moferoth ; dicit
vehementis cujufdam admirationis fpecies , ex arduarum enim : E t profeta ex Efinona , caftrametati funt in Mofie-
& infolitarum rerum vifione proveniéns. Nam cìim ali- roth. Congrue mine Mofèroth fucceditj fignificat enim difqua
infolita, natur« vero impoffibilia humano fe offe- ciplinas , -ut qui Feftinationem in Efmona-libi adfeivit,
runt obtutu; quia in inveftigatione hujufmodi cauf« fèn- eam modo ad compàrandas difeipiinas fapicncer accerfat ;
fus deficiunt ,& ratio fuccumhit, mens ftupet. Quod Da- E t f i t , quod Jacobus apoftolus docet, omnis homo velox
Dm. s. 17. niel clarius expreflìt , dicens iStupebam vifionem, & non quidem ad audiendum. Deus difciplin* hujus auéfcor eft :
crat intclligens. Unde cììm paralyticum qui portabatur à p dicitur enim per prophetam : Quis adfeendit in calum ,&
accepit eam , & eduxit eam è nubtbus ? Qttts tranfivit trans
mare , & invenit eam , & afferei eam auro eletto ? Non
efl cognofeens viam ejus , ncque qui confiderei fimitas
ejus - fid fiiens omnia cognofiit eam , & adinvenit eam
prudentia fu a. Ideo ab ipfo expetenda eft.,dicentòjàcobo
apoftolo : Si quis vefirurn indiget fapientia , pofntUt d Deo
qui dat omnibus), affluenter. H«c Deum , ejufque opera
revelàt. Dodhix, ino^iit .Salomon , eft Dei difciplina , Se
ele&rix operum illius, ejus -cuftodia virga .conedtionis
eft. Scriptum eft enim : Plaga & correptiones dant fapien-
tiam. Legitur in Nunieris hominem quemdam in die fàb-
bnti Jigna colligentem comprehenfum fuilfe, coram Moyfe
& fenioiibns filli mandatum, Se tandem jullu Dei morte
punitum , lapidibus obrutum : M on e , inquit, moriatur homo
, lapidahitis eum lapidibus omnis congregano extra caftra.
Quod in hac manfione aliqui faétum putant. Hinc.Apofto-
lus quoque dicebat : Peccartem cofani omnibus argue, ut ce-
ter* timonrn habeant• Habeamus igitur ftationem in Moquatuor
, ad folam Domini vocem furrexilie, ledtum in
quo jacebat, rullile , & in domum fiiam abitile intuitus
eflèt populus j quia hoc fupra faculta rem erat hominis,
lue. j. i f . obftupuit. Ideo dicit fàndbus Lucas : Et ftupor apprehendit
nier,$. 30. omnes. De hoc agens Hieremias propheta, a i t : Stupor
(fr horribllia fatta funt in terra. Et quia in iis manfionibus
multa præclara Se. admirabilia edita, funt opera , quorum
• caufàs non poteft humana mens ratione comprehendere,
ideo tandem venitur in Thare, hoc eft, in ftupore ; fic enim
!ut. interpretatur. Unde fcriptum eft : Stupebant autem omnes
fuper magnalia Dei.
xxv.Manfio Manlio vigefima quinta agitur in Metcha ; ideo dicit :
Z f c E t profetii de Thare, cailrarnetati fitnt in Metcha. Metcha
latine dicitur nova mors. Uc. autem inteliigatur quæ fit
nova mors, eft obfervandum quod triplicem mortem legi-
mus in Scripturis. Una eft mors còtporis , qua terreftris
domus noftra hujus habicationis, ut Apoftoli utar verbis ,
dilfolvitur, Se à corporis tabernaculo anima rccedit. De