Iofuc 6.
& fcq .
TfA.
<05 Bereng^audi expofitio
» „1 W W W finc nlui1(!i nafcituri A luMribus,Sc bonoiumopemm « sm p lis «imfiiftentMCnt. I
- Í ............................ . ' « A ^ Ü S , Et qoi» lo f fum m « hoe quod idem Salomon maho' loçoÇom
5 O 4
j - lln t , arciue contra Anifehriftum pugnarmi .defignantur. Et quia
; maxima mulcitudo gencium culturam C h n ih derclinquens >
¡chriftum hominem impiiflimum pio Deo adorabili®, «°
-grue i lli qui ad crròres corum concidendos progreffun f m . P '
fladium defignantur. * Q u i duo acumina habcrc viius e f t , V » ¡ F
-dottorcs ,-duorum Teltamentorum doftnms eruditi facile hoftes
devincent. N am quod de ore Domini ip fe gladius piocedcie vii. .
. e f t , illa d'fign ifica t , quod ipfe d ix k in Evangelio
eftts qui loquimìni ,fed Spirti us Patri s u e fini , qui oq 1 •
'In iis creo feptem omamentis omriis elcitorum t c c le fia , q u x a
-nobis in feptem partes d iv id im i, comprehenditur. Sinc. ns ergo
feptem partibus non mihi videtur hunc librum quemquam^ ordinatep
o flc in telligere : de - ottava autem .qu* reftat, aliquid diccn-
Um£, facies cjw . ficut fot Itfctt in nitriate p ia . P er faclem E c d e - g
lia ficut poit refiirrettione'ftì futura c f t , defignatur ; Se ideo per
tfacicm , quia tunc Deum, ficut dici* Apottolus, juftì fecte ad fe -
cicm videbunt. Qua: licut fol lucere v ifà eft , quia ficut dicit D o -
minus : Tunc juftì fulgebunt ficut fai in regno Patrie fili. i nvc“ ,u” :
' tur ¡n Scripturis quxdarn his feptem partibus convemenria, ut eit
illudquod in Jofuc le g itu r .u b i prxcepit Dominus , ut fircumuec
area Dei civitatem Jcricho per feptem dies femel m die » fecer-
dotibus eam porantibus ,-tùbifque-canenribus , ac populis fcquenti-
•bus Teriého namque omne corpus reproborum > quod elt cmta s
d ia b o li, defignat : per fitios -vero I fr a c l, e letti defignantur : per la -
cerdotes prxdicatores : per tubas dottrina prardicatioms :pcr popu-
•lum vero qui eos'fequebatur , omnes juftì defignantur, qui eorum
trious , oc D011UJ.U111 u^t-iuiu —*J11 «“ iwHÄifcuv«. . .
Poflumus & hoc quod idem Salomon in alio loco ponit, dicens :
Da partem feptem, ntcnon& olio, huic noftr* expofitioni eoaptarek Ecclef.iuC
Primum igitur quxrendum nobis e f t , quid fit unde partes facere
precipimur. Eft namque quoddam bonum, Se ipfum e ft fummum
bonum . caritas v idelicet, q u * nifi partiatur , perfettum bonum non
erit -, partitur cnim in dilettioaem D e i, 8c dilcttionem proximi : q u *
ctlm una f i t , habet tarnen duo brachia , q u * circumquaque exten-
dens, ac Deum hominibus, Se homines Deo conjungit. Sunt ac d u *
v i t x , una q u * a d i v a , altera q u * contemplativa nuncupatur. D i-
lc ttio proximi ad att iv am , dilettio autem D e i proprie ad contem-
plativam pertinet. Poffumus igitur per feptem omnem clettorum
multitudinem, per o d o vero dominum noftrum Je mm Chrilturn
intelligere ; eo quod ottava die tefurrexerit. Santti itaque D e i
partem amoris fui feptem dan t, cùm in exercitiis v i t * a t t iv x o c -
cupantur; v idelicet cùmcuram proximo nonfolum carnalem, fed cC
' fpiritualem impendunt. Dant etiam partem o d o , cum cos amor D e i
ad contemplationem ejus iterum revòeat. A litc r . Partem feptem da-
mus, cùm fandis D e i debitam venerationem exhibemus : partem
o d o damus-, cùm Deo creatori nsftro debitum cultum impendimus. .
Scquitur : Et ehm vidijfem eum , cecidi ad fedes ejus tamquam%
mortuus. Ecce Johannes, qui fibi ftare vidcb a tur, v ifo Domino , ,
•cecidit tamquam mortuus ; quia unufquifque v ir fandus quantum
fe ad contemplandam divinitatem D e i altius e re x ern , tanto apud fc
introrfusinferius cadit ; quia in comparatione Dei ejus magnitudo
quam parva f i t , facile perfpicit. U n d e& tamquam mortuus ce ci-
dit . quia in eomparatione Dei fe nihileffc perfpexit. Ad pedes cec
id i t , quia incarnationis ejus myfterium,quod per pedes figuratur,
r. _1!___ onde oerfuexit. Et Potuti manumiuam
dodtinam fcquebantur,& adus imitabamur ipcrarramautem q q medicens. Sicut manus incorpore plurima haber
fcrebant, Ghïiftus ìntelligitur , qui a fandis in cordibus >offi j it3 & manus D ei in divinis fcriptuns plurimas figmficatiot
i u » P ò.»™,. Dei m a .a » D e i e o e * , e lm die i. :
■turn fùerunt, nulli dubium quod Chiiftum non folum lin P_ M , num tuatn longe fa c à me, &formido tua non me terreat. E t ìtedicando
> verum etiam corde diligendo portaverunt. U h autem qui cis d i c ì f : Miferemini m e i, mi fere mini mei , f altem vos ami-
■adventum ejus pr*ceffcr^t,quomodoillum-por»verunt ìPorraverun Domini tetigit me. Nam & Hicremiam manu
«tique & illi ; nam aliqui corum eum verbis pr*dixerunt, aliqui ra0;-m’j l Dominus t e t ig i t , ficut ipfe d ic it : Et mifit Dominus manum
•prxfignaverunt. Quxrendutnvero nob iseft quid circu itu s ifte, q u i & diuitmihi -.Ecce dedi verba mea in ore
per feptem dies fadus cft , defignet. „ T T f o v e a m aut tuo Se reliqua. Similiter & Daniel manu confortationis Dei tadus
ingrcffum dcvitamus ;nam cùm per viam pergimus, * _ propter vifionem angclicam in terra proftratus jacens,
« profundum, aut ahquod per.culum mvenimus, arcumemdo v id i t , qu* eum confortavit, cui & dix it r io -
f i poffumus , îngreffüm ejus devitamus ut per,cu u ^ , Domine, quoniam confortafti me. Hac ergo confortationis mahabitemus,
| idem Johannes tadus e ft , q u * eum ne fe ultra modum dej,ceree
Tericho circumimus , fi ab eorum pravicatibus abftinemus. D e hac D confortando erexit
circuitione mihi videtur d ixiffe Pfabnilla fum P
lob 19. :
_ ___ Ul" QlXlllC ruH u u ia : i/ limiv i u»
tabernáculo ejus hoftiam jubilationis.. Circuivi! namque, & poftea
immolavi! ; quia fed a reproborum pnus fp rc v it , ut hoitia jubila-
'tionis ejus acceptabilis Deo fieret. Multi cnim funt , qui alliduc
laudani Deum : fed quia vitia à fe repellere nolunt, corum lauda-
tionis hoftia non eft acceptabilis Deo. Prima igitur circuirlo ad
«os iuftos » qui ante-diluvium fuerunt, pertine t, qui filli D e i d itti
fiint. 'Civitatem igitur Jericho tamdiu circuierunt, quamdiu a lo -
cietate reproborum fe lequeftraverunt. Pottquam ig itur arca D e i ,
& populus Tericho civitatem circumierant , ad callra redierunt ;
ouia uùufquifque juftus circuitiönis fu * tempore expleto, polt mortem
ad foderatelo c lc d om m , q u * funt càftra fendorum , ducinir.
Secund* diei circùicus ad eos , qui poft diluvium ufque ad Moylen
fuerunt, pertinet: qui & ipfi civitatem Jcricho circumierunt; quia
ab iniquitatibus reproborum fe feparavemnt. Nam & Abraham,
~ . .■ .*■ à UókìMm. nr,n folum viria .' (cd etiai
^ fum primus & noviftmus. S i primus, cur d ix it Arrius
lilium D e i initium habuiffe > Si enim initium habuit , non
ipfe primus , fed ipfe a quo initium fumfit , fuit. Primus ergo
& noviffimus ipfe eft i quia ficuti fincm non habebit, fie nec initium
habuit. Et fu i mortuus, & ecu fum vivens in ftcula feculo-
rum. H o c manifeftum e ft. Et habeo claves mortis & inferni. Q u i
clavem alicujus domus h ab et, quern vult , in trom ittit, & quern
v u l t , ab ingreffu domus rcpcllit- Per clavem ergo poteftas E ilii D e i
intclligitur. Claves igitur ftiortis Be inferni ip fe poffidet; quia quo«
v u l t , a damnationc mortis perpetus mifcricorditcr liberat; & quos
v u lt , in eodcm damnation’« periculo jufto judicioremancre finit.
Scribe ergo qua v id ifii, & qua fu n t , & qua oportet fieri poft hec.
H ie demonftrat non fe de prsfentibus Sc futuris tantummodo: fed .
& de prxteritis prophetiam tcxuiffe. Scribe ergo qua v id ifii, id c f t ,
\ Dranam, qua de pr*teritis tib i oftenfa funt -.qua fu n t , & qua oportet fieri
fed etiam p pofi h e c , id-eft , prafentia & futura.
- Myfterium feptem ftellarum quas v
aD MKluiiatiuu» — — —r ------
q» Ä X ’J T Ä E . & fir - t . >
eorum^olle^accipere uxorem. Et de L o t , qui apud Sodomitas ha- candelabro, aurea. Subauditur quid fignificent. Q u id autem fig n ieqrurn
nollet accipeie ux * . X . ft h g febdendo mamfeftat : Septem, inquit ,ftella Angeli funt fep-
c o s , qui de die in aicm ammam junam u u 'p , » r 1'
, mndn.& cereri .T ertius'vero circuitus-ad eos q u i rem igitur Angelos reftores feptem Ecclefiarum debemus mtcjlibitansapud
bus cruciabant.Eodem modo & ceteri.Tertius vero circuitus-ad eos qu
fub Lcge fuemnt, pertinet :«Jui quanta follicitudine à •foderate ini-
quorum fe fecemere deberenr, ipfe Le x manifeftat. Prophet* v c -
10 , ad'-qùos quartus circuitus pertinet, in tantum peccata prmci-
puro jhomiriumque impio'rum fpreverunt àtque reprehenderunt 5 ut
prò hoc quidam eorum lapidati , quidam fe& i , quidam vero in
occifione gladii mortui fint. Apoftoli vero , Se hi qui ex Jud*is
crediderunt, ad quos quintus circuitus pertinet , quanto ltudio le
ab infidclium Judxorum corifilio atque opcribus fegregaverint, L u -
cas in Aftibus apoftolorum1 narrar. Gentes vero ad quas fextus-cirtem
igitur Angelos rectores ìeptcm Ecclefiarum debemus intc lli-
g e r e , eo quod Angelus nuntius interpretatur : & qui verbum D e i
populis annuntiant, non inconvenienter A n g e li, id e ft , nuntii v o -
cantur. E t ficut per feptem Ecclefias una Ecclefia catholica, ita &
per feptem reftores feptem Ecclefiarum orones redores Ec cleíi* ca-,
rholic* defignantur.
ET Angtlo Ecclefia Ephefi fcribe:Hac dicit qui tenet feptem flellas
in d extern fu a , qui ambulat in medio feptem candelabrorum auree.
M — B i W Ê Ê ' , « 0 H B c i r - , » » . P « 1 * < * 0 * . M t a h * b » .p o t e f t S S a H I
F ( e t f t d h . f ia f l i pt«i.catore5. S an * , .g.mr p r r f .c * o t tS n»oB D t . fejaaimlBI H «.<, cbcJi» ai g I »>. L n i S * m sOEsBm « H B * v*û« mm
ooribus antichrifti fucuri funt, pertinet : fed & illi quomodo anti- ficut ipfe m E vargelio ioquitur diccûs . Stcut palmes non j
i r i l li , ■miniftrorumque ejus devitent perfidiam , hic liber mani- fructum . nift manfent tn vite; fie & v os, nifi tn me man]
11 e c. ..» a . I ti . rirrnmpiinriKtic fvprflnrihllS CI1R1 a
lAP.Ih
tM-,
rorumque bju, u .t i iem ^.auuaiuu all. -----
feitàt. Septitno ergo die circumeuntibus facerdotibus cum arca J'
lic h o , atqiie vociferantibus , muri Jcricho ccciderunt , omnifque
populus curo rege Tuo interfedus eft ; quia prxdicantibus in fine
mundi pr*dicatoribus v er ita tis , finemque mundi annuntìantibus fu-
bito finis mundi adveniet, omnifque civitas diaboli deftruetur, a t que
cum ipfo capite fuo d iabolo perpetua morte damnabitur.
'Legiinus etiam in libro Judicum Sanvfon fortifiìmum habuiffe
fcptem 'c rines. Samfon Chriftum fign ific a tp e r capillos vero om-
ncs e lc d i defignantur. Et ficut capilli adh*rent c a piti, ita Se omnes
juftì adhxrcnt Chrifto qui caput cft omnium cledorum fuó-
rum : & ficut -capilli Samfon in feptem partes d ivifi fu n t . ita Se
omnis eledoni m numerus in feptem partes prò temporum qualitati-
bCs dividi poteft .ficut fuperius demonftravimus. 1
Scd & hoc quod in-Salomone fcriptum eft : Sapientia adificavit
fib i domttm, excidit columnas feptem ; poteft huic «o ftro intelledui
convenire. Sapientia namque xdificav itfibi domum, quando dominus
nofter Jeius Chtiftus ab initio mundi ufque ad finem ejus ex numero-
fitate eledorum Ecclefiam fibi conflruxit & conttruet : excidit colum-
nas feptem, quando iis feptem temporibus prxdicatorcs,qui iingulis
temporibus cenvenìrciic, in Ecclefia Cia ftatuit ,q u i & ¡nonitl* fiàxicui
ipfe in Evangelio loquitur diccús : Sicut palmes non poteft fer. .
fruaum , nifi manferit in vite; fie é * vos, nifi in me manferitis. In
medio verb feptem candelabrorum aureorum Chrillus ambulat, ficut
ipfe dicit propheta: inhabit abo inter illos, & inambulabo: & ero il-
lorum D eu s, & ipfi erunt mihi populus.
Seto fipera tua. Ea videlicet qu® operabaris prius, antequam re-
frigefecret in te caritas. Et laborem & patientiam tuam, id c f t , perfe
ccione s , quas pro nomine meo patienter toleras. Et non potes Matib-m
fuftinere malos. Ciim feriptura divina nobis prx cipiat, ut toleremus
ma lo s ; cur hic laudatur, quod non potucrit fuftinere malos ? Sed
de hxreticis m ihi d idum videtur ; nam proximorum mala aliquan-
do reprehendendo corrigere debemus, tempore videlicet opportuno:
aliquando patienter rolerare; ut quos corredio non emendat , p a -
tientia ad cmendationem provocer. Sunt namque nonnulli, qui reprehenderé
próximos nefeiunt, nifi ira inflammati. Horumaliquis
fi non folum pro magna , verum etiam pro parva aliqua re contra
proximum commotus fuerit, tamdiu iram in corde geftat, ufque dum
in ádibus proximi aliquid videat, quod reprehenderé poífit : * tunc
latus efficitur,cum reprehenfionis vindidam proximo intulerit-Quol
íi alicui viderit difplicuiffe , dicit fe zelo D e i hoc fcciffe. A d t e
ergo lo q u o r , qui calis es. Cur qusris fellere cum , qui occulta
cordium «onfiderat i S i zelus D e iin te e f t , cur oculi tui per d ivcifa
yagantur
S V S
f . u
W m
t .v r .
y . v t i i v
■ih ix . '
in Apocalypfin. De Vifione 1 1. 50 6
vagantur more diabo lico , dcfiderans malum poti,is videre , quam
bonum, defiderans in proximo vidcre malum , quod reprehendas ,
non bonum , unde a-dificcris J Sunt etiam multi , qui cos à quibus
aliquam mjuriam pertulerunt, etiam pro minimis delidi's ini patienter
infedantur : cos vero quos diiigunc, non folum non reprehen-
dunt, quamvis grav ito dcliquerint ; fed etiam tota virtute defendant.
O infelix amicicia, q u * illuni quem d ilig i t , tacendo & defendendo
diabolo tradii : ilium verò cui iratus eft , reprehendendo
¿diab olo abftrahit ! Co rred io ergo illa jufta eft , qu® ex Dei zelo
Se amore fraterno defeendit : q u * non propter iram vindicandam,
fed propter animam proximi falvandam profertur. Verùm q u ia h x c
paucis diximus ,a d ea q u * ccepimus , redeamus. Igitur hoc quod
pra-fuli Ecclcfi* Ephefi à Domino dicitur : Sjuia non potès (ufiine-
re malos, de hxreticis debemus intelligere ; omnis cnim qui paftor
e ft Ecclcfi® , fqcietatem hxreticorum, quantum p o te ll, vitarc dc-
bet > ne per oc.cafionem feniiliaritatis eorum- corda fimpliciuni v c -
nenp fu® inaliti* corrumpant. Sicut cnim lupus quietus inter oves
fine laccratione earumdem ovium verferi non poteft ; fio nec hccre-
ticus inter fimpliccs. Scquitur : Et tentafti eos, qui fe dicunt apoftolos
èffe , & non funt; & invenifti eos mendaces. Quidam prava doccntes.
temporibus apoftolorum,apoftólos fc effe diccbantjut per reverentiam
noniinis fecilius pravam dodrinam in cordibus audientium plann-
rcnt.Hos & apoftolas Paulus damtut:&Dominus in Evangelio caven-
dos infinuar ,cùm d icit : Adtendtie a fa i fu prophetis,qui veniunt advos
in veftimtntis ovium, intrinfccus autem fun t lupi rapaces. H os ergo ifte
fa llò s , eorumque dodrinam felfem effe comprobavit.
Et patientiam habes, & fuftinuifli propter nomen metim, & non de»
fecifti: id c ft ,in hoc apparuic patientia tua,quia in laborihus, quos
pro nomine meo fiiftinu ifti, non defed iti. Scd habeo adversum te ,
quod caritatem tuam primato reliquifti. Multi fu n t , q u i in initio,
convcrfionis fu® in ferviti© Dei fcrventcs exiftunt , fed proccffu
temporis tepefeunt : quod huic prxfuli Ecelcfiy Ephefi contigifi'c
manifeftum eft.
Memento ergo unde excideris. Undc eicifus es ? De caritatc : fi de
caritatc excifus es, de Deo excifiis es > quia Deus caritas cft. Et age
pccnìtentìam. Vidclicct co quòd per torporem & ignaviam tuam à
caritatc disjundus es. Et prima tua opera fa c : fin autem venittm tibi
cito, movebo candelabrum tnttm de loco fu o , iti f i pocnitentiam egeris.
S i per candelabrum Ecclefia Ephefi defignatur, cur propter pcccatum
paftoris Ecclefia locum fuum perder, eùm Scriptura dicat : N .» mo-
rientur patres pro filiis , ncque filii pro patribus fuis : fed unufquifque in
peccato fuo morie tur? Scd per locum videtur mihi merces , q u * illi
pro paftorali cura debebatur , d efignari, ut fit fenfus : N i f i poeni-
tcntiam egeris pro eo quod caritatem tuam priinam r eliq u ift i, & ad-
prima opera non redieris ; ut quod ore prxdicas , opere impleas:
merccdcm , .qux t ib i pro paftorali cara debebatur, fiibtraham.
Scd. hoc habes ( videlicet ut candelabrum non moYcatur ) quia
odifti fo lta nicolaitarum, qua & a ego odi. Et eft fenfus : Pro co quod
odifti fed a nicolaitarum, qux & ego odi ; merces qu® tibi pro
paftorali cura debebatur , adhue tibi manet. Nicolait® vero erant
lix re t ic i, quos fuperius d ix it non poffeeum fuftincrc.
habet attres attdiendi, audiat quid Spiritus dicat Ecclefiis. Quia
cundis aurcs habentibes diiìit : §fui habet attres atdiendi, audiat ;
aurcs proculdubio cordis requirit. Vincenti dabo edere de Ugno v ita ,
quod eft in paradìfo Dei mei. Duo Ugna fuerunt in medio paradifi,
è quibus unum lignum vit®, alterum vero lignum feienti® boni Se
mali vocabatur. Quorum virtù? talis c r a t , ut fi quis ex Ugno vit®
comcdiffet, non moreretur in xternum : fi quis vero ex Ugno (cien-
ti® boni Se mali comoderei ; quamvis effet immortalis, mortalis fta-
tim fierec. Paradifus igitur Ecclefiam fignificat: lignum vero v it*
in medio paradifi G hr if his eft in mediò Ecclcfi® fu®. Lignum autem
feienti* boni & m a li, quod & ipfinn in medio paradifi fuiffe
d ic itu r , diabolum fignificat, qui inter fìdclés difcurrcre nonceffac;
Ut quofeumque poteft, ,decipiat. Lignum ig itur vit® ad cledos ,
lignum vero feienti* boni & mali ad reprobos pertinet. Frudus
ergo Ugni vit® e lc d i c&mcdunt, ut in xternum b vivant j quia pr®-
ccpta Evàngelii cuftodiunr, ut 'in xternum vivant cum Domino :
frudus verò Ugni feienti® boni & mali reprobi comedurir, Se mo-
riuntur; quia fuggeftionibus d iabo li, omnibufquc vitiis & voltipta-
tibus pafeuntur ; unde xternam damnationem (ibi adquirunc- Et ficut
mulieri delcdabiliores fùerunt frudus Ugni feienti* boni & mali ,
quam frudus*ligni vit®; ita & reprobi? delcdabijior eft gloria hu -
jus ferculi, quam oculis corporis videnr, quam gloria cxlcftis pàtri
®, qu® nonnifi oculis fpiritualibus videtur. Sed oritur q u x ft io ,
cur lignum feienti® boni & mali dicatur,cùm primo homini feientiam
mali miniflravcritjtion feientiam bonv.Qu® mihi ita folvenda videtur;
primus namque Ang elus, quando creatus eft, feientiam boni h ab u it ,
non feientiam mali : feientiam vero mali per fernet ipfum invenit,
ob quam caufam de illa cx lcfti g loria deiedus e f t . De Ugno ergo
feienti® bòni Se mali primus homo com e ait, quando illius fuggef-
tiones fequutus*‘ e f t , qui feientiam boni & mali habebar ; ncque
enim liguum feientiam mali doccrc potuic, fed diabolQs qui p ix -
ceptum Dei homini tranfgredi fuàfit. D ic it ergo : Vincenti dabo
edere de Ugno v ite , quod eft in paadifo Dei mei. Tlle v in c if, qui in
bonis opcribus ufque ad finem vit® fu® perfcverac. Vincenti ergo
Chriftus edere de Ugno v it* dabit ; quia prxcepta fua ufque ad finem
v itx fervanfibus immortali taci? fu® gloriam in cxlcfti beatitudine
fecum d a b it . ut cum eo xterna iter v iv an t , cujus prxcepta in
fxculo politi fervarc (tuduerunt. Quod autem^atrem Deum fuum
v o c a t , ad humanitatem pertinet.
Et Angelo Smyrna Ecclefiafcribe : <ac dicit primus & noviffimus,
qui fuit mortuus, vivit : Scio tributai ion cm tuam , pauprrtatem
tuam. Poteft fieri, ut Smy rnxoru n Ecclefia eamdem perfecutionem
à conttibulibus fuis in rapina bonorum firorum pcrtulc rit, quam
Se illa qux apud Hieròfolymam crat. Ideoque tribulatio Se pausi.
Ica riiiT ac eilic. ego odi. Pro to quod i'Aormn I 1 laifiièjiph ,:-r ego odivi. I
fi. Bfit. tah'eii^i vivent c <m Domino-, cetera adj eia fune ex uff.
Appendix Tom. I I .
A pertasejus ¿D om in o ,q u am pro ipfo fuftinùit, laudatili. Poteft Se
per hoc voiuntaria paupcrtas in tc llig i , de qua Dominus dicit in
Evangelio : Beati pauperes fpiritu, quoniam ipforum eft regnum ta~
■ lorum.
Sed dives es: pauper videlicet rebus, dives virtutibus. Et blafphe*
marts ab iis , qut f t dicunt fndeos effe , non funt '. fedfunt fynagoga
fatava. Judxi confitentcs interprctantur : Judx i qui Chriftum blaf-
phemantcs negant, non Ju d x i, id c f t , confitentcs ; fed fynagoga fata
a x non inconvenienter vocàntur.
Nihil herum timeas, qua pajfurus es■. Prxdicuntur e i adverfe , uc
vcnientia fecilius tolcrare poflet. Eccemijftrus eft diabolus ex vobis
in carcerem, ut tentemini : id c f t , quofdam ex vobis diabolus, id eft,
mifuftri diaboli in carcerem mifluri funt ; uc tentemini unuiu in
timore pcenarum à fide recedere , an pro amore C h ii ft i mori deli—
beretis. Et habebitis tribulati'onem diebus decern. Tempus quo hxe
perfccutiò crudelius licvitura c ffc t , dcmonftravit. Eftofidelis ufque ad
mortem, & dabo tibi coronam vita. Corona vie* gloriam fcinpiter-
¡3 nam demonftrat.
Q u i habet aures > audiat quid Spiritus dicat Ecclefiis. Qu i vicerit ;
non ladetur a morte fecunda. Q u id fit mors feeunda , in fequenti-
bus dicemus.
Et Angelo Pergami Ecclefia ftribe : Hac dicit qui habet yomphaam
utraque parte acutam. Per romphxam judiciaria Domini poteftas
poteft inte llig i : qux utraque parce acuta dicitur , propter duo judi-
cia , unum quod factum eft per aquam, alcerum quod fiet per igncm.
Sed exdudimur abh o c intellcdtu, eo quod illud judicium jam pcr-
a£tum, acque per inifericordiam Dei abolitüm fit. T u nc namque ju -
d ic ii illius acumen deletuin eft , quando'Deus dix it ad No e : Per
memet ipfum ju r a v i, quia non adjiciam ultra aquds diluvii fuper
terram. Videtur ergo mihi per romphxam divinam fcripturam de-
bere intelligi, qu® prop -, r refecanda vitia acuta effe dicitur, & propter
duo Tcftamenta utraque parce acuta deraonftratur N am & ve-
tus & novum Teftamcntum hoc nobis indefinentcr admoncnt, ut vi-
C cia relinquamus & in bonis operibus nofmct ipfos exerceamus ; qua-
tenus fhlutcm animarum noflrarum in venire poflimus.
Scio ubi habitus, ubi fedes eft fa ta n e : id e f t , inter illos habitas ,
qui fefforem habent diabolum. Et tenesnomen meum non negafti
¡idem meam: id e f t , quamvis ab ets , inter quos .habitas, pro nomi- !
ne meo affidue perfecutiones perferas ; tamen nomen meiim tcnes,
& fidem meam non negafti. Et in diebus illis Antipas teftis meus,
qui occifus eft apud vos, ubi fatanus habitat. Et in diebui illis , id eft,
in diebus quibus perfecucio apud vos- amplius fervi, b a t , Antipas te-
- Il is meus, fùbauditur, cxfticit, qui occifus cft apud v o s , ubi fàtanas
habitat. Apud vos occifus e f t , & non à vobis : fed ab illis inter
vos habit: 1 quibus habitat diabolus.,
Sed habeo adversum te pauca, quia habes Ulte tenentes doBrirkim
Balaam, qui doctbat Balac mittere fcandalum corum filiis ifrael ; ita
habe• ó» tu tenentes doarinam nicolaitarum. Lcgimus in libro Numeri
quod Balac rex Moabicarum ad fuggcftionem Balaam pofuerit fpé-
£) ciofàs mulicres in confpeftu filiorum Ifrael diis fuis facrificantes,
quarum pulcritudo non folum ad perpetrandam libidinem cos ac -
cendit; fed etiam ut de fòcrificiis eorum comederent, perduxit. N i -
colaitx vero erant hxretici nuptias deceftanres , docentcfquc fidelcs,
Uc quibufeumque vellcnc, mifeerentur riipre bcftiaium. Sicut ergo per
doftrinam Balaam , filii Ifracl in foKÙcationis malum dàlapfi fu n t ,
proprer quod multi eorum pcrierunt ; ita Se nicolait® quofdam e x
ndelibus, qui apud pergamum e ra n t , fua prava doétrina in forniea-
tìonis malum dcjecerunc, doccntes cos ut nullo modo fe vinculo coniu
g a li irrerirent : fed quibufeumque vcllent , paffim in iiccrentur.
Quod autem dicit : Habeo adversum tè pauca, fignificat paucos ex
ftdelibus ab hxreticis effe dèceptos.
Shniltier poenitentiam age. H o c quod dicit, fimiliter, videtur mihi ad
Angclum Ephefi Ecclcfi® rcfpicèrc,cui dicitur : Poenitentiam age,co quod
r caritatem tuam primum reliqtteris. Quali dicercc : Sicut prxcepi Angelo
Ephefi, ut poenitentiam ageret, eo quod caritatem primam rc-liquiflet ;
fimiliter Se tu.poenitcntiam a g e , eo quod à caricate deviaveris fu na li-
quos tuorum per taciturnitatem amittcres. Si quominus,veniam tibi cito.
Solet per ad ventum Domini mors intelligi ; unicuique enim Dominus
tunc venie,quandoper moVcem animam a corpore feparat. Cito, id eft,
improYife, ficut de fervo negligente Dominus in Evangelio loquitur :
Veniet autem Dominus fervi illius in die quo nefeit, & hor'a qua igno~
rat ; & dividet eum, partemque ejus cum hypocntis ponet. Homo enim
e x anima & corpore confiftit : dividic'Dominus hominem cinti ammani
à corpore feparat ; panetti ejus cum hypocritis ponit,quando ani-
■ mam , q u * fecunda pars eft in homine, pro iniquitaiibus fuis cum im-
piis cruciandam tradir. In hoc quod dicit : Ve mam libi cito , ralis mi.
hi fenfus elle videtur : Si pccnìtentìam non egeris, veniam tibi cito > .
ucce per mortem, quam pr* videre nc g lig is , diffolvam. Scquitur:
Et pugnabo cum illis in gladio oris ma : id cft,alium-in loco tuo ponam,
p & ponam gladium veiborum meorum in ore ejus y in quo dejiciat ad-
verfarios veritatis.
Qu i habet aures, audiat quid Spiritus dicat Ecclefiis. Ubicumque
h x c fcntentia ponitur, v el in Evangelio , vcl in Apocalypfi, feiend uni
eft mylticum efl'e, quod dicitur, ad intclligcndum difficile. Vincenti
dabo manna abfconduum. Legimus in veterì Tcftamento, qu:a popu-
lum Judxorum per deferta g'radientem Dominus manna pavcric, u f que
dum venitene ad terram reprontifiìonis- Per manna igitur fapien-
t ia , qu® Chriftas c f t, in telligi poteft : ipfe elt cnim panisvivus ,qui .
de celo defeendiu H o c pane aluniur omnes eledtii in deferto atque
in itinere hujus fxculi p o lit i, ufque dum veniant ad terram repro-
miilìonis, id c f t , ad cxleftem beatitudinem, quam repromific Deus
diligcntibus fe. Abfconditum autem ideo dicitur, quia fapientia Dei
fuperbis abfcondicur, 8e humihbus revelatur, ficut ipfe dicit in Evangelio
'.Confiteor tibi, Pater, domine cali Se terra ,quia abfcondifti hat
a fapìentibus, Se prtidentibus , Se revela(li eaparvulis.
I c. Hic texttis in edic. rtjcdus fucrac polt vctba, tolcrajc pejfet : fed eo.itr*
I au£toriucem mC
Matth. J
i r - 1 .
i r . x i .
ir . t u .
Gen.f. 17,
i l . t i l t .
i ’ . x tv .
il-tv .
N um ...
i r . xy i*
Mutib.14. ji.
f . XVII«
Exld. iS. Hloban
6. 41.
Msttb .ti.if