H Berengaudi expofitio 5 46
intellKimas , fpititalibus fenfibus velie adoniare. Nullam quippe do- A ceciderunt in fadtlsfuas , é» adoraverunt Deum , dictâtes. Per viginti
0 - ■ . . . . . . . . . r. 1 — ----- — —— :iT_ quatuor feniores in hoc loco animas fanttorum , qua: in cxlefti beatitudine
mum extra p o liti, intcrius ornate välemus : led r “- omnino utumc
' videamur, pauca dicamus. PolTumus per trcs dies J dimidium tres
■ annos & femis intelligere, quibus i i duo prophetx predicami funt:
per monumenta vero mentis reproboium intelligere pollumus. De its
nionumentis Dominus loquitur, dicens : Vavobts /cribs. (fi> pbnrißi -,
quia eftis fttttt fcpttlcra dealbata , qua à foris quidemvidentur candida,
intrin/ecHS autem plena funt omni immunditia , & effibus mortuorum.
Sic & vos à foris quidem paretis hominibus ju ft i, intus autem pieni
eft is rapina & iniquitarc. In nionumentis igitur reprobi corpora fantto-
rum non finent poni ; quia dottrinarli illonim à mcntibus fuis abjicient.
,: <^uod autem poft dies tres & dimidium fpiricus v itx à Deo incrare in
cos dicitur, & ftare fuper pedes fuos , refurreftionis tcmpus accipere
■' pollumus j quod poll tria tempora & dimidium , quamvis non ftatim,
in proximo camen fiet. Scàbunt quippe fuper pedes fuos, quando poll
refurreétionis tcmpus, quanta fit eórum' virtus atque magnincentia om-'
curn Domino commorantur, poll'umus intclligere : fedes vero
requiem fempitemam defignant. Viginti quatuor feniores in confpeélu
D e i fedent in fedibus fuis ; quia ianftorum anima: fine corporibus in
cxlefti beatitudine modo cum Domino requiéfcùnt. In facies fuas cc-
cidcrunt & adoraverunt > quia fantti Dei cùm viderint juftiifimum
Dei judicium peragi , inenarrabìlemque cjus poténtiam , dcjicient fe
per humilitatis fubjcttionem in confpettu creatoris fu i, feientes nihil
effe quidquid e f t , in comparatione illiu s , qui Deus eft.
Grattas agitms ¡ibi, Domine Deus omnipotent, qui es, (fi» qui eros
fanttus, (fi» qui acci-pijli virtutem tuam magnam, (fi» regnafti. Et irata
funt gerì tes , (fi» advenit ira tua , (fi» tcmpus mortuorum judicari ; b (fi»
reddere mercedem fcrvìs ttiìs propbeiis ,.(fi» ftnttis , fi. timcntìbus nomen
tuum, pufillis (fi» msgnis ; (fi» exterminandi eos , qui corrupcrunt terram.
lift Clirìftus modo , obliquarli hominem adfumfic, ejufdem fanttica-
mpiis manifeftabitiir. T im o r vero magnus cadet fuper iuimicos g cis qua & Pater
cjuldem a;tcrnitacis, ejufdem potcntix : erat & ant
. XVII.-
■ÿ’ .xvin.
corum j Clini'viderint eos ; quia in d ie judicii cùrìi viderii
riamque illorum, turbabuntur timore b om b ili, dìcentes : /i funt quos
al ¡quando h abui mus in dèrìfum, (fi» in fimilitudinem in. properii. Nos
tnfenfuti vit am illorum attimabamus infaniam , (fi» finem illorum ¡ine
honore. Qttómodo computati funt inter filios Dei , (fi» inter fanttos fors
illorum eft! Et quia Malachias propheta ex perfona Domini loquìtur,
dicens: Ecce ego mittam vobìs Eliatr brophetam, qui connectât corda pa-
trum ad filios ; & cetera qux fequ .ur : credTmus Judxos per prxdica-
tionem Eliæ ,ficut a fuperiùs-, pr, potuimuçj dcmonftravìmus, ad fi-
d e n id i r i lli effe corrvertèndòs. Pc ¡umus autem per dlios teftes duorum
populorum prardicatores intelligere, Judseorum vidcli^'“, atquc gentium.
-Qui diebus mille ducehtis fexaginta prophetaturi : dicuntur ; quia
orimi tempore quo Antichrifti perfecutio atque dee s ìo per univeruim
òrbem defieviet , quofeumque póteiUnt , ad viam veritatis reducere
ftadèbunt.
Et in illa bora fafttts efi terra motus magnus. Nunc
tequam hominem adfumeren , xqualis per omnia Patri. Accepit aure
111 virtutem fuam magnam > quando per paifionem fuam diabolum
vicit : regnavic vero , quando genus humanum libi liibjecit : iratx funt
genres » quia impii homines Ecclefiam Dei perfequuti funt , Ut nomen
Chriltì de muiido extinguerent : adveniet autem ira D e i , cùm
dies judiciì advenerit : adveniet tempus mortuorum judicari , videlicet
ut mortui judicentur. Illi feilieee mortui > qui in hac vita
politi } animas fuas male vivendo interficcre non timuerunt. Et reddere
mercedem femis tuis prophetis fauci is , ti mentii u s nomen tuum,
pufillis ¿j» magnis. Hoc time implebitur > quando in die judicii diifturus
è li : Venite benedilli Patris met, percipite regnum, quod vobìs paratimi
eft ab origine mundi. Pufillos illos v o ca c , qui minoris funt 1:
ignos, qui majorem gra n obtin t apmd Deum. Et exterminandi
dicacionìs E lix Si Enoch revertí tur. Terra: mòtus , ficut fuperiùs jam
môtioncïii cordium folet defignare : terrxniótus
cùm pcr prxdicationem Elix & Enoch multi ad poenitentiam , inulti
ad fidein convertentur. Et decima pars oivitatis cecidit. Non fanus fen-
fùs mihi videtur effe, ut per civitatem, cujus decima pars cecidit, Eccle-
ii'am intelligamus ; eo quòd hic fermo ad civitatem màg' s diaboli, qùàm
ad civitatem Dei refpiciat. Illius ergo civitatis in ho co decimam
partem corruifle dicit , quam fupcrius civitatem magn. .. ,;Sodomàm-
que & jEgyptum voeavit, & in cujus platea corpora fanclorum per treS
dies & dimidium infepulta' jacerc dicuntur. Et quia per denariuin nu-
meruin ixpe Lex defìgnatur, eo quod Lex per decalogum lit acccpta ;
poffìimiis per decimam pàrtem qux corruic.» jjfi ~s obfervatorés L e -
g is intelligere , qui per prxdicarionem E lix fi. m Chfìfti fufeìpiente?
à civitate diaboii corruent , & prxeideniur- Ei occifa funt terra motu
hominum feptem milita '■ & reliqui in timorem funt mifft , & dede-
runt gloriam Deo cali. Sicut per denari'
feptenarium fxpe gratia Evangelii accipitur. Ecce decima pars civitatis,
dviam non ex lapidibus, fed ex hominibus conftàrc docuimus, cecidit;
& non decem millia, fed feptem millia mortua elle perhibentur. Dena-
rius igiturmumerus in feptenatium commutàtus éft ì óuia Jùdxi obfer-
vationcs fegales xefpuentes, do&nnarn Evangelii f. ient : qux propter
feptem dona' Spiritus fancfci per feptenarium numerurn defignatur.
Septcm ergo millia mortua effe deferibuntur; quia morièntur diabolo,
Ut vivant Deo : reliqui vero qui in timore funt miffi , eleifo’s ceteros
defignant, qui videntes converfionem Judxorum, atque divinam fcrip-
turam in illis effe cómpletam , in timore Dei atque amore proficient,
Deùmquc prò eorum cbnverfionc laudare non defiftent.
Va fecundum abiit , & ecce va tertium veniet cito. V x tertium ad ea
inala , qux per Antichriftum facturus eft diàbolus, ad dìem ijùdiciì
pcrtinet. Et quia fuperius Angelum quem vidìt ftare fupra mare & fu-
prà terram , juralfe dicit per viventem in xternum ; quia in diebus
reprimi Angeli, cùm coeperit tuba cahere, Conlummabitur myfterium
Dei» quod evangelizavit per fervos fiios prophetas diem judicii brevi
ter ponere~voluic , & .ad mala Antichrifti pofte? _rranda revertitur.
Quod fi diligenter infpicìmus , videbimus eum hoc ordinate fècille ;
fcìmus namque quia prxdicatores fan éli, qui in fine mundi naféituri
funt, hoc prxdicabunt, quod dies Domini in proximo fit ; ut quos
cxhorcationibiis ad viam veritatis reducere non potiierint, faltem tcr-
roribus ad pcenitentiam provocent» Et quia ante perf
chrifti > dies judicii-incipiet prxdicari, eumdem diem j
antea ponerc v o lu it , quam ad perfecutiones ipfius Antic
véniret.
Et feptimut Angelus tuba cecinit. Per feptimum Ang'
Ximus, prxdicatores fanéli qui in fin: mundi nafeituri.
tur. Tuba canent, cùm verbum Dei aimuntiabunt. Et fatta funt
magna in calo, dìcentes. Pollumus per cxlum Eccle^ x ,
vero magnas fanétorum verba intelligere, qui in a it a 1
judicium venientes exfultabunt , ficut Dominus diete in I
Rqjjricite & levate capita veftra ■> quia appropinquai redemtio vejtra.
Pactum eft regnum hujus mundi Domini Chrifti ejus-, & regnabit
in ficttla faculorttm. Numquid antea non . Domini & Chrifti cjus
legrium hùjùs mundi ? Sed regnum hu] nundi homines voeavit x in
quorum mentibusaucregnar Deus,aur regnar diabòlus. Regnar Deus
in fanélis fuis : regnar diabolus in e is , qui funt ex parte ejus •; ipfe eft
énim rex fuper omnes filios fupeibix. Regnum igi tur liujus mun-
.<fi Domini & Chrifti cjus tunc fiet, cùm diabolus cum omnibus quos
d ccepit, in iufemum demerfus fuerit : cùm illud implebitur, quod
Angelus ad'Daiiielem loquitur , dicens : Regnum autem & poteftas,
qua eft fubter omne cslum, tradetur populo fanclorum, qui & obtinebunt
illud ufque in faculum, & in faculum faculorum.
1 1 viginti quatuor feniores qui in conjfiettu Dei fedent in fedibus fuis,
■ruperunt terram. Corriiptorés terrx impìos vocat : hoc
tunc implebitur, quando dicet: Ite maledilli in ignem aternum, c qui J
irx- C paratus eft diabolo-, & angelis ejus. Sed quxrendum nòbis e f t , quam
terram corruperiint impii. Scmet ipfos utique male vivendo eorrupc-
ru n t , quando in luxuriis , ceterifque vitiis corpora fua cnutricrunt.
Corrupcrunt Óc aliorum terram , eorum videlicet , quos & verbis &
exemplis ad mala opera agenda peitraxerunt. Nunc ad ca quxprxter-
miferat, ide ft , ad mala Antichrifti narranda revertitur. Et ut còm-
niòdius ad ea èxprimenda perveniat, ab adventu Chrifti incipit, atque
mala qux Ecclefia à diabolo palla e f t , commemorans , qualiter idem
diabolus camdèm Ecclefiam per Antichriftum evertere conetùr, anneélit.
Et apertum eft ttmplum Dei in calo, & vifa eft Arca t eft amenti ejus
in tempio- ejus. Pollumus per templum Dei bcatam Mariam intelligere :
per arcarti veroTcftamenti Chriftum, qui ex ea carnem adfumfic.Templum
autem Dei non ideo apertum dicitur , quod uterus bèacx virginis
Mafrx in pàrietìdo Dominimi spertus f i t , qux fuit virgo ante partum,
virgo in partu, virgo poft partum : fed ideo apertum dicitur, quia per
ìpfàrii vifibilis nobis faélus eft dominus nofter Jéfus Chriftus. Polfunumèrum
Lex , ita & p e r^ mus etiam per templum vetus Teftamentum intelligere : per arcani fa -
cramenta q u x de Chrifto in veteri Teftamento continentur. Veniente
quippe Chrifto in carne, apertum eft vetus Teftamentum, atque fpi-
ritalis intelligentia, qux iti co latcbat, fidclibus eft revelàta : Et fatta
funt fulgura , & votes, & terra motùs , engrando magna Per fulgura
miracula q u x per Chriftum fàéla funt : per voces vero cjus prxdicatio
defignatur. Terrx motus autem motionem cordium defignat ; metti
fune namque multi per prxdicationcm Chrifti ad poenitentiam de pec-
catis fuis peragcndam : d moti funt de infidelitate ad fidclitaccm:
moti funt de 'malo ad bonum. Et quia grando terram folet pèrcutere,
pollìimiis per grandinem comminationes ignis x té rn i, q u x in Evan—
geliis fxpe inveniuntur, intclligere j quibus corda prayorum percuciun-
tu r , ut refipifcanc ab iniquitafibus fuis.
ET ftgnum magnum appartiti in calo, millier amitta fo le , luna
fub pedibus ejus , & in capite ejus corona ftellarum duodecim.
H x c mrilier Ecclefiam defignat ; confequens quippe erat, ut poft prx-
dicacioncm Ch rifti, ejus forma dèferiberetur, quam prxdicatio Chrifti
genuic. Polfumus autem per cxlum in hoc loco hunc mundum in-
C a p . XII.
ir .u
tiones Anti-
ùi Johannes
.ritti narrando
m , ficut dine
, defignanrngclìo:
Malici,. 4.1.
GaUt. 3.17.
--lig e re : per fignum magnum falutem magnam , quam adventus &
prxdicatio Chrifti mundo contulic : per folcm vero Chriftus defignatur
, ficut dicit propheta : Vobis autem timentibus nomen Domini ofie-
tur fai juftitia, & fanitas in pennis ejus. Mulier icaque am téla erat
fo le ; quia fidcles ; ex quibus Ecclefia conftar, in baptifmate Chriftum
induunt, ficut Apoftolus dicit : Omnes qui in Chrifto baptizati eftis ,
Chriftum induiftis. Per lunam vero , quam fub pedibus habuilfe vifa eft,
qux crefcit & decrefcit ; mundum iftUm poffumus intelligere , quem
Ecclefia defpiciendo ca lca r , ut liberius ad cxleftia tcndac. .Sed quìa
'luna noâ cm illuminât, melius mihi videtur, ut per lunam icripcu-
: ram facram intelligamus , fiue cujus lumino in noéle hujus fxcu li
per vias rcélitudinis incedere non valemus. De hoc lumine Pfalmifta
dicit •: Lucerna pedibus meis verbum tuum, & lumen femitis mets. Tfal. «S.iojJ
Mulier igitur lunain fub pedibus fuis habuilfe vifa e f t ; quia Ecclefia
greffus mentis fux in prxccptis divinarum fcripturatum figens , ad
cxleftia quotidic novit tendere. Q u x etiam in capite fuo coronarli
ftellarum duodecim habuilfe vifa eft. Caput Ecclefix Chriftus e f t , duodecim
vero ftellx duodecim fune apoftoli. Poffumus nihilominus
per caput mentes fidelium intclligere. Mulier ergo in capite coronam
ftellarum duodecim habuilfe vila eft ; quia mentes fidclium doétrina
& aélus Apoftolorum , cùm eos imicari fatagunt ,cxornanc.
Et in utero habeas, & clamabat in doloribus, & cruciabatur , ut 1 1«
parerei. Qnomódo infans in ùtero coagulacur, humanamque.formam
accipit acque fpiramentum ; fimilicèr 8c Ecclefia infideles quofquc,
quos in utero geftat., dum eos prxcUcando tamdiu nutrie, ufque dum
humanara formara accipianc, id e f t , ufque dum in Chriftum crcdant,
acque animam fpiricalcm accipianc , qux in bapeifmo datur, cùm effi-
! edit, fupi
■ miT. e.
icrfion
i funt per fidclitatim ab infidelitate,.
GaUt.fiS.
¿S.isxi V).
f . XV.
Sap.ic 14»
lob 41. J.'
Cap. 17. 3
Matth. 1.13,
f . V.
s«p.c.i;
f . v u
lahan. 1. n.
Efaî. 3.
Matti.if. i"
t ‘ Vn.
J47 in Apocaljpfin.
ciuntur D e i filii. Unde & clamare in doloribus dicitur, & cruciati ut
pariat ; clamar namque Ecclefia prxdicaudo, clamar etiam pro audi-
torum fuorum falute Deum deprecando. Cruciacur vero ut pariat,
cùm luget eos, quos in peccatis jacere confpicit, ficut Paulus apoftolus
infirmantibus difcipulis loquitur dicens : Filiali met, quos iterum
parturio,donee formetur Chriftus in vobis. Et in Aétibus apoftolorum
Ephefiis loquitur , dicens : Per triennium quotidic non cejfavi, cum
lacrymis monens unumquemque veftrum- Et Pfalmifta de prxdicato-
ribus loquitur, dicens : Eunies ibant & flebant, miitentesfeminafua.
Et vifum eft aliud fignum in calo : & ecce draco magnus rufus, ha-
bens capita feptem (fi» cornua decem , (fi» in capitibus fuis feptem diademata
: (fi» catida ejus trahebat tertiam partem ftellarum cali, & rnifit
eas in terram. Draco iftc diabolum lignificar : rufus autem color ta-
Jis eft , a c fi croceo colori fenguineum admifceas. Concordat vero pal-
lidus co lo r , id e ft , croceus cum fanguineo ; quia fanguis dum cnun-
d itur, mortem adducit : pallor autem totum corpus morientis coope-’
f it . Rcélc ergo diabolus habere dicitur eolorem mortis ; quia illius
invidia mors introivit in orbcm terrarum : per feptem vero capita reprobi,
quibus diabolus ad decipiendum genus humanum ufus e f t , de-
fignantur. Diademata regiam ejus poteftatem defignant ; ipfe eft enim
rex ,ficuc dicit Scriptura > fuper omnes filios fuperbix. Nam ficut per
feptem cornua Agni omnes eletti dcfignati funt, quos in feptem partes
divifimus > ita & per feptem capita draconis reprobi, qui eis in via
D e i adverlati fu n t , defignantur. Primum namquc caput draconis fue-
runc reprobi, qui ante diluvium fuerunt, quos Scriptura filios homi-
num vocat ; quia eis qui filii Dei vocabantut, in laqueum fuerunt. Secundum
caput diaboli fuerunt i i , qui poft diluvium ufque ad Legem
fuerunt ; inventores fcilicct idolorum , diverforumque errorum, per
quos genus humanum deceptum eft. Tertium caput diaboli fuerunt i i ,
quipoftquam Lex data eft populo Dei,idola colere fuadebant. Quartum
caput diaboli fuerunt falli prophcue.., regefque impii, à quibus populus
D e i in taucum deccptus eft , uc pro fuis iniquitatibus in capcivitatem
duceretur. Quintum caput fuerunt impii J u d x i, qui & Dominum oc-
c iderunt, & apoftolos ejus perfequuti funt. Sextum caput fuerunt
perfecutores Ecclefix. Septimum vero caput diaboli erit Antichriftris.
Q uid fignificcnt autem decem cornua,in fequentibus dicemus, in eo
loco ubi mulier mcrctrix fuper beftiam coccincam fedilfe vifa eft. Per
caudam v e ro ,qu x finis eft corporis, Antichriftus defignatur. Tertiam
igitur partem ftellarum cx li cauda draconis traxilfe vifa eft ; quia
Antichriftus multos ex iis , qui ab hominibus eletti putabantur, & qui
in Ecclefia velut fle llx in-cxlo > fciencia & intellettu refulgent , deci-
p ic t , atque in perditionis fovcam demerger. Et draco ftetit ante mu-
lierem, qua paritura erat ; ut cùm peperijfet , filium ejus iUvoraret.
Poffumus per mulierem in hoc loco & beatam Mariam intelligere, eo
Guod ipfa mater (it Ecclefix ; quia eum pcperit, qui caput clt Ecclefix
:& nlia fit Ec clefix, quia maximum mcmbrum eft Ecclefix. Draco
igitur ftetit ante mulierem, ut cùm peperilfet, filium ejus devoraret ;
quia in exordio nativitatis Chrifti eum per Heiodcm miniftrum fuum
interficere voluit. Stat etiam ante mulierem, id e f t , Ecclefiam, ut eos
quos per baptifmum D eo generar , male fuadendo perdat. ]
i t peperit filium mafculum. In quantum hoc ad dominum notturni
Jefum Chriftum pcrtinet, quid neceffe fuit dicere filium mafculum
mulierem peperilfe, cùm omnes fciamus mafculum effe domi-
nrim noftrum Jefum Chriftum ? In quantum vero ad Ecclefiam , cur
dicit mafculum earn peperilfe, cùm ex utroque fexu filios & filial
qtiotidie Deo generet ? Femineus quippe fexus fragilis eft : femina
igitur qux fortitudine animi adfumta diabolum Yiucit, atquc per boria
opera Deo piacere ftuder, non incongrue vir vocatur ; quia quamvis
corpore fit femina, virtuce tamen animi viris bonis coxquatur.
Mulier itaque mafculum peperit ; quia cjus membra quem beata Maria
virgo peperit 3 quotidic Ecclefia parit. Unus ergo mafculuseft , quem
virgo Maria pcperit, & Ecclefia quotidie patir ; quia Chriftus cum
omnibus membiis fuis unus Chriftus eft. Q u i retturus erit omnesgen-
ics in virga ferrea. H o c fuperiùs dittum eft. Et raptus eft filius ejus
ad Deum, (fi» ad thronum ejus. H o c tunc impleturn eft , quando
quadragefima die poftquam refurrexit, adfcendit in cxlum. Rapiuntur
- quotidie filii Ec clefix, id e ft, membra Chrifti ad. Deum & ad thronum
e ju s , cùm poft mortem ad cxleftia perducuntur.
Et mulier fu g ittn folitudinem, ubi habet locum paratumà D e o ,ut
ibi pafcant ilium diebus mille ducentis fexaginta. Solitudioem Chriftum
vocat ; folitudo quippe dicitur, eo quod fola f i t , deferta ab habi-
tatoribus : fimiliter & Chriftus dcfertus ell à fuis, ficut Evangelifta loquitur
, dicens : In propria venit, (fi» fu i eum non receperunt. Ec per
prophetam loquitur Dominus, dicens: Torcular calcavi fo lu s , (fi» de
gentibus non eft vir mecum. Mulier igitur fugit in folitudinem > quia
Apoftoli Sc ceteri difcipuli, ex quibus time conftabat Ecclefia , relitto
diabolo , relittifquc omnibus qux poffidebant, Chriftum fequuti funt.
Per dies vero mille ducentos fexaginta tempus quo Chriftus prxdi-
c a v it, defignatur. Pafcirur ergo mulier diebus mille ducentis fexaginta
; quia apoftoli & ceteri difcipuli, ex quibus, finuc fuperius diximus,
Ecclefia tunc conftabat, per ties annos & dimidium dapibus Evangelii
à Domino pafti funt.
Et fattum eft pralium magnum in calo > Michael (fi. Angeli ejus prs-
liabantur cum dracene. Quia fuperius nativitatem & prxdicationcm
Chrifti brcvitcr comprehgndit, confequeus eft ut qualiter per palfio-
nem fuam diabolum vicit , fubjungat. Michael qui intcrprctatur, qui?
ut Deus , Chriftum lignificar. Prxlium in cx lo fattum e f t , id e f t ,
propter c x lum , pro falute videlicet omnjum elcftorum prxliatus eft
Michael cum dracone > quia Chriftus predicando , .patiendo & mori
endo, pro falute generis humani prxliatus eft. Prxliati funt Angeli
Michaelis , id e f t , apoftoli Chrifti cum dracone, predicando videlicet
, miracula facicndo, & ad ultimum pro Chrifti nomine moriendo.
Et draco pugnabat, (fi»angeli ejus. Pugnavic draco & angeli cjus contra
Michaclcm, quando diabolus & cetera multitudo dxmonum Judxos
/>. Codex Gem. Gaudi»» eft ¿Intelis Dei in c»clo. ■
b. Omnes edit, -vintti tenebanmr: omnes mK. vitti tcntbantur.
i. Abcranc ab edit, cam cnim in hoc mando dicit ufque ad amatore 1 mundi : j
De Viiìone IV . 548
A contra Chriftum cxcitaverunt, ut eum interfioerent. Pugnavit & con—
tra Angelos Michaelis, quando apoftolos Chrifti & per Judxos & pci
paganos tamdiu perfequutus fu i t , ufque dum eos interficerct.
Et non valuerunt, ncque locus inventus eft eorum amplius in calo.
Non valuit diabolus, neque miniftri ejus vincere Chriftum, ncc apof-
tolos éjus j quia unde putaverunt vincere, v itti funt. Putaverunc
namque Chriftum fe per mortem Yicilfe, fed ex morte ejus nomea
illiu» claruit in mundo. Non valuerunt ergo , neque locus inventus
eft eorum amfilius in calo ; quia per predicationem apoftolorum, cc-
terorumque ianttorum à cordibus elettorum, qui per cxlum defignantur
, expulfi funt.
Et projettus eft ille draco magnus, fcrpens antiquus , qui vocatur
diabolus (fi» Jatanas, qui feducit univerfum orbcm : (fi» projettus eft in
terram, (fi» angeli ejus cum eo mißt funt. Rette diabolus lcrpens v o catur
» five quod per ferpentem primum hominem deceperit , five
quod vcneno fu x malitix genus humanum perdiderit. Diabolus vero
interpretatur deorfum ruens ; ruit quippe primòper fiiperbiam decX-/
B lo :ru itp o ile a, cùm ab elettorum cordibus per Chriftum dejeftuseft,
ficut prxfens fcriptura dcmonftrac. Satanas autem intcrprctatur contrarius
v contrarius eft enim D e o , omnibùfque bonis hominibus. V x
illis quibus diabolus amicus eft ! uam quanto amplius eft cuilibct
amious, vanto ampliora ei tormenta ingerir; iiifclix eft enim amicitia
diaboli. Qüod autem dicit Gjui feducit univerfum orbem , prxfens
tcmpus pro preterito pofuit. Scduxerat autem genus humanum, quod
per orbem defignatur : fed ex magna parte illud per Chriftum amiierac,
Projettus eft ergo diabolus & angeli ejus in terram ; quia ab elcttis
cxpulfus, folos reprobos,qui per terram defignantur, pólfedit.
Et audivi vocem magnam de calo dicentem : Nunc fatta eft falus
(fi» virtus (fi» regnum Dei noftri, (fi» poteftas Chrifti ejus. Vox magna
de cx lo v o x eft Angclorum pro falute generis huinani gaudentium,
Deumquc laudantium, ficut dieit Dominus in Evangelio : a Gaudium
eft in calo fuper uno peccatore pcenitentiam agente , quam fuper nona-
-, gintanovem ju f tis , qui non indigent poenitentia. Poffumus per unum
peccatorem populum gcntilem , per nonagi ntanovem juftos Judxos
Anteiligere : qui ad ccntenarium numerum non perveniunt, quia neminem
ad perfettumadduxitLex;multo cnim majus gaudium fattiun
eft in cx lo de converfione gentium, quam de Judxorum obfcivatio-
nibus. In dejcttionc igitur diaboli fatta eft falus crcdcntium : acccpe-
runt etiam virtutem vincendi diabolum, à quo antea b v itti tenebantur.
Fattum eft nihilominus regnum Dei noftri ; quia in quibus diabolus
regnabat, ccepit regnare Pater , & Filius, & Spiritus fanttus : fatta eft
& poteftas Chrifti cjus,CÙm cos quos diabolus polfidebat , ccepit
Chriftus poffidere. §juia projettus eft accufator fratrum noftrorum , qui
accufabat illos ante confpettum Dei noftri die ac notte. Accufan-
tur noxii homines apud judiccs, cùm eorum federa cis manifeftan-
tur: in confpettu vero D e i , qui non folum fatta , fed & cogitata confiderai
, quomodo diabolus aliquem accufare poteft ? Sed accufamur
in confpettu D e i , cùm peccamus : accufat & diabolus, cùm in pcc-
catis male fuadendo dejicit.
) Et ipfi vicerunt eum propter fanguinem A g n i, (fi» propter verbum
teftimoniifui. Propter fanguinem Agni vicerunt ; quia redemtio fangui-
nis Chrifti hoc contulit lanttis, ut diabolum poflent vincere. Vicerunt
etiam propter verbum teftimonii fu i, fidem fervando quam profetli
fu n t , eamque operibus implcndo. Sed valde obfcuium e l l , quod fe -
quitur : Et non dilexerunt animas fitas ufque ad mortem» Quomodo
enim fantti animas fuas non diligunt, pro quarum falute ardua qux-
que ac diffidila pati un tur ? Quomodo animas fuas non diligun t, pro
quibus fernet ipfos v ig iliis , jejuniis, abftinentia macerane , atque ceteris
virtutibus exercent ? Quod fi per animam vitam prxfentem in-
t eiligere voluerimus ; quis fanttus vicam fuam non d ilig i t , in qua po-
fitus, illam cxlcftcm gloriam fibi adquìrit, quam nec octtlus vidit, nec
aurbs audivit, nec ulta mens poteft comprehendere ! Aut quis ad illam
fine ifta umquam pervenir ? Lucrum enim magnum confert lanttis vita
1 prxfens, ficut è contrario reprobis magnum detrimentum. Secundùm
tamen quemdam modum rette dicuntur fantti vitam fuam odio haber
e ; eo quod propter amorem v itx xternx in faftidium cis vita pr aliens
vertatur, ficut Pfalmifta deplorans dicebat : Heti mihi ! quia in-
colatus meus prolongatus eft. Dominus quoque dicit in Evangeliq :
Q u i am at animam fu am , perdei earn .- (fi» qui odit animam fuam in
hoc mundo, in vitam aternam cuttodit earn, c Cùm enim in hoc mundo
d ic it, demonftrat quomodo hoc intclligere debeamus. Q u i am at
igitur animam fuam in hoc mundo, in vitam aternam cuttodit earn,
id e f t , fecundùm fa culum perdet earn : (fi qui odit animam fuam inhoc
mundo, id e f t , fecundùm iseculum, in vitam aternam cuftodit earn.
Amatores mundi animas fuas amane fecundùm fxculum ; quia ab hac
vita prefenti numquam vellenc recedere ,d uc femper luxuriofe polfenc
vivere. I lle dives animam fuam fecundùm fxculum d iligebat, qui dicebat
: Anima, habes multa bona pofita in annos plurimos, spulare,
jucundare, (fifatiart. Sanili vero qui nolunt conformari huic laeculo,
r ficut dicit Apoftolus; fed reformari in novicate fenfus fpiritalis : qui
non diligunt mundum , neque ea q ux in mundo fune : qui nolunt effe
amici fxculi hujus , ne inimici Dei conftituantur ; odio habene ani-
mas fuas in hoc mundo, id e f t , non diligunt cas fecundùm fxculum,
fed fecundùm Deum, pro cujùs amore tranfitoria cuntta contemnuut,
ut eas in vitam xternum cuftodiant. Non dilexerunt igitur fantti ani*
mas fuas ufque ad mortem, qui eas in prxfenti vita fervale noluc-
ru n t , ut Chriftum negatene : led pro Chrifti nomine mori pocius
elegerunt, ut eas in vitam xcernam invenirent.
Propterea Ut smini ca li, (fi» qui habitatis in eis. Poffumus per c x lo s,
& habicatores cxlorum diverfas Ecclefias intelligere, qux una eft. Prx-
cipìcur igitur filiis Ecclefix uc lxtentur> eo quod à tara immani hofte
liberari meruerint per Domini gratìam. Va terra (fi» mari '. quia de-
fccndit diabolus ad vos , habens tram magnam, feiens quod modicum
tempus habet. Poffumus per terram Judxos, per mare vero paganos
[qua: nos è cunitis mif. in locum fuum rcpofuimus.
d. Edit, fed femper luxuriofe hic vivere : itili', vero ut in 'contextu.
f . X.
Lue. 13. 7.
Hebr. 7 . 19.
b .
ir-xi.
<■ Cor.i. 9.
■Tfitl. ìì?. f.
.Z0W.ix.134
d
ìaub*n'MÌ’