eft, gentilibus, hxe éft offènfio, fi in eo in quo funt, non A argnuntut 8c quod xe ¿turn eft in illis, landatur. Mulier
folum non arguantur ; lèd 8c promtiores fiànt, dum non
vitantur vota idolorum illorum. Ecclefix autem Dèi fic oF-
fendiculum , quando quofdamex numero filo videt iis , qux
inimica iunt D eo , adhxrere.
Si cut ego òmnibusper omnia, placco, non quarens quod mihi
utile eft ,fed quod multis, ut fulvi fiant. Omnibus per omergo
idcirco debec velare caput j quia non eft imago D e i,
fed ut oftendatur fiibje&a. Et quia prxvaricatio per illam
inchoataeft, hoc lignum debet habere; ut in Ecclefia prop*
ter teverentiam epiicopalem non habeat caput liberum,
fed velamine teÄum : nec habeat poteftatem loquendi;
quia epifcopus perlbnam habet Chrifti. Quail ergo ante
O p . XI.
f t - I.
•E<ecii.í8.rá.
iM t l ÏU 4.
ÿ . 8 .
y. %
ÿ . i o .
JfOC.!. ,.
Crfeq.
nia piacere eft fine fcandalo cujufquam agere ad profedum judicem, fic ante epifcopum , quia vicarius Domini eft
utilitatis illorum, ut & illis 8c huic fit urne. b propter reatus originem fubjefta debet videri.
Vtrumtamen ncque 'mulier fine viro , ncque vir fine mutiere
IMitatores met eftote^ fient & ego Chrifti. Humanum eft in Domino. Ideo in Domino, quia Deus ex uno fecit am.
quod ditit , ut imicatòres ejus fimus , qui à Deo no- bos 8c unum ; una enim caro & unum corpus funt in Do-
t i s magiftet indultus eft. Si enim hie Dei imitator eft, qua- B mino, hoc eft, fecundùm Dominum, qui creavit. Denique
re non nös hominis ? Quia fiait Deas Pater mifit Cnrif- qui non credunt mulierem de viro fumtam, hi fine Domi-
tum magiftrum 8c auftorem vitx $ ita 8c Chriftus mifit n o , vel non lecundùm Dominum credunt hominum ori-
apoftolos nobis magiftros, ut eorum iniitatores eflemus j gineni.
quia ejus eflè non polltimus. îta enim ait Dominus ad Pa- Nam ficut mulier de viro5 ita & vir per mulierem Hoc
''trem-: Sicut me mifiili in bunt tnundum, ita & ego mi f i eos firma v it, quod dixit ; quia ambo unum funt in natura, atin
hunc mundnm. Et quia dighi imitatotes èjus erant, fub- que origo mulieris vir e ft , ficut legitur in Genefi -fa ¿turn à
jecit : Et pro eis fanBificab'o me ìpfùm. domino creatore. Omnia autem ex Deo. Poftquam gradatim
Laudo autem vos t frottes, quod omnia mea memoria reti- expofuit lìngula, ut omnia Deo fubjiceret, unum lervans
netis \ & quomodo ubique tradò, traditiones me as tenttis. principium, ait : Omnia autem ex Deo ; ut neque mulier
Poftquam mores & convetfationem illorum arguit, nunc iubje&ionis fux causa contriftaretur, neque vir quafi exal-
xraditiones vult corrigetè. Ideo non hoc confirmât, led C tatus fuperbiret.
duccenfet fcis •, quia cùm feflèt äpoftölus eorum, immemores Vos ipfi judicate : decetnc mulierem non vel at am orare
u :U
erant traditionum èjus : ncque quod adhuc non didicerant
* ex aliarum Ecclefiarum traditione fequebantur ; ac per
hoc quafi noviter tradit illis,dicens : ,
Volo vos feire quia omnis viri caput Chriftus eft. Ad auc-
toritatem retulit ; quìa homo à Deo quidem, lèd per Chrif-
tum. Caput autem mulieris vir. Quia quamvis & mulier per
Chriftum,de viro tarnen fa&a e ft , ae per hoc fìibjicitur vi-
t o . Caput autem Chrifti Deus. Dignum eft ut filii caput Pater
dicatur, quali genitor ejus. Aliter tarnen caput viri
Chriftus e ft, & aliter vir mulieris , & aliter Deus caput
Detmt ? Hinc eft unde luperius illis pec ironiam fuccenfet,
dicens : Laudo quia omni a mea memoria rerinetis : & quomodo
ubique trado , traditiones meas tenetis. Cdm enim hxc
eilet ttaditionis ratio ,ut velatæ ellènt tnulieres in Ecclefia,
illi contra revelatas eas in Ecclefia patiebantur. Ideoque
jam non audloritate craditionis, quam neglexerant, fed per
iplam naturam fuadere illis nicicuc veritatem, dicens :
Nec ipfa natura docet vos quia vir quidem , f i comam ha-
buerit, ignonünia eft iUi? Hoc fecundum Legem loquurus
eft ; prohibet enim virum eile comatum. Adulter antem fi
Chrifti eft. Deus autem ideo Caput Chrifti e f t , quia deD comam habuerit» gloria eft illi 5 quoniam coma pro ve lamme
put eft mulieris, anteponendus traditur ; ut per cauiam 8c
Tationem major fit, non per fubftantiam. Inferior ergo mulier
viro e ft , portio enim ejus eft % quia origo mulieris vir
eft : ex eo enim eft, ac per Iroc obnoxia videtur mutier v iró,
ut imperio ejus fubj'eita fit. Honorìficenriam 8c digr.itatem
data eft ti. Natura liter hoc honeftum 8c propemodum de-
cretum vult elle, ut velata muliet latisfaciat, & gratias agat
Deo. Coma ergo indicium velaminis e f t , ut naturæ & voluntas
addatur. Denique nulla mulier etiam revelata adir
poteftatem.
Si quis autem videtur conten tiofìts effe> nos talem confite-
tudinem non habemus, neque Ecclefia Dei. Poft rationem
redditam, ut contentiofos vincat, autoritärem interponit ;
viri obliare dfcit, ne veiet caput i imago tnimUeiin» & hartfes rjfe, utafr qui probatifmt, manifefti fiant inter
'Congruum eft ut celecur : abfeondi enim non debet, Dei vos. Sciendo nonnullos mente cocruptos verfutia diaboli,
•enim glòria videtur in yiro. dicit : Oportet htrefes effe. Non utique voluit, nec optavir:
Adulter autem gloria viri eil. Multum diftat Titter gloriam d lèd quia feivit futurum, dixit, ficut 8c Dominus : Opor-
D e i, 8c gloriam viri -, vir enim ad iinaginem Deifa'auseft, p tet, inquit, venire fiandala. Et : Oportet F H tum hominis
non mulier. Hxc autem imago Dei in viro , quia unus pariy prasfeius, quia Judas proditor erat futurus. V t pro-
Deus unum fecit Tiorninem •, ut licut abuno -Deo font omnia,
ita eflent '& ab Uno loomine omnes homines ; nt unius
i ) e i invi'fibilis, unns homo vifibilis imaginem hraberet in
«erris, üt unus Deus in uno homine videretar atr£toritatem
-unius principii confervare, ad corifufionem diaboli, qui
•fibi, negledo uno Deo, dominium & divinitatem vo’luit
ufurpare. Quod propheta Ezechiel fignificat, & Apoftolus
idem, ait enim : Ita utin temploDei fedeat, oftendens fe quafi
fit Deus.
Nonaft enim v ir ex mutiere, fed mutier ax viro < etenim
non eft crcatus vir propter mulierem,, fed mutier propter virum.
Propterea debet mutier poteftatem habere fitpra caput etiam
jrropter Augelas. Poteftatem veiamen fignificavic, Angelos
. epifeapof dicic., ficut docetur in Apcrcalypfi Johannis. Et
quia utique homines funt, quod non corriperenc plebem
y . m.
m m +■■■
y . 14.
m l
eo vel ab ipfo genitus eft. Mulieris vero caput idcirco vir
eft, quia ex ejus colla Dei virtute formata eli. Chriftus au-
-tem ideo caput viri eft, quia per ipfumcùm nonidTet, crea-
tus eft. Una ergo diébio diverlam habet intelligentiam j
quia & perfonx diferepant & fubftantix.
Omnis vir or ans aut prof hit ans velato capite deturpat caput
fuum. Orare aicit deprecati : prophetate autem ad-
ventum fote Domini voce fymboli poli orationem eifàri.
Omnis autem mulier or ans àut prophetans non velato capi- quia neque Judailmus hoc habuit, unde dicit : Neque nos ,
'te, confundit caput fuum ;, unum eil enim atque idipfum, ut de- neque Ecclefia Dei, ut neque Moylès , neque Salvator fic
calvetur. Si autem non velatur mulier. tondeatur : f i aurtm tradiderit.
turpe eft mutieri tonderi aut decalvari, velet caput. Vir enim E Hoc autem pracipio , non laudans quod non in ntetius, fèd
non dibet velare caput, cttm fit imago & gloria Dei. Quam- in dettrius convenitis. Quomodo particulatim converlàciovis
una fub'ftantia fit & vir 8c mulier, tarnen quia vir ca- nem illorum per correpiionem emendai j ita & traditiones
illorum , non laudans utique, lèd vituperane eos.
Primum enim. c Primum dicendo , genus peccati often-
d it , unde orti funt errores, quos reprehendit -, ubi enim
diflènfio e f t , nihil return eft. Conveniemib.ts vobts in Ec-
clefiam , audio diffenfionts effe, & partim credo. Oportet enim
Matti,.iti
Uc.9. ii•
bâti autem cum dicit, mavifefti fiant inter vos, illos fignificat
, qui in traditione accepta durantes, exemplum proba-
tionis erant evangelicx diieiplinx ad condemnarionem ce-
terorum. Ii funt quos in capite epiftolx fignificat, eo quod
dicerenc : Nos vero Chrifii ; cùm alii dkerent : Ego Pauli,
ego Apollo.
Convenicntibus igitur vobis in unum, jam non eft Dominicain
canam manducare. Zdnujqutjque enim vefirum propriam
coenam prafurnit in manducando : & ali us quidem efitrit, Gr
alius tbrius eft. Num'quid domos non habetis ad edendum &
bibendum ? aut Ecclefiam Dei contemnitis . & confundnis non
habentes ? Hos notât, qui lie in Ecclefiam conveniebant
ut munera.fua offèrentes , advenientibus presloytews (<juia
adhuc retores Ecclefris *nDn omnibus locis fuerant confti-
tuti ) totum fibi qui dbtulerant, vindicarent, XhhiGiutis
a. Cotb. Co3. fed *lUrum Eccl/furum trsdiiienem fejuebantnr. ■ i Hit. unde rt&iim nihil tfl.
b. Gratiinus in decreto .propter fcccntum originals. ,1 d. Omncs edit. & qui Jam mff. fed quia pm , futurnm dixit : alii nifl'. ftd
a. MC Cu b .a b i enim dijftnpo eft, primiim dicetmn. Idgtnnt ftccati often- -j | quia f t iv i l , nynnulli ftil paurnm , dixit.
149
caula. Diflenfiones enim inter eos pleudoapoftoli lemina-
verant, ita ut oblationes fixas zelarentur: cüm una atque
eadem prece omnium oblationes benedicerentur, ut ii qui,
tit adlolet fieri, non obtulerant, aut unde offer rent, non ha-
bebant, pudore correpti confunderentur, non fumentes
partem : & tam cito illud agebant, ut fupervenientes non
invenirent, quod ederenr. Ideoque fi f ic , inquit, convenitis
, ut unuiquifque luum lumat, domi hxc agenda, non in
* Ecclefia; ubi unitatis » & myfterii causa convenitur, non
diflenfionis & ventris. Munus enim oblatum cotius popu-
li f i t ; quia in uno pane omnes fignificantur. Pec id enim
quod unum fumus, de uno pane omnes nos lumere oportet.
Quid, dicam vobis i Laudo vos ? In hoc non laudo. Aper-
tum eft deprehenfo & correpto errore , ut de cetero corri-
gant, 8c iciant hoc verum, quod dudum in primordiis ipfi
didicerant; formam illiusqux a Salvatore in re hujufmodi
data eft , iterat dicens :
. Ego enim accept a Domino, quod & tradidi vobis, quoniam
dominus Jefus in qua nolle tradebatur, accepit panem,
ft.14.. & gratias agens ,fregit, & d ix i t : Accipite , & manducaft.
tj- te‘ Hoc eft corpus rneum, quod b pro vobis frangiiur: hoc
b facite in mei cornmemorationem. Simili modo & calicem,poftquam
ccenatum eft, dicens : Hoc poculum novum Teftamentum
eft in meo ftnguine’, hoc facite , quotiefcumque bibet is , in mei
cornmemorationem. Oftendit illis myfterium euchariftix inter
ccenandum celebratum , non ccenam elle ; medicina
enim fpiritalis eft, qux cum reverentia deguftata, purifi-
cat fibi, devotum. Memoria enim redemtionis noftrx e ft ;
' ut Redemtoris memores, majora ab eo confequi mereamur.
■to S 6 Quotiefcumque enim comederitis panem hunc, & de poculo
biberitis , mortem Domini annuntiabitis, donee vtniat. Quia
enim morte Domini libecati fumus, hujus rci memores, in
edendo & potando carnem & languinem , qux pro nobis
c oblata funt ,c fignificamus novum Teftamentum in his confequuti,
quod eft nova lex, qux obedientem fibi tradiccx-
BM 8 leftibas regnis. Nam 8c Moyfes accepto fanguine vituli in
" 14 patera , adfperfit filios Ifrael, dicens: Hoc eft Teftamentum,
quod dijpofuit Dens ad vos. Hoc figura fuit Teftamenti, quod
Dominus novum appellavic per prophetas jut illud vetus fit,
quod Moyfes tradidit. Teftamentum ergo fanguine confti-
tutum e f tq u ia beneficii divini fanguis teftis eft. In cujus
typumd nos calicem myfticum languinis ad tuitionem corporis
& animx noftrx percipimus ■> quia languis Domini
fmguinem noftrum redemit, id eft, totum hominem falvum
fecit. Caro enim Salvatoris pro lalute corporis , languis
vero pro anima noftra effufus eft, ficut prius prxfiguracum
imit 17.11. fuerat ä Moyle •, fic enim a it : Caro pro corpore veftro offertur,
fanguis vero pro anima i ideoque non manducandum
languinem. Si igitur apud veteres imago fuit veritatis, qux
nunc appatuit, & manifeftata eft in Salvatoris adventu >
quomodo hxreticis contrarium videtur vetus novo, cum ip-
ia fibi invicem teftimonio fint ?
a, . _ Itaque quicumque ederit panem hunc» aut biberit calicem
Domini indigne Domino,reus er it corporis &fanguinis Domini.
Indignum dicit elfe Domino, qui aliter myfteriumcelebrat,
quam ab eo traditum eft. Non enim poteft devötus elle ,
qui aliter prxlumit, quam darum eft ab auftore. Ideoque
prxmonet ut lecundum ordinem traditum devota mens fit
accedentis ad euchariftiam Domini j quoniam futurum eft
judicium, ut quemadmodum accedit unuiquifque, reddat
caulas in die domini Jelu Chrifti; quia fine dilciplina tradi-
tionis & converfationis qui accedunt, rei funt corporis &
languinis Domini. Quid eft autem reos elle, nil! pcenas
t dare mortis Domini?e Occifus eft enim pro his, qui beneficium
ejus in irritum ducunt. •
y.18. Probet autem fe homo, & fic de pane illo edat, & de poft.
10* c«/o bibat. Qui enim manducat & bibit indigne , judicium
fibi ipfi manducat & bibit, non difcernens corpus Domini.
Devoto ammo 8c cum timore accedendum ad communio-
f nem docec: f ut iciat mens reverentiam fe debere ei, ad cujus
corpus fumendum accedit. Hoc enim apud le debet ju-
dicare j quia Dominus eft , cujus in myfterio fanguinem
potat, qui teftis eft benefifcii Dei. Quem nos fi cum dilciplina
accipiamus, non erimus indigni corpore & languine
a. Codex Laud, (y myfltrit ca»f t convertimr
b. Rom. edit.»re vobit tradetnr.
c. Mf Cotb. pgnipcam , (y quod fumus nov,
l "'d. Nonnull i mff. calictm myfticum ad. tuition
e. Rom. edit, occifus eft cnitH ab ¡is. .. (
Apptndix Tom I /•
A Domini; l gratias enim videbimur reddere Redemtori.
Ideo multi in vobis invalidi & agroti. & dormiunt multi.
U t verum probaret quia exámen futurum eft accipientium
corpus Domini, jam hie imaginem judicii oftendit in eos,
qui inconfiderate corpus Domini acceperant, dum febribus
& infirmitatibus corripiebantur, & multi moriebantur: ut
in his ceteri difcerent, & paucorum exemplo territi emen-
darentur, non inultum icientes corpus Domini negligen-
ter accipere; & eum quern hie pasna diftuierit, gravius trac-
tandum fore ; quia contemfit exemplum.
Quod f i mfinet ipfot difcerneremus, non utique judicare-
mur. Dum judicamur autem, a Domino corripimur ut non
cum hoc mundo damnemur. Hoc dicic, quia fi noimet ipfi
g errores noftros corrigeremus, non á Domino judicaremur.
Et quia corripimur, tarnen pro nobis e f t ; ut timore iplo
emendemur. In paucis enim omnium eft emendatio. Necum
hoc mundo, id eft , cum infidelibus damnemur. Nihil enim
diffeix ab ipfideli, qui inconfiderate ad meniam Domini
accedit.
Itaque, fratrcs, cum convenitis ad manducandum, invicem
cxfpeElate. Si quis efur i t , domi manducet. Ad invicem-
exfpe&andum dicit, ut multorum oblatio fimul celebretur, '
ut & omnibus miniftretur : & fi quis impacicns e ft , domi
terreno pane palcatur. V t non in judicium conveniatis: hoc
eft,ne myfterium reprehenfibiliter 8c cum offénfione agatis.
Cetera autem cum venero, difponam. Caput prills ialutis
Qordine agendum oftendit, 8c quomodo in Ecclefiam ab utro-
que lexu conveniatur, prxmilit: in quibus rebus fi error
fuerit, non leve peccatum eft. Cetera autem qux ad xdi-
ficationem Ecclefix pertinent, prxíentiá fuá ordinäre le
promifit:
D E fpiritatibus autem nolo vos ignorare, fratrcs. Sci-
tis quia gentes eratis, fimulacrorum forma euntes ,prout
duccbamini. Spiritalia illis tradicurus, exemplum prioris
converlätionis memorar •, ut ficut fimulacrorum fuerunt for-
ma, colentes idola, & ducebantur duce volúntate dxmo-
niorum j ita & colentes Deum , fint forma legis «Domini-
cx , ambulantes ficut placet Domino. Forma enim uniuf-
T) cüjulque legis in profeflione & converlätione culto-ris debet
videri ) ille enim forma & imago legis Dei e ft , in cujus
fide & converfatione Evangelii ventas lucet.
Propter quod notum vobis facio, quod nemo in Spirttu Dei
loquens, dicit anathema Jefu : & nemo poteft dicere, dominum
Jefum , nifi in Spirit» fanllo. Quoniam rationem fpiritalium
ignorantes, per fingula charifmatahominibus potius,quam
Deo dabant gloriam, non adfequuti per Spiritum famftum
h hoc donum miniftrari: & quia qui dominum Jefum vo-
c a t , non fine Spiritu fan ¿lo hoc dicit; habet enim gratiam
in eo iplb fidei fux proprer gloriam nominis Chrifti; non
enim une dono Dei eft dominum dicere Jeíum: ac per hoc
oftendit illis in omnibus Dei elle laudem & gratiam; quia
£ ficut idolorum imago in miniftris ejus eft, ordinem fuum
habens per fingulos. gradus, totum tarnen hominis eft : ita
& in lege Dominica gradus charifmatum funt officiis Ecclefix
, non utique meritis humanis indulti; fed ut membra
ad xdificationem Ecclefix pertinentia, qur per le & in le
habent gloriam, ficut eft etiam in humanis officiis. Scholx
enim funt, qux pofitis in le dant dignitatem; ut loci honor
hominem faciat gloriofum, fton propria laus. Ait ergo :
Nemo in Spiritu Dei loquens, dicit anathema Jefu. Vox
enim qux dicit anathema J efu, humano eft 1 errore prola-
ta } quidquid enim fallutn e ft , ab homine eft. Et nemo poteft
dicere dominum Jefum , nifi in Spiritu fanllo. Di¿tum
p enim iplum , quo fignificatur dominus Jefus , non ab adu-
latione hominum, ficut & idola dii vocantur, fed Spiritus
ían¿li veritate profufum eft •, quidquid enim verum k quo-
cumque dicitur, á fandlo dicitur Spiritu. Ne ergo hominum
favorem exiftimarent in regula chriftiana, & propter
hoc le argui minime pacerentur, ficut eft & in fimulacris
k ( homo enim adinvenit, ut Deus dicatur, qui non eft j ac
per hoc fubjefti funt antiftites illis ) oftendit enim eis nullum
beneficium effe humanum in e o , cftmdicitur dominus
Jefus: fed magis donum Dei, qui digiiatus eft myfterium
• f. Ivo Carn. ut fciant omne, . . • accedant.
I g. Mil', aliquot, gratia enim vidtbitur.
1 h. Cod. Vail, hoc dtr.um miniftrari Dev.
I i. Mf. Cotb. errore probata. s®
I k. Gill. edit, homo enim ad id vtnit,
K ij
»
^ . 3 0 .
y . i i .
y - i b
y-n-
C ap.XIL
y. z.
y.$.