Berengaudi expofitio 5 i i
■vcntobat. Et nome» metti» novufti; vidclitci: ut'vocctur filìus D e i , f i - ,
cut & égo fum Filius Dei.
Et Angelo laodices. -Ecclcfia fcribe : Hoc dieit ; Amen, teftis fidelis
& verus. Amen vere, five fideliter interpretatur : quod eft amen > hoc
eft teftis fide!is & verus. Qui eft principium creatura Dei. Non ideo
fe principiiun creatura: Dei dicit» quod ipie fit creatus , fed quod ab
ipfo omnia fiur creata, ut pura architettus fecit domum : fi interro-
gaveris quis fuerit principium domus, dicetur tibi : Artifex, qui earn
prius meute concepir, & poftea xdifkavit; quia domus fibimet ipfi
principium dare non pOcuit.
Scio opera tua , quia ncque frigidaì es, ncque calidus. Frigidus non
erat ; quia quamvis opera fidei non haberct, fola fide fè juftum exifti-
mabat : calidus non erat ; quìa caritas illi deerat. XJtìnam frigidaì cjfcs,
aut calidus :id c i t , uri nani aut caritate fervercs, aut te peccatorcm,
ficut e s , adii marcs; ut per timorem ignis aterni & pcenitentiam ad bona
opera agenda impcllereris.
Sed quia tepidus e s , ìncipiam te evomere ex ore meo. Aqua tepida
fi liaufta fucric, faftidium generar ; ideoque facile rcjicitur. In os vero
Domini cune ingredimur > quando per baptifmum à Vitiis omnibus
emundati, membra ejus effieiniur. Igitur fi fidem qua: per caritatcm
operatur, & quam in baprifmate promifiimis, à caricate ccpefccntes
operari neglexcrimus, ab ore D omini, veluti quoddam nocivum ac.faf-_
tidiofum, foetidumque rejicimur, ficut ipfe dixit de fe ìpfo difeipulis
fuis : Ego fum v itis, & v o s palmites ; & Pater mens agricola efi. Omncm
palmit.-m non ferentem a in mefruilum, pracidct eum, omncm quifert
fruci'.im, purgalit cu»i, ut frttdus plus afferai.
Quia diets quod dives fum, locupletatu s , & nullius egeo. Dives
& locupletatus rette dic itur,qui omuibus virtutibus plenus, ufquc ad
eulmen b perfettionis exerevit. . File autem prxful Ecclcfix Laodicex
propcerffolam fidem omnibus virtutibus divìtem fe & locupletem xfti-
mabac-, & nihil fe ad falucem seternam adqinrendam alìud egerc , non
xecogitans illud,quod dicit Apoftolus : quia fides fine opeiibus otiof*
Ü . . • . ' . ... .. M 1 1 nefeis quia tu es mifer & miferabilds-, pauper , O" cocus
nudus. Miferum eum dicimus, qui cum paupcrtatc & nuditate etiam
eliqua infirmi tace premitur. Siiriiliter &■ ¡Ite mifer & miferabilis ideo
dicicur, quod pauper erat virtutibus, c niente c x cu s , operibus bonis
nudn's. . ■ ... . ^
Suadeo tibi emere à me aurum probalttm, tgnitum. Per annuii fa-
pientia intelligitur, ficùt fcriptum e il : Thej'aurus deftdcr.abilis requiefe
it irt ore fapientis. Qüod probatum dibiti r , quia pròbatos & perlèttos
reddit omnes, quos pollìdet. Ignicum vero ideo dici tur-, quia eorum
mcntes in qui bus habitat, in amorem Dei acque proximi accendit. Et
quia vera fapientia ex divinis fcripturìs accrefcic ,.Pfalmifta manifei1
•tat, cùni dicit : Eloqui a Domini eloquio, cufici , argentum igne examina-
tum•, probatum tenep uegatum feptupium Eloqùia Domini cloquia
cada fune; quia cailas mcntes à vitiis reddunt. Sed cùm nihil purgari
p o flìt , nifi quod fordidum eil ; quxrcnd,uin nobis c f t , quomodo clo-
quia Domini purgari dicantur, in quibus nihil fordidum eile poteft.
Eloqui a ergo Domini ficut argentum igne examiuara elle dicuntur ;
quia mentis d fidelium aliquando igne pcenicentix, alienando igne
caritaris ab omnibus fordibus vitiorum examinant. Quod autem aie :
Probatum ierre , in Hcbrxo habet : Separatum a terra. Quod etiam
feptupium purgatimi d ic i tu r propter feptem purgacioncs quas divina
fcriptura in fe continet, feptem videlicet vircutcs, quibus omuia v i-
tia pnrgantur : qUemadmodum gulx vicium purgatur per abllinentiam,
fupeibia per humilitarcm, libido per pudicitiam, odium , avaritia,
•invidia , & multa alia,per caiitacem. Similiter, & cetera vitia liabent
hoftes fuos ,à quibus aut viucuntur, aut yincunt. Et quia fupcrius
Dominus dieit , ut aufum, id eil-, fapientia , à fe ematur ; quxren-
dum nobis c f t , quo predo fapientia ematur, cùm Job dicat : Non da-
-bittir aurum obri^um pro ea ; nec aliud quid , quod inter homines
pretiofius habetur. Sed quo prctio ematur , ipfe beatus Job mani-
fella c, cùm dic it: Timor Domini ipfa eft fapientia recedere a malo
intelligenti a. Non quod il le , qui timer , perfeflus fit in fapientia, cùm
Apollo! us dicat : Qui autem tirnet, non eft per feci us in caritate : fed
mod fapientiam jam polfidcrc incipit , qui pro ea precium dare in-
noac. Pretium autem ejus e li timor Domini , abrenuntiatio yitio-
poènitentia, laciynite, opera m i feri cordi®.- Et ideo non inconve-
nieriter fequitur : ZJtlocupies fiat. Quia fine hoc prctio ad locuple-
tacionem virtucum, quod e li fapientia, nemo pervenire poteft. Et vcf-
t¡mentis albis ind'uaris. Vv.(limenta alba funt opera bona. Et non
apparent confùfto nuditatis tue. Confufio nuditatis illa e li , de qua
dicit Pfalmifta : Ecce enim in iniquìtatibus conceptus fum , ¡j. in pec-
catis peperit me muter m.a. Hanc autem confufiphem nuditatis bonis
operibus operirc deb-.-inus ; nani quamvis ifte cplfcopus fidem
haberct, nudus tarnen dicicui : co quod'ab operibus fidei vacarci. Et
collyrio munge oculos iuos, ut videos. Per eollyrium , quod caliginem
ab oculis decctgit, lacrymafquc educic, pcenitentia acque conipunclio
cordis poteft intelligi ; ipfa elt namque qua: ab oculis mentis caligi-
cxcitads detergit, acque ad videndum qux fit retributio julto?
& pcena piccacorum acuir.
Ego quos amo , arguo & caftigo» Sicuc dicit Scriptura : Quem enim
diligit-) Dominus corripit : flagellai autem omnem fili um, quem re-
cipit.
JEmulare ergo pcenitentiam age : id c ft , xmulare bonos , & posili
tentiam age ; co quod à bonis operibus./ufquc modo tprpucris:
Ecce fto ad oftium , Qr pulfo : f i quis audierit vocem meam , & aperue-
rit januam, intrabo ad illuni, coenabo cum ilio > & ipfe mecum.
Pulfat Dominus ad oftium noltrum , cùm per fcripturam divinai«
quocidic nos admonet, iit vitia reliuquentcs, ad bona opera agenda
convertarmur. Vocem ejus audimus, de januam apeiiuius ; cùm man-
¡11 me fri.flr.m pnrgMi
■x Getn. pcrpiCHlionit ex
■ fupple-
A, data ejüs tota mentis intentione fufeipimus. e Ad nos vero ipfc.intrar,
cùm caritatcm fuam in fiordibus nollris piantar. Coenat vero nobile
um ,.cùm de nollris profeilìbus gaudet. Ccenamus nos cum ilio ,
cùm de 'fpe cxleftis gloria: exfultamus.
Q u i vi ceri t, dabo et poteftatem federe mecum in throno meo; ficut
ege v i c i , & fedi cum Patte meo in throno ejus. Vicit Chriltus
diabolum, Vincunt & fanali ejus :fed Chriftus per fernet ipfum , falliti
.vero ejus uön per fernet ipfos, fed per ipfum. Dedit Pater Filio po-
teftatem fecundùm quod homo cft ; ut fedeat in throno ejus : dedir
. & Filius pòteilbcem fonilis- fuis , ut fedeant & ipfi in throno ejus.
Sed Chriftus ad dexteram Patris fedet, ficut dicit.Pfalmifta : Dixit
Dominus Domino meo , fede à dextris meis ; quia xqualis cft Patri :
fanili àutem non ad dexteram Filii federe dicuntur, fed in fedibus
.fu is , ficut dixit Dominus in Evangelio : Sedebitis & yos jttper fedes
duodecim, judicantes duodecim tribus Ifrael. Ipfi- e nini non naturali-
ter ut Chriftus, fed per adoptionem fune filii ; ideo’ diverfas fedes for-
ti.Untur 'fecundum meiicorum diverfitatem. Prxftec hoc nobis , de
B quo loquimur ; ut in earum fedium diftributione nos miferi partem
haberc mereamur, Jefus Chriftus dominus nofter, qui cum Patte &
. - Spiritu fonilo viYit & regnat in fxcula fxculorum, amen.
D E V I S I O N E S E C V N D J .
RAtio/depofcit ut poft feptem epiftolas» quas ad feptem Ecclclìar,
qux unam catholicam defignant, Johannes direxic, in quibus
lideles infticuuntur, qualìtcr, ad virtutùm celficudinem confceiìdere
debeantejufdem Ecclefix ftatus acque lublimitas manifcftius deferi-
batur. >
Poft htc vidi oftium apertum in cab. Per oftium, Chriftus intelligitur
. qui dicit : Ego fum oftium : per me f i quis introierit , la'vabì-
tttr. Quod oftium apertum effe dicitur, quia omnibus ad fe venire
defidcrautibus > quamvis mulris feeleribus deprimancur, oftium mifcri-
q cordi* fua: aperire non dedignatur, ficut ipfe dicit in Evangelio : Venite
ad me omnes , qui laboratis , onerati eftis ; & ego reficiamvos.
Per cxlum autem Ecclcfia defignatur. Sed fi omnis qui per oftium
in ovile ovium, id c f t , in laudi ani Ecdefiam in troierit, falvabicur :
reprobi, quorum ìnnumerabiles intra fanilam Ecclefiam contincntur,
quo adì cu introierunt? De hoc Dominum interrogemus ; ait enim:
Q u i non intrat per oftium in ovile ovium,, fed -adfeendit aliunde ; ¡Ile
fureft & latro. Quicumquc ergo hoc quod in baptifmo promiferunr,
- obfcivare no lun t, non per oftium in ovile ovi.um, fed aliunde adfeen-
derunt. Et vox prima, quam nudivi, tamquam tuba loquentis mecum,
dicens. Vocem prìmam vetus Teftamcntum acciperè polfunius :fcd
melius mihi v ide tur, ut per vocem primam Johanneib Baptiftam in-
'telligamus, de quo fcriptum eft : Et tu,puer, prophela A ltijfmì vocale-
ris ¡pnibis enim ante Dominum parare vias ejus ad d'anda/h' fetenti am
fila tis plebi ejus in rtmiffionem peccatomi» eorum, Sed & ipfe Johannes
fe vocem v o c a t , dicens : Ego vox ciani un tis in deferto, dirio ite
viam Domini, ficut dtx-.t Efaias propheta. Et quia predicano ejus
■L'circumquaque percrebuit-, vo.x prxdicationis ejus tuba: fimilis dicicur.
Sed quid, vox ifta dicat , audiamps '.g Adfccnde bue, & oftendam tibi
qua oportet fieri pofthac ; id e f t , terrena defere, & cxlellia ani-
mum erige. Alicer : Johaiines evangelifta perfonam eorum in hoc loco
g e r it,q u i per Johannem Baptiftam in Chrifiuni crcdidcrunt,&inulti
co tempore exfticerunc, qui Johannem Ghriftum xftimabant : Johannes
vero furfum aüditores fuos mcntes erigere fuadebat, cùm' fe non
Chriftum eflè dicebac, fed alterum qui polt fe venturus e rà t , dicens :
Non fum cgp-Chriftus : veniet vero fortior me po li m e , cujus non
fum dignus ut folvam cortigiani calceamenti. Ipfe vos baptizabit in
Spiritu ¡aneto & igne ; Se itcrum \ lllum oportet creftere, me autem
minui. Sed & difeipulos fuos confcendere furfum monebat, cùm-fc
deferendum, & Chriftum effe fcqùendum maniiefta ratiohè perdocc-
bac. Deiudc fequitur : Et oftendam tibi, qua oportet fieri poft bue ; ac
fi dicerét: Si furfum cor erexeris, id eft, fi Chriftum fide lequutus fue-
£ r is , ea quxdoc eo , & q u * ventura funt, etiam ipfo docente, focile
cognofcerc potcris. ,
Et ftatim fu i in fpiritu ; id e f t , cùm in Chriftum credere coepi , '
ex carnali fpiritalis effe£lus fum. Et ecce fedes pofita erat in celo
fuprafedens. Per cx lum , ut fupra-diximus , Ecclcfia defignatur : fede
« vero pofita in cario, corda fanilorum in -Ecclcfia commorancium
defignat. Qui vero fupra fedem yifiis eft federe, Deus, e f t , qui in cor-
dibus foniloium fuorum inhabitat acque feder i ficut Apoftolus dicit :
J"emplum enim Dei fanitum eft, quod eftis vos.
Et qui (edebat, fimilis erat adfpeftui lapidis jafpidis & fardii.
Jafpis viridis coloris e'1 ardiu? autem rubei : per viriditatem ergo
. jafpidis divinità* rioftri alvatoris.- per ruborem autem (ardii ejus hu-
manitas defignatur. .Salvator igitur nofter & viriditatem jafpidis in fe
continet ; quia fecundum divinitatem per omnia xqualis cft Patri :
‘ & ruborem laraii,; quia fecundum humanitatem homo perfe&us exif-
F t ic , ficut fcriptum c f t : Per fratti Deus, perfraus homo, ex anima rat
in a li & humana carne Jubpftens.
Et iris erat in circuita fedis , fimilis vifioni fmaragdina. In Gcncfi
legimus, quia dixit Deus ad Noe : Arcummeumponam in nubibus csli,
& recordabor foederis mei fempiterni , quod fßäum: eft intir Deum &
omnem animai» viventem. Per arcum ig itur, qui in fignum clementi*
Dei hominibus in terra cónfiftentibus apparet, mifericordia Dei non
inconvcnienter accipitur. Iris e rg o , id eil arcus » federn D e i , id c f t ,
Ecclefiam circumdabat ; quia ejus milcricordia nos circùmdando
protegit & gubernat, h acque ab invifibilibus hoftibus defcndic : In ipfo
enim, ficùt dicit Apoftolus, v ivimus, movemur & fumus. Qui arcus
fimilieudinem fmaragdi habuiffe di£lus e f t , qui ninii.x atquc gratifiim*
viriditatis eft : jafpis vero , de quo fupcrius diximus , viridis coloris
| J mlT. »ero nobifcùtn ficiunt.
c. Ita miT. c.iic, au tem : Ad noiyero intrat, ciìm noftris proftaibiii gaudet.
I . f . /tatio ile poft i l . . . . manifeftim deferii, mir, edit. Rom. c medio tulcr.it
g. Eadcm Rom. edit. Mfecnde Ime, id cft , terre»., defere.
I I h. ita mll. editi vero .alqiic à vifibilìbus, &. invipililm hoftibus.
'Pfal .10?.t;
Matti,
C A P. IV.
' f . liy
lohan.i o. p.
Iohan.ì.if.
Symbol, fub
Atbanafii noin
Apocalypfin. De Vifione II.
eft-, ficut fmarafedi Sed ejus Viriditas obtufa eft : viriditas vero fmaragdi
perfpicua eli .jus pulcricudo oculos intuentiuin ad fe mirandam
perrraluc Per viridicaccm ergo jafpidis j ficut diximus, divi ni ras noftri
Salvatoris aceipitur-; qnxo bfcura , & quibufdam-nebulis obcctftacft;
quia divinitatem Redemtoris poilri nulla m e n s ficut eft , compre-
hendere poteft-: & quanto altius fe mens ad pcrfcrutandum erexerit
tanto ampliòr caligo ci objicitur. Per viriditatem vero fmaragdi, qux
perfpicua c f t , mifericordia Domini reifte defignatur-, mifericon' am- 3'uc Domini tam perfpicua e ft, ut nullus homo fanam mencem poilì-
ens, liane ignorare valcat.'Qnis enim immenfom mifericordiam Dei,
quam erga humanum genus exhibuit , & cxhibet quocidic , ignorare
potell ; quamvis veibis perfette explicari non poffic ? Sed & hoc quod
viriditas hujus lapidis hebetatos oculos , fi infpicitur, ad videndum
acuic, poteft mifericordia: Dei convenire ; quando enim in pcccaris
jaceraus , & federa noftra nos depriinunt , hebetatos oculos mentis
habemus. Cùm vero confideranno mifericordiam D e i , qualiter mere-
tnces & latrones, omniumque fcelerum gencribus depreffos , etiam &
perfecirtores fuos per poenitentiam ad falucem reduxit, ad fpem venix
icformamur. Et quia jam in perditionis fovea detinebamur, mifericor-
diani Domini intuentes , acque de ea prxfumcritcs, ad eum quem
offenderamus , confugimus, ut ejus mifericordia à morte perpetüäTi-
beremur. Quam mifericordiam Dei Pfalmifta intuens , nee earn verbis
explicarc valcns > ipfum Deum mifericordiam fuam vocavic, dicens :
Deus mens mifericordia mea.
l i in circuita fedis fedilia vigintiquatuor , & fupra thronos viginti-
quatuor feniores fedentes , circuman.icti veftimentis albis, & in eapiti-
bus eorum corona aurea. Vigintiquatuor feniores in hoc libro'aliquando
Patres veteris Te ftam en ti, aliquando n o v i, aliquand'o fimul ucrofquc
lignificane : fed in hoc loco Patres veteris Teftamenti defignant, qui
vigintiquatuor fcdilibus fediffe dicuntur ; quando enim ledcmus, à
labore quiefeimus. Per fedilia igitur vigintiquatuor libri veteris Teftamenti
defignantur. Super vigintiquatuor igitur thronos, vigintiquatuor
feniores fediffe .vili funt ; quia Patres veteris Teftamenti à labo-
ribus & curis hujus fx c u li, in lettione & meditacione divinorum li-
brorum quodammodo quiclcebant. Sed quxrcndum nobis c f t , cùm fedes
Ecclefiam fignificet, cur in circuitu fedis h * c fedilia difpofica effe
dicantur. Nimirumquia q.uifquis paterfamilias domum fuam tutama
latronibus & inimicis effe defiderat, hanc aut muro, aut fepe, aut pariere
circumdat. Similiter Ecclcfia & contra hxreticos & contra paga-
n o s , qui fidem Chrifti in ea dejicere volunt, veteris Tellament'i libris
munitur ; quia.quando ea qux colit , longe ante adventum Chrifti
jfiiific prajditta probat , jacula inimicorum fidem Chrifti evertere cu -
pientium , longe à fe repellit. Qui fenes circumamitti veftimentis
albis fuiffe dicuntur, & in capitibus eorum coronx aure* : per alba
veftimcnta v itx puritas, per coronas autem aurcas opera bona defignantur.
Et de throno ( id e f t , de Ecclefia) procedunt fulgura, ó> voces,&
tonitrua. Per fulgura miracula , qux per fenttos fuos operatur Deus :
per voces prxdicatio : per tonitrua vero terror gchennx ignis defignatur
; quia fantti prxdicatores eos , quos amore cxleftis patrix a vitiis
revocare nequeunt , eis tormenta xterna , qux impiis prxparata
fu n t , opponunt ; ut quos blanditiis nequeunt, faltem terroribus à vitiis
compefcant. a E t feptem Iqmpades ardenies ante thronum. Quid
fine feptem lampades, ipfe exponic, cùm di'-it : Qua funt feptem [piri-
tus Dei. Per feptem fpiritus Dei feptem ..a Spiritus fantti debemus
incelligere, qux in Dominum requievihc propheta Efaias manifeftac
dicens : Et requiefeet fuper eum f iritus Domini , fpfrìtus fapientia j»
intelleaus , fpiritus conftlii 0 . fortitudinis , fpiritus feientia & pietatis :
& replebit eum fpiritus timoris Domini. H x igitur feptem lampades,
id e ft , feptem dona Spiritus fan tt i, ante fedem, id e l t , ante confpec-
tum Ecclcfix fux ardere dicuntur ; quia fine lutnine harum virtucum
in notte hujus fxculi politi, per v itx vias ad cxleftcm pattimi gradi
non poffumus. Quod autem Chriftum h xc feptem dona à Spirita
Cjntto accepiffe d ic it , ad humaiiitatis ejus myfterium pcrcinet ; narri
fecundum divinitatem in nullo augeri potuic , fine quo nihil effe
pocuit.
Verùm quxri gp£cft, cur propheta cùm hxc feptem dona in Chriftum
defeenfura effe diceret , à majoribus ccepit, & defeendendo ad
minora pervenir. Sed non abs re effe fottum videbitur , fi dìligencer
infpiciatur. Nam quia dominus nofter Jefus Chriftus de illa cxlefti
beatitudine, in qua xqualis crac per omnia Patri , ad terras defeende-
r e , & homo fieri dignatus e ft , & ab Angelis minorari vo liiit, quos ipfe
creaverat ; non inconvcnienter - h xc feptem dona defeendendo accepìt ;
quia voluntatem Patris defeendendo & humiliando fe ufque ad mortem
adimplcvit > (icut d ieit Apoftolus : Humiliavit fernet ipfum ufque
ad mortem , mortem autem crucis. Nos autem qui ab ipfo perditionis
fovea ad cxleftia fublcvamur, à lninoribus incipimus, ut ad majora
crefcendo perveniamus.
Quomodo autem hxc feptem dona fuper Chriftum defccnderint,
prout Dominu* dederit, brevitcr dicamus. Spiritus fomenti* fuper hominem
Chriftum rcquicvit, quando Filius Dei fecundùm divinitatém,
qui fapientia Patris dicitur, in eum defeendit.
Spiritus intelligencix in eum requicvic., quando omnibus virtutibus
eft d itatus, ficut in Evangelio fcriptum elt : Jefus proficiebat fapientia.,
atate, $> gratia coram Deo pff hominibus.
P o ft intellettum confilium fequitur. Confilium à confulcndo dicitur
; nam fi aliquod pcrieulum nobis imminet, confilium à fopientc
perquirimus, qualiter periculum evadamus. Similiter & cùm ad ali-
quam dignitatem fxculi confcendere cupimus, confilium quxrimus
qualiter ad id quod defidcramus, pervenire valeamus. Chriftus igitur
cft confiliator nofter, qui. confilium dat qualiter pericula xterna evadam
i« ; & confilium quod dat, ipfe pcrficit, cùm à periculis xcérnis nos
liberar. Similiter & confilium dat qualiter ad hereditatem paradifi pervenire
polfimus, & ad ipfa gaudia ipfe nos perducit. Spiritus itaque
a Ftagmentum cod. S. Audoeni : Beatus Johannes apoftolus &■ evangeliila in
Afocalypfi vidit feptem lampades &c. .
b Edit, vitiis defervire l S c en a vero maxima eft &c -. mlf. ut in contextu.
Appendix Tom, l
f r confilii in hominc Chrifto defeendit, dum à Spiritò fonilo percepir
dottrinali! Evangelii, in qua confilium conlìftic omnium hominuin
folvari cupientium.
Spiritus etiam fortitudinis fuper Chriftum rcquicvit , quando ad
debellandum hoftenr antiquum fortis inter homines apparuit. De hac
fua fortitudine ipfe dixit in Evangelio : Dum fortis armatus cuftodit
atrium fuum , in pace funt ea , qua pojfidét : f i autem fortior ilio fuper-
veniens vicerit eum, un'tverfa arma ejus auftret, in quibus confidebat,
& fpolia ejus diftrjbuet.
Poft forcicudinem fequitur feientia. Apud homines multx fciencix
funt > funt nainque diverfarum artium diverfx fciencix. Eft feientia
in litceris, eft in mundanis legibus, cft in augendis rebus temporalibus,
eft etiam feientia in prxcavendis periculis , lime etiam m u lti, qui per
fubtilitacem fenfus quxdam futura prxvidenr. Sed has feienrias ali-
quando boni, aliquando mali polfidenc : feienciam vero qux, in Chriftum
defeendit, nullus nifi bonus haberc poteft. Q u x tanta fu it , quancam
g nulla mens compreheiidere potuic : In ipfo enim funt omnes thefau-
ri fapientia feientia abfconditi. Videtur itaque mihi per fpiricum
fciencix aliquod fottum ejus non debere intelligere ; prxvidcns na:n-
que Salvator nofter , fi acceffum hominum peccatomm devitarct,
multos fcclcratos in defpcrationis foveam diè decidcnd'os, peccatori
bus per Ibciecatem corporis fe conformati voluit , manducans
videlicet & bibens cum eis , taftus etiam meretricum non refpuens :
qui etiam & lattoni in inicio confelfionis ejus paradifum repromilìc, uc
omnibus peccatoribus folvari cupicncibus fpem venix tribucret. Phari-
fx i vero fpiritum feientix non habences, reprchendebant cum ; co quod
cum publicanis & peccatoribus manducar«. Sed ipfe fpiritum fciencix
poilìdens , dixit eis : Non eft opus fanis mediati, fed male habentibus :
non veni vocare juftos, fed peccatores ad pcenitentiam. ,
D e fpiritu verò pietatis non eft neccffe. nobis quidquam dicere. Quid
enim tam pium, quam ille qui peccatum non fecit , nec .inventus eft
dolus In ore ejus ; & cùm pofll-c à morte poccllate fua liberari, fe prò
C falute generis Immani & teneri, & figari > & confpui, & alapis c x d i,
& flagellati, & crucifigi permifit ? '
Spiritus vero timoris Domini > qui ultimus ponitur , ad palfioncm
pertinct, non quod timore coattus f i t , ut pro falute generis humani
moreretur : fed timorem pro obedientia.acciperedebemus, de qua ipfe
dicit : Non veni facere voluntatem meam, fed voluntatem e ju s , qui
mißt m e, Patris. Nam & filium, qui patri carnali eft per omnia obe-
diens, pattern timere dicimus, cùm illa obedicntia non fit timoris,
fed amori*. De quo timore Pfolmifta dicit : Timor Domini fanaus permanens
in ficulum faculi ; non autem timor, fed caritas Dei in fxculum
fxculi petmancbit.
Nunc qualiter h x c feptem dona Spiritus fantti unicuique fidelium
conveniant, breviter dicendum eft. Et quia nos, qui per primx prx-
varicationis.culpam in perditionis laqueo jacebamus , mifericordia Dei
ad fuperna reducimur ab inferioribus, id eft , à timore Dei incipimus,
ut ad fuperiora, id e ft, ad fapientiam proficiendo crcfcamus. Lt quibus
D gradibus Chriftus humiliando fe ad nos defeendit, falutemque noftram
moriendo perfecit, eifdcm gradibus & nos ad eum confcendere debemus
; feciendo videlicet prxcepta e ju s , qux in donis feptem Spiritus
fantti aontinencur. Spiritus igitur timoris Domini fuper unumquemque
peccatorem requiefeit, cùm confiderans peccata fua , juftumque judicium
Dei pertimefeens, pcenafque ignis x terni, qux impiis prxparacx
fu n t , ad pcenitentiam lacrymafque convcrtitur > & amarilfime Acre
incipit, quod delettabiliter gelfit.
Spiritus vero pietatis fuper quemlibec peccatorum requiefeit, dum
audiens Scripturam diccntem : Sicut aqua extinguit ignem, itaeleemo-
fyna extinguit peccatum ; & Dominum dicentem: Date eleemofynam,
ecce omnia manda funt vobis; alere egentes, veftirc nudos, Sc cetera
pietatis opera incipit excrcerc; uc Deumalios miferando propitium
libi faciat, quem peccando offenderai. Unde & Daniel propheta regem
impiilfimum > ut peccata fua eleemofynis redimer«, & mifcricordiis
E pauperum, admonere ftuduit.
A pierate ad feientix fpiritum confcenditur; nam quamvis videatut
aliquis feientiam polfidere, ftultus e ft, fi male vivit. Quid enim ftul-
^ t iu s , quam timorem Dei à mente abjicere , b vitiis defervire, rapido-
que curfu ad interitum properare ? Si igitur ftulcitia eli vitiis defervire,
& feientia optima eft vicia deferere, acque ad Dcuin tota mence converti
; quicumque per timoris fpiritum peccata fua piangere incipit, &
per pietatis fpiricùm mifericors erga indigences elle (ludet , uc Deum
alios miferando, mifericordem libi fociac , -ncceffe eft ut per donum
fantti Spiritus feientix fpiricum polfideat. Quicumque enim converti
ad Deum defiderat, neceffe eft c ut vitia derclinquac : & quicunque
vitia deferere cupie, neceffe eft ut per dottrinai« divinami« fcriptura-
rum, live per prxdicationcm fanttorum virorum , difeat qu x fine genera
vitiorum , qualiter homines illaqueent, & quibus modis excin-
gui polline ; qux fint etiam dcceptiones dxmonum, & qualiter contra
eos pügnandum fit: hoc eft igitur feientix fpiritum polfidere.
p Et quia Salomon dicit ' quia qui addit feientiam, addit & laborem ;
à feientia ad fortitudinis fpiritum confceudicur. Nam ficut quilibec
prxliator non contra eum , quem in vinculis tenet , pugnar, led po-
tius contra eum', qui refifterè ei vulc : ita & dìabolus non contra cum,
quem vinculis peccatomm conftrittum tenet dimicac ; fed potius contra
cum, qui peccare dcfiftic, & ad Deum tota mente revertitur. Quicumque
er°o per poenitentiam , pietacifque opera à diaboli vinculis
abfolvi mcrecur, acque contra cum per feientix fpiricum bellum cupic
inftruere ; neceffe habet ut a Spiritu fontto fortitudinis donum accipiat :
quo iuftruttus, & interiores hoftes, id c f t , vitia fùnditus poific extiu-
guere, & exteriores, videlicet homines, per pacientiam fuperare, om-
niaque jacula dxmonum feuto fidei à le repellere.
A fortitudine ad confilium confcenditur : confilium autem falucis
noftrx in prxceptis confillic evangelicis. Quifquis igitur vitia in fe
extinguere per fortitudinis fpiritum p o tu it, neccffe e ft^ uc afl manda-,
H. c f t vitid dcrclinquat.. . . nc ceffo eft, ex fide mff. omnium repoliiimUs,
d Ftagmentum cod-, Aud. ut ad ipandau Legis vtl Evangeli!.