U
feroth , id eft, correptionum mortificatione in diiciplina A fiderio ad meliora contendit. Hinc David propheta dixit :
Dei contineamnr.
Vigefima odiava manfio in Baneiaçham peragituc ;in -
quic enim : E t profitti de Mofiroth , caftrametati funt in
Banejacham. Qui in Dei diiciplina ftationem Habet-, ftu-
dium omne, omnemque operam , ut ne minimum quidem
rex ipfè Dei lege violatimi intercidat, fèdulo impendere débet
; Se ut Salvator ait, ne iota unum, am mus apex à Lege
prætereat. Debet enim illud evangelii mente perpetuo re-
tinere, quo dicitur : Dico tibi , non exies inde , donee etiam
minimum quadrant em reddas : Nam iîcut non. priiis foeno-
ris debitum evacuatur , quam totius fortis ad minimum
Hac recordatus firn > dr eftudi in me animam mearn ; quo-
niam tranfibo in locum tabernaculi admirabilis , ufque ad
domum Dei. Ibi vero quiefeet , ibi implebitur omne èius
defiderium. Ideo alio in loco idem Propheta dixit : Satia-
bor, Domine , cum apparuerit rnihigloria tua. In hac vita
noli quìes , fed perennis eft tranfitus. Quare fponfus in
Canticis canticorum ob curius pernicitatem capræ hinnu-
loque cervorum adfimilatur ; unde Se falit iuper montes,
Se tranfilit fuper colles. Hoc nos docet manfio ifta , quo-
niam Ebrona tranfitus eft ut quamvis- ad bonitatem per
iùperiorem manfionem perveneris , omnia tarnen funt præufque
nuinmulum quocumque folutionis genere quantitas B tereunda : oportet te ad meliora tranfire , quoufque venias
erfe folvatur ; fic nec peccati pcena , nifi caritatis reli-
quarumque compenfètione virtutum, vel ftridta fatisfac-
tioné diflolvitur. Non eluitur peccatimi, fratres , nifi pos-
nis tamdiu noxius exerceatur, ut commiifi fupplicia erroris
expendat. Dicebat Jacobus apoftolus : Qui tot am Ltgem
firvaverli, oftendat antem in uno » fattus efi omnium reus.
Ponderanda eft quoque illa Dei fèntentia , qua; in Lege
fcripta eft ; Ego firn dominus Deus tuus . Deus z.elotes. Lex
ad illud bonum, quod eft fummum, Se quod omne fatiat
defiderium , Se in quo perpetuò permanere debeas.
Manfio trigefima iecunda dicitur Afiongaber , quo filii
Ifrael applicuerunt ; unde fequirur : Et profitti de Ebrona
caftrametati funt in Afiongaber. Poftrema filiorum Iirael
in deferto Pharan ftatio hxc eftjnam ut in fuperioribus
diximus, plurimas ambiens manfiones illa-felifudo hucuf-
que protenditur : interpretatur vero confilia viri. Et reòte
igitur Dei exadbiflîma quaque ceniuraeftexaminanda,& om- intentioni quadrat : quoniam qui tantas peregit marifiones,
ni qua poteft majori fedulitate fervanda, ne ab ea forte ex- tot vittutum penetravit finus , tôt charifinatnm ipiramina
cidamus. Hoc nos præièns manfio docet: Baneiaçham enim fenfit, toc Îè ftudiis perfeétionum exercuit ; jam defiit elle
excolationeni defignat. Qui autem legem Dei percolat, C puer fènfibus, jam ad menfuram ætatis plenitudinis Chrif-
ne minima quidem vel fyllaba vel apex negligenter laba-
tur, diligenter obfervat.
Vigefima nona manfio habetur in monte Gadgad ; dicit
namque : Et profitti de. Baneiacham , caftramètati funt
in monte Gadgad. Tentarlo anima: fideli cuftodia, forcitu-
do & virtutis augmentum eft ; nani anima jufti, nifi tenta-
tionibus interdum fe urgeri fentiret ,nedum in cuftodia non
maneret, quii; potius tgmquam granatimi copia diflìuens
relaxaretur. A Moyfe fenòlo documentum hoc clire habetur.
Dum populus lampades & mentem fumiganrem
cerneret, vocefque audirec, Se territus à Domino fugerec
ti pervenir, jam crevit in virum perfeòium. Et ideo viri
confilia adeptus eft, ut cum Apoftolo dicat : Cum autem
fattus firn v ir , qua parvuli erant ydepofìti. Quin potius -alluni
adeptus eft confilium, quia Salomon in Proverbiis
dicit : Aqua profunda confilitim in corde viri. De confilio
ifto fapiens dicebat : Sine confilio nihilfacias, & infacien-
do ne te poeniteat. Quod non eft illud, de quo quéritur Do-
minus, per prophetam dicens : Po filii apoftau ! hac dicit
Dominus : Fecifiis confilium non per me, dr pactum non per
Spiritum menni. Sed illud de quo iapicris : Cognitio fapien-
tis tamquam inundatio abundabit, & confilium illius ficut
SSeCfil _____. - __i ...n.-dixit Moyies : Confidite , causa enim tentandi vos vemt Dfin s purus vita . quod cufto jd ■i tà' m__ailo. j quia cÉobnBfmiliMummì mbIo-
Deus ad vos \ ut fit timor ejus in vobis> & non peccctis. Dicitur
quoque fortitudo ; nam anima à multiplicibus iè tenta-
mentis feptam agnofeens , cautius incedit, Se majorem à
Domino virtutem poftulat, dicens cum Propheta : Mifife-
re mei , Deus , quoniam multi bollantes adversurn me. Virtutis
vero augmentum, quatenus anima tentationibus exer-
cita purior egreditur. Ideo Salomon in Proverbiis dicit :
num cuftodiet t e , cogitatio autem fènda ièrvabit te.
Hue ergo, incundanter pergamus , Se noftra Me alàcres
tentoria erigamus ; ut Deo in toto corde hoftro , "ficut
David in concilio juftorum , Se congregatione, conficeri
val'eamus. #
Manfio trigefima tertia eft in defèrto Sin ; quare fubjun-
git : Et profitti de Afiongaber > caftrametati funt in deferto
Sicut probatur in camino argentum & aurum, fic eletta cor■* Sin. O d a v a manfio fupra eòdem quoque nomine nuncuda
apud Dominum. Tentationibus animam proficere lane- patur ; inquit enim : Et profotti a mari Rubro, caftrametati
tus quoque Jacobus apoftolus teftatur dicens : Beatm vir funt in deferto Sin. Sed adtendendum quod hic lòcus aliùs
qui fujfert tentationem ; quoniam cumprobatus fuerit,accipiet ab ilio eft ; ideo infra fubjungitur : De deferto Sin , hac- eft
coronam vita. Sunt igitur non fugiendie •, fed expetenda: ten- £ Cades. Et alib i, dum populus in hac moraretur manfione
hri* David nrnnhwa. mittens nuntios Moyfes ad regem Edom :E t minefìtmus]
XXX.Manfic
3 f t h f » a
tationes ; unde David propheta dicit: Proba me , Domine,
& tent a me. Progredientibus ergo in via Domini tenta-
menta frequentius ingeruntur, uc cautius , fruduofiufque
incedant. Hoc nobis manfio hare infinuat ; nam Gad^ad
tentamentum interpretatur. Ne igitur tantarum copia virtutum
fuperiorum manfidnum viator difflueret vel labere-
tur j fuperiori ifta manfio fuccedit.
Manfio trigefima celebratur in Jethebatha; unde fc-
quitur : Et profitti do motile Gadgad, caftrametati fu
inquit , in Cades civitate, ex parte finiitm tuorum. Hanc
meminit David propheta , dicens : E t commovebit Dominus
defertum Cades. Hic Maria Moyfi ioror diem fuum obivir,
mortua & fepulta e ft , ut fupra legitur. Quod Jofephus
quoque defcribit dicens: Tunc itaque fororem effts Mariam
finis vit-a accepit, cum quadragefimum complejfet annum, ex
quo ¿Egypt um dereliquit: fepdierUntque earn publice nimis
fplendide. Hicdenique penuria aqua: laborat populus; qua-
Jethebatha. Tentacionum experimento virtus ju fti, ut in re iratus tumultuacur in Moyfen : à quo petra jiillu Dei
fuperiori manfione didum eft , magis confpicua, clarior- mirabili virgà percuilà, aqua manavit copiofè • unde bique
elucefcit. Hinc etiam Petrus apoftolus : Exultabitis p bentibus cundis,cupiditas fitis ablaca eft.
nunc a inquit,f i oportet contriftari variis tentationibus ; ut
probat io veflra fidei niult o pretiofior auro,quod per ignem pro-
batur, inveniatur. Majorem etiam per illud adquirit o-ca-
tiam , ideo in libro. Sapientice feripeum eft -„Probata autem
virtus corripit infipientes. Per illud in medio etiam natienis
prava: latens exerit fe virtus & lucet; ideo apoftolus Paulus
ad Gorinthios inquit : Oportet harefes ejfe , ut qui pro-
bati funt, manifefti fiant in vobis. Sincetior bonicas e tentationibus
prodit, ficut purius argentum e camino ignis ;
inquit enim.Scriptura: Quoniam in igne probatur argentum,
& homines receptibiles in camino humilitatis. Cum igitur
purior e tentamenco bonitas veluti e camino exeat,, merito
nunc Jethebatha, qua: bonitas interpretatur, fuccedit.
. Manfio,trigefima prima agitur in Ebrona ; ideo dicit:
E t profitti de Jethebatha, caftrametati funt in Ebrona.) uftus
quamvis in hac vita ad boniratem etiam perfedam deve-
ncrit, haud tarnen animo fiftit, nec preefenti contentatur
ftatu 3 quin pocius cunda pertranfiens, flagranti etiam de-
Manfio trigefima quarta eft in monte Hor ; dicit enini:’
Et profitti de deferto Sin , hac eft Cades, caftrametati funt
in Hor monte prope terram Edom. Stationem apud -Cades
in defèrto Sin filiis Tfirael agentibus, Moyfes ad Idumseo-
rum regem, ut per illius fines viam fibi una cum fuo po-
pulo concederec, legatos rnifit ; certiorem tamen eum fac-
turos, ut nec aquani fine pretio fibi exhiberi pofeeret. Ille
vero pernioni non confentiens ,n e c tranfitum cedens , r e t
pondit : Non tranfibis per me , alioquin bello in occurfum
ttbi exibo. Quare populus mandato D e i, uc in Deuterq-
nomio habetur,ab eo declinavi! : & de Cades egreflus ad-
Hor montem pervenir, & haric quam legimus , habuit
manfionem. Ubi juxta Domini prxceptum Aarón cum
Moyfe fratre Se Eleazir filio in Hor montem adfeendit :
ubi Moyfes verbo Dei pontificalibus Aaron indumentis
nudato Eleazar filium, cui propeer aitatem pontificatus ob-
veniebar, univerfe vel mirante populo , qui ex adverfo
ftabat, protinus veftiuit.-Ibiquc Aaron-vita fundo-,- ad
• fuumque
Un*, f i : 8.
¿ff. ij. 8. Crftql
iluimquÈ populum appofitö, Eleazar filius fècerdos pro A tolorum , quod dum praìdicaret Paiilus apoftolus Corani
Aaron .patte fuo declaratus eft. Memorabilis eft igitur ifta Sergio proconfule, qui verbum Dei audire cupiebat, refifie-
‘ _ ■ ■ bat , inquit , Elymas magus, guarens avertere proconfiu-
Manfio trigefima quinta habétur in Salmona; nam fe- lein a fide. Denique dum ab Apoftolo argueretur, cæcus
quitur : E t profitti ex Hot monte, caftrametati funt in Sal- effèdus e ft , ita ut circumiens , inquit, quæreret qui ei darnona.
Egreflus ex Hor monte populus ,noñ redam quam, ret manus. Ideo in Lege eorum commercium caveri præcoeperat,
profequutus eft viam : fed Edom terram circum- cipue jubetur ; inquit enim : Anima qua fequuta fuerit veniens
, mare Rubrum versùs iter arripuit ; ut juxta ver- triloquos, vel incantatores ,u t fornicetur pofi eos\obfirmabo
bum Domini ,.frarres fuos bello non incefleret, nec pror- faciem me am contra animam illam ,& per dam illam de polas
Jæderet : Inquit enim : Ne moveatis contra ipfos bel- pulo fuo. Hæc ftatio ad magos perdendos colitur : nani
lum. Tot igitur viarum fatiga tus amfradibus, manna per- Oboch in magos interpretatur. Adeamus igitur & nos ad
tæfus, loquutus eft, inquit, contra Deum &,Moyfen. Quare Oboth, erigamus ibi tabernacula noftra ; ut in protedione
iratus Dominus virulentos lethiferofque ferpentes,qui mor- B Dei cæli commorantes, non timeamus a timore notturno,
lii internecabant, in populum immifit ; unde periit popu- non à fagitta volante in die, non à negotio perambulante in
lus multus nimis. De quibus’ meminit etiam Apoftolus, tenebrie, nec ab incur fu & damonio meridiano.
dicens : Neque tentemus Chriftum, ficut quidam eorum ten- Manfio qigefima odava vocatur Jeabarim ; fie eriim
taverunt , & a ferpenübus perierunt. Tunc oranti Moyfi habetur : Et profitti ex Oboth , caftrametati funt in-Jeabapro
fèrpentum extindione, refpondit Deus : Fac tibi f ir - rim, in eo quod ultra, in finìbus Moab. De hac manfione
X X X V 11
Manfio
pentern aneum , & pone illum pro figne : & omnis morfius vi-
dem illum, vivet. Fecit Moyfes juxta mandatum Domini.
& populus a plaga liberatus eft. Verum quia Salmona interpretatur
umbra, fadum iftud manfioni rede aptatuf.
in alio loco clarius legitur : Et difeendentes , inquit, ex
Oboth, caftrametati funt in Jeabarim, in deferto quod eft in
confpettu Moab , ad orientent folis. Propter quod memi-
nifle oportet quod Idumxi, ut in fuperioribus diximus, per
Serpens namque ligno fufpenfus , typus & umbra Chrifti e o_ru_m_ t erras tranfrit..u_m_ fCilii:i:s- Itf.r-.a. eli pn1 efnta re hl of«ti.l.i.t er recrufuit
pro ialute noftra incruce pendentis, ficut ipfe exponit iarunt. Unde divertehtes ab e is, Moabitarum fines cirin
Evangelio, dicens : Sicut Moyfes exaltavit ferpentem in C cumire coadi fuerunt. Hinc dicitur quod in finibus MoaB'
deferto; it a exaltari oportet filium hominis; ut ornnis qui ere- ad orientem venerunc. Jeabarjm verb acervum lapidum
dit in eum, nonpereati fedhabeatvitam aternam. Frequen- ttanfeuntium fonat, quod eft Ecclefia juftorum. Lapides1
temus.igitur nos ftatiohem iftam , ut adfpiciamus Chriftum. enim tranfeuntes jufti lunt. Ii namque propter eorum firpro
mundi falute in cruce pendentem; quoniam falutaris eft. mitatem lapides appellantur , de quibus Petrus apoftolus
Manfio trigefima fexta Phinbn nuncupatur i dicit nam- feribit dicens : Et ipfe tamquam lapides vivi fitperadificamini
que: E t profitti de Salmona , caftrametati funt in Phinott. domus fpiritalis. Juftis vero firmitas rede adferibitur, eo
Lingua; rrjqderationem inter ea qua: homini non minus ne- quod ipfi nec fluduent, nec circumferantur omni vento
ceflaria quam difficilia funt, iandus Jacobus apoftolus dodrina;; unde in Evangelio domui iupra firmam petram
fuib enumerat fermone, dicens : Siquis in verbo non often- fundata:, in quam defttndit pluvia, venerunt flumina ,flad
it . hicperfettus eft v ir , potens frs.no circumducere etiam to- v e ru n tv en ti,& non cecidit, comparantur. Tranfeunces
tum,coxpus. Ecce equis fra:na in ora mittimus, ad confen- etiam dicuntur ; quia fecundilm Apoftolum , confitentur
tiendum nobis, & omne corpus illorum circumferimus.D quod hojpites & advena funt Juper terram. Denique me-
Ecce & naves , dim tarn magna: fine, Sc a ventis validis mi- rico Ecclefia dicitur acervus lapidum ; quia ipfa eflcolumna
nentur, circumferuntur a modico gubernaculo , quocum- & ftrmamentum veritatis. Habeamus igitur Sc nos ftatio.
que impetus dirigentis voluerir. Ita & lingua modicum
membrum eft, Sc magna jadat. Ecce parvus ignis quam
magnarn filvam incendit. E t lingua ignis eft, univerfitas ini-
quit at is ; Sc cetera qua: ibi fandus apollolus dilferit ad
propofirum facientia. Si tot mala homini e lingua immi,-
neant, quis illam moderktione non indigere, dicere aude-
bic ?Ideo Sapiens id prarcipit, dum d ic it : Cfrcumvalla pofi
fejftoncm tuam fipinis, & ori tuofac januas dr feras : argentum
tttum dr aurum tuum confla, dr fermonis tui fac fianem
in Jeabarim, ut fecundùm àpoftolum Paulum, tenea-
mus propofitam Jpem,ficut anchoram anima tut am ac firmam,
dr inccdentem ufque ad interiora velaminis ; ut juxta apoftolum
quoque Petrum , praftientes caveamus , ne errore nefa-
riorum abdutti, excìdamus a propria firmitate.
Manfio trigefima nona habetur in Dibongad ; fic
enim legitur : Et profitti ex Jeabarim, caftrametati fiint
in Dibongad. Verum de hac manfione longe diverfum in
alio loco legi videcur ; nam fcriptum eft : Et difeeridenteram
, & ori tuofac pórtam & feram. Verum cum ftatera, E tes ex Oboth , caftrametati funt in Jeabarim , tn deferto
porta & fera pro lingua non facile ei occurreret, dicebat
idem Sapiens: Quis dabit mihi Juper os meum cuftodiam. &
fuper labia tnea fignaculum ? David vero propheta a Domino
hiec ^jöna pra:ftari agnofeens , Dominum his preca-
batur verbis : Bone , Domine, cuftodiam ori meo , dr oftium
circumftantia circum labia rnea. Lingua: moderatio in hac
manfione fuam habet federn. Nam Phinon oris parcimo-
nia. interpretatur. Curemus igitur & nos noftram hic ftationem
habere; lit qua:., quando, quomodo & quibus Ioqui
deceat .fcire valeamus: Sc os noftrum medicetiir iapientiam,
Sc lingua noftra judicium loquatur.
quod eft in confpettu Moab , ad orientem foils. Inde dif-
cejferunt, & caftrametati funt in valle Zared, hæc ibi. Si
ergo in valle Zared caftrametati funt, dices : Quomodo
in Dibongad ? Verum ibi locus communis , hic vero
proprius exprimitur. Eft enim Dibongad circa vallem
Zared, qus eft inter fines Amorrhæorum & Moabitarùm.
Myftice vero Dibongad apiarium tentarionum fignificat.
Quo docemùr quod quamvis juftus perfeótionis vel fum-
mæ proximus exiftat , haud camen'ei tencationes defunt'.
Quod eft divinæ cautela providentiæ, ne à reilo defleiiren-
di bonis fucceflìbus anfèm arripiamus. Hinc Job dicebat :
Manfio trigefima ièptima dicitur O b oth, quo demum p Beatus homo quem corripuit Dominus : increpationem omni- i0l> j.
filii lfraeì applicuerunt ; iequitur ergo : Et profitti de Phinon
, caftrametati fimi in Oboth, De hac manfione alibi le-
gicur : E t profitti filii Ifrael, caftrametati funt in Oboth.
Verum adtendendum quod majora perniciofioraque tem-
tamenta,quibus anima in hac vita impugnatur, dæmonum
illufipnes, magorumque ac pythonuin præftigia omnium
confenfu æftimantur. li namque maleficìis magicifque ar-
tibus , ut divinitatis culturam ah hominum cordibus elimi-
.nent, ea efficere proteftantur, quæ divinæ tantum naturæ
flint poflibilia. Unde ejus poteftati perpetuo reflftere au-
deiit. Sed tandem vanitatibus eorum deteftis , artibufque
profligatis j virtus femper diviìia fupereminet. M.igi corami
Pharaone Moyfi reflftere audebaht, fuafque virgas fieri
dracones contendebanc. Sed tandem Moyfi virga Dei
providentia & virente in colubrum verfii, in magorum dracones
infiliens, eos illico devoravit. Nam à Moyfe non
errore,noti præftigiis, fed veritace ifta fiebanp; ideo mirabili
potentia- fubliftebant. Legitur etiam in Aftibus apof
Appendix Tom. I I .
potentis ne renuas. Quod Se fi dum in cafne fumus, teri-
tationes nobis amaræ videntur, mirifice r.ihiloir.inus ad fu-
turam nobis vitam proficiunt , dicente Apoftolo : Omnis
quidem difciplwa in profetiti videtur non ejfegaudii, fed moe-
roris : polka autem fruttumpacetiftimum exercitatis per e¿m
reddet juftitia. Accedamus ergo nos ,. Se in hanc manfionem
ingredi feftinemus : feientes quod à Domino incerr
dum corripimur, ne cum hoc mundo damnemur. Cercara
quoque fpem habeamus , quod non patietur nos Deus Jùpra
id quod poftumus, tent ari : fedfacie tyturn tent at ione proven-
tum , ut pojfimus Jùftinere.
Manfio qiiadragefima in Elmon deblathaim à filiis Iirael
peragitur ; fic enim fcribi tur : Et prof etti ex Dibongad\
caftrametati funt in Elmon deblathaim. Vox hæc Elmon
deblathaim ficut eft duplex, ita Se duo indicar, nempe con-
tetotum ficuum , hoc eft, contemtum terrena: dulccdinis;
ficus namque dulcedinem oftendunt. Unde Hieremias pro-
pheca vidit ficus bonas, bonas valde. Et Salvator nefter
B
Hi". »4.
1