Commentarla
ZOO
Hoc non ad apoftolos pèrtinet ; quia non erant éloquentes, A Efi veritas Chrifti in me, quoniam gloria hac non infrin-
ut pote fine lnteris ,pleni ramen Spiritu fan&o : fed hos getur in me in regionibus Achats. Hortatur omnem
UI j'uic iiui_ , pieni lítnien opinru lanceo : lea no:
tangir, quos praferebant Corinthii, causà accurati fermo
nis ; cùm in religione vis fermonis neceflària f i t , * non fo-
nus dulcis. Quomodo tamen fe humiliat, ut imperitum fe
elle dicat in fermoné ? Et ubi eft illud, quod Feftus ait : Paule
præterebant Cormthii,causâ açcurati fermo- Achaiam , ut miniftrent fan&is : fibi autetn non permitte-
, inquit, Paule, multa littera b tefacìmt excor dem ì Hoc
ergo dicens , non fe loqui nefeire voluit intelligi : fed
propter eos qui non per fidem, fed per eloquentiam com-
mendari vòlebant.Et in eo tamen fe dixit imperitum, quod
non habet crimen : in eo autem c quod adquirit falutem,&
« s : '•’¿ « " “ "w lionata, raortacur omnem
Achaiam , ut miniftrent fanébis : fibi autem non permitte-
re , ne coeptam gloriam non impleret ; gloria eft enim à li-
citis abftinere, maxime ad aliorum falutem. In Achaiæ er- '
go regionibus noluit u t i , in ceteris ufes eft ; & amplius
promittit fub teftimonio Chrifti, dicens in eo le maniurum -,
ne aliquando ab Achaiæ regionibus acciperet.
jQuare ? Quia non diligo vos ? Deus f iit . Reddita ratione
edam Dei feientiam teftem dat dileóbionis Tua:, quam habebat
erga eos ; quia non ideo nolebat a non habet crimen : m eo autem « quod adquirit faLucem,& bat erga eos ; quia non ideo nolebat acccciippeerree,, qquuiiaa nnoonn iillllooss
cujus ignorancia non caret crimine , non fe ,imperitum pro- diligebat ; fed ideo magis, quia amabat eos, ut hoc ipfum
nuntiavic ; quia qui imperitus eft in fermone , reus non eft B prodelfet illis, ficut dixi.
apud Deran : qui àiitem fdaitiam Dei pon habet, reus eft Qmd mum fa c ie , & fittomi, fan, : m m p m n « M b
laioraiiM ; qma non beet ignorare, máxime quod pertinet mm terum^ui volup, ontfiommM in te nned itm m u r , inn
i lalurem. Quamqbrem Apoftolus fpretì eloquent», id B en im m ,ficm & ms. Gloria pfeudoapoftulorum in pe.
agebat, ut hdes tcfte virtute acceptabtlis .effet; ut non fidem , cuniis erar accipiendís.. Ideo Apoftolus hoc lefucavit nc
eloquentia commendaret fedvirtus , cut cedit eloquenti», iilis fimiHsvideretur; quia nifi hoc ab Apoftolo fuiffet vital
i . emmbm mum man,fifty Jim vebls. Manifeftum fe di. rum, major occafio iilis data fuiffet aoipiendi, but mavis
t it elie Cofinthus m omnibus j quia non ignoraban! etiam extorquendi; quando in hac re fbrmam ab Apoftolo datSn
loquen® habere ilium pentiam, & hoc feientes alii fave- ©ftenderent.
bane in eo , quo .¡[turn iiiferiureui nefiiebant : ideoque Hufafimedi cnim pfiudeapefteli f i fa operarli fibdeli ■
oummotus oqmtur, quia hoc pejus erar ; ut cùm fcire.it transférantes f i in apcfttUs chrifti. Subdoli font, quii
alluna in nullo deeffe, humiliaient ilium ceteris ; cùm vidif- C ayaritia: caufa, non religiofa mente, neqne miffi p i i d L .
fent perenm nonfolumimplen prxd.cat.ol.em ; fed & Ugna barn Chriftutn, nomen libi apoftpliciin ufurpantes.
H M I H H H S h Ì ■ I 1 N t ‘ f f i B f l i ip fi‘ nin, fatanas trmsf.gumur vdu.
Am namtjmd pucattmfcct, me tpjim hmmlsans. m ves Angela, lamini,. Manifeftum eft quia frequenter muiros
txaltemtni ; qaomam gran, Evangel,um De, predicavi in falliefatanas, oftendens fe illis quali Àngelum I H H H
veb„. Quomam mila., erant, eo quod fiimtus ab els acci, cipiat eos. Unde Jefus Nave fdllicitus, quxfivit qu’is effet'
fere n°!lllr ' m m hoc V a B U B Et apoftoli in navi pertemtffputabanì
nampadpeceav,, a i t , quia me huimbavi ut meindignmn phantafma effe. Unde Pettus apoftolus dicemiDommó‘
ad accipiendum judicatem ¡ quia inde nubi irafcinunì, cum Nolite tim r e, ege firn ; non. facile credens ait • Si m e,'
* aque- I J y t i U g J /•*»■» a d u f i p » ^ , , ■ a m t e ^ „ ¡ 1 ^ pci
um id quod fib debebatut, non exegit. Debitum enim dem fiiper aquas,feitet verum effe quia flou erat phantafma
erat, ut fumtus ab us acciperet, qülbus prxdicabat Evange. quod appateïat n erat pnautaima,
lmmDe., fient Dounnus inftiti.it,, dicens : Dignu, efi epe-D Ne« erfa magnam.fi&mimftricia, tramfieuramur Seat
nmwr mercede fita : fed ut adutilitatem eorum ptoficeret, re- minijtri faftitia. Miniftti ju f t i t i a i o f t o l iS t
fetav.t Duabus emm ex caufis oblatos fumtüs tefutavit, hi ¿ d o s meutiebantut, ùt decipeilnt audientés p Z Z
M Ì m Ì I M Ì M M .nvemtetut,.qui non ad gloriam fini, eritficandam epera eeram. Sine dubio, qiia j u d S
D e ., fed ad liana ntiluatem ptxd.cabant, nt non occafio. buntur h¿jaíh.°<b fecundum animi fui nequftiàm qu» non'
¡ ■ H W m m H ”0n S H l n° n M i Denn., fed propter àum ventrón fe
ÿ-12.
y . 14.
ro/« H
f -15.
n • r - ■ \ — p ----------- o -
teltatis torpelceret j qui enim a peccanribus accipit, arguen-
di auàoritatem amittit. Sic ergo exaltantur, cùm ideo ab
eis non accipitur, ut correpti emendencur, à morte elevati
ad vitam.
Altas Eccleßas exfpoliavi , accepto fiipendio ad miniîle.
tUm Veßrum Pt ti/nt attej/i „/M.—u r*—. . - II,'
.. . ----------------------- iciauuuurn opera 111 oruni
dicit; ut iicut opera & cura ventris interit, ita & hi interire
inrelligantur.
Iterum dico ne quis exifiimet me infpientem, dlioquin vehtt
infipiemem accipire me j «r & ego modicum aliquid glorier.
Supra jam dixit; V tinam fuflineretis pufillum imprudentiam
me am : nor.n n n r rpnpn'r • _____ _• , -
m m am m gam h b " ”»»»««- _ suprajam dixb. m m fi,j¡¡„rmi, »««/»», ¡fapnd,man
p „ . t;,ßnm. E , cam apod y e , ejfm , & egerem ,nalli grò. E mean, ib o c nunc reperiti limpet enim p ro p o n i utodÓóf
’ 1— w,lUi wuu™ cjus pertinere.
re. DtCfp fan ntn/ìirum in d in é —I , 1. .
ÿ.16.
Csf.u. I.
---------- . . . ----------, . .C . p i u i i i , . Avias
Ecclejias ad rninisltrium veflrum.Non parva ergo
fignificat fe in eos impendifte y cúm enim dicic ¡ exfpoliavi, ‘
multa accepta & data fignificat, non extorta. Unde fubje-
c i t : Aceepto ftipendio ; ftipendium eft enim , quod militans
accipit ad femtus,vice mercedis. Ruborém ergo incuílít
cis •, quia non utique dolo refutavit, quando ipfe eis mi-
niftravit, & ut per hoc minifterium ,quod promiferant
facilius implerent, fdentes feelTe debicoresj ut non valde’
gloriofum jam fie minifterium eorum, fed debitum • ne vel F
inde fe jaétarenr.
E t cum apud vos ejfem , & egerem , nulli gravis fui.
In tantum eis proficere volüit, ut egeftatem fuam eonfo-
laretur propter eorum íálutem. PaíTus eüim egeftatem con-
tentus fuit j ne illi aliquod fcandalum paterentur. Qui enim
V t& ego modicum, inquit, glorier. Modicum hoc dixit
quia in verbis , non in fenfu eft. Non ergo vere ad gloriam
fuam hsc loquitur , fed vult illis oftendere, quia quos
putanc gloriofos , nihil plus ab hoc habent: ac per hoc fi
putantur hi gloriofi, & ego inquit. Ideo infipientis hoc efle
dicit, ut ad laudem fuam aliquid profequatur,feaurem coac-
tum hoc loqui. Dolet enim e i, ut illos «putarent fublimes
hoc contemto,qui nihil plus ab eo haberent.
Quod loquor, non loquor fecundum Deum. Secundftm Deum
non loquitur j quia ad carnis tumorem hxc pertinent nec
de inflatione apud Deum furgit gloria; quia apud Deum
humilnas gloriofa eft. Sed quafi in infipientia in hac fub.
Jtanua glonattonts. Non plenam dixit infipiemiam I fed ex
parte j veritas enim eft. Sed quid elatio vitiofe res e ft ; ideo
quamvis verum fit, quoddicitur; quafi infipientia tameh eft
Unumflnemnnf» ffa n _______ r • „ c —
H i B H B S <!uaf‘B — i . . .
denL A 1 i M i n i M B “ 3 3 1 d” daie t P,anar enc H » e ft’ f a
correxeninr. Et ficut i o L t h i i s L c íp lm d™ ^ erít f t n ^ f ^ r 3“^ % « b“ s ^ . Wc
ne illis in fcandalum proficéret ¡fic-iterum á Macedonibuí clrnaís eft «• u.
aceipiendum erar, feminantes fiuáum a Sm ten t ! o T a „ 1 / f. l l ! >ta deadit gloria ifta.
Et in emmbu, fine enere veftro me ípfam firvavi & Ver. ^ ntnfifecundan, carnem, & ego glortabor.
vahe. In eo femptt fe petmanfutum dicit, ut fiefe coiti- H H B B H a M i H W ! ¡ 9 B H H
gant, propter pfeSdoapoLlos, qui occafio^em q „ “ bam » l o r i a r n o h ^ L ^ V ^ - - H0Ca eft feCU"dJUm “ rnem
deprsdándi eos. § c , f hbi carms vindicare. Inda enim fibi
defendunt generis prarogativam; quiá filii ejus dicuntur ,
f .1 7 .
pluribu:
t mtem. Ita mf. Corb. ja quo quidqiiid [
:t. edit, «im mil. not. p.ucu, t
1 eJií- Rom- Si mlT nonnulli : w .. «U.MU CQ, (
, mn tant crimini, ( f adquirit fnlnttn
liis iniT. multo
« Laud, fublata
negations legit . q„od crtmtnc t
d. Codex Vail. & indi fe batilitr a
e- Mfl. aliquot, pHtdretit fttblimei b
f. Rom. edit, f, fe f ,l f0 a„i, Under.
j S
1 I “ Sui
kSuttt, urnnlitai eft. ubi d i i , 8c onit
'to, tjuU nibil Scc.
non multo poil nonnulli mil’
cc.rn.dii tft.
. y . i ° :
' 89— — ■ : f 1 ? f “ , ipf“ ™- A fe tt , que ad laudem ejus proffeiant, imptudenttm fe ,.o,l
natur. Si ergo harc glona e f t , inquit, & ego gloriabor ; dicit. Oftendit ergo qua: fint oua: faciant illum miniOmm
qma & ego films fern Abraha:. Sed nihil prodeft filium efTe Chrifti magis eile, quam funt reliqui prardicacores. Oc-
Abrahx apud Deum j quia «des eft, qux filv a t , non ptopa- cafique enirn inventa, emnium tangit petfonas, etiam apof
m D u i r f id f e ^ b r qfiV8 T C H S‘P m ’ ' ° i0raj ’ d° le,1S (3ula Dei gtatiaminm in hoc judicabatut j
utputa 15 dicaturnobilis films hominis. cum eadem operatout, qux cejeii apoftoli, & f id e ica u sä
Einenter entrn fiesltneti, tn fip ,en te rn ,fit,,,pßfapiente,. majota exitia tolcraret. ülide & in alia eojftoia dicit • f b u <
In.ipienres appellat, qiu de carnis circumafione gloriaban- illis omnibus laboravi.
tu t : & quia a Cotinthiisportabantuc, ut gloriofi videren- In laberiha, pturimi,. ideo in pluribus ait laboribus,
riitiideo Apoftolus etiam fefuftinetl ab hls vult ;u t& ip fe quia & illi laboraverunt, fed non tantum. Hic enim a
hoc feefteoftenderet, quod ctant h l, & non tamen giotia- mane nfqne ad quintam horam vidum manibus qnxrebat,
r. ex hac patte fecundum Deum ; unde glnriam banc infi- & ita exinde ufqtx ad dedmam botam diftutabattpubUci
piennain vocat. G lonm emm fe dien feenndum catnem -, tanto Iabore, ut contradicentibus fuaderet. ln carceriba,
(ed hoc ftultum effc ptofitetut.ut & gfenam haue inanirec,& B ahandami»,. Aperfum eft frequentius iftum miffum fuiffe
ie coactum ... laudemcamur erqpiffe docet.Igitut ironia b. carcerem, quam illos. lnplagi, fapra medam. Ideo fileft
bxc. Nam quomodo mudentes fu n t , qu. fepe repre- pra modum, quia ultra quaui opom.lt. Nam & illi exfe
nenduntur > liqnne plus ß p .t infipientia Apoftoli , quam fun t, fed non tantum. In mertiba, fapias.Vmtt, fat ouia
norum prudentia ? Hic emm fapiens fuilinet imptudentes , bic frequentius pericula fuftinuit.ouam ceteri.
b qf lullti pn fatttlifetnn rtiiüâ (flulSâ fllulffltpèlr-tr ep noes , ùn rt pn on fiflilnn cr pn rrnoHfiecen rrne j. ne pu rlo. - A 3 .. J . . *
vocans eos , aut abjiciens , pejores illos faciat,aut certe fi
in illis proficere non pocuerit, fuam modeftiam euftodit.
Horum in Corinchiis nihil eft. Quomodo ergo libenrer
fuffèiunc imprudentes , cùm ipfi fint fapientes ; nifi quia
non fie vult intelligi, ficut fonant verba ? Hoc in fen-
A judais quinquies quadraginta,una minus,,accept. Hoc di* 24.
eie, quia quinquies nagellatus eft h Judajis fecundum legem
Moyfis , accipiens piagas triginta novem, ficut fcri-
ptum eft in Deuteronomio, Qj^od per quinque ergo vices Deut.i^.
faitum eft , hic fummatim refert.
Ter virgis ctfus jum. Hoc à gentibus paflus eft. Semel f.z^ .
lu & pronunnatione eft ; quia eadem quidem vefba non lapida,a, fan,. A Juda* lapidatus“eft in civitate Lvcaonia
eumdem Miabent fenfum, aliter pronuntiat j ut aliquando C Ter nafaragium f ic i. Qui omni tembote lecitut navieaffe '
conhimet, aliquando neget, quod dicit. Hi enim ut pm- adverfis procellis fteilè fcit « d C S l - .
dentes , infipientes fufFerebant falfos apoftolos. Sufiinetis
enim,fi quis vos in fervitutem redigit. Hoc verum eft ; quia
redigebantur in fervitutem , non per prudentiam ; fed per
ftultitiam ; ut famularentur pfeudoapoftolis. Si quis devo-
rat. Nec hoc falfum eft quia contenti erant devorari res
fuas a falfis doéloribus. Si quis accipit. Accipere eft ali—
quem dolo capere ; ideoque fignificat hos capi à dolofisma-
giftris, d & ferre quod non expedir. S i quis txtollitur.
Extollentia fuperbia eft. Hos ergo tangit, qui fuperbi erant,
maie taxantes Apoftolum, 6c his non diiplicebant, Si quis
adverfis procellis facile fuit ter naufragium facere. NoSle &
die in profundo maris fui. Hoc faitum eft, quando mifluseft
Romam, cùm appellaflèt Cæfarem. Tune defperacione
ville in alto, hoc eft, in profundo maris fuit, morcem ante
oculos habens.Sic enim feriptum eft in ipfo loco ; Ita ut
defperaremus nos etiam vivere.
■ In itineribus fitpe. Nuucalia memorat pericula,ut terra
marique pro Chrifto vexatum fe fecundum carnem often-
dat. Periculis-, ait • fluminum. Si itinerum pericula recitat-
quid eft ut dicat, Periculis fluminum ? Sed- hyeme iter fa-
ciens 5 quia utique imbres aflldui funt, egrediencibus flumiinfàtttm
vos cadit. In^faciem cæditur, in cujus^os injuria ^ nibus incurrebat periculum. Periculis °latronum. Cùm in
irrogatur. Nunc hos fignificat, qui eo quod eflent de ge-
nere Abrahce, obtre&abant eis, quod elfent incircumcifi, fe
prxferentes, hos humiliantes.
Secundum ignobilitatem dico. Ignobilitatem dicit hoc ,
quod fupra ait : E t ego gloriabor fecundum carnem. Non
enimdickad laudem pertinere, quia infirmus non erat, in culis ex gentibus. A gentibus perfecutiones paftiis eft propquo
fe jaélabant, quos occulte tangit. Unde & adjecit :
Quafi nos infirmi fuerimusin hac parte. Manifeftupi eft quia
non erat in hac gloria infirmus, e in qua fe prarferebant
credente« Judsei, quos hi patiebantur, quafi Apoftolus eorum
in hac re elfet diffimilis ; quia & ipfe erat de femine
Abraha:, f ac per hoc infirmus non erat in hac gloria car- p via violeban't occidere. Periculis in mari. Jam fuperius
nis. Infirmi autem hi judicabantur , qui applicati fue- dixit : Ter naufragium fe c i, notte & die in profundo maris
rant generi Abrahx. Ifti enim quafi infirmi in eo quod fu i ; quod aliud fair periculum in mari ì Sed höc eft pericu-
ille fe praeferebant, eo quod eflènt Iiraclitæ , in hoc ipfe lum, quando in mari, hoc eft, in navi, milites co^itaveranc
volunt fe fuffèrri. U t g oftenderet in hac gloria carnis non omnes cuftodias occidere; ne quis enacans efFuoeret. Quod
fe elle diffimiles 6c infirmos , cùm de fua cauià loquitur , periculum centurio prohibuic inferri j ne Paulus occideretur
fubinducit & Barnabæ perfonam iòcii fui. Unde & in pri- ut eum vivum Romam perducerer. Periculis infittisfratria
ma dicit epiftola : A u t egofolus & Barnabas non habemus bus. Falli fratres ii fiint, de quibus dicit ad Galatas : Propter
pote ila tem hoc operandi? Non ergo minores erant in hac fubimroduttos autem falfos fratres, qui fitbintravèrunt exgloria,
in qua fe Judæi ja&abanr, fed non inde plaudebant. plorare libertatem noilram, quam habemus in Cbriilojefii.
Denique dicit. In quo quis audet ì In infipientiam dico, au- Hi enim partim chriftiani erant, partim Judæi jin neutro
deo & ego : hoc eft, non fuiflè infirmum in gloria, qua fe perfe&i, qui zelo Legis Apoftolo invidiam excicabant, eo
jaftabanc Ifraeliræ ; nec quidem in hac ré prudentem indica- F quod , prædicato Chrifto, Legem jam celiare dicebat. Der
i -, præferre enim fe nolunt prudentes.In infipientiam ergo fe nique his perurgentibus,Timotheum compulfus eft circumdicitaudere
in eo quod audent ii,qui fe ja£lànt,eo quod fine
filii Abrahæ; ut gloriam eorum inaniat : imprudencem fe pro-
nuntiat ; ne illi prudentes viderentur in hac parte,aut nobiles.
Hebrai fitn t , & ego : Ifraelita fun t & ego : fernen
Abraha fu n t , & ego : In his parem líe eorum, de quibus
fupra fignificavit, oftendit ; ut detra&iones eorum, quibus
indignus ab his judicabatur, faifas oftenderet.
Miniflri Chrifti fun t, & ego velut itfipiens dico, plus ego.
Vera de fe dicens, infipientem fepronuntiar, ut intelligatur
coaftus in laudem fuam prorupiliè. Nam qui iponte ea re-,
a. Cííiúkjuid intéteedit iflter hac verba
f.ßinetii infipientes, Si alia illa
ron/ii ejl lu e , in cod. Corb. delìJeranrur.
b. Nonnulli m(T. qui f.tfiienliu [tu.
c. MA', aliquot, lubtnl fenfum aliter fremmtiata.
d. Ita vct. ed¡;. & mil', excepto Corb. in quo, & fier
.om.edit, fola, xt ferri, quo non expedir.
e. Corb- cod. in qua fi fraferebant ludáis, quia &■
ipfi erant «fimi*
Ibraha, fed non inde plaudebant, Denique dicit : In quo
f- blu, lionnulli, infimi non e-,
g- Quidam mlT. ut oftendertnt
cret. . . diffimilnr., & infirmun
h. SicRom.edir.cum mlT. »
tge : Corb. quia udverfa Lege.
i.M fC o rb , & moltfii.t, Hìc
\ in hac gloria carnis, Laud, gloria Chrifti.
. dipintile, ©- infirmos : ncnnulli, Ut oftentUfprei
\ ‘ih»
y a 6 .
civitate diabolus eum occidere non pollèr, latrones illi ex-
citabat in v ia , cùm nihil ferret, qua: latranes cuperenr.
Periculis ex genere. Judsorum dicit perfecutiones, qui fratres
ejus erant fecundum camem ; dolebant enim , b quia
deferta Lege ad Evangelium Chrifti fe converterat. Perirec
myfterium incarnationis domini noftri Jelii Chrifti ,
& unius Dei pnedicacionem. Periculis in civitate. Ulema
adeo periculum fuit in civitate, ut per feneftram effugeret
manus infidiantes fibi. Periculis in deferto. Periculumhoc
àJudxis fuit procurammo quando eum, faiftis infidiis, in
cidere. Fiftus ergo chriftianus eft , qui aimulatione Legis
perfequitur chriftianum : & hic eft falfus fracer. Si enim
tantum Judaei erant hi ,8c propter Judaifmum fratres eos
fàlfos appellat, quid opus erat iterare ? Jam enim lùperius
dixit : Periculis ex genere. Sed fecundtim carnem non funt
fallì fratres , in Chrifto autem .falli fune ; quia non tota
mente chriftiani funt. Fuerunt 6c alii falli Fratres, fieijt
Demas & Hermogenes.
In labore i & moleftia. Verum eft quia poteft elle labor
fine moleftia ; fed hìc ideo addidir : E t molestia , ut laboi.
Tim.x.
& 4-
f - i 7t
: 1: .
I
N iij
m :