■Man:f. 35.
b
Inc. 3- 1 S.
■ante lucem propternecdTarios ufus höminam folet lucerna A bra totquere ; 8c ita •pravis a&ibus occupati, ut cogaris
i - f _ ^>1 .n r i t r . •_________j yrxcedere. Habet autem Sc Chriftus. fol lucernai« fuam r i__ Tr i„ BBEb I__MB
•a qux eum prxceilit, ficut dicit Propheta '.Paravi lucernari!
Chriflo meo. Q u x autem ifta lucerna f it , öftendit Do-
-minus, dicens de Johanne -Baptifta : l ll t erat lucerna ar-
dens & lucens. Ipfe autem Johannes, ut praxedens lucer-
<nx lumen exiguum aitr: ° Eccepoft me venit, cujus non fum
ài gnu s Colvere corrigiam calceamentorum ejus -, ipfe vos bap-
-tizabit in-SpirituJanSlo' & igni, tinnii etiam intelligeiis
Jumen fuum folis radiis ofFuicandum, anteprxdicic : Illum
ignorare quod Deus eft. Unde fan&us Apoftolushsc prs-
videns dicit: Qua portio juftitiacum iniquitate ? aut qua fo-
cietas luci cum tenebris ■ aut qua pars fideli cum infideli ?
quis autem confenfus temple Dei cum idolis ? Ergo fi nos Turnus
templum Dei > cur in templo Dei colitur feftivitas ido-
lorum? cur ubi Chriftus habitat, qui eft abftinentia, tem-
perantia, caftitas 3 inducitur comeflatio , ebrietas, atque
lafcivia { Dicit enim Salvator: Nemo potcfi duobtts dominis
;fervire> hoc eft, Deo 8c mammon*. Quomodo igitur poteftis
oportet erefccre, me autem minui. Sicut enjm lucern* cla- teligiofe epiphaniam Domini procurare, qui jam kalendas,
ritas deftruitur folis adventu , ita 8c Johannis pcenitenti* quantum in vobis e ft , devotiflime celebraftis 1
¡baptifmum Tuperveniente Chrifti gratia vacuatum eft. ß 3* Janus enim homo fuit uniusconditor civitatis, qm
7. Videamus igitur hie fol nofter novus quo fonte naf-
catur. Sicut eft verum , Deo oritur au6fcore : divinitatis erigo
eft filius -j divinitatis, inquam , incorrupt* , integr* t
•illibatx. Intelligo plane myfterium ideo enim fecunda na-
tivitas per immaculatam Mariam , quia prior per divin-i-
-tatem conftiterat illibata •, ut cui prior nativitas gloriola
exftitit, ejus fecunda contumelioia non fieret : hoc eft , u p
quemadmodum virgo ilium divinitas ediderat, ita eum &
virgo Maria generaret. Habere etiam apud homines pattern
icribirur, ficut legimus in Evangelio dicentibus pha-
jifx is : Nonne hie eft ftlius Jofepb fabri, dr mater ejus Ma-
Janiculum nuncupatur, in cujus honorem à gentibus kalend
s funi januarix nuncupatx ; unde qui kalendas januarias
co lit , peccar ; quoniam homini mortuo deferì divinitatis
obfequium. Inde eft quod ait Apoftolus : Dies obfervatis, .
& menfes » (ir tempora, & annos ; timeo ne fine caufa labora-
verim in vobis. Obiervavit enim diem & menfem , qui
his diebus aut non jejunavit,aut ad Ecclefiam non proceifit:
obiervavit diem, qui hefterna die non proceifit ad Ecclefiam
, proceifit ad campum. Ergo , fratres , orani ftudio
-gentilium feftivitatem Sc ferias declinemus ; ut quando illi
epulantur Sc Isti fun t, tunc nos fimus fobrii atque jejuni ;
ria eft ì In hoc quoque ad verte myfterium. Faber pater q quo intelligent Ixtitiam fuam noftra abftinentia condem-
dicitur Chrifti. Et plane faber pater Dens, qui totius mundi
opéra fabricatus eft.: Sc plane faber, fed qui in diluvio
Noe arcara fabricare diipoiait. Faber, inquam, eft qui
-ordinavit Moyfi tabexnaculum, arcam Teftamenti inftituic,
-templum Salomonis erexit. Fabrum dixerim , c qui mentes
rigidas emollit, cogitationes fuperbas refeindithumilia
«fa&a fublimat. Hic autem faber circa arbores curvo utitur
ferramento, ficut in Evangelio legimus, dicente Johanne:
fam fecuris ad radicem arborum poftta eft. Omnis arbor d non
faciens fruBum , excidetur, & in ignem mittetur. Hoc enim
agit totum, ut utiles cæleftis fabricæ arbores e in ftru&ura
4. Non folum autem gentilium, fed Sc Judxorum con-
íortia vitare debemus , quorum etiám confabulatio eft
magna pollutio. Hi etenim arte infinuant fe hominibus ,
domos penetrant, ingrediuntur prxtoria , aures judicum Sc
publicas inquietantSc ideo magis prxvalent, quo magis
lunt impudentes. Hoc autem non recens ,in ipus , íed in-
veteratum Sc originarium malum eft. Nam olim etiam
dominum Salvatorem intra prxtorium perfequuti funt,Sc M»uh. 17.,
prxfidis eum judicio condemnarunt. In praxorio ergo á & f“i'
Judxis innocentia opprimitur, fecretum proditur, reiigio
componat, infruduofas vero evulias radicitus flammarum pj condemnatur. Cum enim Chriftus occiditur, omnis in eo
-xoniumat incendio. veritas Sc juftitia condemnatur j quoniam ipfe eft innocent
ia , reiigio fan&itatis I atque mvfterium.
S E R. M O V 11.
■ H m H W s e r m o v i i i . De Kalendis januarus.
De fanfta Eplphaaia I.
-Gum ittaos ac projanas ceremomas ad celebrandum hunc diem
dgentilibus inftitutas per aliquot facula chriftiani nonpau- jippendice Auguft. fermo exftat numero 135. cum quo hie
ci retinerent,maximafuit cura.SS.Pat.rum, utipfos turn in nofter in eo congruit , quod de feftorum frequent!a dicit.
Jyr.odis turn in concionibus ab hujufmodi determent. Illud Majorjm adhuc inter hunc & primum Maximi in illis
“t conc. Trull, can. 1x11. Turon. 11. can. x v 11. & Tolet.
1 v. can. x 1. dare cognofcitur■; ac varii fermones a Chry~
Joftomo , Auguftino > Afaximo & aliis in earn rem habiti E
■ conformant. Cttatur quoque ab Ivone Carnut. fermo Amadvertimus
cognationem , queis in utroque aqua in vinum
converftonem corporum refurreSlionis fymbolum effe often-
ditur. Hinc conjicimus auclorem amborum eumdem effe. E t
fané huic fermoni ad marginem editionis Erafmi autlor
adferibitur idem Adaximus : cujus etiam inter fermones
unus de fefto fafcha eifdem prorfus , quibus hic ipfe , verbi
s incipit.
■1. F Xfiiltandum nobis eft , fratres cari (fimi, quod vo-
XZ, tis noftris vota fuccedunt, quod gaudiis gaudia cu-
mulanturj ecce , enim adhuc natalis Dominici iolemnirate
corda noftra perfultant, Se jam feftivirate faniftx Epipha-
n ix gloriamur. Gratias igitur agere debemus Domino,
qui nos, frequenter v ifita t, ut fxpe Itetificet : f frequen-
■brofn de hoc argumento , cujus quidem priora verba
hoefermone non conveniunt, alia fatis congruunt. Sed five
hanc cencionem ,five aliam ille viderit > neutram putamus
Ambrofianam ; non enim iflas fuperftitiones obtinuiffe Me-
diolani crediderimus , ctim in veris Ulis fermonibus , ex
quibus primi voluminis trattatus confiant , nufquam in
■ tilas inveSlus fuer it fanBus Anttftes. Vide fuper hoc qua
torn. i. lib. r. de Interpell. David cap. 1. num. 5- fubnotavi
»ms. Adde quod & in mjf. plur/bus Auguftino tribuatur.
St mihi adverfus plerofque veftrum , fratres, que- F dufque requirit, ut numerofi.HS benedicat. Quamvis igitur
rela non modica : de his loquor qui nobifeum na- gentiles, licet vane, numeroia folemnitate Ixtentuc prop
talem Domini celebrantes, gentilium fe feriis dederunt, Sc
poft illud cxlefte convivium fuperiKtionis libi prandium
pr*pararunt i ut qui ante Istificati fuerant fanditate , ine-
briarentur poftea vanirate, ignorantes quod qui vult regnare
cum Chrifto, non poffit gaudere cum fxculo : Se qui
vuit invertire juftidam , debeat declinare luxuriam. Alia
enim ratio eft v it* a:tern*, alia defperatio laicivi* temporalis
: ad illam virtute adfeenditur, ad iftam perditione
aeicendicur.
1. Atque ideo qui vult erte divinorum particeps, non
debet eflè focius idolorum :> idoli enim portio eft inebriare
vino mentem, venrrem cibo diftendere, faltationibus mem-
a. Omncscdit. qux ,B S I ■***&
dtnt : melius Silv. lucei
b. Rom. edit. fola ,,
c. Omncs cdic.ac di
YjlUfcl. tmollit.
d. Rom. edit. fola , ! nfAlieni fru8un
i exfolit : melius (amen c
ter diverfitatem deorum fuorum j tamen plures nobis fefti.
vitates prxftat unius Dei vifitatio , quàm illis multoruni
dxmonum fuperftitiofa prxfumtio. Nam ficut eos veritate
religionis vincimus , ita vororum numero fuperamus.
1. Epiphani* ergo hodie procuramus gaudia. Quxrat forte
aliquis quid interpretetur hoc verbum, s feilieet quia ¿vnpai-
l'if grxce , latine dieitur apparere. Ergo quia cune primum
apparuit Salvator in mundo, ipia dies eodem vocabulo Epi-
phània nuncupata eft.
3. Quomodo autem apparuerit requiramus, non quod Ioh*'
in mundo ante non fueric , cùm mundus per ipfum fadtus
fu : ièd quod cune primum fignis atque miraculis credent
mf. Lugd. in futuro comportai I- e. Edit, cu
f. Vet. edit, copiofiui fctjit
quintini repelli : codex Lugd
. g. Omnes mil. fciUcet qui
tee. Nos Amcrbachii. lcùionsi
epiphania ortet
am. edit, jcìlice
antepouimus.
cod. Vali. & Silv.
< : Eraf. 8c
'“ 'I* gTACt
401
tium cordibus Chriftus Deus illuxerit, Sc in tenebrolas A
confcientias hominum fidei iplendor advenerit. Cum igitur
Deus ubique. f it , Sc univeria poifideat, tamquam non vi-
fus antea , apparuiife dicjtur. Apparuit autem non tarn
oculis hominum , quam faluti : nam etfi prius natus ex
Virgine oculis catnalibus videbatur , tamen non appare-
bat; quoniam virtutem ejus adhuc ndei acies ignorabat.
Unde Judxis per prophetam dicitur: Videntes videbitis, &
■non videbitis, hoc eft , Salvatorem quem cernerent oculis
corporalibus , ipiritali lumine non viderent. Poftea enim
quam divinitatem fuam mirabilibüs declaravic , humanis
mentibus tamquam novus & inopinatns apparens, oculos
quo (Ham cordis infudit ; ut cognoicerec ienfus, quem non B
cognovit adfpe&us. Unde fit ut nos Chriftum dominum
per fidem, quem numquam vidimus, contemplemur : Ju-
dxi quem perfpexerunt oculis, palpaverunc manibus, hodie
ufque non videant.
4. Requiramus igitur quod fignum operatus fic, ut divinitatem
fuam populis declararet. Dicitur hoc primum fe-
cirte miraculum , ut ¿quam mutaret in vinum. Magnum
plane fignum, Sc ad Dei credendam fufficiens majeftatem.
Quis enim non miretur in aliud quam erant, elements eile
tranilata i Nemo enim poteft mutare naturam, nifi .qui
dominus eft nacurx.
S E R. M O IX , ,
De fan&a Epiphania 1 1.
Quod hic dicitur de apoftolii, vifo mir aculo, in Chriftum ert-
dentibus, cum infermone fuperiori non habeatur, ad alium
referri manifeftum eft. Idem autem illud habetur in fermane
Maximi de hoc ipftt fefto, ficut & alia quadam, quibus
Ule cum hoc & fuperiori non parum convenitunde
trium illorum non diverfum feriprerem effe conjcBura f i t .
Hac porro verba : Et fi interdiim vigorem , qua cum fupe-
rioribus male coharent , in codicibus Lugdun. & Vallis
Clara novum firmona» exordiuntur. Quod vero ad. auBo-
ris de vocis debilitate querimoniatn , jam nos ad librutn f i
de Sacram. cap. 6. annotabamus e am plurimis concionato-
ribus .effe communem. Quern locum ipfe confuías licet.
Ü \ / T C fan£titas veftra > fratres, fuperioris prxdi- È
ÌVJL cationis noftrx, qua defcripfimus beatos apoftolos
uno vifo miraculo , hoc eft , aquà in vinum à Salvatore
conversà, in eum protìnus credidiiìè ; ita enim ait Evangelica
de Domino : Et manifeftavit gloriam fuam, & crcdidtr
runt in eum difcipuli ejus. Quod fa&um non ideo tantùm
fcriptum eft , ut illorutft fub quibus fatftum eft , fidei glòria
monftrarecur : fed Sc propter nos, qui eodem de.vptio-
5. Credendum eft jam ex hoc mortalem hominem in im- Cnis exemplo credulitatis gloria provocamur. Chriftus enim
mortalitatem polfe converti, quandò vilis fubftantia in pre- quod operatus eft, non illis tantum operatus eft , quos hatiofameft
converfa fubftantiam. Nolo enim auditor nomi- bebac rune prxfentes : fed Se nobis poftea fequmuris • ut
na tantum perfpicias vini & aqux , fed fi vis potentiam licer majores noftri tempore nos prxcederenr, tamen Ììecomprobare
, virtutem rerum adfpice ; fado enim hoc' al- norum gratia non prxlrent. Qux enim illis exhibira eft prxtius
jiefcio quid demonftratur. Nam cùm Dominus aquam fentium rerum in mirabilibus virtus , eadem virtus nobis
vertit in vinum, non tam hoc operatur -, ne difeumbenti- eft Iitterarum thefauro confervata ; ut nobis prxftaret pabus
defit ebrietas, fed ut credentibus * fiat xternitas. Siqui- gina, quod in illis gerebac hiftoria : d immo nobis eerel
dem proptereainmundum venerit Chriftus, non ut convir retur, quidquid in nobis infinuanre Scripturarum fpeculo
viorum cellaria procurar«, fed ut faluti hominum provide- diifcaretur : & potentiam Domini, quam illi carnalibus ocuret
: nec ut hydrias fubftantia boni odoris implerec, fed ut lis cernerent, nos fpiritali lumine videremus.
animas gratià famfti Spiritus irrigaret. Ergo cùm ille ex 2. Et manifeftavit. inquit, gloriam fuam difeipulis fuis
vili aqua vini optimi faporem voluit guftare convivas,D & crediderunt in eum difcipuli ejus. Quàm bene potentiam
magis voluit ex hac vili carne refurre£tionis cxleftis fapien- Domini fubfequitur devotio fèrvulorum ; Se quod magifter
tiam guftare credentes.
òpere , difcipuli corde defcribunt ! « Ecce vobis jam
6. Nam hoc fignum' totum utique refurre&ionis myfter
rium continet •, aqua enim v ilis, pallida Sc frigida, in vinum
verfa , fcilicet pretiofum , rubrum, vel ignitum, hoc figni-
ficat hominis b fubftantiam, mortalem conditione , vilem
imbeciliitate, pallentem morte , in refurre&ione in glodocet
credentibus virtus operantis manifeftatur, 8c fides creden-
tium apoftolorum manifefta prxdicatur. Prxdicanda pláne
apoftolorum fides, qux vifo uno figno , credidit in omhi-
poftntiafn Salvatoris : Sc apoftoli dum mirantur aquam in
vinum verfam , ipfi ex omni fxce peccatorum fimiliter
riam commutandam , qux eft xternitate pretiofa, gloria fune conver.fi , Se ad inftar faiti miraculi ex vili fuperfticolorata,
fpiritu immortalitati« ignita. Hoc Igitur dignum rione gentilium in-preriofam devotionem credcntium funt
eft credere Dominum operari voluiiTe, ut per hoc terrenum tranflati. Et ut aqua in vinum verfa ; fapore , rubore , &
fignum , futurum jam tunc à fapientibus cxlefte myfte- calore conditur ; ita feienrix, quod erat in his infulfum
rium videretur. Nam fi mirabile eft utique , qux defece- £ accepit faporem : quod pallens , grati* fumfit colorem :
. rant eon vivi s , ,vjna fijpplellè ; quanto eft^ mirabilius vi- quod frigidum, incaluit immortalitatis ardore.
tam, qux eft exhaufta , hominibus repatallè ? Et fi glorio-
fum eft aquam in vinum mutare, quanto eft gloriofius peccata
in juftitiam commutate ; Sc mores potius temperare,
quam pocula ?
7. Audeo dicere illas hydrias non folum illi convivio ,
fed univeriò mundo pretioiàm illam miniftrare fubftantiam,
nifi quod nobis melius adminiftrant. Conftat enim ex ipfis
vafeulis illos hau’fiife ebrietatem , nos haurire juftitiam:
illos percepiilè vini poculum , nos calicem iàlutis accipere:
Sc fi dici fas e ft , apud illos pertranfiftè , quod biberapt ;
apud nos vero permanere, quod fumfimus.
. Vit. edit, fit Altmii
cellar,
: Rom. abunde! atei
•e frircntem ■ i
3. Magnificanda igitur apoftolorum fides , qu* idea
evangelico fermone defcripca eft , ut Sc illis eflet ad lau-
dem , Sc nobis proficerec ad exemplum. Sed quod pejus eft,
illis laus fua permanet, nos exempla non perjnovent; nam
quanto pofteriores fumus tempore, tanro & inferiores me-
rito. Illi enim vifo uno figno , ftatim Domino crediderunt,
nos acceptis adhuc tot beneficiorum mirabilibus, dubita-
mus: dubitamus, inquam ; quia prxientia nimis diligimus,
dum futura non credimus: divitias amamus inTxculo, dum
eas accipere cun&amurä Chrifto : iracundia immoderate
F extollimur , dum retributionis judicium non timemus. Cc-
. terum quinovit fcriptum elle : Quo judicio judicavtritis, Matth.y,
eodem judicabitur de vobis •, abfque dubio lenis , moderatus
Sc mitis eft : & plus bonitate co g it , quam ieveritate com-
p ellit: amicus indulgentix, familiaris eft venix • uc dum
earn frequenter impertit , a Domino femper accipiat. Si
quidem prudentis fit redboris ita terrenos honores agere,
ut honorificentiam cxleftis dignitatis adquirat.
4. Et fi interdum vigorem dicendi in nobis corporis ob-
tundat infirfniras, tamen ftudio devotionis veftrx fortiores
efficimur. Nam quo vos ftudiofius auditis , eo nos liben-
tius prxdicamus •, 8c virtus nobis loquendi additur, cftm
vos intelligendi accommodatis auditum. Quis enim non
conetur ifiic verbi cxleftis iemina jacere , ubi illud puri
quoi pro nobis gcrerctur, qaidam prsferunt, in nobis rertfurreliionc
b. Vet. edit, fubfian
refurrtSione : Rom. edit...
bifcum faciunt. ■
e. Codex Reg. præmiffis .aliquot verGbus Evangclii, hanc ho
Oil : Defcripfimiifbratof apoflotof &c.
obil infinualur. , -
c. Omnes edit, cum Reg. cod.
■ dei prxdicatur munifejia credentii