l i l i
ill
lililí!
H l
p f i ' j i i ill
I l i i: jf|il|l| IL
l i p
i i i
m 7 -
ut non fervide Mit lumm Evangelii majeitatis Chrifti, qui eft A ut & vita Jefu in corpore noftro manifeftetur. Dubiùm non eft»
imago Dei. Deum dicit fxcularium hominum, quia malevoli quia in martyribus Chriftus occiditur, & in iis qui prò fide
fune erga fidem Chrifti fenlhs obcxcare ; ne videanc veri- g paciuntur aut exitus, aut vincula , aut verbera, Chrifti
tatem Evangelii majeftatis Chrifti. Hoc ergo illis p rxftat, paflìones funt ; ut & vita ejus in corpore corum palam fiat,
quod volunt. Quia enim malevoli funt homines, & intel- Paflìones enim funt, quse oftendunt meritum ad futuram
ligentes verum, dicunt elTe ia lfum, in eo ipfo a d ju v a n tu r v i tam , quam promifit Chriftus. Unde alio loco dicit : Cum
ne pòflìnt credere,a quod nolunt. Chriftum autern, cùm infirmar* tunc potens finn. Et iterum: Per tribulationes oporiìc
imago D e i, corporeum tantùm adferunt : & relinquen- tet nos intrare in regnum Dei.
resgeftaejus, lolius carnis faciunt mentionem, de quibus Si ergo nos qui vivimus.in mortem tradimur propter Jejùm^
dixit Eiaias : Obcacavit oculos corum» ne vidcant ; Ö“ Anns , u t& vttajefu palam fiat in hac mortati carne noftra. Apertum
ne audiant ujque in hodiernum dieta. eft quod dicit, quia ideo in mortem tradi propter jefum ,
Necenirn nosipfos pradicamus, fed Chriftum Jefum dominum inquit, non reculamus, cùm poflìmus vivere ; ut vita qua
noftrum. Hoc eft, non noftram gloriati! annuntiamus, ne quis B reiurrexit à mortuis Chriftus, huic mortali carni noilrx prx-
nos dicat propter nos iplos evangelizare ; ut nobis proficiat ftetur, hoc eft, non timore mori propter reiurre&ionem proforte
a^tempus : lèd Jefum dominum noftrum annuntiamus, miflàm.
fubjicientes nos vircuti majeftatiqueejus.Quando ergo nullum Jtaque mors quidem in nobis operatur, vita vero in vobis.
gravamus, nullum concutimus, & Chriftum dominum nof- Hoc dicit, quia pro falute eorum morti fubjiciebantur; genrrum
fatemurjquid eft ut elati judicemur quail pro noftra pro- tibus enim prxdicantes, inimicitias libi excitabant tam a Jupiàa
utilitatepredicare,utglorioii appareamus?Nos auternJer- dans , quam gentilibus, ufque ad mortem.
vos veftros propter Jefum.In tantum fe fervum Chrifti eflè pro- Habentes autern eumdem fpiritum fidei : hoc eft, commut
a t,ut jubente ipfo,miniftrum fe horum in prxdicatione tefte- nem ‘ fpiritum , per quem firmatur fides , habemus vobiftur
jut pro utilitate horum fubje&i lint in minifterio Evangelii. cum. Ideo enim pro ipfis tanta patiebatur mala, ut invi-
Servos ergo dicens, miniftros lignificai: fed ut humiliter lo- cem fibi copularentur in fide. Setundum quod fcriptum
queretur, fic dixit ; ut vere oftenderet non ad fuam gloriam le eft : Credtdi , propter quod loquutus fum ; & nos credipredicare
Evangelium j b fed ad claritatem Domini noftri, C mus , propter quod & loquimur. Exemplum ideo de-
■cui obedit, cui lervit, ficut & iplè Dominus ait : Ego fum dit de pialmo centefimo decimo quinto , ut oftenderet
in medio veftrum non ut miniftrer.fed ut minijh
rito horum qui bus miniftrat, led propter imperium Domini.
Quia Deus qui dixit de tenebris lumen fulgere , illuxit in
cordtbus noftrü ad illuminationem cognitionis gloria Dei in fa de
Chrifti Jefu. Hoc dicit, quia milericordia Dei faéfcum eft,
ut nos, inquit,c qui fuimus incredibiles in ignorantia, hoc
e f t , in tenebris, per nos daret Deus lumen ceteris gentibus.
ideo fe promtum elle ad omnia coleranda , quia credit
futuram refurre&ionem. Securus ergo de futura
vita , prefentis v it* non habet curam ; k quippe cùm
hoc credatur, ut tunc illa beata vita fperetur, fi hxccon-
temnatur. Securus ergo quia quod crcdidit, verum eft ,
audet hoc predicare, ut ceteros fpei fuæ participes faciat.
j. li I /• i O Sci ente s qI uod qJ ui fJu jfe— i■t—a—v—it d"o minum JJ e-Jf um,, ii V&/ .n.voas cum Jjçejifmit
Quantum fe adhuc humiliât, ut Dei folius & Chrifti glo- fufeirabit &conftituet vobifcum.Hzc ipe dicit laborari propter
riampreferat? Illuminatur enim, ut cognitionem habeant fidem , quia exemplum præcedit relurreâionis domini Jeglorix
Dei per Chriftum. Ideo glori* Dei ait cognitio- fu, quid futuri erunt qui credunt ; quia ficut in Adam omnes
nem, id eft, non Dei folius, fed & Chrifti, qui eft gloria ejus; moriuntur, ita & in Chrifto omnes vivificabuntur. Adam enim
utfignificaretnonfolumDeum cognofci, fed & opera ejus forma mortis eft, caufà peccati : Chriftus vero forma v it*
& milèricordiam Se providentiam, qua condidit Se falva- propter juftitiam ; quia peccatum non fe c it , nec dolus invic
genus humanum, vifus in Chrifto per gloriam virtù- ventus eft in ore ejus. Et quoniam participes hos commuj
i r nÌS H ü ^ixit » rtf uf citat0i » inquit, constituer vobifeum j ut
Hdbentcs autern thefaurum hunc invafis fiElilibus j ut ex- unius fidei in una fintdomo pacis. Cùm enim intelligunt
cellentiafit virtutis Dei non ex nobis. Thelàurum la- quia pro ipfis patiuntur exitia, & ifti folliciti funt de pafcramentum
fignificavit Dei in Chrifto, quod credentibus
■manifeftatur, incredulis vero quodam teótum eft velamine •
quia ficut thelaurus in occulto ponitur, ita Se làcramentum
Dei intra hominem , id e f t , in corde humano abfconditur.
Hunc ergo thelàurum in animo & corpore dicit elle à Deo
fionibus horum velut compatientes, fimul Sc participes
erunt in vita promilfa ; ut fimul contriftati, fimul gau-
deant. Propter illos fic loquitur,qui refurreftionem nega-
bant, quos & in prima epiltola exprobrat.
Omnia enim propter vos,m ut gratia abundant ¡per mult or urn
datum, ut eminentia virtutis ejus appareat per homines Egradarum aEtionem abundet ad gloriam Dei. A munere fuo
prxdicatores dumtaxat-,ut reconcilieturomnis lingua Crea- Deus nullum voluit eflè alienum : & quia non omnes calori
fuo, non ad honorificentiam hominum , fed D e i, qui lè piunt verbum fidei, Apoftolus Dei voluntatem fciens, perlemanifeftat
per homines : qui aim humiles & imperiti eflènc, cutiones & pericula pati non timuit, dummefdo omnibus f i.
acceperunt poteftatem à Deo & loquendi magnalia, & agen- deliter predicarci, ut plures poflcnt credere ; ut abundans
di. c Fi£tilia ergo vafa dicens,infirmitatem nature human* donum Dei non per paucorum gratiarum adionem minue^
fignificat, q u * nihil poteft ,nifi à Deo acciperet virtutem, retur ad contumeliam D e i, fed multis proficicns afllueret
Sc ad laudi m fuam Deus per hzc fe predicet, qu * infirma per multorum gratiarum aftionem ad gloriam Dei. Quanfunt;
ut gloria illi detur,non homini, qui ex luto fi&useft. to ergo hie dignui honore eft, qui animam fuam femper
In omnibus prejfuram pajfi, fed non coanguftati. Nunc of- morti fubjecit ; ne donum Dei longe aliter proficeret, quam
55.. I1 ProP^£c cluo^ ’^one* erant prxdicatores ; quia lemper datum eft ? Numquid non magna contumelia ejus eft qui
illis in necelfitate adfuit Deus. Ideo prejfuram, a i t , pajfi, p cocnam faciens opulentam, ac multos invitans , paucos
fed non coanguftati : hoc eft, non permifit Deus tantum nos habet in fumma ?
opprimi, ut crederemus. Inopiam pajfi .fed non deftituti : id Quapropter non deficimus. Manifeftum eft hxc ad luperio-
cft, in inopia pofitis adfuit pallor Deus. rem fenlum pertinerej ut enim devotionem fuam adhuc pro-
Perfecutionempajfi, fed non derelitti, Verum. eft , | quia penfiorem in D ei rebus oftendar, hxc fubjecit, quibus nullo
confulebat eis Deus } ne fatis libi facerent de his inimici, genere deficere lè probat quominus id quod Deo placi-
Dejcili, fed nonperimus : id eft, verberibus proftrati, fed tum eft, impleatur j fecurus tarnen de refurre&ione promif
obftante Deo non mortificati -, five enim claufi, five vincu- fa. n E t licet f i exterior homo nofter corrumpitur j fed interior
lati, adjutorio Dei manus holtium evadebant. Denique renovaturde die in diem. PreiTuris, plagis, fame liti, frieore
PaulusSc Silas cum eflènt claufi, jam cxfi , & pedes eorum nuditate caro corrumpitur, fed anima ipe futuri prxmii rejam
eflenc in nervo conclufi ; aÌacres hymnum canebant
Deo, fortiores iis faifti, qui non eranc cxfi.
Semper mortem domini Jefu in corpore nojtro circumferentes.
(còiut tamen alii, & edit, «ko ¿ noi «nt
Chrifti.
:duli. . . . HtmilUtUT mi» ut co¡nitionm h*•
novatur ; quia aflìduis tribulationibus purgatur. Proficic
enim in preflùra, non in te r r ita ut accedentibus tentationi-
bus quotidie adquirat ad meritum ; quia & corpori corrua.
MlT. frcqucntiUìici, qutd 'volKi
b. Coib. codex, fea per car it at
f . Rom. edit, qui fu
à. Eadem edit. Rom. Habt
fauro faCT.
Cod. Coxb. ridili
auttm thefaurum. . . .u t
vafa infirmitatem natura hum
rihil poteß aliquir.C
i. Idem cod. Cotb. Ctnfolabatur
Deut,
lintntUfit. . . The-
* Ptpifitant, quia
g Rom.edit.?«/,'
bitur. cader, Crc.
h. Eadem Rom. e< :■ Semper et
i. Cod. Laud. Spiritum quem prmapde habt
x. Vet. edit, ac Mfl*. aliquot, prafcntemvitam non habet ea.
1. Rom. edit, (¡r not per lefum fufeitabit.
m. Eadem Rom. edit, ut donum abundant.
o. Rom. edit, Et licet qui for it eft heme nofter ttrrumpatnr.
MIT. patiuntur aut txitm
imut. Et ¡afra, hoc eil, m
I vobifeum.
p tio hxc proficit ad immortalitatem merito animx. A hoc corporei peregrinamur à Domino ; per fidem enim ambulà-
Id ejììm quod in prafenti eft momentanemn & leve prcjfura mus, non per fipeciem. Manifeftum eft quia per fidem cum
noftra, fupra modumin fitblimitate aternum gloriapondus ope- Domino iumus, non per prxlènciam : ac per hoc peregriratur
in nobis. Prxfentis temporis cribuladones, qux cau- namur non fide, fed fpecie. Et quare, cùm idem dicar in Acfa
fidei ingeruntur j.momentaneas & leves dicit ,• quia funt • tibus apoftólorum : In ipfo enim viviinus,& movemur, &
temporales ; fupra modum tamen in fublimitate xcernum fumus ; hoc loco peregrinari nos à Domino dicit? Si ubique
glori* pondus operari patientibus. • Parvis enim làboribus eft, quomodo hìc politi,peregrinamur’ à Domino ? Sine dumagna
redditur merces, & pro levi cribulatione fupra modum
fublimitas glori* penlabicur perpetux.
Non contemplanùbus qua, videntur ,fed qua non videnturl
qua. enim videntur, tcmporalia funt ss qua vero non cernmtur,
aterna /«»r.Dqfiderium cxleftium & fpiricualium habenres,
hx c prxlèntia Se terrena Ipernere profitetur ; quia ad comparationem
Ipiritualium hxc nulla funt. Sic enim funt hxc ß en¡m fiduciam promillionis D ei,h& feientes mulcum expediad
fuperna, quomodo figura ad veritatem : figura deperit,
veritas manet ; ac per hoc exire de ilio fxculo non mctuunc
. jufti, fed gaudent.
S Cimus autern quia f i terrefiris domus noftra hu)us habita.
ttonis diJfolvatur, quia adificationem ex Deo habemus, do-
tntm non manufaüarn, aternarn in calis. Hac fiducia dicit
non timendum diflolvi de corpore violentia infideliuni, aut
forte vitx ; quia preparata eft hujulmodi hominibus habi-
tatio in cxlis xterna, ut de temporali & terrena expulfi , in
perpetuam domum recipiantur.linde & hoc optandum eft ,
gloria alius pereat* j fi tamen acciderit, libenter ferendum
eft.Terreftrem enim domum carnem hanc dixit, quia mor-
talis eli :-ut fi de hac difloluti fuerimus,xdificaram invenie-
mus in cxlis domum æternam. Hxc domus corpus imrnor-
-tale fignificat, in quo refurgentes , femper etimus , cujus
forma ■ jam in cxlis eft in Domini corpore^clarata.
.. Etenim in hoc ingernifeimus habitáculo noftro, quod de ccelo
eft, fuperindui cupi entes ; fiquidem indiai , non nudi invenia-
mur., Propterea dicit in precibus ingemifei, ut gloria pro-
miflà de cxlis poliit refurgentes induere. Hoc ergo defide-
rantes infillunt precibus ; ne refurgentes, recepto utique
.corpore, nudi., id e ft , alieni à promifla gloria inveniàntur. _ enim mores bonos colloquia mala. Hominibus fuademuryait ; ut
.Hoc enim opijs eli ,ut indura anima corpore , Dei judicio
fuperinduatur & g lo r ia , qux e fi immutano, in claritatem.
c Mors enim de terra eft, refurre&io vero de cxlis • fi tamén
immutetur in gloriam. . Alii Codices fic habent : Siauidem
..exfpoliati. no/i nudi inveniamuràd e il, fi exeunres de corpore
Chriftum vediti fuerimus j d quia quicumque in Chrifto ba-
ptizantur, Chriftum induunt: Itaque fi in forma baptifini &
xraditionis manferimus , exlpoliati corpore , non nudi
invenimur ; quia. jn interiore homine habitat Chriftus ,
quem cùm induri, live Spiritu lanilo dato nobis videbimur ,
.erimus digni fuperindui promillà cxlelli gloria. In illum
enim decidet promifla claritas, quem • viderit fignum adop-
tionis. habere.
e Nam cum fumus in hoc corpore, id eli, mortali, inge-
mrfeimus-gravati •, eo quod nolumus exiii .fed fuperindui ; ut
abforbeatur mortale hoc d vita. Idem fenfus e l i , ideo enim
dicit gravatos nos paflionibus. corporis , f & ipfius mundi
tempeftatibus, pollulationes ad Deum dirigere, ne immute- nem damus vobis gl oriundi de nóbis ; ut aliquidhab catis admur
viéli, & indigni eificiamur : lèd ut contigerit exitus , verjits eos, qui infacie gloriantur,& non incorre. Hoc dicit,
perlèverantes in fide, induri inveniamur fan ¿lo Spiritu , qui quoniam multi per eladonem gloriabantur in fe de Apolloin
fubllantia Chriftus eft. Tunc enim fuperindui promillà lis , profitentés te ab iis dodhos , qui femper cum Domino
gloria poterimus, .fi exuci corpore, non defpoliati à fanólo fuerunt : ideoque hìc dicit dare fe his rationem , per quam
Spiritu fuerimus. Sic mortale abforbctur à vita , id e li, ut & ipfigloriarentur adverfiis eos*,quia Apoftòlus erat,à quo
refurgentes fiiperinduamur j'mmortalitate cum gloria \ ne p &iftididicerant, Unde in alio loco dicit : Nihil mintis feci
ultra mori polfit, aut paflionibus implicati : & hoc eft ab- ab bis, qui valde funt apoftoli. Quod quidem coaflus diforberi
à vita j non enim dicendus eli abforberi à v ita , qui eit,ne lìlentium ejus iftis obeflèt. Qui ergo in corde gload
hpc lurgit, ut poenis agatur. riàtur, fuperbiam reprimit, fciens quia humilibus Deus dat
Qui autern perfteit nos.in hoc ipfum. Deus eft : qui ttiam de- grati am, fuperbis auttm refiftìf, fuperborum enim mens
+■ 7-
bio ubique, immo omnia in Deo fu n t f e d quia fedes Dei
in cxlis éfl, & illic femper videtur ; ideo hie pofiti,ubi non
videtur, peregrinan abeodicimur. Quando enim non eum
videmus, licet prxfens fit, ablentes ab eo fumus.
• Audernus ergo & confentimus magis peregrinari a corpore,
& prajenies ejfead Deum. Redleait , audernus j habentes
illic elfe, quam iii lxculo, conléntiunt Sc óptant exce-
dere de corpore; ut requieftant ufque in diem refurre ¿lio-
nis fub altare Dei.
Et ideo contendimus five prafcntes. five peregrinantes place-
re illi. Id agendum dicit, & bonis operibus infiilendum1;
nt five in hac adhuc vita pofiti, five ante tribunal Chrifti
prxfentes, placeamus ei Unde fi difciplina íérvétur, & hie
■Sc illic ei placebimus j quia qui hie placet, illic nondifpli-
cebit.-
Omnes enim nos manifefiari oportet ante tribunal Chrifti
ut recipiat ‘ unufquifque propria corporis , prout gejfit .five
ii fieri poteft : led quia hoc oprandum non e ft , ne in tua C bona,Jive mala. Igitur fi judieaiite Chrillo; unuquilque noftrum
fadla corporis,recipiet ; non utique fine corpore ad-
judicabitur bono auc malo. Et non dixit vk fa6la carnis. ;
quia carnisvicia punienda lemper : led fa ¿la corporis j
ipiritaliter, aliquando carnaliter operatur.
Seien tes igitur._ tirnorem Domini hominibus Jitademus : Deo
autem manifefti fumus. Quondam ergo judicium Dei fucurum
eft per Chriftum ad'fingulornm difcriminanda opera, idcirco
Apoftolus fuadere fe dicit ad bonum fenfum Sc vicam ; ut au-
ditores ejus lecuri fine de pcenafutura, Sc ipfe glorietur, in
his habens fruiftum labornm fuorum jquia quorumdam pra-
viloquio dies judicii Dei in dubium deducitur : Corrumpunt
f . II.
:redant, Se providemic, ne incurrant , Se enne posniteant,
1 quando pqsnitentia ^¿ lum n o n habet. Deo autern manifefti
fùmus', hoc enim prxdicabat, qùod Deus juflèrat : & hoc
fciredicicur Deus,quod bonum eli. Denique male agencibus
dicit: Ntfciovos. Spero auttm & in confctentiis veftris rna-
nifeftos nos effe. Manifefta èrat puritas eoruhi Gorinthiis :
quia neque aliquando in adulatione fueraut deprehenfi, ncque
prxdicatio illorum difplicueràt fin ¿lis , nec ab àliquo
illorum quidquam , ut adfolet, occulte elicere tentaverant ;
uc foris fimplices apud turbas, incus vero, impoftores ellènr.
Ideo confcientiam illorum pullàr, uc ipfi fibimet teftes eflènc
de verirate eorum.
' Non iferum nos commendamus. vobis. Quoniam fiiperius
veram prxdicationem fuam òbteftans, laudare fe vilus eft ;
idcirco nunc eadem lignificar, non ad lauderà fuam hoedicer
re lè, lèd ad eorum gloriam ; ut gaudeanc integram prxdicationem
lè addidiciflè, bis annunciali tibus. Sed occafto.
dit nobispignus Spiritum. ■_ Hoc quod ingemifeentes polci-
mus, id eft, non ut exui,fed ut luperindui mereamur, juxca
fupradi¿lum fenfum , in die judicii Deum perficere dicit ;
ru¿lum non facit Deodignum.
Sive eni/n mente exctdimus,Deo: five fanum fapimns, vobis.
Hoc dicit, m quia fi elate vel fuperbe putatur loquutus ;
quia promifit, Sc fidelis ell, dans hujus rei implenda: pignus .quialaudarè lè vifus eft,verum dicens,Deo hoc remittendum:
Spiritum; iplè eft enim fignaculuni adoptionis nollr*,
F identes igitur femper, (¡p fientes quia inhabitantes in
li aucem non fuperbe incelligicur , fed ad gloriam audien-
tium eflè loquutus¿ Corinthiis profieere dieit ; ut tunc iànum
a. Rom. edit, jam cxltßis cf.
b. Cod.VaU. f i tarnen occidcrit.
c. Mors enim ; ab hiiqe verbis ufque ad ■ Nam eil
ritur in Mir.Gorb.
d. MIT. aliquot, quicumque bapli\a lur. Chriftum in,
c Rom. edit. N am qui fumus in hoc cor bore, iagen.
f Cod. Corb. Et ipfa mortc foßulaliones ad Deum i
alienelur nobis: fed ut temper induamur immortalita
fafftenibus impheari : hoc eft abforberi d vita : ¿¿¡fit m ptrftcit ,©-c,
Appendix Tom. / 1.
g. Idem cod. Corb
“m : fed utrecept,
«. Deum cinfitert dicitnr.quia
h, Rom. edit. Et feientes mult
Eadem edit, ynufauifquefat
*,id ,ft,non,
t, fuperindnai
ynufquifq,
NönaüUi Md. ca
1 Cod:x Laud, quando ■
m Rom. adit. Quia ft el.
enim fu f erbia velut inf.
Caritas enim, Q-c.
pcemt,
ita, Corb. &
¡afrua-m nor
infane putatur
ir. St auttm no
llicefe,,
ad}ud„af
wm m
Mi j
i l L If!
1 1 B
fill
Hi
Ì l i
I ®
i l i
Hit
H j
GBr
i s
l i
S1
Í Ü