T w e e d e L i d -
Dat alles, het qtene men hier tcr-needer-ftélt, aangaande de gereguleerde
a Vents Pc- en a rondsomloopende Winden, alléén van die Winden verftaan meet werden,
rïtxüques. wélke in de ruime en groots Zeen. waaijen.
Men dient échter alhier wél h in-icht-te-neeraen, dat alles , het
L e f ” ' geenc men hier zo-aanftonds heeft ter-needer-geftelt f aangaande de
* gereguleerde en rondsomloopende Winden, alleen van die Winden
verfttan moet wérden, wélke in de Zee heerfchen, op een genoeg-
C Diftance zaam f aanmcrkelyke afftand van het Land af: want, wat de Winden
f?nGd" a' aangaat, die dicht-by, en onder de Kuilen waaijen, dezelve z yn ,
nóch gereguleert nóch rondsomloopende; maar, alléén veranderlyk;
dat is 7 aan veele zulke veranderingen onderworpen, die van eene
oneindige meenigte van onderfcheidene oorzaaken af hangen, van welke
jVmatSn wél de voornaamfte zyn , de onderfcheidene d ftand en geleegenheid
dSltuatIon- derBérgen, Valleijen , en Boflchen, midsgaaders de onderfcheidene
aart en eigenfchap der Landen zélve; na dat de éene mmdcrofmeer-
cRccnir ou der bekwaam zyn om de hitte der Zonne te kunnen ƒ ophouden ot
reflecliir. w é êrom-kaatfen; als meede, na dat ze de dampen en uitwaaflemingen
kunnen verdikken ó f verdunnen, die daar uit te-voórfchyn-koomen.
~ Eindelyk, nademaal de Winden heel veel/over-een-komfthebben
/Rapp0rt- mét de beweeginge van de Z ee zo vereifcht het de goede Órde ,
dat we , na dat w e van de eerite gehandelt hebben, ook van deeze la a f
fte een weinig zéggen.
H e t Z e e v e n t i e n d e H o o f d -d e e l .
Van de b m e m n n der Z e e , van het Oojlen a f na het Wéjten
toe-, als m eede, va n de jlro om en in t algemeen,
Eerite L i d .
Waarom S. de Schipvaart veel gemakfélyhr v a lt, uit OcH-Indte naar
tion.T1-^a Africa toe, als , van Africa na OoH-Indie.
Men wérd alfins middag-klaar gewaar, dat deZee overal eeneteeven-
l Egal & gejyke en gelykvórmige beweeginge heeft, van het Ooften a f na het
uniforme. | to e -,row men érként deeze beweeginge nergens m ee rd e^ a ls
tuflchcn d eK éêr -kringenin, (Tropici) alwaar ze zo uirremuaten a héf- „ violent,
tig is dat de itérkile h teegenilrydige Winden zélfs op vérre na niet iVemscou-
krachts genoeg en hébben om die beweeginge te doen c ophouden:
het wélke ook de reede is , waarom^ dé fchipvaart veel gemakkelyker
v a lt, mtOoft-Indiemn Africa to e , en van Africa na Breftl, als, van tiou_
BrelU na A fr ica , en van daar na Ooft-Indie. Deeze zelve beweeginge
wérd men infgelyks.ook nóch al in de Noorder Zee (Oceanus
Septentrionalis) gewaar; dóch échter .mét dit onderfcheid, dat ze daar
ter plaatse niet méér .zo groot ói zo héftig en is; als meede, dat de
Noord-0,0fte en Zuid-Ooftewinden, daarin het naaft-voorgaande Hoofddeel
van is gehandelt, die beweeginge genoegzaam-ongevoelig maa-
ken- daar het ookvan-daan-komt, dat men buiten d eeK êê r kringen eTrópki.
genoegzaam gemakkelyk vaaren k an ,-v an ie t Wéften a f na t e Oojlen
£pc.
Tw e ed e L - i d.
Waar de beweeginge der Zee van af-hangt, van. het Ooften a f na het
Wéflen toe. ,
Men kan deeze zélve beweeginge der Z e e ook.heel gemakkelyk
verklaaren en oplóffen, door ééven het zélve ƒ beginffel, daar door /Principe,
w e voorheene de Oofte wind reeds al hébben u itgelégd,- die onophoude-
lyk tuflchen de.twee g Kêêrkringen w aa it: (bezje de 5, 12, 13, H , en
ÊÊÊ$' Leeden det veertienden LLoofi-deels.) want het ts zeeker , ®
dat het h W a a te r , een vloeijehd lichaam zynd e , gelyk als de lucht b Corps
is niet wél volkoomendyk zo fnél van het Wéflen a f na t e Ooften fluïde,
toé en kan draaijen, als de geheele Aardkloot in t ’algemeen zulks
wel komt-te doen; waar uit dan ookyólgd,dat hetWaater i eene gantfch
teegenilrydige beweeginge moet Ichynen te hebben, van het Ooften at na men|.
het Wéften toe, wélke beweeginge ook nóch daar-en-booven heel veel comraire.
vermeerdert en aangezét wérd* door de Oefie wind : maar wel het
meefte van allen , door de eige ^gedaante der Hoofd-ftóffige Klomp *Figure.
zélfs; (mafa Element arts) w e lk e , eirond-achtig ( elliptique) zynde,
de Waaieren der Zee onder de kleene l middellyn deszélts veel meer Ulamct«'-
komt-te-pérflen, als hy zulks wél onder deszélfs groote middellyn d o e t:
tótzo-vérrezélfs, dat de geheele Aardkloot onmoogelyk met van het
Wéflen a f na het O o ßen toe en kan draaijen, gelyk-als hy waarlykdoet,
ó f hy bepaalt de Waateren der Z ee daar doof ook mét ééne, om ^ eene m Mouvc_
gantfch-teegenftrydige beweeginge te moeten aan-neemen, welke mcmcon-
eaat, vap het Ooften j f na t e Wéften toe. tni«
Om nu deeze ftéllinge verftaanelyker te maaken, zo-laat, >n de "MaflaEIc-
neevensftaandeFigmr, A B CD » de Hoofd-itóffige Klomp zyn , welkers mcnur!S*
H h ö S e'