nérgens-anders toe kunnen dienen, als alléén, om het eerfte lichaam
te verkoelen en te doen ftrémmen.
Tiende L i k
Uit wat reede het Waater de Met allen heel fchielyk^, en op Jfaande voet j
doet verkoelenp als mcede, waarom het een tinne fchootel belet te fmélten,
fehoon men die op een heel flérk_cn heevig vuur komt te zétten;
a Premier Doordien het nu zonneklaar is, dat a deeerfte Hoofd-ftóffe de deelt-
fXndon JCV an T g efmPke lichaam noodzaakelyk moet b laaten-vaaren, en
* „ zul^ wel 20 veel te lichter, als ze minder c hinder, en meerder ge-
c obftaclc. ma“ komt te ontmoeten, om de deeltjes van een kout lichaam te
omringen en te-doen beweegen* daar-men een gefmolte lichaam heeft
ïn-gefmeetenv. zo zal men geen reede hébben om zich veel daar over
te verwonderen, mdien men bevint , dat alle metallen op ftaander
y?et verkoelen en kout wérden, zo-wanneer ze in het waater geftooken
ot gelmeeten werden; als-meede, dat het waater, hetgeene in een
tinne fchootel ftaat te kooken, deeze zélve fchootel van het fmélten
bewaart. Want de eerfte Hoofd-ftóffe, eeneover-grootelichtighèid
en gemak vindende om in dit waater in-te-dringen, en het zélve op-
zulk een wyze te doen beweegen als wy nu zoo ééven hébben aange-
weezen, en kan zich onmoogelyk niet genoeg aan de deeltjes van het
tin vaft-hechten, om die op allerhande wyzen te doen beweegen, eodie
cigar do.or^tot imeltcn.te bréngen^*
Elfde L i d.’ '
Waarom de lucht eene geheel teegenjhydige uitwérhinge komt te doen.-
, ^ deteegenwérpmge nu, die men teegen dit alles kan BBL beitaat alleen hierin, dat het fchynt, dat demetallenheelveelfchiely-
ker inde lucht zouden-moeten verkoelen, als in-het waater: Maar,
/Uoules. ^ordien het veel gemakkelyker aan deeerfte Hoofd-ftóffe valt, om
. Gchtie. “ e klf ne d klootjes van het waater rondfom haareige e middelpunt te
doen beweegen,als-,om op deeze zélve wyze(een zekere foort van cirkeltjes
ofopene bolletjes (Spheres) te beweegen, daar de.lucht uit beftaat, ,
(bezie de zeeven-en^twintigfe en twec-en-dértigfteLceden des vjfden Hoofd-
deeh, enz.) welke in zulk-ecn geval niet.na-en-zouden-kunnen-laaten
van tuffehen elkanderen in-te-dnngen; als meede, dewyle, booven
dit alles, de fouten, die m de lucht zyn, inditgeval, métdekleene
~ 'Q ? CR lichaampjes, daar de metallen uitbeftaan, moeten ƒ op-giften, en op
deeze wyze hunne hitte eenigzins moeten voeden en onderhouden i
zo is het,, wanneer men alle deeze zaakea wél ©overweegt, ten uit-
, terterften
<* baarblykelyk, dat de gefmolte óf gloeijende metallen heel-»Evident,
veel fchielyker en lichter in het waater moeten verkoelen, als in de
lucht- en, wél vérre daarvandaan, dat de lucht het tin eenigfins zoude
belétten te fmélten, zo moet ze in teegendeel heel veel helpen en
meede-wérken, om de fmékinge des zélfs te doen verhaatten.
Twaalfde L i d .
Üït wat reede het Waater een on-verbrandbaar lichaam ir.
Ëindelvk, by-aldien der éénige on-verbrandbaare lfetraamen zyny
Ptlvk-als, by voorbeeld, het waater is, wélkers deeltjes nooit en
M i op-vlammen, fehoon dat ze licht genoeg zyn, en dat ze zich
ook licht* genoeg in de lucht willen op-heffen ; zo en komt zulks echter
uit geen andere reede alzo-te gebeuren, als alleen, doordien de fou
W m È de lucht zyn, I I ■ al.oo. op H S | 8 S . F—
nen krygen, om mét dezelve b op-te-giften; ;het is ook door eeven
die "zélve reede, dat deeze deeltjes, zonder eemgfins van r gedaante Fjgurc<
te veranderen, weeder ontrént aan die zelve ooit of plaats koomen
needer-te vallen, daar ze zich van daan hadden op-geheeven; dat is-,
dat ze zich in de gedaante van d ronde klootjes op-heifen, en eeven j Boujes.
alzo weeder needer-daalem-
Dertiende L 1 ö.
Onderfclmdctoe-gevilsren , getrokken uit het geene men nu zo aanftondt•
hééft ter-needer-gejlélt, aangaande de natuure en eigenfehappen des yuurs.
Het zal ons nu teegenwoerdig zo heel moeijelyk niet va llen om
Waarom’het Waater- het Vuur uit-bluft: want het belét
de fouten, dié in de lucht zyn, van meerder aan het vuur te kunnen
naaderen- en vérders, e de eerfte Hoofd ftóffe, geenc moeyelykheid »Premier
altoos vindende om ƒ de klootjes van het waater te
wérd ook mét kracht daar na toe gedreeven , zelfs van het ceifte r t> ' luftaDt.
wink af aan, door de kolommen van ftóffe die daar op perffen of
WÊ7^tweeden-, U it -wat reede twee onderfcheidene lichaamen, die
men heel ftérk teegen malkandere-naan-wryft, zomtyds zó uittermaa-
ten ftérk verhit wérden, dat ze zélfs in de brand geraaken, zo-wan-
neer hét h lichaamen zyn die de vlam kunnen vatten; en booven-a), 4 Corps
by-aldien het ééne deezer twee lichaamen wat aan de vette kant is: com
want deeze ftérke wryving is ten vollen bekwaam, om eemge kleene
deeltjes van .deeze lichaamen, die men zo ftérk wryft, af-te-zonderen