n ObfecYa-
tipn.
Ir iCquacor«
c Qbfccva-
tiiin«
i,-Equator,
«Twents con
traires.
het Eiland Madagaskar-, waar door ze o o k heel w e in ig ó f geene kén-
nifle en kunnen h éb b en , van die W in d e n , w é lk e ten Noorden van,
dat z é lv e Eiland heerfchen en de overhand hébben.
Z ésde L 1 d .
Vyftde tt'Waarneeminge.
Ten vyfden5. D a t , aan de Noord-zyde van den b E e v en aa r, van 'de
Eilanden Sumatra en Malakfa a f , als m e ed e , van de K u lle n van Camboja
en China -af, tó t aan.de Philippjnfcbe Eilanden to e , ten Ooften, e n , t ó t
aan Japan to e , ten Noorden, de W in d e n .g ew o o n zyn uit den Noorden
en u it den Zuiden te wa aijen; dat is , dat d ezélve W in d , die in de
Golf van Bengale Noord-Ooft is , in deeze G ew é ften heel Zeer na het
Noorden to e - fch ie t;. a lsm e ed e , d a td ie W in d , w é lk e in de eer ft-g e naamde
plaatsen Zuid-Wéft is , in de laatft-genaamde G ew é ften
zeer na het Zuiden to e -h é lt ;. op zodaanig eene w y z e é c h te r , dat de.
Noorde wind in de eerft-genaamde Z e en h e e r fch t , van de Maand*
OBober a f , tó t de Maand v an May to p , en de Zuide wind, van de
Maand Aiay a f , tó t de Maand van OBober toe.
Ze e v en de L xir»*
Zésde c Waarneeminge.
Ten zésden-, D a t . m en , aan de Z u id -z yd e van den d E e v en a a r ,.
• in d e Z e e , tuflehen Sumatra, Java, 'en nieu-Guinea g e lc e g e n , deze
lve Noorde en Znide winden insgelyks o o k g ew a a r w é r d ; maar é ch ter
mét d it onderlcheid ; . dat de Noorde wind ontrént deeze G ew é ften -
éénigfins na het Noord-Wéflen h é lt , en de Zuide wind na ha. Zuid—
Ooften.
A ch tfte L i d.
Zoevende en laatfte Waarneeminger
Ten zeevendeny. D a t allé deeze e teegen-élkandere-ftrydende W in den
ju ift niet heel n ét op één en dezélve ty d , nóch o o k op één en
d e zé lve w y z e en koomen-te-veranderen ; doordien der zom mig e
oorden ó f plaatfen onder z y n , in w é lk e men deeze aanftaande veran-
deringe door eene v o o r a fg a a n d e kalmte ó f ftilte kan v o o r z ien ; e n , ,
dat’er we ede r in teegendeel zommige andere G ew é ften onder z y n ,
daar deeze zélve aanftaande veranderinge door voo r a fg a a n d e ver-
anderlyke W in d en w é rd te-kénnen-gegeeven. D i t is nu alle h e r
ge en e ,..
■ eeenc, dat men tót nóch toe in het byzonder a heeft waargenoomen, «Obfervl.
aangaande het aanmérkens-waardigfte , dat’er vo orvalt, ontrént de
Winden van de Indiaanftche en Hrabifche Zee-, nu zullen w y trachten,
om , zo veel als het ons dpenelyk is , van dit .alles eéne órdentlyke en
iverftaanbaare reede te geeven.
N e e g e n d e L i d .
Terklaaringe van de eerfte b Waarneemenge. , ■ iOblêrvation.
H e t fchynt niet dat’er m é t één ig e reede aan te tw y ffe len v a lt , ó f
de Zuid-Öoste wind, d ie , vólgens de eerfte W a a rn e em in g e , in de
Indiaanftche Zee w a a it , tuflehen de i o en' 3 0 graaden Z u id e r b re ed te ,
hangt t ’éénemaal van-één en het zélve b eg in flé l a f , daar die W in d
van a fh a n g t , w é lk e in de Ethiopifche Zee w a a it , o p eene e e v en -g e -
ly k e t b re ed te ; daarvan daan n a am e ly k , d a rd e lu ch t, die onder de fLatitudo.
R ê ê r -k r in g en (Tropici) is , veel minder verdunt z y n d e , als die lucht
i s , w é lk e onder dén E e v en a a r(esEquator) i s , en z ich ook .dierha lven
lia den Eevenaar to e -b e g e e v en d e , om de lu c h t , die onder dezélve is ,
in c een e e y enw ich t mét hém zélfs te b ré n g e n , daar door o o k een c Equifbre-
Zuid-Oofle wind komt-te-veroorzaaken. {besje de achtfte en Tyftiende
Leeden des voergaanden Hooftd-deels.)
T ie n d e L i d .
Uitleggings van de tweede d Waarneeminge. j Obfcrvation*
H e t fchynt zélfs w é l e baarb lykly k te w e e z e n , dat de Zuid-OoTle wind, e Evident,
van de Maand Jmius a f , tó t de Maand van November to e , zich vér-
dera lsna g ew o o n te jtn o e t u itftrék k en ; j a , dat h y in die tyd zélfs tó t
g eh e e l aan ƒ den Eevenaar to e moet w a a ijen , doordien de lu c h t , die ƒ•_£ quat0r.
aan de andere zyd e na de K ê ê r -k r in g van de K r e e f t {Tropicus Cancri)
toe i s , heel zeer g verdunt z y n d e , daar door gele eg enth e id en plaats f Rarcfië.
aan die lu ch t v e r lcha ft, w é lk e ontrént de K ê ê r -k r in g van dé Steenb
o k {Tropicus Capricorm) is , om z ich mét dés te g ro o te r t g ew é ld t *mPetu* '
en on ge ftuim igh e id na de K ê ê r -k r in g van de K r e e f t to e-te-w én den . “ ’
H e t o ve r ig e nu van de e ze tw e ed e Wa arn e em in ge zal hier na vérder
wérden o p g e ló ft. (Bezie het dertiende Lid deezes Hoofd-deels}
als meede, het tiende Lid des Elfden Hooftd-deels van de Heer H a r t fo c -
ker ,van de winden, oppag. 2 17 .)
G g z Elfde