Het belangrijke work van do nauwkeurigheidswaterpassingen
onder dr. L. C o h e n S t u a r t in 1875 aangevangen, werd door
zijn overlijden op 24 Juli 1878 plotseling afgebroken.
Bij Koninklijk besluit van 20 Februari 1879 n#. 3 werd do
Rijkscommissie voor graadmeling on waterpassing benoemd,
aan welke de triangulntie in Nederland ten behoove van de
Europecsche graadmeting en de nauwkeurige waterpassing werd
opgedragen. De leiding der werkzaamheden voor de water-
passing berustte bij de leden dezer commissie dr. H. G. v a n d e
S a n d e B a k h u y z e n en G'. v a n D ie s e n . In 1885 was hetgeheele
net van de waterpassingen voltooid.
In aansluiting met het net der nauwkeurigheidswaterpassingen
van de Rijkscommissie voor graadmeting en waterpassing zijn
in de jaren 1886 en 1887 van wege den Algemeenen Dienst
van den Waterstaat waterpassingen verricht, zoodanig. verdeeld
dat men, in elk punt van ons land op een afstand van ten
hoogste 25 IvM., een goed bepaald hoogtemerk kan vinden. In
het oosten des lands bestond voor de kanalen en de kleine
rivieren, alsmede op de Zuidhollandsche.enZeeuwscheeilanden
behoefte aan meerdere kenn is betreffende bet juiste AP.
Waar als begin- en eindpunten verkenmerken der Rijkscom-
raissie voor graadmeting en waterpassing waren aangenomen,
werden de hoogten hiervan onveranderd overgenomen en de
gevonden verscbillen evenredig met den afstand over de nieuwe
waterpassing verdeeld.
De bij deze waterpassingen gevolgde wijze van werken, alsmede
de gebezigde instrumenten en baken, waren dezelfde als die
van de commissie voor graadmeting en waterpassing.
In bet tijdvak 1887—1891 werden in aansluiting met bet net
der nauwkeurige waterpassingen van de Nederlandscbe Rijkscommissie
voor graadmeting en waterpassing en van den Algemeenen
Dienst van den Waterstaat, door dezen dienst verschil-
lende gewone waterpassingen gedaan, om de boogteligging van
de nulpunten van de peilscbalen längs de boofdrivieren, de
Zeeuwsche stroomen, de Noordzee en de Zuiderzee, ten opzichte
van bet vergelijkingsvlak te bepalen.
Deze boogtemerken zijn vereenigd met die van de waterpassing,
voorkomende in bet werk van de Rijkscommissie voor graadmeting
en waterpassing, getiteld: «Uitkomsten der Rijkswater-
passing» en in dat van den Algemeenen Dienst van den Waterstaat,
getiteld als: «Lijst van de lijnen der nauwkeurigbeidswaterpas-
singen, verriebt in 1886 en 1887», in een elftal registers onder
den titel: «Hoogte van verkenmerken volgens N.AP. gevonden
bij de nauwkenrigbeidswaterpassingen en de waterpassingen van
den Algemeenen Dienst van den Waterstaat».
Bij deze bijdrage beboort plaat LIX.
J. VAN DER BREGGEN.
Litterutuur: Mededeeling omtrent de in 1875 en 1876 uitgevoerde nauwkeurig-
hoidswaterpassing door dr. L. Cohen Stuart, voorkomende in de notulen van de
vergadering van het Koninklijk In stitu u t van Ingenieurs van 18 Februari 1877.
Uitkomsten van de in 1875 en 1870 uitgevoerde nauwkeurigheidswaterpassingen
door dr. L . Cohen Stuart. Idem in 1877 door dr. L. Cohen Stuart. Idem in
1879, 1880 en 1881 eerste gedeelte, in 1880 en 1881 tweede gedeelte, in 1882
eerste gedeelte, in 1882 tweede gedeelte, in 1883 eerste gedeelte, in het tweede
gedeelte van 1888, in 1884, in 1885, alle door dr. H . G. van de Sande B akhuyzen
en G. van B iesen.
Uitkomsten der Rij kswaterpassing, ontworpen en aangevangen door dr.
L. Cohen Stuart, voortgezet door dr. H. G. van de Sande Bakhuyzen en
G. van Diesen 1875—1885. Versiegen der Rijkscommissie van graadmeting
en waterpassing 1879—1887. Lijst van de lijnen der nauwkeurigheidswaterpassingen
in 1886 en 1887. Hoogte van verkenmerken volgens N.A.P. gevonden
bij de nauwkeurigheidswaterpassingen en de waterpassingen van den Algemeenen
Dienst von den Waterstaat I—X I met verbeterlijsten.