Im
.........
m M '
ni-.iCii liii»" )f
174 N E D E R L A N D S C H E
16 19 . gon wasuytgewiffdd, ziet men op de voorzyde van den vierden; binnen dit Nederduytfche
• rym^chrift :
N O C R S I L V E R , GOUT, NOCH S TA R T ,
D E D E U G T TE B O V E N GAET.
Op dc andere zyde is het neemen der zilvervloote in de baai van Matanza afgebeeld; als die
ondergeftclde opfchrift beveltigt:
S I L V E R V LQ O T . i<5i 8.
r s
van Holl.
2 Maart
1629. fol.
19.
(2) Refol.
derStaaten
van Hoil.
2 1 Dec.
2630. fol.
177-
van Holl.
I . deel,
derStaaten
van Holl.
7 April
16 19 . fol.
73. en 7iJuiy
1629. fol.
01.
(t) L Deel:
fo l. 6 1 .
(*) I. Deel
foU^ó.
Gelyk het verliezen van zoo aanzienlyke
Ichatten den Spanjaard berooid raaak-
te en dus buycen ftaat ftelde, om ice van
gewigc te ondcrneemen, zoo zettede hec
( I )winnen vandezelve integendecl den Vereenigde
Gcweftenzoodaanige krachten by,
mids die wclhaaft zesronnen fchats van de
Weftindifche Maatlchappy te Ieen(z)ont-
fingen, dac z y , onder het beleyd vau Frederik
Hendrik, met een leger vau ( 3 ) vier-
cntwintigduyzend voetgaften, en cuiTchen
dc vier- en vyfduyzend ruyters, naa
dat men eene maand* te voore den uycvoer
der eetwaaren naar ’s Hercogenbofch (4)
verbooden had , den eerften van Bloeimaand
deezes jaars die ftad decden berennen:
waarbinuen Antoni Schecs Hecr van
Grobbendonk, Zoon van den vermaarden
Gafpar Schecs, van wien ( f ) 'v y voorheen
gewaagd hebben, hec bevel voerde. Deeze
ftad, welke de maagdom van Brabant
genaamd wierdc, mids haar nog niemand
overmand had, was zelfs in ’ c midden van
de hevige beweegingen des inlandfchen
oorlogs met geene krygsknechten belaft
geweeft. Wane als Don Johan, gelyk w y
te voore (*) verhaald hebben, het flot van
Namen geweldiger hand veroverd had, en
hy des voor vyand verklaard was, zoo
hielden de Hoogduycfche bezettelingen
dier ftad, vier benden fterk onder den Graaf
van Overfteyn, heymlyk verftand mec
den zelven , en gevolglyk zich geheel
vrecmd van op de aanmaaning der Algemeene
Staaten die ftad (5) in te ruymen. In- (5jOii.
tegendeel zich op de markt en ftraaten Belchr5
verfchanft, ja hunne Bevelhebbers zelfs iW’sHa-
by den kop gevat hebbende, fcheenen zy
dc burgery mec eenen vrceflyken moord ,
en haare huyzen mec eene gewifle plonde-
ringc, naar’c voorbeeld van die van Antwerpen,
te dreygen. Dan den twaalfden
van Herfftmaanddesjaars vyfcienhonderd-
zevenenzeventig mec de Staatfche Gemagtigden
wegens de betaaling hunner achter-
ftallige foldye inonderhaudeling zyndege-
treeden, wierdc eyndelyk daarvan hetver-
drag getroffen, en den eenentwintigftc dier
(6) zelfde maand, tot geen kleyne vreugd (6)0d
der burgercn, die ftad van alle bezetting ^hrX
verloft. Waarvan de gedachtenis op dee- iiad'sHtt-
zen zeldzaamcn penning bewaard, en die
alhier nog geplaatft wordt, vermids ikden^*^ ' '
zelven , naadat het eerfte deel reeds was
afgedrukt,vanden Loontrekkenden Raadsman
dier ftad, den Hecr Quiryn Crollius,
eerft bekomen en nooit elders ontmoec
heb.
■ - De eene zyde bevat hct wapenfchild der gemelde ftad ; en de andere dit Latynfche opfchrift:
C I V I T a s B U S C I D u c e n s i s M I L I T E E X T r a n e o A F O E D E R A T r
B E L G I I O R D IN IB u s L I B E R A T A , z i S E P T E m B r i s 1 / 7 7 .
D E
D E STAD 'S H E R T O G E N B O S C H F A N D E V R E E M D E KRTGS-
K N E C H T E N DOOR D E S T A A T E N F A N 'T F E R E E N I G D E
N E D E R L A N D , D E N zi. F A N H E R F S TM A A N D
i f77 , VER LOS T .
(0 Ol.-
donhov.
Btfchr.
der ftad
•s Heito-
By dccze v ryh e yd , mids z y federt
weygerden ( i ) cenige bezetting te oncfangen
, hebben dc burgers zich , tot-
dac Prins Maurits ten beleg voor die ftad
was gekomen, zoo als ( i) verhaald is, al-
genb. pag. tyd gehandhaafd, en de bewaaring hunner
(ß'iiDeei ft^d te gewilliger op zichgenomen, dewyl
fill- die was omringd met zeer veele poelen,
en gelegen in een zoolaag en moerig land,
dat men het naderen van buyten genoeg-
mai^aken voor ondoenlyk hieldc. Invoege
vanilaat thans Prins Frederik Hendrik , naa zyn
rde?" befchanft, en door ’ t raiddel van
¿1.856.’ dyken door de mocraflen been fimenge-
(4) Refol. hcchc ce hebben, de revierrjcs dc Aa en
derSraaten doortwee vanHoll. , . i d1äm1 m, e n lict oprftorppren,’
19 July (3) en dus het laage land buycen zyne ver-
1629. fol. fchai^fjng onder water zetcen. Als hy hier-
CiNeii- naede, cn raet het oprechcen van water-
ville Hift. molens, ora het water rondom van deftad
Tded^*^’ trekken, bezig was, naderde de Graaf
pag. 304. vanden Berg met hec Spaanfche leger, fterk
dertigduyzend man, voor de bc-
vanHoii. fchaiifing van den Prins van Oranje. Dan
iederc te vcrgeeflch ( 4 ) een- en andcr-
’ maal op de w yk van den Graaf Erneft van
0 ) Relol. Naflbu en Breederoode zynde aangevalien,
VanHoll? hy Graaf
loAug. Erneft van Montekukuli, die in ’t land (y)
iö29.foi. Kleef mec zevcntienduyzend Keyzer-
(8) Neu- Ichen lag, op den zeftienden van Hooi-
vli?Hoi niaand vereenigd hebbende,federt naar de
I.deel, Veluw, met voorneemen om de(ö)YiTel-
Sfkefoi. fchans te veroveren. Dan die
der Staat, door de Aarnhcmfche burgers wel be-
zee vindende, is het Spaanfche leger
1629. fol. een weynig beneden die fterkte over den
YiTel ( 7 ) getoogen, onaangezien de poo-
{10) Refol. gingen, diede Graaf van Sryrum een- ( 8 )
fen^Hol? andermaal gedaan had om dac te belet-
16 Aug. ’ ten. De vyanden ( 9 ) aldus een openvcid
ife'e?" ficbbende , deeden ftraks Amersfoort en
17 Aug. Hattum aantaften. De eerfte ftad wierdt
1629.fol. in ’c korc ( 10 ) vermeefterd, doch by de
I I . Deel.
tweede een wakkere ( 1 1 ) tegenftand gevonden
: zulks z y raoccende aftrekken uyc
Ipyt het platte land door ’c plondcren ,
branden, en blaaken lieten bederven. Dan
in ’c midden van zoo gevaarlyke tydsge-
ftalte gaf de Hemel, door ’c wel gelukken
van eenen ontworpen aanflag tegens Wezel,
waar uyc hec Spaaniche leger zynen
toevoer trok , een gehcel ander aanzien
aan ’c weezen der Nederlandfche zaaken.
Want dc Hcer Otto van Gendt, Heer
van Diede en Stedevoogd van Emmerik ,
verwittigd door eenen Peter Muller, hoe
zekere toren van de veil dier ftad gefloopt
bleef leggen, om aldaar een nieuw boiwerk
re ftichten, zonder dac de tocgang anders
dan met een ftaakerfel geflooten was, heefc
hy,bericht dat de meefte bezettelingen mede
naar de Vcluw getoogen waaren, twaalfhonderd
( 12 ) man tevoet en achctien kor-
netten paarden uyt deomgelegenc plaatlen
geligt, en des nachts naar Wezel gezonden.
Wclkc des morgens , zonder van
den vyand ontdekt te z yn , ter beftemde
plaatfe kwaamen, het ftaakerfel ( 1 3 ) aan
ftukken hieuwcn, en, onaangezien de tegenftand
der op de been geraakte wacht,
den negentienden van Oogftmaand in de
ftaddrongen. Twee wachthuyzen wierden
ftraks veroverd , de wallen en ftraaten
bezec , midsgaders eene der poor-
(ii)Rc fot*
derStaaten
vanHoH.
2Û Aug.
1629. f o l j6 i.
(12) Ncui
ville Hiit.
vanHoll.
I. deci,
(iBJAitie-
rna’Aaaken
van flaat
en oorl.
i. deel,
fol.872.
ren voor de vanpas genaderde ruy-
tery geopend , en aldus , met gevangen
neeminge(i4)van elfhonderd der bezettelingen,
zoo gewigtige ftad toc geen kleyn
verlies der Spanjaarden , ( i f ) veroverd.
Zulks door den Dordrechtfchen Predikant
Wefterburg wegens dit bekomen voordeel
een defcigpoeecifch werk wierdt gemaakt,
en hy deswegen door de ( i b) Staaten van
Holland met tweehonderd guldens befchonken,
evcnals ook degedachcenis daarvan
door ’c uytgeeven van deczen gedenkpenning
is vereeuwigd.
(14) Merc,
Franç.
1629.
tom.XV.
pag. 7 36 -
(15)RcfoI*
dciStaatcn
van Holl.
20 Aug.
1629. f o l
163 cn
2 1 Aug.
i629.fol
165.
(16) R e fo l
derStaaten
van HoU;
19 Dec.
16 29 .fo l
124,
V y Ecu
' ■ .
1 :
i>.
.5
ri!