I « N E D E R L A N D S C H E H I S T O R I P E N N I N G E N . /. Both I ?
D e eene zyd e v e rb e e ld t , onder tw e e A a r t sh e r to g ly k e k ro o n e n , eenen z e ek re e ft i n ' t midden
van een d o o rn b o fch , en b innen die ra n d fch r ift;
T A N D E M IN H . ® R E T S P IN U L I S . i «04.
E Y N D E L T K B L T F T HT I N D E D O O R N E N HAN G EN . 1604.
Door den kreeft wordt Ooftende betekend, welke zeeftad niet
dit zeegediertc fcherpe fchaaren en harde fchaalen ter befchenmng had. doch die ecHer^
fyk m f e doornen, L is in ’t geweld van Spmola, op w.ens naam hier gezmfpceld wotdt, ge-
" H e t lc it r o o n d e wapenfchild der Aartshertogcn ftaat o p de andere zyde; binnen dit randfchrift:
G e c t o i k s P o u r L a C H A M b r e D E S C O M P t e s E N B R A b a n t
l e g p e n n i n g e n v o o r d e R E K E N K A M E R I N B R A B A N T .
(i) Larrey
Hift.d’/Vn-
glei. tom.
II. fol.
644.
( i) H.de
Groot
Ned. Hiil.
fol.474.
By dit geluk van Ooftendes verovering
bejaagden de Aartshertogen nog een tweedc
!S ) L arrty
Hift.d'An-
glct. tom.
II. fol.
655.
U ) H. de
Groot
Ncd. Hift.
fol.474.
; te weeten , het maaken van hunnen
Vreede met den Koning van Groot-
brittanje. Sedert eenigen tyd herwaart
hadden de Aartshertoglyke Gezanten zieh
aan dat H o f ( i ) opgehouden , cn tot
hct byleggen der openftaande gefchillen
aan den nieuwen Koning opening gedaan:
welke, uyt den aardt tot de ruft,
zooals wy gezegd hebben, genecgen zynde,
zieh deezen voorftel dierhalven liet
welgevallen. Om den begonnen handel
voort te zetten wierden thans op nieuws
door den Spaanfchen Koning Ferdinand
Velasko Konneftabel van Kaftilie, en
Alexander Roveredo Raadsheer van Mi-
laan, en door de Aartshertogen Johan (z)
Richardot, en Lodewyk Verryken tot het
afdoen der nog zweevende oneffenheden,
alsbuytengewoone Afgezanten aan Koning
Jakob gezonden. De grootfte hinderpaal,
die het fluyten van den Vreede verttaag-
dc, was de vrye vaatt, die door de Engel-
fchen van den Spanjaard zoo op Ooft- als
Weftindtc ( 3 ) begeerd, doch van den laatften
geweygerd wierdt. Dan deeze zwaa-
righeyd en veele andere wierden , ’t zy
door de bequaamheyd der Staatsbedienaaren,
’t z y door de kracht van ’t Spaanfche
goud, binnen zeer weynige dagen uyt den
weg geruymd; mids van deeze vaart in het
geheeleVreedeverdrag geen het minfte ge-
wag gemaakt,maar icdqrby zyningebeeld
recht gelaaten wierdt: invoegcdiczaak. (4)
bleef hangen aan ’t ootdeel van den magcigften.
Den achtentwintigften van (y )
(5) Meter.
Ned. Hill,
fol. SIS.
verfo.
(6) Rcfol;
derStaaten
van Holl.
13 Aug.
1604. fol.
2j8.
Oogftmaand wierdt het opgeftelde Vrce-
deverbond geflooten , cn vervolgens door
den Hooggezaghebber van Kaftilie (6)
bezwooten; onaangezien indePatlements-
vergadering daar tegens zeer hevige rcde-
voeringen waaren gehouden. De vetdrag-
puncen, die byzondetlyk hunnebetrekking
tot de Vereenigde Geweften hadden, waa-
tendusdaanig : De een zou devyanden en
wcerfpannelingen des anderen niet fty ven,
noch gedoogen dat die door iemand hun-
ner onderdaancn geftyfd wierden. De mis-
daaden echter dienaangaande door byzon-
deten gepleegd, moeften, zonder quetfin-
gc van den gcmeenen Vreede, in’tbyzon-
der geftraft worden. De Briel cn Vlilfin-
ge bleef den Engelsman vetpand , zoo
nogtans dat het den bezettelingen diet fteden
niet vryftonde zieh in den oorlog te
mengen: om welken te doen eyndigen men
zieh wederzyds zoude bevlytigen. Wel
zoude de (7) vaart tuiTchen de Engelfchen
en Nederlanders ten koophandel open, dan
deHollandfche koopmanfchappcn in Spanje
, en de Spaanfche weder in Holland te
brengen den Engelfchcn vetbooden wee-
zen, Behalven deeze wierden ’ er nog verfcheydene
andere punten van minder gewigt,
en de Verecnigde Geweften raakende
, in ’ t geflooten Vreedeverdrag gevonden
: ’t gene in ’t begin van Herfift-
maand onder ’t gefchal van trompet-
ten (8) wierdt afgekundigd: en ook voet
gaf tot het maaken van deczen gedenk-
penniug.
Op
(7)H. dc
Groot
Ned. Hift.
fol. 475.
(8) Meter.
Ned. Hitt.
1^04.
Op dc voorzyde wordt het borftbeeld des Kontngs van Grootbritcanje, gckleed volgens dc
dragt dier tyden, gezien > hebbende het hoofd met eenen hoed, waarop eene Koninglyke kroon
ftaat, gedekt. De rand bevat dceze tytels:
JA C O B U S , D e i G r a t i a A N G l i a E , S C O t i ^ , F R a n c i a e E T
H IB e rn io E R E X .
DO OR GODS G E N A D E K O N IN G V AN E N G E L A N D ,
SCHOT L AN D , V R A N K R T K E N l E R L A N D .
Op de rugzyde houdt dc Godsdienft in de eene hand een kruys en in de andere eene brandende
fakkel; vermids by deezen Vreede bedongen was, dat de in Spanje woonendc Engelfchen
over den Godsdienft (i) niet zouden moogen gemoeid worden. Aan de rechter zyde ftaat de (i) H, de
Vreede,houdende ihdeeene hand eenen Vrecdepalm enin de andere eenen fruythoorn, zynde het
zinnebeeld van den overvloed, dien men door hct fluyten van deezen Pays hoopte tc bejaagen. '
Waarop ook die omfchrift zinfpeelt:
H IN C P A X , C O P IA , C L A R A Q ue R E L IG IO . A n nO 1Ö04.
V A N H I E R KOMT D E V R E E D E , O V E R V L O E D E N Z U Y V E R E
GO D S D I E N S r . I N ' T J A A R 1604.
( i )H .d e
Groot
Ned.Hift.
fol, 479.
(3)Reiol.
der Staat,
van Hol!.
7 Juny
1605. fol.
130.
(4) Meter.
Ned. HiÜ.
fol. 5 18,
(5) Refol.
derStaaten
van Holl.
I Maart,
1605. fol.
I S i :
van Holl.
7 Juny
1605. fol.
132.
Om ook eenen Vreede tuiTchen de Aartshertogen
en deVereenigdeGeweften te be-
werken, was van wegen zyne Keyzerly-
ke Majeileyt Maximiliaan Cochy in (z)
Holland gekomen, en had vrygeleybrieven
voor de Gezanten van Saxen, Ments,
en andere Vorilen des Duytfchcn R yk s
verzocht. Dan dewyl de Vereenigde
Staaten opdien voorflag zieh niet wilden
uy ten, voordat z y willen o f zyne Keyzer-
lyke Majeileyt en de Standen des Ryks
met de Vcrcenigde Nederlanden, als eenen
Vryenilaat, (3) zouden willen handelen,
zoo vertrok de Keyzerlyke Afgezant, en
(4) bevaalen dc Staaten alles ten Ipoedigfte
tegens den aanilaanden veldtogt deezes
jaars tc vervaardigen. Het zelfde deed
Spinola, en tot verflerking zyns legers
twaalfhouderd welgeoeiiende foldaaten in
acht zwaare cn eenige ligte zoo Engelfche
als Hoogduytiche ichepen van Liflabon
over den O^eaan naar de Vlaamfche kuften
voeren. De Vereenigde Staaten hiervan
(y) verwittigd belaftren, omzulk cenilout
beilaan voor bet toekomende door fchrik
te weercn, Willem Hautain Admiraal van
Zceland den afkomendcn Spanjaard in hct
(6) Kanaal ce onderfchcppen, cn de gevangens
zonder (7) genade over boord te wcr-
pen. ümtrcnt Dover ontdekte de Admiraal
den afkomendcn vyand,dienhy, wey-
gercnde zeyl te ilryken, ten declc in den
grond Ichooc, ten deele doodfloeg, ofgc-
vangen gekreegcn mg aan mg gebenden
overboord werpende liet verdrinkcn : zulks
byna dc geheele helft van de fchcpen en
manfchap op deeze wyze is omgekomeu.
Scdert wierden nog doorccncnRocterdam-
fchen Zeehopman, Moy Lambert gcnaamd,
de DuynkerkfcheAdmiraalgenomcn, zeitig
van de gevangens (8 ) opgehangcn ende
overigen, die’t nietontvlugttcn, om hunne
jonge jaarcn verichoond. Ondcrtuf-
fchen milte zieh Maurits geweldig toe om
Antwerpen aan te tailen: daiiuycde groot-
heyd der toemilinge de vyand afmeeccnde
w a t ’er gaans was, heefc hy ligtelyk dien
aanilag verydcld ; zulks Maurits , naa ’t
ilot van Woudc, niet verre van Bergen gelegen
, binnen v y f dagen tot de overgaaf
gebragt (9) te hebbcn, met zyn leger het
naar Viaandre wcntlde, alwaar vrylegcr
verkondigd (10 ) wierdc,enhy in ’c voorgaande
jaa r, met ZOO vcel geliiksSluys gewonnen
had , niet cwyfelendc o f hy zou de
fchans ( i i) aan ’t Sas van Gent veroveren,
E 1 waarf7JH
.d e
Groot
Ned. Hift.
fol, 481.
(8) H. dc
Groot
Ncderl.
Hift. fol.
4 9 3 -
fo) H. de
Groot
Ncderl.
Hift. fol.
481.
(10) Refol.
der Gc-
comm.
Raad.
Tan Hüll.
109.
( 1 1 ) H.de
Groot
Ned. Hift,
fol. 482.
mi
'i I
L r j
Ï
I'
i i