, •
d e AM E R I K A A N S C H E M A A T S C H A P P T H E E F T VOOR D E N
H E L D CH R I S TO F F E L A R T J S CHOF S K I ,
ZOON V AN A R C I S Z EW S K I ,
ZOO DOOR D E N A D E L Z TN S GE S LACHT S
A L S D E K E N N I S S E D E R W A P E N E N E N L E T T E R E N
Z E E R U T TMU N T EN D,
n a a d a t HT d r i e j a a r e n ,
Z E E R WTSLT K , D A P P E R L T K , E N G E L U K K I G L T K
D E B R A Z I L S C H E Z A A K E N B E S T I E R D HAD,
D E E Z E N A L S E E N G E D E N K T E K E N V A N H A A R E
D A N K B A A R H E T D ,
E N Z T N E D A P P E R H E T D E N TROUW,
I N 'T J A A R N A A CHR I S TUS G E BOOR T E i« ; ; .
D O E N m u n t e n .
IÄ 3 8 .
( 1 ) K ommelyn
L e e v en
van Fredr.
Heiidr.
I i .d e e l ,
f o l . 27.
( t )N e a -
v ille Hift
▼ an H oll.
I .d c e i.
pag. 446.
(5)Ain=-
in a ia ak en
van ftaat
en oorl.
I i.d e e l ,
f o l J3 6 .
(i) Neu v
ille Hift.
van Holl.
I . deel,
p ag -449-
(i)R e io l .
der Staat.
v anH o ll.
30 Ju ny
16 3 8 .10 ].
10 0 .
Ecr hy echter weder naar Brazil uytTe-
xel vercrok was de veldtogt in Nederland
( i ) geeyndigd , ftaande welke de Spanjaards
zoo op de grenzen van Vrankryk
als der Vereenigde Geweften verfcheydene
voordeelen in die jaar behaalden. Want
naadat dc aanilag, dien de Prins van Oranje
op Antwerpen ontworpen had, doorde
(x) ftormwinden en wakkerheyd der Spanjaarden
verydeld was, befloot de Kardinaal
Landvoogd de Staatfche benden aan
te taften, die twaalfduyzend man fterk ,
en onder hct beleyd van des Prinfen van
Oranjes Zoon, Graai Wiilcm van Naflbu,
by Kallo gelegerd waaren. Den twintig.
ften van Zomermaand liet hy langs v y f
verfcheydene kanten de zynen i n ’t midden
(3) van den nacht op hec Staatfche Icger
aanvallen , ’c gene zich moedig ver-
weerde; zulks het gevechc cotiudenmor-
genftond duurde zonder hun oogmerk bereykc
tc hebben. En hoewel in deezen
vergeeffchen aanval over dc achtienhon-
dcrd van de Spaanfche zyde gefneuveld
waaren, zoo hervattede echter de Kardinaal
v y f uuren daarnaa het gevecht, brak
door de befchanfing, cn bragt de Staatfche
benden iu wanorde. Des liet Graaf Willem
onder de gunft van den opvolgcnden
nacht zyne benden , zooals beft doenlyk
was aftrekken, dan konde echter niec be-
lecten dac dc Spanjaards hem in dc achter-
hoedc vielen , dc meefte Schotten , >vaar
uyc die beftondt, in ftukken hieuwen, cn
alles in de uyterfte verwarring bragten. De
overwinnaar (4) bekwara , behalven tuffchen
de zeftig cn zeventig (y) fchepen
mct oorlogsvoorraad en mondkoft gelaaden
, vyfenvecrtig vendels, vier ftandaards,
negentien ftukken geichuc, cndricentwio-
tighonderd gevangenen. Deeze behaalde
overwinning fteldc den Spanjaard in ftaat
om op de behoudenis van Sint Omeer bedacht
te zyn ; welke ftad het Franfche
Ieger , onder het beleyd van den Maarfchalk
van Chacillon op den vyfcn-
twintigften van (6) Bloeimaand te b e - (6) vie do
legeren had begonnen , en , onaange-
zien de groote onderftand , die ’er door cheiicu.
den Prins Thomas federe ingeworpen
was , toc nogtoe achtervolgd. Dierhalven
hecft dees opnieuws al het Spaanfche
krygsvolk vergaderd, en vcrfterkt zynde
mec de Keyzerlyke (7) hulpbenden onder
Pikolomini langs het bofch der Abtdye van lo u ’is
Waten zieh in aantogt naar dc befchanfing
der Francoizen begeeven, en, naa eenige 595,
inde moeras gelegene fchanfen te hebben
veroverd , ten tweeden maale eenen zoo
magtigen onderftand in de belegerde ftad
gefmeeten, dac het Franfche Ieger denzef-
tienden van Hooimaand het beleg opbrak,
onaangezien het door de benden van den
Maarfchalk de la Force vcrfterkt was. Dc
Prins vanOranje, die zich gunftiger uytflag
der belegeringe van Sint Omeer bc-
beloofd , en des ook gemecnd had, dac dc
Fran9oizen op hunne grenzen den Spanjaard
de handcn vol werks zouden gegeeven
hebben, deed, om dc blaam uyc re
wiflen, die zyn Zoon doorde Nederlaag
by Kallo behaald had, dcn zeventienden (8)Kom-
(8) van Oogftmaand de fterke ftad Gelder
berennen, de verfchanfingen beginnen , van Fredr.
cn het water der omgelegene moeraflen
door eenen opgcrechten molen wegmaa-fof-oV
Icn.
ien. Op hec gerucht deezer belegeringe
ftelde de Vorftlyke Kardinaal zich aan ’c
hoofd der Spaanfche benden, die omtrent
Dieft gelegerd waaren, en deed die vergaderde
leger, dac door dc verfterking des
Keyzerlyken volks, onder den Bevelhebber
Lamboy, thans op negentienduyzend
man gefchat wierdt, cot ontzet der bcle-
gerde ftad ten fj3oedigfte voortrukken. De
Prins, geenen veldflag willende waagen,
gaf op dc tyding van ’s vyands nadcring
aau Hendrik Kazimier bevel, om mec z y ne
benden a f te trekken. Dan die kon,
mids hcc in ’c water vallen van cen ftuk
gefchut, zooras niec gefchieden , o f de
vyand beftondt den vyfcncvvintigften van
Oogftmaand in den morgenftond op de befchanfing
aan te vallen, cn onderfteund
door die van binnen, weike mec duyzend
man op den zelfden tyd eenen hevigen uycval
deedcn, doorbreekende hcc Staatfche
( i ) voetvolk in wanorde tc brengen, en
gedekt door hunne ruytcry dcn aftogc meer
dan wel betaamde te doen verhaaften. In
dceze fchermutfeling wicrden verfcheydene
Staatfche knechten geveld, zcs ftuk-
kcn veroverd,en behalven Graaf Frederik
van Naflou, en den Prins van Portugaal,
nog een goed getal gemeene foldaaten gevangen
gekreegen. En dewyl de Spanjaards
in dit jaar daarenboven Fontarabie
op de Spaanfche grenzen ontzet, Vcr^el-
li in Icalie (x) gewonnen, en de Duynkerkfche
rooffchepen verfcheydene zeer
koftlyke pryzen der Vereenigde Geweften
veroverden opgebfagc hebben, zoo
behoeft zich niemand te verwonderen ,
dac men in de Roomfche Nederlanden deswegen
nieuwen moed opgevac; cn aldaar
dccze legpenningen gerannt heeft.
coKöiür
raclyn
L e e v e n
van Fredr.
Hendr.
Ii .d e e l ,
fol. 2 1 .
( i ) A it ie -
m a ia ak en
v an ila a t
en oorl.
I i .d e e l ,
fo l. 5 39.
I . Hct voorftuk van dcn eerften, die te Antwerpen gemunt is, verbeeldt dcn Spaanfchen
iring in voile wapenrufting tc paarde i binnen den zoom deezer tytelen:
P H I L i p p u s I I I I , D e i G R a t i a H I S P a n i a r u m E T
I N D I A R u m R E X . Z.
P H I L I P S D E IV, DOOR GODS G E N H D E KO N IN G V A N
S P A N J E E N D E I N D I E N . ENZ .
Op hcc ruggeftuk ziet men het fchip van Staat der Roomfche Nederlanden in ’c midden def
berocrde oorlogszee door verlcheydene hol-en hooggaande baaren geflingerd, doch in plaatie van
daar door tc vergaan, zich te meer verheffen j waaiom daarbyftaat;
A G I T A T A R E S U R G O . 163S.
G E S L I N G E R D STTG I K W E D E R OPWAART. 1638.
II. De twecde vertoont op dc eene zyde in eene bedaarde zee de hulk van ftaat, welke door de
aanblaazing van eenen zeer gunftigenwind met voile zeylen wordc voortgeftuuwd. Verftaa met
deeze aanblaazinge hec gunftige geluk van ’t Scaatsbefticr van den Kardinaal Ferdinand j tot
bewys van ’c welke ecnc gekroonde F , als de ccrftc letter van des Landvoogds naam daar nevens
verbeeld ftaat. Hec randfchrift luydt aldus;
H A G F O E L IX R E S P U B L IC A N A V IG Ä T A U R A .
M E T D i r K O E L T J E V A A R t D E V R Y E S T A A T GELU KKIG.
Ppp ^ Op
■ ä . ‘ I ; I