. wLdt op dc voorzyde van den eerften door twee wilde mannen vaftgehouden; binnen dit land-
- fchrift;
F A U S T O N U M IN E B E R G A V IC T R I X .
DOOR GODS G U N S r i S B E R G E N OP ZOOM V E RW IN N A A R .
De tcgenzyde bevat den gekroonden Leeuw der Verecnigde Geweften , welkc m den eenen
voorklaauw een bloot zwaard, en in den anderen eenen bundcl van zeven pylen houdt, zynde
de rand omzoomd mct deezc woorden, als het vervolg der voorgaande fpreuke.
A U X I L I I S P R O T E C T A T U I S.
O C T O B R I s : i« i 2.
D O O R U W E H U L P B E S C H E R M D .
D E N 3. VAN W T N M A A N D : i6lz.
II III cn IV. De twecdc en vierde zyn den eerften gelyk , cn vcrfchillcn flechts in de
groo'ttc,en hetongekroonde wapenfchild, gelyk uyt deafbeeldingeu kan gez.cn worden ; zynde
allccil aan te mirken dat de laatfte fomtyds ook Vierkant gevonden wordc, zooals hy hici m
de derde plants verbeeld is.
(t) Refol.
derStaaten
van Holl.
7 July
16 10 . fol.
n o .
e n io ju ly
józo.fol.
126.
(2I Neuville
Hift.
vanHoll.
l.d e d ,
pag.iÖ7.
De roem, dien Maurits door ’ t ontzer-
tcii van Bergenop Zoom behaald had, weer-
hieldt Willem van Oldenbarneveld, Heer
v'aii Stoutenburg, niet van op des Prinfen
leeven toe te leggen, zoo om de dood van
zynen outhoofden Vader, als dat aan die
van zynen huyze hunne ampten ( i ) ontnomen
waaren,te wreeken.Zyn voorneemen
had hy zynen Broeder Reynicr ,Heer
van Gtoeneveld, bekend gemaakt, doch die
verfchrikt over de grootheyd des gruuwels,
weygerde nietalleen daarin deel te neemen,
maar riedc hem het beilaan van zoo fnood
cen ftuk geheel achterwege te laaten. Dan
zyne wraakzncht, zeegepraalende over
deeze ßroederlyke vermaaning, zettede
hem temeer aan om mec de zoodaanigen
een eedgefpan te ontwerpen , welker gedrag
het inwendig misnoegen ontdekte, ’t
gene z y wegens den tegenwoordigen toeftand
zoo van het Staats-als Kerkbcftier
hadden opgevat. De voornaamfte famenge-
zwoorenen waaren Adriaan vander Duffen
van Rotterdam, (z) David Korcnwinder
Geheymfchryver van ’t ambacht Berkel.
HendrikSlatius, geweezen Remonftrantfch
Leeraar te B le y sw y k , Kornelis Ger-
ricszoon, Zwager van Slatius, Adriaan van
D y k , Geheymfchryver van ’c zelve ambacht,
Kornelis Geefteranus, geweezen
Leeraar der Remonftranten te Hoogblok-
land, Gerard Velfius , voorheen Leeraar
in Rakangie,nevens eenige andere inwoonders
der fteden Leyde en Rotterdam.
Hun voorneemen was Prins Maurits te
Rysvvyk opden kvuysweg voor eene herberg,
nu nog Witienburg genaamd, te
vermoorden; midshy langs dien oord met
kleyn gevolg vcelmaals daarvoorby reedt,
Dau door vier ßootsgczeiien , door hen
aangezochc om mede in ’t vlockverwant-
fchap te treeden, de aanilag aau Prins (3) Aitie-
Maurits ontdekt zynde, wierden de deel- “ “ “ ¿ f
genooten byden kop gevgt enin hechtenis en oorl.
gefmeeten. Adriaan van der DulTen cn
Willem van Oldenbarneveld hadden hec
geluk van de gevangenis door eene tydige
vlugt naar Bruffcl te ontduykcn. Desgelyks
ontvveeken Geefteranus en Velfius het
tevaar, hoewel z y nadcrhand voor on-
fchuldigeii gehouden zyn. Ook trachtte
de Heer van Groenevcld, fchoon hy nooit
in de zaak geftemd had , maar daarvan
ftechts bewuft was , zich tc bergen , en
begaf zich over Schcvcninge, Zaudvoorr,
Egmond , en Petten in Viffchers gewaad
naar ’t eyland T ex el, en lict zich vandaar
overzetten op ’ t Vlie ; meenende aldaar
t’fcheep te gaan, en zee te kiezen: doch
hy wierdt, toc zyn ongeluk , door den
Schout van ’c Dorp gekend, cn gevangen
naar ’s Graavenhaage gebragt: alwaar vcr-
volgens de vonniffen der gevangenen op-
gemaakt wierden, cn de drie bootsgezel-
len , die Maurits moeften vermoorden ,
met den zwaarde geftraft zyn. Het zelfde
fterflot onderging de Hcer vau Groene-
veld, nict als medeftander des gruuwels,
maar als fchuldig aau gequecfte Hoogheyd.
Korenwinder, van Dyk en Kornelis Ger-
ritszoon, naadat hen hethoofd was afgehou-
wen, wierden gevierendccld. Nadcrhand
zyn Slatius, midsgaders Abraham cn Jan
Blanfaart, en Wiilcm Party onthoofd , gelyk
ook te L eyd e cn Rotterdam gelyke
Ilrafoeffeningen aan de andere gevangene
dcelgenootcn gefchicddcn. En dewyl de
lamengezwoorcnen alle Remonftranten
waaren, wakkcrde opnicuws tegens hunne
Geloofsgenooten de ftraffe rechtsvordering
der
(1)Refol.
dcj-Staaten
van Holl-
jc Maart
l i i j . fol.
27.
(2) Refol.
derStaaten
van Holl.
2! July
1623. fol-
78.
(3) Refol.
derStaaten
vanHoll.
27 Febr.
1623.10!.
der voorige plakaaten; als o f die vlockvcr-
wantfchap door de Remonftrantsgezin-
dcii gefmecd waare. Invoege men nicc-
alleen allc briefwiffcling mec dc gcviugte
Heeren van Stoutenburg cn Adriaan ( i)
vander Duflcn verboodc, cn hec H o f van
Holland eenige punten toc meerdere zeker-
heyd van den Staat den vierentwincigilcn
vau Hooimaand deezes jaars den Staaten
van Holland zag ( i ) overleveren ; maar
ook reeds in Sprokkelinaand uyt den naam
van Maurits, dien de Staaten van Holland
thans eene bende lyfwachters tot (3) zc-
kerheyd van zynen perfoon tocftondeii,
en de Staaten van Uytre ch t, een bevel
had hooren afkondigen , waarin dc (4)
wcSrfpaunige Remonftranten opnicuws Neu-
gebannen en zeshonderd guldens op dc ly-
ven van die gene gezec wicrden, wclkc cc- i.dcei,
gens hec gemelde gebod zich zouden vcr- pag-
ftoucen in den Lande te komen. Veel viel
hierover te loggen, by vcrichcydcncn was
hcc gevoelcn verfchcyden , cn die krab-
de opnicuws dc pas toegeloope woud
der voorige verdecldheden open; om welke
tc rayden, en de Eendragt, al waare
hec z e lf gewapendcr hand , te blyven
handhaaven de volgende gedenkpenning
‘tot opwekking in dat Geweft gemunt
is.
Op de eene zyde houdt cen geharnafte arm eenen bundel van zeven pylen, evenals op de andere
zyde het Stichtfchc wapenfchild gezien wordc > binnen deeze randlchriften;
C O N C O R D IA R E S P A R V ^ C R E S C U N T D O M IN I I
T R A J E C T E N S I S . lözj.
DOOR E E N D R A G T G R O E I J E N D E K L E Y N E Z A A K E N V A N HET
S T ICHT UYTRECHT. 1623.
(5)Neu-
\ille Hift,
vanHoll.
I. deel,
P»g.265.
(6) Mere.
Fran5.
1623.
lom. IX.
pag. 338.
Staande dc bezighedcn der gerechtsho-
ven in het opmaaken der ftrafvonniflen,
wierdt ’er niets hoofdzaakelyks, zoo van
de zyde der Aartshertoginne als van Prins
Maurits, geduurende de geheele veldtogt
deezes jaars zeftienhonderddrieentwintig,
uytgevoctd. Want een aanilag, dien de
laatftgemelde op Antwerpen had voorgenomen,
was door (y) een geweldig on-
wccr en fterke vorft verydcld. De Aartshertogin
integendecl, die zoo door haare
eygene Gezanten als de Gemagtigden van
den Keyzer, te Londen met den Koning
van Grootbrittanje voor zynen Schoon-
zoon, den verjaagden Keurvorft van den
P a lts , cencn ftilftand (6 ) van wapenen
voor vyfcicn maanden toc haar groot genoegen
geflooten had, vondc thans goed
Karel Alexander van C ro y , Prius des
Roomfchen R yk s en Graaf vanFontanoy,
voor buytengewoonen Afgezant met een
zeer groot gevolg en prachc naar Vrankryk
te zenden, om den Koning en de Koningin
haare Nicht over hunne gelukkigc tc-
rugkomft te Parys te begroeten, en wegens
den Vrcedc, dien z vne Majefteyt mec haarc
I I. Deel. '
Onroomfchej onderdaancn geflooten had,
naar ’ t voQrbeeld der Vereenigde (7) Ge- (7) R efol;
weften, geluk te wenfchen. Wclke daar- v f n S ?
toe de Heeren van (8) Noordwyk en sMaart
Paauw Heer van Heemftede, te famen op
eene wedde van vyfenzevcntig guldens {8)Refoi:
’sdaags, buyccn de huyshuur enreyskoften, v^HoU.*
benoemd hadden. De gemelde Aartslicr- 3 1 Maare
toglyke Afgezant wierdc op zyne aankomft fol*
te Parys door den Koning met veel hoog-
achcingc onrfangen, in’tH o f dcrbuytcn-
gewoonc Gezanten gehuysveft, cn op
koften zyner Majefteyt, ftaande zyn verb
ly f van twintig dagen Koninglyk onthaald.
By ’c neemen van zyn aflchcyd be-
toonde dc Franfche Koning eene zonderlinge
geneegenheyd toc den Gezant, en
had dc goedhcyd van den zelven met
een halsfieraad (9) alom bezec mec edel (9) Mere*
geftcente , ter waarde van vierduyzend
ryksdalers, tc befchenken. Dees Afge- tom.jx.
zanc hccft rot Vader gehad Karel Philips pag.4to*
van C ro y , Markgraaf van Havre , vau
Wien w y hiervoor hebben gcfprokcn.
Twecmaal is hy getrouwd geweeft ;
eerfte reyzc mct Jolaudc Prinfes van
Q q I-igne,
r