I...... 0 0 m
î8o N E D E R L A N D S C H E
,644. D E R S T A A T EN VAN 'T V E R E E N I G D E N E D E R L A N D T E WAT E R
’ W I E R D T IN G E S L O O T E N GEHOUDEN ,
H E E E T d e z e e r DOOR LUCHT IG E P R I N S H E N D R I K
f r e d e r i k ,
N A A D E G EN T S CH E V A A R T D E N 17 V A N H O O IMA A N D 1644,
M E T D E Z T N E N B T N A C H T M E T ZW E M M E N
o v e r g e To o g e n t e Z TN ,
DE S T E R K S T E V E S T IN G V A N V L A A N D R E
(D I E 'T SAS G E N A AM D WORDT)
D E S P A N J A A R D S A L L E S TE V E R G E E F S D A A R T E G E N S
a a n w e n d e n d e ,
B I N N E N 6 W E E K E N GEWON N EN .
DOOR J . LOOF F GEMAAKT.
Rondom welk oprchrift een krans geiien wordt, die uyt oranjeloof en verfcheydene bunde-
lenvanievcn pylen is famcngefteld, binnen dceze mecrgemeldc en gewoonlyke zinfpreuk der
Vereenigde Geweften:
C O N C O R D IA R E S P A R V Æ C R E S C U N T ,
D I S C O R D IA M A X IM Æ D I L A B U N T U R .
DOOR E E N D R A G T G R O E I J E N K L E T N E Z A A K E N ,
DOOR TW E E D R A G T V E R V A L L E N D E GROOTSTE.
(I)KOIH'
jrtelyn
Leeveù
van Fredr.
Hendr.
II. deel,
fol. 169.
(i)Kora-
melyn
Leeven
van Fredr,
Hendr.
I I. deel,
fol. 170.
II. 96.
Naa de befchaadige veitingwerken her.
itcld,en de geftichte legerwerken geflecht te
hebben, brak het Staatlche leger den nvaalf-
den van Wynmaand van Aflenede ( i ) op,
tradt te fcheep , en , laatende een vlie-
gend leger in den Auftrifchcn polder , ftak
over op Bergen op Z oom , alwaar de benden
fcheydden ; zulks de Prinslyke L yf-
trauwanten den twintigften van Wynmand
in ’s Graavenhaagebelandden .Wiens Burgery
’sdaags daaraan in de wapenen den zee-
gepraalenden Veldheer op zyne aankomft,
wegens de voordeelen ftaande dees veldtogt
behaald, op eene ftaatlyke ( z ) wyze
ontfingen. En ofwel het Spaanfche Hof
over het verloop zyner zaaken met recht
zeer gevoelig was, zoo zag het zich daarenboven
nog door ’t onvcrwachte overlyden
der Koninginne , voor ’t uytgaan van
Wynmaand , in zeer dicpe rouwe. Z y
was eene Dochter van Hendrik den IV ,
Koning van Vrankryk, in het jaar zeftien-
honderdtwee gebooren, en zynde in den
ouderdom van dertien jaaren met Koning
Philips den IV getrouwd, gclyk w y (*)
hier voor gemeld hebben, had ze hem eenen
Zoon Balthazar Karel , en eene Dochter
Maria Thereza gebaard, welke laatfte naamaals
de Vrouw van Koning Lodewyk den
X IV . geweeft is. Door den Paullyken(3 )
Gezant kreeg de Koningin van Vrankryk
te Parys van dit affterven bericht,’t gene
den zesden der gemelde maand (4) was
voorgevallen; zulks her geheele Hof, on*
aangezien her met Spanje in oorlog w a s ,
zich aanftonds in rouwgewaad kleedde ,
en met eene weergalooze ftaatfie de uytvaart
(y) op den vierden van Slagtmaand ,
in de tegenwoordigheyd van alle dc voor-
naamftcGrooten en Amptenaaren des Ryks
in de Lievevrouwe Kerk , door den (*)
Medehelper van den Biftchop van Parys
liet verrichten. Het zelfde gefchiedde ook
teBruftcl, enin alledc fteden der Roomfche
Nederlanden ; alwaar door den Penningmaaker
Monfort onder anderen dces
penning gemaakt is , op welken de gedachtenis
van den Spaanfchen Koning mec
die van deeze zyne afgeftorve Gemaalin
bewaard wordt.
Op
(3) Mcrt.
Franç.
1644.
toni.XXV.
S f S .
gellachtk.
tafd. 42.
( 5) Mere,
Franç.
t’o Ä x V .
pag. 171- (•)
ju tm .
Op de voorzyde is de geharnafte beeldenis des Spaanfchen Konings, cn in den rand dit om*
fchrift gefteld:
P H I L i p p u s I I I I , D e i G r a t i a H I S P a n i a r u m E T
I N D I A R u m R E X .
P H I L I P S D E I F , DOOR GODS G E N J D E K O N I N G V AN
S P A N J E E N D E IN D I E N .
Hec fierlyk opgetooide borftftuk der Spaanfche Koninginne is op de tegenzyde omzoomd mec
die tytelfchrifc:
E L I S A B E T A B O R B O N I A , P H I L i p p i I I I I U XO R .
E L I Z A B E T V A N B O U R B O N , G E M A A L I N V AN
P H I L I P S D E N I V
(1)Refol.
der Staat,
van Hoü.
1644. foL
165.
(2)Aitze-
ma zaaken
van ftaat.
cn oorl.
Ii.deel,
fol.991.
(3)Refol.
6er Staat.
VanHoll.
4Dec.
1042.10!.
319.
Gclyk de behaalde voordeelen in Vlaandre
den Spanjaard geweldig fmerccen, zoö
ftaaken die ook den Engelfchen niec
weynig in ’c oog; cn hadden de Spanjaards
hunne uyterfte vlyt by ’c ( r ) Parlement
aangewend, omde behoudenisvan Grevelinge
op zieh te neemen : doch dat was
thans ten tyde in geenen ftaat van die ( i )
te können behartigen , mids de dagelyks
toeneemende verdecldheden ; welke nict
alleen den val aan hct Koninglyk Huys ,
maar zelve eene volflaage omkeering van
den geheelen Staat fcheen te drygen: mids
nu het onderlinge misnoegen tuflchen den
Koning en zyuc Gemeente tot eenen open-
baaren oorlog was uytgcbarftcn, en deecii
tegens den anderen bereyds cen ontzaglyk
leger had in’t veld gebragt. DeVereenigde
Geweften , hoewel z y beflooten hadden
zich buyten dien twift, en dus tuflchen den
Koning (3) en ’ c Parlement onzydig tc houdcn,
weufchten echter de vlam van zoo-
daauigen Landverdcrvendcn Burgcrkryg tot
bcydergenoegen geflift te zien , mids hct
belang vau hunnen Scadhouder, als wiens
eenige Zoon met eene Dochcer dier Kroo-
nc getrouwd was. Dierhalvcn beflooten
I I . Heel.
z y (4) een plegtig Gezantfchap, tot be- WJeibk
middeling dier gefchillen , naar Engeland van HolL*
a f te vaardigen , en benoemden tot hunne <3 Oöiob.-'
Gezautcnde Heeren Willem (y)Boreel, Jo-
han van Rcedc, Heer van Renswoude, en (s> Refol.
(()) den Ridder Aalbert Joachimi. Dccze v iS S l . ”
in Engcland gekomen wierden met alle te- isScpc.
kenen van hoogachtinge , zoo door hct ’
Parlement te (7) Londen als door den Ko- (6)Äitie-
ning te O x fo rt, ontfangen. En zynde JinTaac'*
door zyne Majefteyt hunne aangeboodc bc- en oorl.
middeling, toc Jict byleggen der zwccven-
de misvcrftanden, aangenomen, keerden (7) Aitze-
z y weder naar Londen, om te zicn ofook
(8) het zelfde by hec Parlement konde te cn oorl.
wege gebragt worden. Het lang draalcn g^g’
cn zoeken van uytvlugten op dien voor- (8) Aitre-
flag , deed de Nederlandfche Gezanten
ftraks ontdekken , (9) dat dc aangcboode en"oorl
bemiddeling, hoewel die niec vlak wierdc
van de hand geweezen, echter nict zoude (9)R?foi.
aangenomen worden. In welk gevoelcn
z y te mccr gefterkt wierden, midsdienhct ’
Laagcrhuys zyne Koningin fchuldig aan <644. foL
hoogVerraad,liaarcinkomften,cn die vanden fio)tarrey
Koning haaren Gemaal, ten nutte van hct ” >fo6-An-
(10 ) gcmccn veryallen verklaard, en ccn bc* ivi'foi™’
Bbb b fliiyt 194-
: *1.'
- >