fei/
i6y6.
D e rugiyde van deezen penning, dien ik nergens dan in dc penningkafle van dcn Heer W ih
(r)HoIL 1^ Lo rm ie r, in ’s Graavenhaage gezien heb, voerc des nieuwenStedchouders gekroond wapen-
Merkur. fchild gehechc aan ’ c Ridderlyke kruys van Sint Jan van Je rafalem, van welke Ordre hy ( i ) Prior
1656. pag. ^ a s } evenals-de voorzyde zyn geharnaft boriU>eeId , verfierd mec hcc zelfde Ridderlyke teken,
binnen hec randfchrifc deezer nieuwe tycelen;
JO A N N E S A U S T R IA C U S , P H I l i p p i IV R E G i s H I S P a n i a r u m
F I L iu s ; B E L G i i G U B e r n a t o r .
J O H A N V AN O O S T E N R Y K , ZO ON V AN P H I L I P S D E N I V , KONING
VAN SPANJ E ; L ANDVOOGD V AN N E D E R L A N D .
O) Holl.
En dewyl dat Geweft thans nog even
diep, en tot geen kleyn leetweezen van
Pans Alexander dcn V II , onaangezien alle
de poogingen van zynen naar Parys gezonden
Afgezant, met Vrankryk in den
reeds zoolang gevocrden oorlog bleef
gewikkeld, zòo fchreef die, den twintig-
ften (x) van Lentemaand deezes jaars
naadrukkelyken brief aan alle
16. ' ‘ de Biflchoppen en andere Geeftlyken van
(3) Holl.
Meri
’c Franiche Ryk,ten eynde zy,aanraerkende
de jammeren, waarmede de Kerk van alle
RTiciKur (3) omfingeld wasfe hunne ge-
1650! pg. beden mec dc zyne wilden vercenigen,
«n i n ’t byzonder deu Allerchriftelykften
Koning, van wiens geneegenheyd toc den
Vreede hy zich ten voile verzekerd
hieldc, rot het afleggen der wapenen,
door de by hen bequaamftgeoordeelde
middelen, ernftig aanmaanen. Dees brief
wierdt ook door den Pauflyken A^ezant
aan den AartsbiiTchop van Narbonnc, onder
’c doen eener krachtige aanfpraake,
overhandigd. Invoege de vergaderde
Franfche Geeftlykheyd, federt by den
Koning gehoor hebbende, hem, om aan
het verzoek van dcn Paus te voldbcn,
door monde van den Biflchop van Sens,
die ’t woord voerde, op cene zeer naa-
drukkelyke wyze verzocht, dat toch z y ne
Majefteyt, tot vordering van dea
Roomlchen Godsdienft zich van de ver-
binteniflen cn vriendfchap der (4) Veree-
nigdc Geweften, Engeland , Zweede, löfö.'pig;
Deenemarke , en andere Onroomfche
Magten, wilde ontdoen , en haar vermoogen
tot het voorftaan der Roomiche
Kerke tegens de zulken befteeden, wclke
hec hart hadden van zich tegens de zclve
aan te kanten. In welk geval z y beloofde
jaarlyks merkelyke fchatten roc vordering
van 's Konings wapenen, te zullen ob-
brengen. De Koning , ' zulk eene aanipraak
niet begeerd veelmin verwacht hebbende,
keerde zich (y) zonder die te (?)Hol].
beantwoorden, verachtelyk om, en liet
zyn ongenoegen deswegen door den Kar- 17. .
dinaal van Mazaryn de Vergaderinge voor-
draagen, wegens dat z y zich mec de be*
handeling des Hofs bemoeide. Desoriaan-
gezien wilde Vrankryk nogtans al dewer-
reld doen gelooven dar hcc nietmiii cot her
fluyten van den tc lang outbeerden Vreede,
dan tot het achtervolgen van den gcld-
verflindenden oorlog, volgens dcn inhoud
van deezen legpenning, bereyd was.
F A f A ■
Hcc borftbeeld des Franfchen Konings, dac op dcvoorxyde ftaat,is omzoomd met deezen tyrei;
j £ £ £ ,
L U D O V I C u s X I I I I . F R a n c i « E T N A V a r r * R E X .
L O D EWT K D E X I V , KON IN G V A N V R A N K R T K E N N A V A R R E .
Op de rugzyde zit hy in voile wipenrutting, en mar de wyze der Parthen ( l) met ccnen K o - (')Öa^
ninglyken pylkoker en boog, en met eenen bevelftaf in de rechter hand, tc paarde j onder dit op- t Z P
fch rift, van dcn (2) Hcldendichtcr ontleend: > r > p Moog.
AD U T R U M Q U E P A R A T U S . lifiS.
TOT B E T D E G E R E E D . ¡6f6.
ineid.
lib.II.
(3) D«
Riencourt
Hilt, de
Louis
XlV.tom.
I.pag.2 7 4-
(4) De
Riencourt
Hift.de
Louis
XlV.tomc
1. pag.
US.
(s) Aitie-
mazaaken
vanftaat
enoorlog,
111. dee!,
fol. 1314.
Wat ook vau de waarheyd deezer be-
waare, immers was zeker dàt
men in Vrankryk hec ftuk des ooriogs federt
ongemeen zag behartigen, en onder
beleyd van de Maarichalken van Turenne
en ia Ferté, op de grenzen van Nederland
deftad Valençyn, den vyftienden (3) van
Zomermaand, berennen. De groote omtrek
dier ftad was oorzaaak dac hec leger
zieh daarvoor niet dan den vyfencwintig-
ften dier zelfde maand verfchanft, en de
noodige dykco vervaardigd had om te be-
letcen, dat de bezettelingen der ftad, door
de Schelde haaren loop te beletten, het
Ieger der Françoizen onder water zetce-
den. ’s Daags daaraan wierden de Loopgraaven
geopend, federt' dc bedckte weg
gewonnen, en eerlang de belegerdcn toc die
benaauwdheyd gebragt, dat zeden vyfden
van Hooimaand verfcheydene noodfchoo-
ten deeden, en op hunne toorens vuur-
den, om aan Don Johan (4) kennis van
het gevaar der ftad te gceven. Dees
kwam hierop uyt zyne verlchanfte leger-
plaacfe re voorfchyn, en liec de zynen,
tuflchen den vyf- en zeftienden van Hooimaand,
aan dca kanc der Lotreringers de
beichanfing der beleggeren een- en andermaal
aantaften. En hoewel hy nu twee-
maals was a^cflaagen, hervattede hy echter
den aanval,brak’cr de derdemaal door,
ja hebbende den Maarfchalk van la Ferté
z e lf gevangen genomen verfloeg en verjocg
zyne onderhoorige benden , zonder dat
die van Turenne, welke aan de overzyde
der Schelde gelegerd was, hem konde byfpringen.
Want even voordat Don Johan
dcn derden aauval deed, hadden de bele-
gerden hunne flnyzen geopend, en tegelyk
met den krachtigen vioed van’ c opgehouden
water een fchip, bevracht mec ( s )
fteenen, tegensde brug,die de twee legers aan
elkandcr koppelde, met dac geluk aigezon-
den, dac die en tegelyk de gemeenfchap
tuiTchen de twee vyandlyke legers ver-
brooken, en de Maarfchalk van Turenne
daar door buycen ftaac geftelt was van hec
andere gedeelte naar vereyfch (6) te können
byipringen. Don Johan dus het eene
gedeelte des Franfchen legers verflaagen,
en zich den vryen toegang naar de ftad
geopend hebbende, rukte mer zyn leger
daarbinnen, met voorneemen om van dcn
anderen kant uyc te vallen ,en ook het leger
van den , Maarfchalk van Turenne in
het aftrekken te flaan, Dan de poorc was
ftaande hec beleg raet aarde gcvuld, en de
Spaanfche Landvoogd (7) dus genoodzaakt
vcel tyds te Ipilienom deezen hinderpaal
uyt den weg te ruymen * ’c gene
deu Maarfchalk vanTurenne gelegenheyd
verfchafte, om mec het gefchut, de pakkaadje
, en zyne onderhoorige benden a f te
trekken, en onder de wallen van Qué-
noy te wyken. Ea dewyl dit beleg den
vyftienden van Zomermaand was begonnen
; alswanneer dc Roomfche Kerk in
die jaar op eene zonderlinge (8) wyze
Chriftus Vices en Bloed, onder de gedaan-
rc van brood en wyn eere en aanbidc : en
hec ontfec daarop dcn zeftienden van
Hooimaand ook gevolgd is, als men, naar
de inftelling van Vrouw Maria (9) Dochcer
van Keyzer Maximiliaan, te BruiTel
met dedrie raishandeldcMisbrooden openbaaren:
Ommegang hieldc, zoo vindt men
decze bekome overwinning op dcn volgenden
gedenkpenning ook daaraan toegefchreeven,
(6) Dé
Rienconft
Hift. de
Louis
XlV.tofflé
(i'i HoU.
Merk;
:6jö. pagi
7S.
welke door den Brabantfchen
(8) Bré-
viar.Rom.;
in tab.
Palchali.
anni 1650,
Stempelinyder (10 ) A.Wacerloos aldaar gc-
maakt is.
(9) Hift.
van 'c
Sakrarti.
yanMirafc,
pag. 137.
(to) Hift2
van 'tSa-
krsra. van
Mirak.
pag. I44<
Mmm mm x Rond-*
ii)
M.:
J ,