1 '
l i - ,
H* ■ . -
™ '
M l r ' f t
- ’ l'iF {..M.jj.;.. i
' il.
¿ .'i l ! ! / ;
" â ;.
i i p i l l i
m
1537- E T N D E L T K DOOR O P E N B A A R K R T G S G EWE L D A A N H E T V E R E
E N I G D E V A D E R L A N D E N Z T N E T G E N G E S L A C H T ,
D E N 10. V A N WT NMA A N D D E S J A A R S 1Ì57.
H E R S T E L D .
(i)LcRoy Want Breda, ’t gene Witgert,Graaf van Strye,omtrent het cynde(r)der negendeectiwe bc-
Mircii muurdliecft, is door't huuwelyk van Engelbregc van Naflbu mct Johanna Erfvroiiwc van Po-
loM s ” '’’ ‘i» " Huyze eygen , en dus by verftcrf thans het erfgocd,
(*) /. D««/, Frins Freddile Hendrik geworden. Welke niet zonder reden alhier zyne Hoogheyd genoemd
/«/. 398. ’ wordc, raids hec in dit jaar was dat hem die tytel door dcn Franfchen Koning gegeeven en
(1) Refo!. door de Staaten van Holland goedgekeurd (i) cn beveftigd wierdt. Voorts is de gemelde dag
vSnHo? °P welken dc (5) Spaanfche bezettinguyttrok. Onderwelk opfchrift eyndelyk nogdeei4j.
in. ’ letters S. P. CL F . B. ftaan, beduydende;
idjy. fol.
(3) Ai’ z':*
iiia z u k e n
V.111 itia t
en oorl.
Il.d ed ,
fol. 465,
S e n a t u s P o p u l u s Q u e F o e d e r a t i B e l g i l
DE R A A D E N M VOL K V A N 'K V E R E E N I G D E N E D E R L A N D .
(4) Kom-
inoiyn
Leeven
van Fredr,
Hendr.
I. d ed,
fol. 229,
(5) Komtnelyn
Leeven
van Fredr.
Hendr.
I.deel,
fol.130.
Welkc Iiimne wapenen in de Weftindien
raet gccn minder gcluk , onder hct wccr-
galoos beleyd van den KorncJ ChriftofTel
.Arnfchofski, ccn Poolfch Edelman,ftaande
des zelfs driejaarig bewind bekroond
zagcn. WMnt decs, die mec zyne afge-
richrc krygskunde eenczeergrootcgeleerd-
heydgepaard had, ziende,datde landen,welke
de Weftindifche Maatlchappy in Brazil
veroverd had, met gcenc ruft konde bezeeten
worden, zoolang het ilot Larrayal,
gelegen op eenen berg by de rivier Dos Affb-
gados (4) iu handen van dcn vyand w a s ,
befloot hct zelve te belegeren, cn onaangezien
de daarin leggende bezetting bynaa
2 0 0 fterk als hy was, door uythongcren,
en hct inwerpen van bomben en andere
vuurwerken rot de overgaaf te dwingen.
Met die oogmerk toog hy des nachts langs
den Suykermolen van Sint Pantaleon dcrwaart,
cn deed de zynen vyffchanfcn ter
iniluytinge opwerpcn , cn die vanbinncn
daartegens , om den voorrgang daar van
te beletten verfchcydenehevigc uytvailen.
In welkc fchcrmutlelingen, dicibmryds vry
icherp afliepcn , de Kornel Artifchofski
zelf door dcn arm gelchoten , en dus genoodzaakt
weirdc in ’t vervolg bedlegerig
het bevel te voeren. OndertuiTchcu uyt
hetgcweldig fchieten afmccrende , dat de
iiytgevallen vyand eene zyner opgeworpene
Ichanfcn met groot geweld aantaftte,
vloog hy ren bcddc uyc, fprong ongeklceid
re paarde, cnrydende met volïen ren der-
waart vond hy de zynen geweldig i n ’t
naauw, dcn Hopman en Luytenant ver-
ftaagen,cnnaauwlyks(5)zes in de fchans
overig om tegenftand te bieden. Echter
ontzonk hem daarom de moed niet, maar
hy herzamclde de ontfnoerde benden , en
viel zoo vinnig op den vyand in, dat hy
dc uytgeipacce bezettelingen terug drccf,
zync bcichanfing voltrok , cn mec vierhonderd
man federt vcrfterkt zynde,dczcl-
ve eyndelyk,onder ’tgunnenvanecnecrlyk
vcrdrag, tot hec ontruymen der fterkte
noodzaakte. En dewyl hy ledere, door
’c veroveren van eene andere fterkte Na-
zaretca gcnaamd, en waarin Pedro de Gamba
over driehonderd Portngeezeu hec bevel
gevoerd had, hec onderhoorige land
der Weftindifche Maatfchappy in Brazil
van de geweldige ftrooperyen der Portugeezen
verlofte, deed die , tot onftervelyken
roem van den gemelden Kornel Artifchofski
, eenen fteenen zeegczuyl , (ó) - ,
verfierd mcc verlcheydene wapenen enhet viUeHiìt.
fchild van Portugaal, wegens de overwin-
ningen, die hy opdien Landaardc vcrkree- pag.42’4,
gen had , aldaar oprcchten. Sedere was in
Brazil Graaf Johan (7) Maurits van Naffou, (7) Aitie-
die in dienft der Weftindifche (8) Maat- »lazaaken
fchappye gctrecdcn was, als Oppcrland-e?oorf
voogd aldaar, aangeland, met wien hy de H-deeii
Spanjaards en Portugeezen ,overweike dc fjJ'JSoi.
Graaf van Banjola, ccn zeer ervaarcn krygs- derStaaten
man cn die onder Spinola gediend had, hec
bevel voerde, naa een fcherp gevccht uyt 1636.10Ì.
hct veld iloeg cn dus gelegcntheyd ver-
fchafte , dac Maurits federt de fterkte
Provaccaon, gelegen aan de rivier Porto
Calvo , veroverde. Doch het z y Artifchofski
zich bclcedigd oordeelde, door
dac Graaf Maurits hem de verhoopte lau-
wertakken als uyt de hand nam, o f datde
nydigheyd des Graafs wegens dcn verkreegen
roem van Artifchofski daar toe selc-
genheyd en aanleyding gaf, immers daar
rees tuftchcii die twee doorluchcige Legerhoofden
zoo hevig misverftand , dac de
laatfte
laatfte genoodzaakt was zich naar Nederland
te begeeven , omzyne zaak aldaar te
rcchtvaardigen , en zich over Maurits te
beklaagen. De Weftindifche Maatfchappy
betuygde zich over zyn gehouden gedrag
ten hoofte voldaan, beval hem alhier
een nieuw regement te werven, en zich
met dien onderftand nietalleen weder
derwaart ( i ) te begeeven, maar heefc
den zelven ook cot ccn bewys van haare
goedkcuringe wegens zyn gedrag met
eene goude keten cn dcezc daaraan-
hangendc penning (x) in dicjaar beichon-
ken.
H e r © i
G e n e r i s n c i b i l j t a t e ^ n
// ABM0RIIMATjIJTrJERA]RU3îfe
'VciENTIAlÆiNGEÂ&STAN-riSSIMÂx
■, C h r i s t o p h .-AB A h t i s c h a u A r c i ?
I a^SJOlffiBINliMSIUiAPERTOJENNlU
IPMUBENTlSsanoETlSS. TEI.iafâS-<DiESrLJ
SOCIDETAS - AMEffiJCANA I
SlD:ffi.-GIRAmmDJ[OTS-]ET BPSros //
TOiBTITlUIBINIS-AC PIlBJEn . HOC
( 1) Kom-
melyn
Leeven
van Frcdt»
Hendr.
Ii.deel,
fo l2 7 .
(2) Neu-
Tille HüL
van Holl,
l.dec],
pag. 414.
in den ecncti hoek der voorzyde is de gewönne ilei kce Lan-ayal tuiTchen de opgeworpene (chart-
fcn der Nederlanderen, cn in den anderen hoek op ecnen bygclegen be rg, AMtcro del Conde
gcnaamd, de legerplaats van Artifchofski verbeeld , midsgaders op den voorgrond de zecgezuyi^
welken de Weftindifche Maatfchappy tot zyne eere heeft laaten oprcchten. Rondom al het
Welke tot opfchrift ftaat;
H O S T I b o S H I S P A N i s P R O F L I G A T i s , V I C T R I C E M
A C C I P E L A U R U M .
D E V T A N D L T K E S P A N J A A R D S V E RW O N N E N Z T N D E ,
O N T FAN G D E N Z E E G E L A UWE R .
Dees Amichofski was de Zoon van Elias Arcifzcwski , (3) vermaard Sociniaan onder den
Poolfchen Ade : van welke gezindheyd veelen in dat Koiringryk zich bevonden, cn zynde thans
gelaft te vertrekken , (4) waanden die zich in Holland neder tc flaan; zoo nict daar iCBcns ir ì
cen- en andermaal (6) een zeer llreng befluyt genomen was.
Dc rugzyde hceft geene vcrbeeldjng, maar alleen dit langwylige opfchrift;
U E R O I G È N E R I S N O B I L I T A T E ,
A R M O R U M E T L I T T E R A R U M S C I E N T I A ,
L O N G E P R .E S T A N T I S S IM O ,
c h r i s T o p h o r o a b A R T I S C H A U A R C I S Z EW S K F ,
R E B u s IN B R A S I L IA P E R T R I E N N I um P R U D E N T IS S IM E ,-
f o r t i s s i m e , f e l i c i s s i m e QJJ E G E S T I S ,
S O C I E T A S A M E R I C A N A SU a E G R A T I T U D I N I S ,
E T I P S I U S F O R T I T U D I N I S A C F I D E I H O C M O N U M E N T U M
E S S E V O L U I T ,
A N N O A C H R i s t o N A T O C ID ID C X X X V I I .
(3) Neu-
VillcHift.
v in Hoir.
I.d e e l,
P3g-a24.
(4) Relol.
aerStaaten
van Ho».
8 April
2639. fol. 86.
(O Rcfol.
flcr Staat.
van Holl.
9 April
1639. fol.
87.
t.6j Refol.
derStaaten
vanHoll.
13 April
1639, fol.
91.
n . ‘Deel. Ppp D E
M'-
i #
'i