1^4X.
( 0 AitzV
ma zaaken
van llaat
enoorlog,
II. dccl,
fo l.8 13 .
f i ) Relbl.
DerStaaten
van Holl.
7 Aug.
1641. fol.
20Ö.
(3) Aitic-
maiaaken
van llaat
cii oorl.
Ii.deel,
fol. 8 :5.
(4 ) Kom-
melyn
Leevcn
van Fredr.
Hendr.
Ii.deel,
fo l.i
(S) Refol.
der Staat.
van Holl.
10 Mey
1642. fol.
125.
(5) Refol.
derStaaten
vanHoll.
13 Maart
1642. fol.
5 5 *
(7) Aitzc-
ma zaaken
van llaat
en oorl.
Ii.d e e l,
fol.8l6.
ii?4 N E
in ( 1) zekcrheyd rc ftellen. Z y ging dan
naadac men in 't voorgaande jaar van haare
overkomft ( i ) aau den Scaac kennis gegeeven
had, met ecu Koninglyk gevolg tc
Douvrc Ichcep, ftapcc dcn achtften van
Lentemaand, re Goercc zynde ingcloo-
peujCe Hcllevoctiiuys aan land, cn wierdt
aldaar op ecn zccr belccfde wyze door de
Scaatfche Gemagtigden verwelkomd , en
naar den Briel verzeld, van waar haare
Majefteyt den elfdcn op Honsholrcdyk
vertrok, en naa hec middagmaal aldaar
op eene zeer prächtige wyze gehouden te
hebben ( 3 ) , nog dicn zelfden avond, onder
’c luyden der klokken, loiTen v an ’t
gefchut , aanfteeken van veelerhande
vreugdevuuren . tuflchen de in de wa
pcnen (4) trekkende burgery , mec een
gevolg van by de vierhonderd peribo.
nen haare Sraaclyke intreede in ’s Graavenhaage
deed > in ’ t Noordeynde op
het Oude hof haar verblyf nam, en met
grootc pracht, koften, (y)en uytbundigc
eere van wegen den Staat onthaald, en
zoo door de Algemeene Staaten als die (6)
van Holland in ’c byzonder is verwelkomd
geworden. Op ’c aanhoudende verzoek
van den Magiftraat van Amfterdam, om
diegrootc werreldftad ce bezigtigen, vertrok
haare Majefteyt, verzeld van haare Dochter,
de Prinfes van Oranje , en (7) een
ftaatlyk gevolg, den negentienden van
Bloeimaand derwaart. Alles daverde alhier
op haare aankomft van vreugde , de
dc menigte, en verfcheydene eerpqortcn
op- en fpclcn aangercchc, die dc grooc-
heyd van ’c Huys van Naflbu en de opge-
vactc hoope van des Prinfen huuwelyk op.
eene zoo bevallige wyze vcrbcclddcii, dac
die, naadat diedoorluchtigc gezellchap in
welverficrdcbootencn mec wimpels behan-
gene floepen hcc merkwaardige der ftad
gezien had , op zyn uycdrukkelyk verzoek
nogmaals, den tweecntwincigften
dier zelfde maand vertoond wierden. ’s
Daags daaraan , de Magiftraat voor alle
ontfange eere bedankt hebbende, keerdcn
de Koningin en ha.ir Vorftlyk gevolg terug
op (8) L eyde, alwaar z y hcc mcrkwaar-
digfte bezigtigden en vernachtten, en
van daar den volgenden dag in ’s Graavenhaage
terug kwaamen. Dcezc aankomft
der Koninglyke PriniciTe , onder-
trouYvde Gemaalinne van des Sradhoudcrs
Zoon gaf aanleyding dat men in deVergadering
derStaaten van Holland voorfloeg,
om aan de nieuwgetrouwden cn hunne
wectclyke naakomelingen eene jaarlykfche
lyfrcnte van dertigduyzend guldens, midsgaders
, voor de koften (9) op hec trouwen
gevallen, daarenboven nog vyfhonderdduy-
zend guldens te vereeren, en federt wierdc
nog voorgeflagen om den jongcn Prins met
eene lyfrente van tienduyzend guldens(io)
te begiftigen, doch eyndelyk ( i i ) beflooten
den zelve alleen mec eens honderdduyzend
guldens te befchenken. Geevende
daarenboven hun beyder aankomft in
ftraaten waaren gepropt en byna on- . ____________
bruykbaar doorden drang der toegevloei- gedenkpenning in die jaar gemunc is
Holland aanleyding, dac ook aldaar dees
(8) Aiiie-
maiaakea
van ftait
cn oorl.
II. deel,
fol. S i 7.
(9) Refol.
der Staat.
van Holl.
12 Maart
1641. foL
74.
(ro)'RcfoL
der Staat.
van HolL
10 April
iÖ4i.foI.
100.
(I I) Refol
derStaaten
van HolL
iS Ju lf
1648, fol
a j t .
De voorzyde veibéeldt Frederik Hendrik, die gezceten op cenen zeegetroon mct dc eene band
cenen blooten degen, en mct de andere de byzondere wapenfchilden der zevcn Vereenigde
Ge weiten, door een Inocr ce famen gekoppeld, vailhoudt. Onder zyne voeten leggen de vcr-
wonnene vyanden, evenals aan zyne rechter zyde zyn wapenichild met ecncn gepluymden helm
verbeeld itaat. Het omfchrift is die Latynfche tweelingdicht:
LXL
I B E R T A S P A T R I4 E M E D E F E N S O R E T R IU M P H A T
IN S ID I A T A , N IH I L V IS IN IM IG A N O C E T .
D E B E L A A G D E V R YHE YD DE S V A D E R L A N D S P R A A L T
O N D E R M Y N E B E S C H E R M I N G , DE S K A N H E T
v y a n d l y k e G EWE L D N I E T S B E SC H A A D IG E N.
De tegenzyde verbeeldt,onder dcn Hebreeuwfchen naam des Heeren,eenen omheynden tuyn,
die in ’ c ronde mct verfcheydene pronknaaldcn veriierd, cn vanbinnen mec Mars, dc Liefde, en
andere beeiden voorzien, en mct boomen bcplanc is, in wdkcn dc jonge Koninglyke Prinfes door
Frederik Hendriks eenigen Zoon met de hand geleyd wordt; binnen den zoom deezer twee Latynfche
dichtregelcn;
QUO T E MARS E T AM O R V O C A T , IN T R A , D IV A , V IR E T U M ;
F R U C T U M H IC L I B E R T A S , T E G E N E T R I C E , F E R E T .
GODIN, T R E E D I N D E E Z E N LUS YHOF , W E RW A A R T MA R S
E N D E L I E F D E U N O D I G E N , E N D A A R GY M O E D E R
WORD E N D E , D E V R YH E Y D V R U C H T E N Z A L •
DRAAG' E N .
(i)Lcttres
du Comte
d'Eilrades
2 Dec.
>637.
(2) Neuville
Hill,
van Holl.
Ii.deel,
Pîg-43-
(}■) VaiTor
Hift.de
Louis
Xlll.tom.
Van devoorgemeldedoodlyke verdceld-
hedeii in Engeland was de Kardinaal van
Richelieu, om den Koning de handen vol
werks te geeven, cu tc beletten dat hy de
aanflaagen des Kranichen Konings dwars-
boomde, in deu aanvang een vandevin-
nigfte ophitfcrs , en had, om die Imculende
vuur aan te ftooken, ( i ) alover vyfjaaren
ecnen Abe van Chambre tot dat eynde
naar Edcnburg gczonden. En dewyl hy
op den zelfden voet den oorlog in Day tfch-
land , en den opftand in Katalonie en
Portugaal, rot verklcyning van het Huys
van (z) Ooftenryk, niet alleen gaande
hieldt , maarook de Koninginne Mocder
als eene balling buyten het R y k noodzaakte
ce zwerven , cn , onaangezien hec
grooc misnoegen van denvoortreffelykften
Adel des R yk s, opeene ganfch onbcpaal-
de wyze dcn teugel van ’c Opperryksbe-
wind, mids de zwakheyd des Konings,
naar zyn eygcn welgevallen voerde, en
zyne blocdverwanten mec de ecrfte bedieningen
cn fchatten ophoopte, zoo gaf die
ook aanleyding dac op verlcheydene ty-
dcn verfcheydene Prinfen en eerftc Staats-
dicnaars des Ryks tot zyn bederf zich
onderling op de allerplegtigfte wyze tegens
hem verbonden. En ofwel de fa-
menzwccringen telkens ontdekt eu de
aanleydcrs ten ftrengfte geftraft waaren,
zoo belcttede dit echter niec, dac des Konings
Broeder (3) de Hertog van Or-
I I . Heel.
leans, de Hertogvan Bouillon Nccf van
den Prins van Oranje , en Cinq-Mars
Grootftalmccftcr van Vrankryk den onder-
gang van Richelieu bezwooren, en geene
gelegenhcden vcrzuymden , om den Koning
een quaad denkbeeld der getrouwig-
heyd van zynen eerften Staacsdienaar in
ce boezemcn. Dc ziekte des Kardinaals ,
waar door hy genoodzaakt was van ’c Hof
te blyven, en zich tor herftelling zyner gezondheyd,
naar Proveuqe ce laaten brengen,
ora de wateren van Tcrra9on te gebruyken
, fchecn die hun voorneemen byzon-
dcrlykte begunftigen, en gelegenheyd aan
de hand te geeven, om hcc reeds wanke-
Icnde gemoed des Konings gehcel van hem
te vervrecmdcn. Dan hoewel hy alhier
aan eene verdrooging aan den rechter’ arm
zick lag, zoo had hy echter’ c geluk van
door zyne vcrftaudhouding in Spanje het
verbond te ontdekken, dat des Konings
Broeder mqt kennifle der anderen te Madrit,
door dcn Heer van Fontrailles, mct
den Spaanfchen Koning had geflooten.
Dc ontdekking van deezen flingkfen handel
mec de vyanden des Ryks deed in den
Koning de voorige gunft voor den Kardinaal
herleeven; zulks die zynen Broeder
naar Nifla (4) in Savoye verzondt, de
Thou en Cinq-Mars, als meewuftigen des
vcrraads, lict onthoofden, en dcn Herc<^
van Bouillon , niec dan op de krachtige
voorfpraak vau zynen Neef den Prins van
X x x Oran-
(4) Aitze-
nia zaaken
vanilaat
en oorl.
Ii.deel,
fol. 8 5 9.
i