V.l* ■'
'fe i'
rii
vH " ■ .i
■ !fc.> / m
'iV (|
s . -fill
f e i l sii
ri li
NScrduyt” h'‘' ' ’ r*h' f wapenfchildtjes geene verbeelding hecft, voert die
G E D E N K P E N N I N G
V A N
-t h a a r t s t e d e g e l t .
M E N G A F I N H O L L A N t H A A R f S T E G E L T ,
T WT L H O L L A N T T E G E N B R I T S G EW E L T
OP Z E E I N D 'OORLOCH E T S L T C K DONDE R T .
WA AR VOOR D E S T A A T H E N , D I E D I T G E L T
J N H O L L A N T S L A N T K A S HAD B E S T E L T ,
V E R E E R D l TXIV G I F T VMN D R T T E N HONDE R T .
In Amilerdam,
gecolledleert inde
2 f. wyck.
Ao 1668.;
Op deeze en andere wyzen de noodige
geldlommen tot het voortzetten des krygs
door de byzondere Landlchappen wor-
(i) Aitie- dendc gevonden, lieten ( 1 ) de Algemeene
ziende de geringe uytwerkfels,
enoorlog, de poogingen des Franfchen Konings
v.deel, totnogtoe aan ’t Engelfche H o f tewege
gebragt hadden, op dc alleruytdrukkelyk-
lie wyze door hunnen Gezant den Heer
Koenraad van Beuningen tc Parys den onderftand
van den Franfchen Koning ver-zoe-
keo; dien hy aan de Vereenigde Geweften,
vyandlyk wordende aangetaft, uyt krachte
vau het vyfde lid des Verbonds met die
Kroone , den zevenencwintigften van
(1) Aitie- Grasmaand des jaars (2 ) zcftienhonderd-
v a n Ä " geflooten, veren
oori. ‘ ichuld was bioncn vier maanden, naa ’t
S a )«.- « verzorgen.
De Iranlehe Koning gaf van die verzoek
en zyne verbindtenis met de Vereenigde
Landfehappen aan’t Engelfche hof kennis,
en met een te verftaan, dat h y , dewyl de
verwyderingen meet toe- dan afnaamen,
zich verpligt oordeelde om, uyr krachte
Van’ t zoogemelde Verbond, den verzochten
eu beloofden onderftand aan de Ver-
S L r a S Geweften te moeten (3) inwillivanilaat
g “ “ ' Die beftondt uyt zesduyzend man
CT oorlog. te voet en tweeduyzend ruyteren; welke,
foi. 598.’ ouder het beleyd van den Luytenant Ge-
G. V. E e c k c t o u t .
neraal François van Pradelle van Mezieres
op Daalhcm, vootts in de Meijery van
’ s Hertogenboich naar Gemert en Moolc
trokken, en aldaar langs de gemaakte fchip-
brug over dc Maas , eu by Schenkenfchans
(4)over d e u R yn .v o o r ’teyndedes
voorgaanden jaars aanlandden. Sedert de
Franiche Afgezant uyt Engeland zynde
t’huys ontbooden, rvierdt denzesentwin-
tigfteu (5) dag deezes jaars de oorlog door
Koning Lodewyk tegens Engeland, en gevolgelyk
door dat R y k wederom,met vecle
plegtigheden eu onder trompetgefchal.door
de Koninglyke Herouden, zoo voor’ t Hof
te Whitehall als op andere openbaare plaatfen
van Louden, ook tegens den Koning
van (6) Vrankryk vcrklaard. Welke nictaf
leen in Holland twaalf zwaare oorlogfche-
pcn deed bouwen, maarook in zyne havens
der Middelandfche zee verlcheydene
oorlogichepen, galeijen, en branders toe-
takelen, om de zelve tegens den Koning
van Engeland vroegtyds in zee tc brengen.
Dees dubbelde onderftand, zoo te lande als
te water, door Vrankryk aan de Verectrig-
de Staaten toc hunne befcherming tegens
hunne vyanden toegeftaan, heeft aanleyding
gegeeven , dat tot lo f rjes Franfchen
Konings door de Hooge fchool
der Opfchriften dees gedenkpenning gemaakt
is. “
Rond*
(4) Aitzei
mazaaken
van ftaat.
en oorl. ,
V.deel,
fol. 606.
ä l K
i666. pag.
7.
0) Aiize-
ma zaaken
van flaat
en oorl. .
V.deel,
£01.695.
Rondom het kopftuk des Franfchen Konings, die ih den beginne dcez«s jaars zyne Mocder An-
na van Ooftenryk (i) verioor, leeft men in den rand van voorftuk deezen tytel: Riencourt
Hift.de
L U D O V IC U S X I I I I , R E X C H R I S T IA N I S S IM U S . xiv^nm.
I.pag.35S.
L O D EW Y K D E X I F , A L L E R C H R I S T E L Y K S T E KON IN G .
Op hec ruggeftuk houdt de Koning van Vrankijk , in de gedaante van Pallas , boven
hec hoofd van cene vrouw ,die dc Vereenigde Geweften verbeeldende naaft eenen altaar ftaat?
cen fchild , mec de drie Franfche lelien bezet. Het bovengefteldc randfchrifc luydc al-
dus:
R E L I G IO F O E D E R Ü M .
H E Y L I G E O N D E R H O U D IN G D E R F E R B O N D E N .
Van ’c welke (*) wy hiervoor gemeld hebben. Voorts ftaat op den voorgrond, om te bewy- (*> ü- üeü
zen waarin deczc onderhouding beltaat; ph 496.
B A T A V I S T E R R A M A R IQ ue D E F E N S I 3.
M D C L X V r .
D E H O L L A N D E R S T E L A N D E E N T E WA T E R
B E S C H E RM D . 1666.
( 1) Aitzc-
nia zaaken
vanftaar
enoorlos,
V .d e e l,
fol. 597.
(A Holl.
Merkur.
1666.
pag. 37.
En hoewcl de Franfche Koniog door
zynen Afgezant d’Eftrades, daarenboven
reeds in ’c voorgaande jaar in ’s Graavenhaage
aan de Vereenigde Staaten verklaard
had, huu recht tegeus den BiiTchop
van Munfter, zonder acht te (2) gceven,
dat die Kerkvoogd een Lid van de Vcrbon-
delingcn des Ryns was, te zullen handhaaven,
cn door dc gcmelde hulpbenden
te lande befchermen, vonden de Algemeene
Staaten goed zich ook mec dcn Keurvorft
van Brandenburg tot onderlinge be-
fchermiog zeer naauw te verbinden. En
zynde roc dac eynde de Heer Jcrocn van
Beverning uaar Kleef gezonden , hecft
die dat bevel aldaar zoo wcl uytgevocrd;
dac den zeftienden van Sprokkclmaand
deezesjaars hec (3) gewenlchte Verbond
getmifeu, en daarby in des zelfs vicrde lid
door Brandenburg beloofd wierdt dc Vereenigde
Geweften tegens allc vyandlyk
I I . Heel.
geweld. zoo te water als te lande, te zullen
helpen befchermen. Hec fluytcn van
die Verbond, en dac de Franfche Afgezant
te Regensburg zonneklaar aantoondc ,
hoe onrechtvaardiglyk de (4) BiiTchop van
Munfter de Vereenigde Geweften den oorlog,
door hen opruyden van Engeland,
vcrklaard had, was oorzaak dac hy ziende
hoc men aldaar om alle zync Godsdicnftige
voorwendiels lachte,en des ook weygerde
hem de behulpzaame hand te bieden, eyndelyk
handclbaarer wierdt, en de aangeboode
bemiddeling van Brandenburg aan-'
nam; om tuflchcn hem cn de Vereenigde
Geweften dc voorgevalle verwydcring, teri
bcfte die doenlyk waare, te heclen. En
dcwyl ook dc Keurvorft van Kcurcn en
dc Hertog van Nieuburg nietalleen op hec
ftukdes vreedes zeer fterk aandrongen,maarook
(y) daarenbovcn verklaarden, ingeval
hy dcn begonnen oorlog Wilde achrer-
X x x X X X Yol-
C4) Aitzc*
mazaaken
van ftaat
en oorl.
V.d e e l,
fol. io io .
(5) Aitie*
maiaakert
van llaac
en oorl.
V.deel
fol. ioni.