- '■ f
t
: ,,:E
Fhi
■i ) iH i i l a
i '.d i l ' ;1?)!
:f!|
T
.-'i
if? ■
' J» ■
■ 'ri rflri' ;
i . : i l
’ f-
.IÍ'
,'.í u L ’
‘'i■•-‘til ' '
l ' ’l i l i :
' 1 '•
tV' ■ )„
w ;i ; ’
150 N E D E R L A N D S C H E
1639. maand weder tc fchecp van daar vertrok,
( 0 Aitze-
mazaaken
van llaat
cn oorlog,
Ii.deel,
foí.ózó.
om, waare hec moogelyk, hcc beleg van
Gelder, dac hcc in ’c voorgaande jaar had
moecen opbrcckcn, op nieuws ( i) tc her-
vatccn. Dan dc Spanjaard hiervan tydig
verwittigd, imccc 'er zoozwaare bezetting
in , dat zoowcldit voorneemen als hct ove-
rige van den veldtogt, zonder ict verricht
tc hebbcn , gehcel aan deezen kant te
niet liep. Evenzoo voorlpocdig gingen de
Spaaniche krygszaaken op de Franfche
grenzen. De Markgraaf van Feuquieres ,
die over het Franfche leger aldaar hct bevel
voerde , had op uytdrukkeiyken laft
zyns Hofs den negentienden van Bloeimaand
het beleg voor Diedcnhove geflaagen;
weikc plaats zeer fterk , cn als de
poort tot het Graaffchap Luxemburg is,
doch althans, mids deSpaanjaards geenszins
dit beleg voorzien hadden, onder het
beleyd van den Graaf van Voilch met eene
zeer zwakke bezettinge (x) voorzien was.
Terwyl de belegeraars bezig waaren met
zieh tc verfchanlen,rukte de Graaf Pikolomini
allc de Spaanfche enzyn eygene Duytfche
benden byeen, en, zoodra hem raoo-
gelyk was , ten onderftand der ingcvaar
zynde ftad. Zooras was hy niet tot onder
dehalfvoltooide werken der Francoizen ge-
komeu, o f hy liec de zelve den zevenden vau
Zomermaand aantaften. Z yne manfchap,
1 1 Vaffor
'.ift.d e
Louis
X lll.tom.
IX . pag.
2 13 .
naa ecncn klcyncn tegenftand, aan den ccnen
kanc binnen de verichanfmg geraakc
zynde,verfloeg hot eene regement naa hec
andere; mids de ruytery, zoodra de onc-
zecters binnen debegraavinggekomcnwaaren,
zich op de vlugc begeeven had. In dc
wyk echter, alwaar hcc krygsgereedfchap
ftoiid, cn de werken voltooid waaren ,
vondc hy grooteren tegenftand van de benden,
die dc Markgraaf van Feuquieres alhier
famengetrokken had: doch dcczcpoo-
gingen waaren mede tc vergccfich , want
dit volk (3 ) wierd eerlang gehcel verflaagen
, en hy z elf, zwaar gequetft zynde,
gevangelyk binnen Dicdcnhovc gebragt.
Al hec krygsgereedfchap,dc eetwaaren en
pakkaadje vielen dus in handcn van den
overwinnaar; welke, behalven dc zesduyzend,
die’er verflaagen waaren, nog drieduyzend
(4) derbelegeraarcn had gevangen gekreegen.
Naarmaate in den beginnedeezes
jaars de duyftere oorlogswolkcn cen zccr
zwaar onweder aan de Spaanfche Ncder-
landen voorfpeld hadden, zoo was ook de
vreugde dier inwoonderen aldaar te grooter
; mids de verquikkende zon dier be-
haaldc voordeelen , naa ’t verdryven der
gevreesde krygsnevclen het Land op zoo
onverwachtce wyze beftraalde cn koeftcr-
de : gelyk op deezen legpenning niet
duyfterlyk wordc te kennen gegeeven.
. Vaflo-
ift. de
Louis
Xin.toffic
IX.pag.
214.
(4) Vaffor
Hift. de
Louis
Xlll.tom
IX.pag. •
2 3 1,
r-1TroDh gehelmdc wapenfchild van den Heer Johan (f) Robeils, Meefter in de Rechten , en
de Brab ' Schepen der ftad Bmifel in dicjaar, ftaat op de voorxyde , en daarrondom m den rand deeze
tom. II. z,yne zinfpreuk ;
P E D E T E N T IM . 1639.
V O E T VOOR VOET. 1639.
Eene heldere 7.on, welke door de daarnevens verbeelde wolken is gebroken, ftaat indcn eenen
hoek van dc tegenzyde, omliooge het wapenfchild van Bmflel , en in den rand dit omfchrift:
PO S T N U B I L A PH O E B U S .
N A A R E G E NW O L K E N ZO N N E S C H tN .
T e water echter was het geluk den
Spanjaarden geenszins zoo gunftig. Want
ofvv.cl de Duynkerkfche vlooc op de verhaalde
wyze door Tromp geflaagen was ,
200 was men nogtans in Spanje voortge-
vaaren in’ t uyrruften der(6)oorlogsvloote, :í39.fo!.
die
(1) NealillcH:
».
,an Holl.
I 1. J « 1.
p ig .S.
(1) RHol.
JerStaatin
van Holl.
1 1 Sept.
1639. fül.
i8x.
(j'Xomnielyu
J.eevcn
van Fredr.
Hemlr.
Ii.deel,
fol.55-
(4).\itze-
maiaakcn
van (laat.
cn oorl.
Ii.deel,
fol. 613.
(s) Aitie-
Bia zaaken
vanilaat
en oorl.
Il-deel,
fol. 614.
erStaaten
vanHoll.
21 öept.
löqp.fol.
181.
17) Refol.
«1er itaat.
van Holl.
22 öept.
<639. fol.
184.
H I S T O R I P E N N I N G E N .
die zevenenzeftig ( t ) fchepen fterk , cn
mct twintigduyzend koppcn bemand ,
onder het gezag van den Admiraal An-
thoni d’Ocquendo , uyt dc Spaanfche havens
in het begin van Herfftmaand was
in zee geftoken. Tromp ondertuifchen,
derticn zeylen fterk , was op dc hoogce
van Bcveficr, als hy (x) den vyfdcn-
dcn dier zelfde maand in ’c Wefte de af-
komcndc Spa'anfche vloot ontdekte, en
ftraks ’c teken gaf dat alle dc afweezige
kruyiers zieh by hem zouden vcrvoe-
gcn. Naa middernacht verhief zich de
winde, en wierdt dus met hct opgaan
der zonne het gevccht begonnen. En hoc-
wel in des zelfs aanvang een van Tromps
ichcpcn door zyn (3) eygen buskruyd in
dc lucht vloog, ZOO hieldc'hy echter zyne
vlooc zccr digt geflooten en.opende door
een geftadig vuur die der vyanden. Wier Admiraal
mct cen groote raazcrny op Tromp
in den beginne afkwam, doch vau den zelven
ZOO cuvel ontfangen wierdt , dac hy
omtrent vier uuren des naamiddags meteen
kicyn zeyl om den N oord naar den hoek van
deSingels liep, beviudende cen grooc deel
zyner fchepen geheel befchaadigd cn rcd-
dcloos. Des wendde de (4) Nederlandfche
vloot,nu zeventien Ichepen fterk, voor den
wind om, en blecf dien avond cn den volgenden
nachc onder de ly van d’Ocquendo
met kleyn zeyl leggen. Wien z y naa ’t op-
klaaren van den mift om ncgen uuren des
volgenden dags ten Wcftnoordvvefte van
haar op de kuft van Engeland omtrent Yda
en Folkfton zagen ; des wendde zy
het derwaart, doch konde, mids de wind
op den middag verflaptc , geenszins met
den vyand in gevecht komcn. Des mid-
dernachts, naadat de eb verloopcn en de
maan op was, ligte de Ncderlaniche vlooc
haare ankers , cn wendde hec wederom
naar deu vyand , mcc wien z y wrccdelyk
vechtende naar de Hoofden dreef, eo aldaar
( f ) verftcrkt raet twaalf ichepen onophou-
dcnlyk toc den middag, met zoo groot
naadeel der Spanjaarden, den ftrydachcer-
volgde,dat de zclvc leelykgehavend en deu
moed laatende vallen , met achterlaatinge
van twee (6) fchepen in Duyns liepen, om
aldaar, als eene onzydige haven tegens hec
geweld der Staatfchc vlootc gedekccezyn.
Deeze had in de verhaalde gevechten al haar
buskruyd verfchooten , doch wierdc door
den Stedevoogd van Kalcs (7) op nieuws
met kruyd en lood verzorgd , en geftadig
uyc de havens der Vereenigde Geweften
III. Boek. 251
met nieuwe (8) fchcpen verftcrkt; dandic
kon niec beletten , dat door de hulp der
Engcllchen, en ouder dc gunft van ccncn
dikkcn mift tien Spaanfche fchepen, welke
mec geld en vierduyzend landsknech-
tcn bcvraclit waaren, benoordcn de Goe-
ringc’zeyl gingen,cn gelukkiglyk in Duynkerke
raakcen. Dc overigen echter, acht-
entwincig fterk , hieldc Tromp bezct, welke
nu meer dan honderd fchepen , cn bcvel
van de Staaten gekreegcn hebbende om
den Spanjaard, ja zcifs de Engelfchcn,zoo
z y dien wilden hclpcn, op hunne kuft te
bevechceu, deu eenentwintigften van VVyn-
maand (9) met ecncn Noord weftcn wind het
naar den vyand wendde; van welken dric-
cntwintig fchcpen hct op hct flrand onder
de flooten van Duyns zettende, cn aldaar
o f verbrand, of genomen wierden, naadat
de manfchap zich op den naaft gelegen
oever mcc dc booten o f zwemmen begeeven
had. De overigen, die onder dc gunft
van eenen opgckomen mift om de Weil
in zee waaren geftoken , zaagen zich,
zoodra die opklaarde, van alle kanten aan-
gcraft, en dus genoodzaakt zich te verweeren,
of in den grond gefchooten tc worden.
Tromp bedreef wondercn ftaande
dit gevecht, onder cen geftadig vuur en
ro o k , die de zee overdektcn, cn het
gezigt (10 ) der aanfchouwcren zoo vau de
eene als andere kuft vcrduyfterden. Zulks
de meeften dier Spaaniche fchepen verbrand,
doorboord, o f gewonnen wierden, cn
gelyk fommigen willen, maar acht het geluk
hadden van nevens den Admiraal d’Ocquendo
in dc haven van Duynkerke de
algemeene nedcrlaag te ontkomen. Deeze
was zeer groot; want men wil dat ’er dus
veertig ( i r ) o f eenenveertig fchepen verbrand,
gezonkcn , o f veroverd, achtduyzend
menfchen omgekomen, vierduyzend
gequetft, cn tweeduyzend gevangen, nevens
den overigen buyc in de Verecnigde
Geweften op eene zeegepraalende wyze
opgebragc zyn. Hoe ’c z y , immers Tromp
bekwam ecncn onftervelyken naam, de
Staaten gaaven hem ( ix ) eene vcrcering
van zesduyzend guldens, en dc Koning
van Vrankryk hem vcrhefFcndc tot den
Ridderlyken ftand , deed hem desgelyks
eene voortreffelykc fchenkaadjc, in erkcntenis
van hec hooggcroemde zecbcleyd, dac
hy ftaande het laatfte gevechc had docn blyken
: waar van de gedachtenis op deezc
twee gedenkpenningcn bewaard wordt.
(8) Relol.
derStaaten
van Holl.
40a.
1639. fol.
199.
(9) Aitic-
ma zaaken
van llaat
en oorl.
Ii.deel,
fol.014.
(ro) Neu-'
ville Hift.
van Holl.
Ii.d e e l,
pag-ia*
(ti)Aitze-
nia zaaken
van llaat
en oorl.
Ii.deel,
fol. 61? .
rn ) Refol.
derStaaten
van Holl.
3 Nov.
iÓ39.foI.
R n - X I. Dc
i f
' I
i
l í l
í
■Y,