B E S C H R Y V I N G
D E R
N ED E R L A N D S CH E
HISTORIPENNINGEN,
DES T W E E D E N DE E L S
V Y F D Ë B O E K .
( i) Larrey
Hift. de
Louis
XlV .tom.
I I . pag.
495-
(3) D '
Riencourt
Hift. de
Louis
XlV.tom.
E Francoizen , Wier krygs-
bedryvendesoverleeden Heeren
vau Breederoodes oudfte
Zoon Hendrik, om zich in den
wapenhandel te oefieneu ( i )
totnogtoe hadbygewoond ,zicndehoede
Spanjaards Quenoy , dat ze door geWeld
niec konden herwinnen ,door uythongering
trachtcen te vermeefteren, ipanden vroegtyds
hunnegedachten m,omdeingei]ooten
gehoude ftad vau hec noodige te voorzien,
Toc dat eynde deeden hunne benden , in
verfcheydene kleyne lighaamen verdeeld,
langs verfcheydene oorden verfcheydene
beweegingen, om den Spanjaard, diede
toegangen bezet hieldc, in onzekerheyd
van hec zekere voorneemen te houdcn.
Over een der zelve had de Markgraaf van
Kaftelneau, Luytenant vau den Maarfchalk
vau Turenne , het b eve l: welke
verftaande dat vyfhonderd Spanjaards zich
( i ) in de benedenftad van Chatelet ophielden,
om vandaar in Pikardie tc loopen
ftroopen, op ’c onvoorzienft die ftad be-
rendc, ze ftormenderhaud innam, de bezetting
door dc kling joeg, en de plaats
zelve, naadat hy ze aan vier hoeken had
laaten in (3) brand fteeken, gehcel aan
koolen leyde. De Spanjaards hierover verbaasd,
en beducht dat ook de Maarfchalk
van Turenne op eene andere ftad van meer
gewigts in dicn oord hec oog mogte hebben,
verzwakten de iniluyting, met eenige
hunner benden in de mccftbedreygde fteden
te werpeu: doch nicc zobdra was die
b y den Markgraaf van Kaftelneau gemerkt,
of die I'meec, onder geleyde van
zes- o f zevenduyzend man, andermaal
den noodigen voorraad in de benaauwde
ftad, mec zoo groote behendigheyd, dat
dces onderftand reeds daarbinnen gekomen
waare, ecr de Prins van Konde, die
mec achtduyzend man tuflchen Chateau
(4) Kambrefi en Quenoy, om dat te be-^4)P^*d
letten, gelegerd was, van zyne optogt defefeot.i.
minfte kennis had. E n d ew y ld c gcmelde P®§-“ 3-
Markgraaf van Kaftelneau te voore nog-
eens,onder gcleyde van duyzend ruyters cn
vyftienhonderd man te voet, icder mec
eenen zak ( 5 ) graans achter zich, de in- <'5)Parivsl
gefloote ftad het noodige verfchaft had, one- I,
viel den Spanjaarden de moed en hoope van pag.ua'
die d o o r ’t uythongcren te zullen können
dwingen; en gaf hunne daarop gevolgde
aftogt, welke zondcr bloedvergietcn en
flechts als ipeelswyze was uytgewerkt,
gelegenheyd tot het munten van deezen
legpenning.
LU -
L U D o v i c u s X I I I I , D e i G r a t i a F R a n c i * E T N A v a r r i e R E X ;
C O M E S A R T E S I ^ ,
LO D EWY K D E X I V , DOOR GODS G E N J D E KON IN G VAN
V R A N K R T K E N N A V A R R E ; G R A A F VAN ARTOIS .
Eenige ampten worden in Vrankryk de toevallige genaamd, om dat zy aan des zcifs K o n in g ,
ter oorzaake de bezitters geftorven z yn , vooraleer zy het zeftigfte gedeelte van hunne jaarlykfche
wcdde betaald hebben, komen te vervallen. E n dewyl dees penning voor de Kamer der loeval-
lige zaaken gemunc i s , zoo leeil; men op den voorgrond:
p a r t i e s C A S V E L L E S .
To t V O O R V J L L E N D k Z A A K E N .
Op de andere zyde ziet men i n ’ t verfchiet de verlofte ftad , en voorwaart den Spaanfchen
Leeuw op ’ c kraaijen van den Franfchen Haan (gelyk de Natuurfchvyvcrs ( i) van deeze twee
dieren melden) door benaauwdheyd weg vlug ten; ’ t gene ook hec randfchrift beveftigt: lib .vn i.
c a p . i 6 .
C A N t A N S F U G A T . i6ff.
N T V E R J A A G T H EM K R A A I J E N D E . i6yr-
De Françoizen,met een zoo zonderling
geluk voor het openen van deu veldtogt
begunftigd, floegen federt, met twee legers
onder de Maarichalken van TTurenue
(i)D e (z) enla Ferté, in ’ t veld gerukt, het be-
voor Laudrccy , en deeden’ tuflchen
Louis den zcs- en zevenentwintigften van Zq-
mermaand, aan de zyde vau hec groote
’ hoornwerk daarvoor de loopgraaven openen.
Die vanbinnen beftonden w e l, ora
de belegeraars op te houden, eenen fterken
uytval, zoo te voet als tc paarde tc
doen : maar die kon echter niec beletten
dac de Françoizen zich eerft by de ftormpaalen
aan den voet van deu bedekten weg
handhaafdeu, dien iedert innaamen, langs
twee kanten in de gracht ncderdaal-
den , en naa ’c laaten ipringen der ge-
graavcne mynen , zich op twee ondcr-
Icheydcne plaatfen op hec hoornwcrk vcr-
fchanfteu. OndertuiTchen wicrden de
werken dagelyks nogal voortgezet, cn die
vanbinnen, ziende de myneerders bezig
met den wal z e lf te ondermynen , den
dertienden van Hooimaand te raade,
wegens het overgeeven der aanbetrouwde
(3)De ftad (3) in onderhandeling te treeden.
Hütî'ifo Mids die behaalde voordeel wierdt de
Louis Franfche Koning beluft om den veldtogt
pei'ioonlyk by ce woonen, en zich aan’c
‘ hoofd Zyns legers t6 ftellen; gene‘ ’s
daags daaraan bezit van Laudrecy nam,
hec flot Aiineric, gelegen op de Sambrc,
verraecftcrdc, cn door de tegenwoordig-
heyd des Konings nogmeer aangemoe-
H.He e L
digd Henegouwe introk ,Maubeuge veroverde,
cn, wyd en zyd hec platte land
verwoeftende, Konde berende. Naauwelyks
was die door Turenne verricht, o f
de Maarfchalk van la Ferre met zyn onderhoorige
Icger vcreenigdezieh weder met
dat van d^en eerften voor die ftad, omdus
gefaraentlyk dcn Spanjaarden, indien z y
hec ontzet wilden onderneemen, ’ c hoofd
te bieden. Doch dceze dit niet durvende
waagen,ofwel de zaak ondoenlyk oor-
decleude, zag die ftad, na.a ’c doen van
eenen kloeken tegenftand, zich den ne-
gentiendeu genoodzaakt om haarc poorten
(4) b y verdrag te openen. Met die geluk
en eene algemeene verflaagcnheyd, die hW.
allede omleggende fteden bcvangCn had,
vertoondcn zich beyde de Maarichalken i. pag, '
in ’c midden van Oogftmaand voor Sint ^7o-
Ghillain; ’c wcJk tulTchen Konde cn Bergen
in Henegouwe is gelegen. De bczec-
ting queer zich van den eerften oogenblik
haarer influycinge dapper; doch hebbende
niec meer hoope, van door de haaren by-
gcfprougen ce zullcn worden, dan Konde,
opende z y eyndelyk, dcn (5-) vyfencwin- (j^Larrcji
cigften dier zelfde maand , by vcrdrag
haarc poorcen. DcKoning, hiermede een x?v.tome
eynde van den veldtogt maakende, begaf
zich federt terug naar Parys om detoc-'*^^’
juychingcn zyner toegeneegene onderdaancn
, wegens hcc bekomen dier voor-
j deelen, te ontfingen. T er gedachtenis van
j welke naamaals, door dc Hooge School
der opichrifrCn, dees penning gemaakt is.
K k k k k Dtf
f i '
: i
I