Ili
(OMeter.
Ned. m \ .
f o l 6i8.
verfo.
(2) Refol.
derStaaten
van Hoil.
24 Dec.
16 19. fol.
3TS-
(3) Aine-
ma zaaken
van ftaat.
cn oorl.
1. deel,
fol. 10.
Door dit aanmcrkclyke voorval ftceg
hcc ontzag der Vereenigde Geweften by
alle zccmoogendhcden in den hoogftcn
top van aanzicn: zulks alle zeebouwendc
volken vau Europa zich hcc toc eer eu wif-
fc verzckerdheyd rckenden, van onder de
krachtdaadigc beicherming der Ncderland-
fchc vloocen en gelcydende oorloglchepcii
hunnen zeehandci, buyten vrees van eenig
gewcid, op alle wateren geruftiyk te können
behartigen. De Vryeftaat van Ve-
neetfie z clf aan wien in het jaar zeftien-
hondcrdnegen de Heer vander ( i) Mylen,
als buytengewoon Gezant was aigevaar-
digd, had nu federt eenigen tyd getracht
toc onderlinge verzekcrdheyd cn weizyn
mec de Vereenigde Staaten eeu wederzydfch
befchermend Verband te fluyten, en
tot dac eynde op ’c uytgaan (x) van ’r voo-
ricrejaar aan zynen Geheymfchryver Chri-
ftoffel Zuriano, Afgezant by de Vereenigde
Geweften, de noodige volmagt daartoe
gegeeven. De Staaten, des ook niec ongeneegen,
bewilligdcn ligclyk in die verzoek,
en benoemden (3) den Ridder Jo han
Gog Burgermeefter van Zucfen, en
nog zes andere Gemagtigden, om nevens
dcnVencetfiaanfchen Afgezant de punten
des vcrzochten Verbonds re ontwerpen.
Midsditeenezaakwasjdievanbeydekanten
even vuuriglyk begeerd wierdt,zagmendit
groote werk(4) in zeven dagen voltrekken,
vcrvolgensop den laatften dag des voorgaan-
den jaars door den Vencetfiaanfchcn Afge-
zanc cn deStaatfche Gemagtigden ondcrtekend,
enden^ichttienden van die tegenwoordige
door de Algemeene Staaten goedgekeurd
en beveftigd. Des zelfs inhoud was,
dat aan den eerften der Bondgenooten, die
vyandlyk wierdt aangetaft,door den anderen
een onderftand van (y) vyftigduyzend guldens
termaand, in geld.manlchap, offche-
pen,terkeurevan den beoorloogden zouden
bezorgd worden. Grooteren onderftand van
noode hebbende was verftaan, dar hem
die ook zoude gegeeven worden, onder
voorwaarde van vergoeding naa ’c eyndi-
gcn des oorlogs. Aan de hulpbenden was
de vrye oeffening van haaren Godsdienft,
en by ziekte de gafthuyzcn van den genen
toegeftaan, in wiens dienft z y gebruykc
wierden. En die alles zondcr kreukinge
der verbonden, die zoo de Veneetfiaancn
als de Vereenigde Geweften met andere
Vorften bereyds gemaakc hadden. Ter
gedachtenis van dit wederzydfche Verbond,
’c gene voor deu tyd van (6) de
(4) Aitze-
mazaakca
van flaat
en oorl.
I.dcei,
fol. 8.
vyftien ecrftkomcnde jaaren geflooten
was, vind ik deezen gedenkpening gemunt
te zyn.
(s) A im -
mazaaken
van flaat
en oorl.
I. deel,
fol. I I .
(6) Aitic-
niazaaken
van flaat
cn oorU
I.deel.
fol. 12.
Een gevleugelde Leeuw houdt op de eene zyde het waper
ifchild van Veneetfie, welke ge-
(7)Pradi meenlyk de Leeuw van Sint Markus genaamd wordc, omdat volgens (7) het
het eenpaarige ge-
& Villal- voelen der Oudvaderen en laaterc Godsgeleerden de vier gevleugelde dieren , door den Profeet (8)
gezien, de vier Evangelifchryvers zouden betekenen,en onder anderen,gelykdemeeften
willen, dat mec hec aangezigt eens Leeuws het zinnebeeld van’t Evangelifchriftvan Markus zoude
tom.I.fol. weezen. Op de andere zyde ftaat de gekroonde LeeuwderVereenigde Nederlanden ,hebbende in
54&S?- den rechter’ voorklaauw een bloot zwaard, en in den flinker’ eenen bundel van zeven pylen ne-
t.io ? ’ vens die byfchrift;
FO E D U S IN IT U M , A n n o C IO 1 0 C X X .
V E R B O N D A A N G E G A A N , I N ' T J A A R 1620,
De verbonden met dc Vereenigde Geweften
wierden des te waardiger gefchat
uyc aanmerkinge der beloofde hulpe, die
z y aan alíe hunne Bondgenooten, doch
vooral aan de Boheemers in dit jaar bezorgden.
Want behalven dat ze de Keurvorften
van Keulen en Trier dreygden,
indien z y (9) zich niet onzydig hielden, prang."*'’
van zich tegens hen te zullen vcrklaarcn, 1620.
zoo ftonden z y aan den Graaf van Stirum
(i) Merc.
Franç.
1020.
rome VI.
pag. 138.
(2) Neuville
Hift.
vanHoll.
I.deel,
pag. 214-
(3) Aitie-
ma zaaken
van ftaat
en oorl.
I.deel,
fol. 6.
rum toc vyfhonderd ruyters,- evenals aan
Johan Erneft Prius van Saxen Wey mar
tweehonderd ruyters cn tweeduyzend
voergaften ( i ) in hun Land tc moogen
werven. Ja Prins Maurits, om cc bclet-
tcn dat de Aartshertogen gccn tweeden
onderftand uyc Nederland aan Keyzer Ferdinand
zondcn , trok de Staatfche benden,
tengecalcvan tienduyzend voerkncchccn,
en dneduyzend ruy ters uyc de fteden, kwam
den vierentwintigften van Oogftmaand
te Emmcrik in ’c Hcrcogdom (x) KIccf,
en Iloeg zich vervolgens een uur bencdcn
Kleef ncder. By die leger bevonden zich
tweeduyzend Engelfchen onder hct beleyd
van den Kornel Veere, die meer mecoog-
luykinge dan laft van Koning Jakob uyc
Engeland alhier in Hooimaand waaren
aangekomen, en door deStaaten (3) mec
de noodige wapenen voorzien. Welke nevens
vyftienhonderd paarden van hec
Staatfche ieger wierden gefcheyden, om
onder hec beleyd van Frederik Hendrik,
Maurits halven Broeder, naar den Palts,
ten onderftand van den nieuwen Koning
van Boheeme, tetrekken, en zich met de
benden der Onroomfche verbondene Vorften
re vercenigen. Wel is waar dat L o dewyk
de Velasko, op ’c bevel der Aartshcrtogcn,
met twaalfhonderd voetgaften
cn drieduyzend (4) paarden, oin die vereeniging
re beletten, in ’c land van Kleef
boven Wczcigeicgerd was: maar Maurits
Broeder, den negenden van Herfftmaand
tc Biflyk over den Ryn zynde gecoogcn,
nam zynen weg door ’c Gcidcrlcbc voorby
Trier naar Koblcncs; waarbencdcn hy
mct zync onderhoorige manfchap by Ha-
nou den vierden van Wynmaand mec vcel
moeite over den Mayn trok, cn eyndelyk
te Worms zich mct hec (5) legcr der Onroomfche
Bondgenooten verecnigde. invoege
men in de Vereenigde Geweften
niets dan groote zaaken ce gemoete zag;
want ieder ftreelde zich mec de hoope dac
dc val der Roomfche Kerke en de verwoefting,
in de Openbaaringe (<5) van Joannes
voorfpeld , gclykook de verlofting hunner
Geloofsgcnoocen, die onder ’t heftier
der Roomfche Vorften verzucht-
ten , thans zekerlyk voor handen waaren.
Hier van zag men in de Vereenigde
Geweften verfcheydene fteekcligc
(41 Ncu'*
ville Hill.
vanHoll.
I.dcei,
pag. 2 14-
verbceldingen ; te Amfterdam (7) kwam
een fcherp fchimpdicht in ’c lich t; ja
men ziet zelve eene diergelyke ver-
wachting op deezen legpenning uyrge-
drukt.
(y) Ailze-
mazaakert
v anflaati
en oorl.
I.dcei,
fol. 7.
(6) kap.
X if. CQ
X III.
Í7) Herd*
Franç.
1Ö20.
tome V I,
pag-437.
Verfcheydene pcrfoonen op de aarde geknield heffen op de voorzyde, en onder het wapen def
ftad Uytrecht, hunne handen naar den Hemel, vanwaar zich een helder licht alom verfprcydt.
Het omfchrift is dusdaanig:
L I B E R A T IO F ID E L IU M P R O P E . i6z-o.
D E V E R L O S S IN G D E R G E L O O V J G E N J S N A B T 1Ö20.
Boven het Staatenwapen van Uytrecht ziet men op dc tegenzyde den Draak of het Beeft raet joanrfi
zeven hoofden, en verfcheydene benden tegens elkandere kryg voeren, van welke veele zich uyt openbaar.
eerbied voor het zelve ter aarde werpen om (8) hec aan te bidden; binnen dit randfchrift: kap.-XIII*
F U T U R A IN T E R R I S D E SO L A T IO
D E A A N S T A A N D E V E RWO E S T IN G OP D E A A RD E .
ik' 4 . 7> d8.
Onaangezien dit optrekken van Prins
Maurits, zondcn de Aartshertogcn een
zeer ontzaglyk leger, onder hct beleyd,
mizaiken Markgraaf Spinola, cot onderftand
vaniiia?’' 33” Kcyzcr Ferdinand, tegens den nieuw-
Koning van Boheeme. Den acht-
foi.6.^ ' ften van (9) Oogftmaand van hunne Hoog-
I I . Deel .
heden te Bruflel affcheyd genomen hebbende,
vertrok hy naar hec leger, ’tgene
zich by de Maas had vcrzameld, en om-
crent(io) dertigduyzend man fterk van alles
voorzien was, dac tot deezen togt ver- vanHoil,
eyfcht wierdt. Van Aken toog hy den I.deel,
eenentwintigften naar Koblents, en van-
K k daar
Neii«
Hift.
I.;
r
a