■ il,
jrililli,,
1619 .
Q U IA M E V E S T IG IA T E R R E N T .
OM D A T MT D E V O E T S T A P P E N A F S C H R î K K E N .
Omhooge zict men ter wcdcrzyden van eene leli de letters I. W.; zynde hct wapen en de eerfte
letters van } o HA N W y n t g i s , Muntmccfter van Geiderland.
( 1) Brandt
Hift.der
Reform.
Ii.d e e l,
pag.087.
i i ) Refol.
oerStaaten
van Holl.
6 Juny
1Ö19. fol.
1Ö8.
(3)Brandts
Hift.der
Reform.
II. deel,
pag-öpS.
(4) Refol.
derStaaten
van Holl.
2 7 Juny
1619. fol.
140.
( 5) Refol.
der Staat,
van HoU.
»3 July
.1619. fol.
•lU.
(6) Brandts
Hift. der
Reform.
Ii.d e e l,
pag. 843.
( 7 ) Refol.
«er Staar.
van Holl.
3 Juny
xöip. fol.
109.
(^8) Refol.
derStaaten
vanHoll.
17 8 ,17 9
en 180.
Dceze vonniiTen aldus voltrokken zynde,
wierden dc dertien Remonftranten, die voor
dc Dordcj'che Kcrkvergadering gedaagd
waaren,thans voor de Algemeene Staaten
geroepen, en icder van hen afgevorderd
zich voortaan van alle kerkelyke bedienin-
geu ( i ) te onthouden: doch vermids al-
lecnlyk cen dier dertien de beloftc van ftilftand
oudertekcnde, wierden de andere
twaalf uyt den Laude gebannen, en (2)
door de Boden (3) van Staat op de grenzen
gebragt. De andere Leeraars van ’c zelfde
gevoelen, wierden alom in de fteden en
dorpen van hunne kerken en bedicningen
beroofd, de leerlingen, welke verdacht
waaren, uyc het Staaclche queekfchool ce
Leyde gczcc, cn den Opper-en Onderleer-
mcefter van ’c zelve Gerard (4) Voftius en
Kalpar Barleus (y) (6) hunne bedicningen
ontnomen. Ondertuflchen was ook door
de Algemeene Staaten een plakaac in (7) ’t
licht gegeeven, by ’c welke alle afgezonderde
vergaderingen en ’t bedienen der
Sakramenten den Remonftranten (8) wierden
verbooden, op verbeurtc van de bedicningen
en ampten van de genen, welke
de verboodene famenkomften bywoonden,
armgelden inzamelden, o f zich als Diakens
cn Ouderlingen gedrocgen. J a opdat geene
Leeraars cn Meefters zoo in Hooge als
Laage Schoolen naamaals mogten worden
aangenomen, welke de v y f veroordeelde
. 4
ftcllingen aankleefden, (9) wicnit voor ie- (9) Brandt
der eene verklaaring ontworpen, die ze
voor het aanvaarden hunner bedicningen iLd«T,‘
moeften oiideri'chryven. Op deeze wyze
fcheen nu Maurits over zynctcgenftreevers 64].
ce zeegepraalen, de Arminiaanlche leering
door het gevelde vonnis der Dordtfche
Kerkvergaderinge genoegzaam onder-
drukt, en de verloore eendragt in den
Lande hcrfteld. Invoege hier over op bevei
der Hooge Overigheyd een plegtige Dankdag
in alle de Vereenigde Geweften wierdt
gehouden: ja Balchalar Lydius, voor ’t
Icheyden der Kerkvergaderinge (10) predi- (lojBrandt
kende, betuygde openlyk, dat nu de Staat Sorm.
geveftigd cii de aanftookers der voorige n .d e e i,
verdecldheden te ichande gemaakc waaren.
Dierhalven dankte hy God voor de byzondere
weldaaden aan de Nederlandfche kerk
beweezen, door de handelingen der be-
roepe Kerkvergaderinge toc een goed eynde
gebragt te hebben; met toewenfchinge,
dac onder des zelven byftand ook al hec
gene by die Vergadering ten dienfte der
kerke beraamd w a s , vervolgens gelukkiglyk
ter uycvoeringc gelegd mogte
worden. Ter gedachtenis, dat op deeze
wyze zoo de Godsdienft als de Staat
zelf, door *t beleyd van Maurits, in vol-
kome ruft gebragt was , wierdt ook in
die jaar de volgende gedenkpenning gemunc.
H I S T O R I P E N N I N G E N . / . Bo e k 1 1 3
R E L IG IO N E E T JU S T I C I A R E S T I T U T I S ;
D E G O D S D I E N S T E N H E T R E C H T H E R S T E L D Z T N D E :
R E S P U B L IC A D EM U M F L O R E B I T .
Z A L D E V R Y E S T A A T E T N D E L T K B L O E I J E N .
Gelvic vervolgens in den buytenften rand der andere zyde, n e v e n s her wapen en de eerftc Icf.
teta van C o r S e l i s W v N T O r s , Muntmccfter, te leezen is. Voorts boven het woord
U N A N I M I T A S , j E : A N Z ) Ä 2 7 C HTIG H E T D , e n tm geftrengelde lechtcrhanden als hct
teken dier beooede eendragt, het gekroonde wapenfchild van Prins Maurits, gedekc met het op-
perfchild van Buure, bcleiid met het jaar i(5ip. en omringd met den Riddcrlyicen Hoosband;
waarop de gewoonlyke fpreulc dier Ordre gefteld is j
H O N I S O IT , Q U I M A L Y P E N S E .
D A T H EM A RG W E D E R V A A R E , D I E ' E R ARG UTT DENKT .
Eyndelyk leeft men boven des Prinfen wapen deeze eyge zinfpreuk van den hnyze van Nas.
fou:
J E M A IN T I E N D R A Y .
I K Z A L 'T H A N D H A A V E N :
, Zoodaanig was liet eynde van zoo veele
bittetheden, hekelfchriften, cn ongehoor-
de baldaadigheden; waardoor dc Vrye-,
Ilaat der Vereenigde Landlchappen , federt
eenige jaarcn , zeer jammctlyk, ja tot
IlortcüS toe was gefchokt geworden. Wel
is waar dat men, om die beweegingen te
ftremmen, de verhaalde rechtspleegingen
heefc by de hand genhmen; dan o f diC
wettig o f onwettig geoeffend z y n , laat ik
aan het oordeel van den Leezer over: als
my vernoegd houdende met hier alleen tot
flot dezes boeks aan te tekenen, dat de
Staaten van Holland by wyze van een Eeu-
(•)&«»iwig(*)gebod, in ’t volgende jaar befloo-
te n , dat de Graaflykheyds goederen,
heerlykheden, en gcrechtigliedeti nodifj
’ r en waare daar van alvoore bcichryving
aan de Vrocdlchappen gedaan was, ver-
minderd, veelmin verkocht ( l ) o f anderszins
vervreemd zonden moogen wor-
(i)Rcroh
J e r S u A
vin HoU,
i;S e p r .
IÖ20. fol,
2 0 3 .cn
204.
den. Hoewel men naaderhand den ftaat
dier inkomftcn, vvelke driehonderduegen-
dayzcnddriehonderdcwintig guldens zes
ftuyvers zes penningen jaarlyks bedrocgen;
tegen de laften opneemende bevondt, zes^
tienduyzendachrhonderddrieenzcftig ( z )
guldens twaalf ftuyvers en achk penningen,
behalven nog eene opgenoome rent van
twintigtalfduyzend guldens , jaarlyks te
kort telchicten.
fl) Refol;
der Staate
van Hoih
90a.
1643. fol*
330'
i l i ÎÉl i
■‘"Ii;» Hl
I'. t ■
fch?naam"7 f H O '’“ Hemellicht, waarin dc Hebreeuw-
. I E H O V A H , H E E R E , geleczen wordt, en binnen dit randfchrift ver-
R EI.t-
ILTOeel. F f BESCHRY -